Transcript zobacz prezentacjê o baroku

BAROK – STYL I
EPOKA
SZTUKA BAROKOWA W EUROPIE
I POLSCE
BAROK




Barok – styl ( od końca XVI do początku XVIII wieku); korzystał z
doświadczeń poprzednich epok. Budowle były monumentalne, pełne
różnorodnych dekoracji. Kościoły były budowane na planie krzyża. Na
skrzyżowaniu nawy głównej z poprzeczną, znajdowała się kopuła, a w niej
okienka wpuszczające do środka promienie słoneczne.
Fasady (frontony) kościołów były bardzo ozdobne. Umieszczano na
nich szeregi kolumn ( lub półkolumn), rzeźby, różnego rodzaju gzymsy w
kształcie linii krzywych.
Nadzwyczaj ozdobne były wnętrza. Dekorowano je kolorowymi
marmurami, obrazami, często złoconymi rzeźbami i kolumnami. W
obrazach i rzeźbach dominowały postacie aniołków. Wierny wchodzący do
takiego wnętrza odczuwał potęgę i wielkość Boga.
W tym okresie nastąpił rozkwit architektury pałacowej. Do dekoracji
wnętrz używano wielu luster, które stwarzały wrażenie powiększenia
pomieszczeń, a umieszczone naprzeciw okien – złudzenie jakby ogród
wchodził do środka.
Barok oznacza
zamiłowanie do
przepychu i bogactwa.
Barok miał
olśniewać i
zadziwiać.
Cechy baroku - architektura











rozwój budownictwa kościelnego i świeckiego
dążenie do monumentalności
wielkie masy brył
kształty elewacji i planów płynne, powyginane
złudzenie ruchu i dynamiki
wnętrza bogato zdobione malowidłami
iluzjonistycznymi
bogactwo dekoracji i ornamentów
budowa miast na planie gwiazdy
efekty światłocieniowe uzyskiwane przez wygięcie
ścian budowli
efekty malarskie: stiuki, kolorowe marmury, złocenia
rozwój architektury ogrodowej
Cechy baroku - rzeźba






zainteresowanie problemami ruchu i
dynamiki
podkreślenie gry światła i cienia
odejście od frontalności postaci
ponowne związanie rzeźby z architekturą
dekoracja w stiuku
snycerstwo, czyli rzeźba w drewnie
Cechy baroku - malarstwo





główny problem: światłocień dla
wydobycia ekspresji
w krajach katolickich tematyka religijna
w mieszczańskiej, protestanckiej Holandii
rozwija się portret, scena rodzajowa,
pejzaż i martwa natura
rozwój malarstwa iluzjonistycznego
związanego z architekturą
dynamika
Jerzy Fryderyk Händel
Jan Sebastian Bach
Antonio Vivaldi
m
u
muzyka
k
a
Szekspir
Molier
Caravaggio ( Italia)
literatura
Carlo Maderno ( Italia)
Giovanni L.
Bernini
malarstwo
rzeźba
Niderlandy
Jan Vermeer
Rubens
Van Dyck
El Greco
Velazquez
(Hiszpania)
Poussin
Nicolas
(Francja)
Rembrant
Malarstwo - Rembrant
Rembrandt Harmenszoon van Rijn (ur. 15
lipca 1606 w Leiden, zm. 4 października 1669 w
Amsterdamie) – holenderski malarz, rysownik i
grafik. Uważany powszechnie za jednego z
największych artystów europejskich,
najważniejszy malarz holenderskiego Złotego
Wieku, okresu w którym kultura, nauka,
gospodarka, potęga militarna i wpływy
polityczne Holandii osiągnęły swoje apogeum.
Obrazy Rembranta
Rubens
Peter Paul Rubens (ur. 28 czerwca 1577, zm.
30 maja 1640), malarz flamandzki, jeden z
najwybitniejszych artystów epoki baroku.
 W swojej twórczości skupił takie cechy epoki jak:
wybujałość, żywiołowość, dynamikę, niepokój i
zmysłowość. Dzięki niezwykłej indywidualności
narzucił swój styl całemu malarstwu
flamandzkiemu na kilkadziesiąt lat.

