Transcript Phân tích Giới - APMAS Knowledge Network

Giới và Phát triển– Phương pháp tiếp cận
thực tế
Người trình bày: Jagriti Shankar
Chuyên gia về Giới
APMAS –Dự án quản lý nhạy cảm giới
Viện Công Nghệ Châu Á
1
1.
2.
Phân tích Giới – Phân tích Cái gì và Tại sao
Khung và công cụ phân tích Giới
2
Sau phần này các bạn sẽ có thể:
 Nhận biết tầm quan trọng của việc phân tích giới
trong quá trình lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá
dự án
 Sử dụng các công cụ phân tích giới như một phần
của các can thiệp phát triển
3





Giới là một cấu trúc xã hội tùy thuộc vào thời
điểm và văn hóa
Sự phân công lao động, kiểm soát nguồn lực
khác nhau giữa nam và nữ
Bất bình đẳng giới tồn tại trên toàn cầu, với sự
thiên vị dành cho nam giới
Công việc của nam giới = được trả công = được cho
là quan trọng hơn
Công việc của phụ nữ= không được trả công = được
cho là kém quan trọng hơn
Do sự phân biệt đối giới, phụ nữ không có cơ
hội và lợi ích công bằng
4
Các chương trình phát triển có thể thất bại do
không xem xét vấn đề giới?
5
Chúng tôi mang lương
thực đến cho mọi
người. Mọi người hãy
leo lên cây mà lấy!
6




Các bạn có nghĩ rằng cơ hội công bằng cho tất
cả các loài vật?
Các dự án phát triển có tình trạng tương tự
không?
Con vật nào có thể lấy được thức ăn?
Thay vào đó cần làm điều gì?
7
Các giả định trong quá trình thiết kế và thực hiện dự án:
 Nam giới là người chủ gia đình -> Các hoạt động dự án
nhằm mang lại lợi ích kinh tế nên chú trọng vào nam giới



Công việc nhà hay việc chăm sóc con cái không mất nhiều
công sức -> Phụ nữ có thể làm công việc bên ngoài cùng
với công việc của gia đình, ưu tiên của phụ nữ không được
chú trọng
Phụ nữ làm các công việc liên quan đến chăm sóc, nuôi
dưỡng -> Các can thiệp liên quan đến sức khỏe gia đình
cần chú trọng vào phụ nữ
Các lợi ích về phát triển sẽ tự động đến với phụ nữ
8
Phân tích Giới là một công cụ
để hiểu hơn
về bản chất xã hội,
kinh tế, văn hóa
và chính trị khác nhau
của phụ nữ và nam giới, trẻ em gái và trẻ em
trai
Điều cốt lõi là hiểu được văn hóa (các giá trị, quy
tắc/quy phạm và tín ngưỡng ngầm hiểu), thể hiện ở
cấu trúc giới và bất bình đẳng giới
9


Giúp hiểu hơn về cộng đồng (phụ nữ, nam
giới, trẻ em gái và trẻ em trai)
Có được các kết quả tốt hơn từ các chương
trình phát triển
10

Phân tích việc phân công lao động, khả năng tiếp cận và kiểm
soát nguồn lực

Hiểu được các mối quan hệ về giới và các hàm ý đối với chính
sách và việc thực hiện công tác phát triển

Các số liệu thống kê cụ thể chia tách theo giới

Xem xét ưu tiên của phụ nữ, nhu cầu và mối quan tâm thực tế và
chiến lược và các biện pháp giải quyết

Xem xét cơ chế về quyền lực Xã hội, Kinh tế, và Chính trị
Nếu không thực hiện việc phân tích giới sẽ mang lại rủi ro cao làm
cho chương trình thất bại, ít thành công hoặc gia tăng sự bất
bình đẳng giới
11




