Transcript ลักษณะความสัมพันธ์

อุปมา – อุปมัย
โดย
ผอ.ทองเหรียญ บุญปก
โจทย์อปุ มา – อุปมัย
โจทยอุ
ั ถุประสงคในการ
์ ปมา – อุปมัย (analogy) มีวต
์
วัดความสามารถในการวิเคราะหและพิ
จารณาหาความสั มพันธ ์
์
ระหวางคู
ค
ๆ วามี
่ วของสั
มพันธกั
่
่ าตาง
่
่ ความเกีย
้
์ นในลักษณะ
ใด และนาความสั มพันธค
์ นพบไปใช
้
้ในการพิจารณาคาตอบที่
เหมาะสมทีส
่ ุด โจทยดั
นองคประกอบที
ม
่ ก
ั จะปรากฏ
์ งกลาวเป็
่
์
อยูเสมอในโจทย
ข
ว่ ไปโดยมีสัดส่วน
่
์ อสอบภาคความสามารถทั
้
อยูประมาณ
5 – 10 ขอ
ในการวิเคราะหโจทย
ดั
่
้
์
์ งกลาว
่
มีขน
้ั ตอนทีส
่ าคัญในการพิจารณาดังนี้
1. ขัน
้ ตอนการแก้โจทย์อปุ มา
- อุปมัย1.
2.
3.
4.
5.
พิจารณาประเภทของ
คาทีใ่ ช้ในคูความ
่
สั มพันธแรก
์
พิจารณาทิศทางของ
ความสั มพันธที
์ ใ่ ช้
พิจารณาหา
ความสั มพันธ ์
โดยสรางข
อความเชื
อ
่ ม
้
้
นาความสั มพันธที
์ ่
ค้นพบ
ไปพิจารณาคาตอบ
เลือกคาตอบ
ทีเ่ หมาะสมทีส
่ ุด
เพิม
่ รายละเอียด
ความสั มพันธ ์
ไมได
่ ้ หรือได้
คาตอบ
มากกวา่ 1
1.
การพิจารณาประเภทของคา
โดยพิจารณาประเภทของคาในคูความสั
มพันธในโจทย
ว์ า่
่
์
เป็ นคาประเภทใด (เช่น คานาม กริยา หรือวิเศษณ)์ ทัง้ นี้ม ี
หลักทีส
่ าคัญในการพิจารณาดังนี้
1.1 หากคูความสั
มพันธในโจทย
เป็
่
์
์ นคาประเภทเดียวกัน คู่
ความสั มพันธในค
าตอบจะตองเป็
นคาประเภทเดียวกันดวย
แต่
์
้
้
ทัง้ นี้จาเป็ นตองเป็
นคาประเภทเดียวกับคูความสั
มพันธในโจทย
้
่
์
์
ตัวอยางเช
่
่น
ตัวอย่าง 1
คนป่วย : ยา - - - ความหิว : ?
ก. กิน
ข. ปาก
ค. ความจน
ง.
อาหาร
จากตัวอยางดังกลาว คูความสั มพันธในโจทยเป็ นคานาม
ตัวอย่างที่ 2
น้า : แดด - - - ? : ?
ก. ใส : จัด
ข. ไหล : รอน
ค. เย็น : ส่อง
้
ง. ไหล : ส่อง
จากตัวอยางดั
งกลาว
คูความสั
มพันธในโจทย
เป็
่
่
่
์
์ นคาตอบ
ประเภทเดียวกัน คือ คานามคูความสั
มพันธในค
าตอบตองเป็
น
่
์
้
คาประเภทเดียวกันดวย
โดยไมจ
นประเภทเดียวกับ
้
่ าเป็ นตองเป็
้
คูแรก
เช่น อาจเป็ นกริยา : กริยา หรือวิเศษณ ์ : วิเศษณ ์
่
ก็ได้ ในกรณีตวั อยางค
าตอบเป็ นกิรย
ิ า : กริยา คือ ง. ไหล :
่
ส่อง
1.2 หากคูความสั
มพันธในโจทย
เป็
่
์
์ นคาคนละประเภทกัน คู่
ความสั มพันธในค
าตอบจะตองมี
ลก
ั ษณะของประเภทเลียนตาม
์
้
แบบในโจทยทั
์ นที ตัวอยางเช
่
่น
ตัวอย่างที่ 3
เมา : สุรา - - - ? : ?