Obrazy Rubensa
Jan Vermeer van Delft
Jan (właśc. Johannes) Vermeer van Delft (ur.
1632 w Delft, zm. 1675 w Delft) – jeden z
największych malarzy holenderskich.
Jan Vermeer wychowywany w patrycjuszowskim
środowisku w Delft. Nie był malarzem zbyt
płodnym – pozostało po nim trzydzieści kilka
obrazów, malował średnio dwa-trzy płótna
rocznie. Tchną one jednak wielką poezją i
doskonałością, poetycką wizją świata, a zarazem
dysponują wyjątkowym mistrzostwem warsztatu.
Jan Vermeer
Anton van Dyck
Antoon van Dyck, Anton van Dyck (ur. 22
marca 1599 – zm. 9 grudnia 1641) flamandzki
malarz epoki późnego baroku, uczeń Rubensa.
 W 1618 otrzymał malarski tytuł mistrzowski. W
latach 1622-1626 mieszkał we Włoszech. Wrócił
do Antwerpii, gdzie malował dzieła religijne i
portrety. Od 1632 roku pracował w Anglii na
dworze Karola I.

Obrazy van Dyck`a
Caravaggio
Caravaggio właściwie Michelangelo Merisi da
Caravaggio (ur. 28 września 1573, zm. 18 lipca
1610) - włoski malarz okresu baroku, zwany tak
od swego rodzinnego miasta, Caravaggio
niedaleko Mediolanu.
 Jeden z głównych przedstawicieli wczesnego
baroku. Współtwórca malarstwa rodzajowego.
Początkowo podejmował realistycznie ujęte
tematy rodzajowe i mitologiczne, poświęcając
wiele uwagi martwej naturze

Caravaggio
Caravaggio
Velazquez
Diego Rodriguez de Silva y Velázquez
(urodzony 6 czerwca 1599 w Sewilli, zmarł 6
sierpnia 1660 w Madrycie) - malarz hiszpański.
 Był najwybitniejszym malarzem hiszpańskim
XVII stulecia. W roku 1623 został nadwornym
malarzem Filipa IV w Madrycie. Namalował tam
liczne portrety rodziny królewskiej, a także kilka
obrazów religijnych, scen rodzajowych i
malowideł o innej tematyce. Ocenia się, że liczba
jego obrazów (które podpisywał nazwiskiem
Diego Velasques lub Diego de Silva Velasquez)
nie przekracza 170.

Obrazy Velazqueza
El Greco
El Greco, właściwie Dominikos
Theotokopulos, gr. Δομήνικος
Θεοτοκόπουλος (ur. 1541 w Fodele na
Krecie, zm. 7 kwietnia 1614 w Toledo),
malarz i rzeźbiarz hiszpański pochodzenia
greckiego, jeden z najwybitniejszych
przedstawicieli manieryzmu.
El Greco
Nicolas Poussin
Nicolas Poussin (ur. 15 czerwca 1594 we
Francji, zm. 19 listopada 1665 w Rzymie),
francuski malarz barokowy.
 Był pierwszym malarzem królewskim na
dworze Ludwika XIII. W swoim malarstwie
poruszał zarówno tematy religijne,
mitologiczne jak i historyczne. Malował
także pejzaże.

Poussin
Rzeźba , architektura - Bernini
Giovanni Lorenzo Bernini zw. Gianlorenzo
(1598-1680) - włoski rzeźbiarz, architekt,
malarz; jeden z najwybitniejszych artystów
baroku.
 Działał w Rzymie; twórca portretów
rzeźbiarskich (portrety kardynała Scipione
Borghese, Constancy Bonarelli, króla
francuskiego Ludwika XIV), kompozycji
mitologicznych (Apollo i Dafne), religijnych
(Ekstaza św. Teresy, Dawid), rzymskich fontann
(Fontanna Czterech Rzek na Placu Navona,
fontanny na Placu św. Piotra).

Dzieła Berniniego
Dzieła Berniniego
Carlo Maderna
Carlo Maderna, także Maderno (ur. 1556 w
Capolago, zm. 30 stycznia 1629 w Rzymie),
architekt włoski, główny projektant i wykonawca
fasady Bazyliki św. Piotra w Rzymie.
Reprezentant wczesnego baroku rzymskiego.
Uczeń D. Fontany, od 1587 w Rzymie, następca
G. della Porty na stanowisku papieskiego
architekta. Od 1603 główny budowniczy
watykańskiej bazyliki Św. Piotra - zmieniając jej
fasadę i plan z centralnego na podłużny nadał
jej obecny kształt (projekt nawy i nowej fasady
1607).
Fasada Bazyliki św. Piotra w Rzymie
Architektura baroku
Charakterystyczne dla epoki było łączenie
architektury, malarstwa i rzeźby o
maksymalnym natężeniu ekspresji.
Wygięcie elewacji i gzymsów pozwalało
uzyskać efekty światłocieniowe.
Architektura barokowa rozwinęła się we
Włoszech, jej współtwórcami byli Giacomo
della Porta, Vignola, Maderna, Bernini ) i
Borromini.
Rzym
Wenecja Wiedeń, Watykan
Panorama Wersalu
Wersal
Architektura barokowa w Polsce
Wilanów
Święta Lipka, Kraków
Święta Lipka
Kościół św. Anny w
Krakowie
Fara w Poznaniu
Muzyka barokowa
Do największych twórców epoki baroku
muzykolodzy zaliczają przede wszystkim Jana
Sebastiana Bacha, Jerzego Fryderyka Händla
oraz Antonia Vivaldiego.
 Muzyka baroku nauczyła się korzystać z wielu
środków wyrazu i posługiwała się bogatą
stylistyką. Rozwinęła się opera, oratorium i
kantata, muzyka instrumentalna sięgnęła też po
takie formy jak sonaty, koncerty i uwertury.
Jednym z największych, a zarazem jednym z
pierwszych kompozytorów okresu baroku był
Claudio Monteverdi