ก อิจฉา : ความงาม
ค. ปี ต ิ : ความสาเร็จ
ข. กระหาย : น้า
ง. เศรา้ : ตาย
จากตัวอยางดั
งกลาว
คูความสั
มพันธในโจทย
เป็
่
่
่
์
์ นคาคน
ละประเภทกัน คือ คากริยา : นาม ดังนั้นคูค
่ าตอบจะตอง
้
เป็ น กริยา : นาม ทันที จะเป็ นคาประเภทอืน
่ ไมได
่ ้ คาตอบ
ตัวอย่างที่ 4
ปื น : ยิง - - - ? : ?
ก. ลูกกระสุน : ธนู
ข. ฆา่ : ตาย
ค. ลูกบอล : โยน
ง. แทง : มีด
เป็
มพันธในโจทย
คูความสั
งกลาว
จากตัวอยางดั
์ น
์
่
่
่
นาม : กริยา ดังนั้นคาตอบตองมี
ลก
ั ษณะของประเภทคา
้
เลียนตามแบบในโจทยด
คือเป็ น นาม : กริยา เช่นกัน
์ วย
้
ดังนั้น คาตอบทีเ่ หมาะสมทีส
่ ุด คือ ค. ลูกบอล : โยน
สรุป หลักในการ
ิ จารณาประเภท
าในคู่ความสัมพันธ์แรก ประเภทคาในคู่ความสัมพันธ์
พประเภทค
หลัง
1 นาม : นาม
กริยา : กริยา
วิเศษณ ์ : วิเศษณ ์
หรือกรณีอน
ื่ ๆ ทีเ่ ป็ นคาประเภท
เดียวกัน
2 นาม : กริยา
อาจเป็ น นาม : นาม
หรือกริยา : กริยา
หรือวิเศษณ ์ : วิเศษณ ์
หรือ ฯลฯ แตต
นคา
่ องเป็
้
ประเภทเดียวกันในคูหลั
่ ง
นาม : กริยา
นาม : วิเศษณ ์
นาม : วิเศษณ ์
กริยา : นาม
กริยา : นาม
กริยา : วิเศษณ ์
กริยา : วิเศษณ ์
2. การพิจารณาทิศทางของความสัมพันธ์ที่ใช้
คูความสั
มพันธในโจทย
บางข
อ
่
์
์
้ อาจแสดงให้เห็นถึง
ทิศทางของความสั มพันธในรู
ปแบบตาง
ๆ เช่น ใหญ่ –
์
่
เล็ก , ส่วนยอย
– ส่วนรวม, มาก – น้อย ฯลฯ ทิศทาง
่
ดังกลาว
มีความสาคัญในการพิจารณาดวยประการหนึ
่ง
่
้
โดยมีหลักพิจารณาวา่ คูความสั
มพันธในค
าตอบจะตองมี
่
์
้
ทิศทางเกีย
่ วกับคูความสั
มพันธในโจทย
่
์
์ ตัวอยางเช
่
่น
ตัวอย่างที่ 5
ปื นใหญ่ : ปื นเล็กยาว................................? : ?
ก. มืด : ดาบ
ข. ภูเขา : จอมปลวก
ค. หอก : ลูกดอก
ง. ประตู : หน้าตาง
่
ตัวอย่างที่ 6
แพทย ์ : โรงพยาบาล.................................? : ?
ก. ศาล : ทนายความ
ข. รักษาโรค : คน
ป่วย
ค. ทนายความ : ศาล
ง. พยาบาล :
กระทรวงสาธารณสุข
จากตัวอย่างที่ 5 แสดงถึงความสั มพันธในทิ
ศทาง
์
ใหญ่ : เล็ก โดยทัง้ คูเป็
่ ข
ี นาดตางกั
นเราไม่
่ นอาวุธทีม
่
สามารถตอบ ก. มีด : ดาบ ได้ เนื่องจากกลับทิศทาง
ส่วนขอ
่องจากเป็ นสิ่ งทีไ่ มเกี
่ วข้อง
้ ข. ไมเหมาะสมเนื
่
่ ย
สั มพันธ ์ ไมใช
่ ก
ู ตอง
คือ
่ ่ ของประเภทเดียวกัน คาตอบทีถ
้
ค. หอก : ลูกดอก เนื่องจากเป็ นอาวุธและมีทศ
ิ ทาง
3. การพิจารณาความสัมพันธ์
คูความสั
มพันธในโจทย
จะต
องมี
ความสั มพันธเกี
่ วของ
่
์