Literatura barokowa
Literatura barokowa zerwała z klarownością
odrodzenia. Zaczęła operować nowymi środkami
wyrazu: paradoksem, kontrastem, absurdem,
anaforą i inwersją. Szokowała czytelnika opisami
brzydoty i cierpienia. W literaturze barokowej
ścierały się różne koncepcje, czasem sprzeczne,
apoteoza ekstazy religijnej z libertynizmem,
średniowieczny alegoryzm z ozdobnym,
przesyconym metaforami językiem.
Literatura
Typowymi motywami literatury baroku były
Szatan, śmierć, Bóg, piekło. Rozwinął się
epos, powieść, komedia, tragikomedia i
tragedia. Powstały wielkie dzieła epoki:
Hamlet Szekspira (1600, premiera w
1602), Don Kichot Cervantesa (1615), Cyd
Corneille'a (1636) Świętoszek Moliera
(1664), Raj utracony Miltona (1600).
Twórcy literatury barokowej
William Shakespeare, Szekspir (data ur.
nieznana, prawdopodobnie 23 kwietnia
1564, miejsce ur. Stratford-upon-Avon,
ochrzczony 26 kwietnia 1564, zm. 23
kwietnia 1616 w Stratford-upon-Avon),
angielski poeta, dramaturg, aktor.
Powszechnie uważany za jednego z
najwybitniejszych pisarzy literatury
angielskiej oraz reformatorów teatru.
Twórcy
Molière (Molier, właśc. Jean Baptiste
Poquelin, 15 stycznia 1622-17 lutego
1673) – komediopisarz francuski, także
aktor i dyrektor teatru.
Polska literatura barokowa
Polska była wówczas mocarstwem, zajmowała powierzchnię około
miliona km², określała się ją jako oazę wolności. Miała za sobą
spektakularne zwycięstwa nad Szwedami i Turkami; jednocześnie
jednak zaczęło jej zaglądać w oczy widmo rozprzężenia i upadku.
Urosłe do gigantycznych rozmiarów przywileje szlacheckie
nadszarpywały jej jedność, co jednak budziło wówczas niepokój
tylko nielicznych twórców. Magnateria kształciła się i czerpała wzory
z Zachodu, często lekceważąc spuściznę narodową i rodzimy język,
panoszyła się wszechobecna francuszczyzna. Szlachta ziemiańska
zwróciła się ku sarmatyzmowi, przekonana o starożytnym
pochodzeniu Polaków i ich misji dziejowej (mesjanizm); na porządku
dziennym było jednak nie tylko pieniactwo i liberum veto,
rozbijające sejmiki, ale również duma narodowa i patriotyzm.
Literatura polska
Magnateria kształciła się i czerpała wzory z
Zachodu, często lekceważąc spuściznę narodową
i rodzimy język, panoszyła się wszechobecna
francuszczyzna. Szlachta ziemiańska zwróciła
się ku sarmatyzmowi, przekonana o starożytnym
pochodzeniu Polaków i ich misji dziejowej
(mesjanizm); na porządku dziennym było jednak
nie tylko pieniactwo i liberum veto, rozbijające
sejmiki, ale również duma narodowa i
patriotyzm.
Twórcy literatury barokowej w
Polsce
Literatura barokowa w Polsce to przede wszystkim Jan
Andrzej Morsztyn i Daniel Naborowski, poezja ziemiańska
w wydaniu Szymonowica i Morsztyna. Epikę sarmacką
reprezentowali: Jan Chryzostom Pasek (Pamiętniki) i
Wacław Potocki (Nierządem Polska stoi). W mieście
zaczęła się rozwijać nowa forma literatury: literatura
plebejska (Jan z Kijan). Poezję metafizyczną, skupioną
wokół filozoficznych rozważań nad bytem, czasem i
przemijaniem, reprezentowali: Mikołaj Sęp Szarzyński,
Daniel Naborowski i Sebastian Grabowiecki. Poezję
sarmacką tworzył Potocki , Kochowski i Szymonowic.
Szymonowic Sielanka „Silenus”
fragment











Nie zżyje z ludźmi, kto się chce o wszystkim badać,
Kto skrzętny i językiem nie umie ten władać.
A język naszkodliwsza sztuka u człowieka,
Przełóż i ciebie każdy omijał z daleka,
A tyś tylko nad brzegi pustymi schadzała,
Ażeś się w wronie pióra na koniec odziała.
I tyś, kruku, przed laty pięknym ptakiem bywał,
I białością z łabęćmi dobrze porównywał.
Język, bezecny język i pióry czarnymi
Oszpecił cię, i z ptaki pomieszał grubymi.
I teraz, gdybyś cicho latał, cicho siadał,
sielanka













Mniej byś miewał zazdrości i lepiej byś jadał;
Ale ty wszędzie kraczesz i sroki cię znają,
I psi, i wilcy prawie-ć z gęby wydzierają.
Takie piosnki wymyślał niegdy kształtem nowym
Apollo, gdy za bydłem chodził Admetowym,
I na bukach wycinał. Stamtąd wyczytali
Satyrowie i także po lesiech śpiewali.
Oni śpiewali, lasy im się odzywają,
A lasom się wokoło góry sprzeciwiają.
A starca więc tam one chłopięta trzymały,
Aż już prawie ostatnie zorze zapadały;
Dopiero się rozeszli, każdy w swoje ślady,
Chłopcy z bydłem do domu, Sylen do biesiady