์
้
์ ย
้
กันในลักษณะใดลักษณะหนึ่งซึง่ ผูตอบข
อสอบจะต
องพยายาม
้
้
้
คนให
จารณาคาตอบ
้
้พบ และนาความสั มพันธดั
์ งกลาวไปพิ
่
วิธก
ี ารหนึ่ง ซึง่ ช่วยให้ผูตอบข
อสอบถามสามารถพิ
จารณา
้
้
ความสั มพันธได
วขึน
้ คือ การสรางข
อความหรื
อวลี
์ รวดเร็
้
้
้
เพือ
่ ช่วยเชือ
่ มคูความสั
มพันธแล
่ มคา
่
์ วน
้ าวลีดงั กลาวไปใช
่
้เชือ
ในคูค
าตอบก็อาจเพิม
่ รายละเอียดของ
่ าตอบหากยังไดหลายค
้
ง่ ไดค
ความสั มพันธจนกระทั
่ ยงคาตอบ
้ าตอบทีเ่ หมาะสมแตเพี
์
เดียว
ลักษณะของความสั มพันธที
่ รากฏอยูเสมอ
ในโจทย ์
์ ป
่
อุปมา – อุปมัย แสดงใหเห็นไดตามตารางดังนี้
ลักษณะความสัมพันธ์
1. อาชีพ : เครือ
่ งมือประกอบ
อาชีพ
2. อาชีพ : ผลผลิต
3. เครือ
่ งมือ : วัสดุท ี่
เกีย
่ วของ
้
ตัวอย่าง
นักเขียน : เครือ
่ งพิมพดี
์ ด
ช่างไฟ : ไขควง
แพทย ์ : มีดผาตั
่ ด
ช่างไม้ : เลือ
่ ย
ช่างกอสร
าง
่
้ : บาน
้
นักเขียน : หนังสื อ
ผูประพั
นธเพลง
: บทเพลง
้
์
ครู : ลูกศิ ษย ์
เลือ
่ ย : ไม้
ดินสอ : กระดาษ
ลักษณะความสัมพันธ์
4. เครือ
่ งมือ : กริยาการใช้
เครือ
่ งมือ
5. ช่วงเวลาทีต
่ อเนื
่ ่องกัน
6. สาเหตุ : ผลทีต
่ ามมา
ตัวอย่าง
ปื น : ยิง
เข็ม : เย็บ
กระดง้ : ฝัด
เช้า : สาย
เย็น : คา่
ประมาท : อุบต
ั เิ หตุ
เชือ
้ โรค : เจ็บป่วย
ทุจริต : ลงโทษ
ลักษณะความสัมพันธ์
ตัวอย่าง
7. ระดับความแตกตางใน
่
คุณภาพ
อุน
่ : รอน
้
ราว
: แตก
้
ริน : เท
มัธยัสถ ์ : ตระหนี่
ชอบพอ : รักใคร่
เฟอรนิ
์ เจอร ์ : เกาอี
้ ้
แมลง : ผีเสื้ อ
สั ตวน
์ ้า : ปลาฉลาม
สุนข
ั : ปักกิง่
เพชร : แวววาว
ระบบราชการ : ลาช
่ ้า
8. ส่วนรวม : ประเภทยอย
่
9. ลักษณะพิเศษของตัว
ลักษณะความสัมพันธ์
10. คาตรงขาม
้
11. คาเหมือน
12. ส่วนยอย
: ส่วน
่
ทัง้ หมด
ตัวอย่าง
ออนโยน
: แข็งกระดาง
่
้
ซือ
่ สั ตย ์ : หลอกลวง
โลภ : สั นโดษ
ซึมเศรา้ : ราเริ
่ ง
ของจริง : ของปลอม
ช่วยเหลือ : เกือ
้ กูล
เขม็ดแขม่ : มัธยัสถ ์
งอนแง
น
่
่ : คลอนแคลน
โกหก : กลับกลอก
ทหาร : กองทัพ
เกาะ : หมูเกาะ
่
ลักษณะความสัมพันธ์
13. เป็ นลักษณะเฉพาะของ
อีกสิ่ งหนึ่ง
14. ไมใช
่ ่ ลักษะของอีกสิ่ ง
หนึ่ง
ตัวอย่าง
ไหล : น้า
สมถะ : พระสงฆ ์
กลาหาญ
: วีรบุรุษ
้
ซุกซน : เด็กเล็ก
ยุงเหยิ
ง : อนาธิปไตย
่
ความจงรักภักดี : กบฏ
ความจริง : คนโกหก
วุฒภ
ิ าวะ : วัยรุน
่
ความจา : คนขีล
้ ม
ื
ฝื ด
: น้ามันเครือ
่ ง
ลักษณะความสัมพันธ์
15. เป็ นส่วนหนึ่งของอีกสิ่ ง
หนึ่ง
16. เป็ นประเภทหนึ่งของอีก
สิ่ งหนึ่ง
ตัวอย่าง
ปก : หนังสื อ
ก : พยัญชนะ
นักรอง
: วงดนตรี
้
หนังสื อ : ห้องสมุด
อังคาร : สั ปดาห ์
วิรย
ิ ะ : อิทธิบาท
แจ๊ส : ดนตรี
นาวิกโยธิน : ทหาร
ประชาธิปไตย : การ
ปกครอง
อิสลา : ศาสนา
ลักษณะความสัมพันธ์
17. เป็ นเหตุการณที
่ อเนื
์ ต
่ ่อง
จากเหตุการณหนึ
์ ่ง
19. เครือ
่ งมือ : ผูใช
้ ้
ตัวอย่าง
แตงงาน
: การหมัน
้
่
กบ : ลูกอ๊อด
เจ็บป่วย : ติดเชือ
้
จาคุก : พิพากษา
ลม
้ : สะดุด
สุก : งอม
มีดผาตั
่ ด : นายแพทย ์
เกรียง : ช่างกออิ
่ ฐ
พูกั
่ น : ช่างวาด
พิมพดี
์ ด : นักเขียน
กลอง
: นักดูดาว
้
คีม : ทันตแพทย
ลักษณะความสัมพันธ์
19. สถานที่ : บุคคลที่
เกีย
่ วของ
้
20. อาการหรือสั ญลักษณ ์
ตัวอย่าง
ศาล : ผูพิ
้ พากษา
มหาวิทยาลัย : นักวิชาการ
ละครสั ตว ์ : ตัวตลก
โรงพยาบาล : นายแพทย ์
พิพธิ ภัณฑ ์ : ของโบราณ
หาว : เบือ
่
ถอนหายใจ : โลงอก
่
เกรีย
้ วกราด : โมโห
กระวนกระวาย : หงุดหงิด
กระหยิม
่ : เบิกบานใจ
พิรุธ : ทุจริต
รูปแบบความสั มพันธที
์ ไ่ ดสรุ
้ ป เป็ นเพียงตัวอยางในบาง
่
ลักษณะทีป
่ รากฏบอยเท
านั
่
่ ้นในความเป็ นจริงขอสอบอาจจะมี
้
ลักษณะความสั มพันธอื
่ ๆ ไดอี
์ น
้ กมากมาย โดยไมจ
่ ากัดแต่
เพียงตัวอยางข
างต
น
่
้
้ ซึง่ ในการพิจารณาผูสอบอาจใช
้
้บาง
ประการหรือทัง้ สามประการขางต
นประกอบในการพิ
จารณา
้
้
คาตอบ โดยเลือกคาตอบทีเ่ หมาะสมทีส
่ ุดเพียงคาตอบเดียว(ใน
ชุดคาตอบอาจมีหลายคาทีเ่ หมาะสม แตเราจะเลื
อกคาตอบที่
่
เหมาะสมทีส
่ ุดเพียงคาตอบเดียวเทานั
่ ้น) ทัง้ นี้โดยการพิจารณา
ความสั มพันธ ์ และเพิม
่ รายละเอียดความสั มพันธให
้ ใน
์ ้มากขึน
กรณีทย
ี่ งั ไดค
้ าตอบมากกวา่ 1 คาตอบ จนเหลือคาตอบที่
เหมาะสมแตเพียงคาตอบเดียว
ตัวอย่างที่ 7
เกาะ : หมูเกาะ
---?:?
่
ก. สั นกาแพง : เชียงใหม่
ข.
นักรอง
: วงดนตรี
้
การพิจารณา
ข้อที
สรุมปฟุตบอล
ค. ดวงดาว
: แกแลกซี่
ง.
1.
า
1. ไมสามารถตั
ดขอเลื
: ประเภทของค
ผูเล
่
้ อกใดออกไป
้ น
่
เป็ นคานาม : คานาม
ไดเนื
้ ่องจากเป็ นคานาม :
2. ทิศทางความสั มพันธ ์
คานามทัง้ หมด
เป็ นแบบส่วนยอย
2. ตัดขอ
่ : ส่วนใหญ่
้ ง : เนื่องจากกลับ
3. ลักษณะความสั มพันธ ์
ทิศทาง
3.1 เกาะ เป็ นส่วนหนึ่งของหมู่
เกาะ
3. 3.1 ยังเลือกได้ 3 ขอเลื
้ อก
3.2 หมูเกาะ
เป็ นส่วนหนึ่งทีม
่ ี
คือ ก, ข, ค, จึงควรเพิม
่
่
ลักษณะคลายกันมารวมกันเป็ น
รายละเอียดความสั มพันธ