Việc phân tích giới của chương trình y tế sẽ cho biết những thiệt thòi,
bất bình đẳng trong vấn đề chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ, những
khó khăn mà phụ nữ phải đối mặt và cách vượt qua những trở ngại
này.
Việc phân tích giới đối với lao động nữ, tìm hiểu nhu cầu, nơi làm
việc, mức lương, xu hướng thị trường sẽ mang lại thông tin hữu ích
để vận động cho quyền lợi của người lao động nói chung (cả nam và
nữ)
Việc phân tích giới trong dây chuyền cung cấp sản phẩm sẽ cho biết
sự tham gia của phụ nữ ở các giai đoạn khác nhau để nâng cao vai
trò và lợi ích kinh tế
Phân tích giới trong dự án nước sẽ cho biết phụ nữ lấy nước ở đâu,
cần làm gì để phụ nữ dễ dàng tiếp cận với nguồn nước an toàn.
12
Việc phân tích giới cần/có thể được thực hiện
tại bất kỳ/tất cả các giai đoạn của một chu
trình của một chương trình/dự án, bao gồm:
 Xác định dự án;
 Lập kế hoạch hay thiết kế hoạt động;
 Thực hiện; và
 Giám sát đánh giá chương trình
13
Chính phủ
 Người lập chính sách
 Nhà tài trợ
 Quản lý chương trình
 Nhân viên phát triển
 Người làm công tác cộng đồng, …

Việc phân tích giới cần có sự tham gia của các bên
liên quan chủ chốt từ cộng đồng, nơi thực hiện các
can thiệp của dự án
Việc phân tích giới cũng có thể được thực hiện sử
dụng các công cụ và khung phân tích khác nhau
14




Thu thập số liệu liên quan: các thông tin chia tách
theo giới tính để phân tích (Ai làm gì? Vai trò,
trách nhiệm và ưu tiên về giới của nam và nữ
trong và ngoài gia đình? Ai có gì? Ai kiểm soát
được cái gì? )
Xác định các vấn đề giới liên quan (nhu cầu thực
tế và những quan tâm mang tính chiến lược của
phụ nữ và nam giới)
Hiểu được bối cảnh kinh tế, xã hội, chính trị (đâu
là sự khác biệt, các trở ngại, ảnh hưởng, quyền
lực của nam và nữ?)
Hiểu được các ưu tiên và nhu cầu của cả nam và
nữ dự án có thể tác động (họ cần/muốn gì?)
15








Khung về vai trò giới (Harvard)
Khung 3 vai trò (Carolyn Moser)
Khung mạng lưới tổ chức (Caren Levy)
Ma trận phân tích giới (GAM)
Khung về bình đẳng giới và trao quyền (Sara
Longwe)
Khung năng lực và khả năng bị tổn thương (CVA)
Khung về lập kế hoạch định hướng vào con người
(POP)
Khung về các mối quan hệ xã hội(SRF)
16
Khung HARVARD- 1
• Giúp người lập kế hoạch thiết kế dự án
có hiệu quả
• Nâng cao hình ảnh phụ nữ trong vùng
dự án
Ba công cụ chính:
Công cụ 1: Hoạt động kinh tế-xã hội –
Ai làm gì, khi nào, ở đâu và trong bao
lâu?
17
18
Công cụ 1: Hoạt động
Hoạt động
Nữ/nam
Thời gian
Các hoạt động sản
xuất/sinh kế
Nông nghiệp
Tạo thu nhập
Việc làm
Các công việc khác

Nam
Nam
Nam
Theo thời vụ
Theo thời vụ
Các hoạt động trong
gia đình
Lấy nước
Lấy củi
Chuẩn bị thức ăn
Chăm sóc con cái
Sức khỏe
Dọn dẹp và sửa chữa
Đi chợ
Các công việc khác

Nữ
Nữ
Nữ
Nữ
Nữ
Hàng
Hàng
Hàng
Hàng
ngày
ngày
ngày
ngày
–
–
–
–
2
2
2
4
giờ
giờ
giờ
giờ
Nữ/Nam
Nữ
19
Công cụ 2: Khả năng tiếp cận và kiểm soát
Ai tiếp cận các nguồn lực (như đất đai, trang thiết
bị, vốn...)
Ai tiếp cận các lợi ích (ví dụ như các dịch vụ y tế,
giáo dục, quyền lực chính trị...)?
Ai kiểm soát các nguồn lực và lợi ích?
20
Khả năng tiếp cận
Khả năng
kiểm soát
Phụ nữ /Nam giới
Phụ nữ/Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Phụ nữ/Nam giới
Phụ nữ
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Nam giới
Các tài sản, nguồn lực
Đất đai
Trang thiết bị
Tiền mặt
Giáo dục
Tập huấn
Khác
Các lợi ích
Thu nhập
Giáo dục
Y tế
Nhóm người sử dụng nước
Quyền lực chính trị
Khác
21
3. Xác định các yếu tố quyết định sự khác nhau
về giới
Chính trị, kinh tế, văn hóa ...
Các quy tắc/quy phạm của cộng đồng, hệ thống cấp
bậc trong xã hội
Giáo dục và đào tạo
Thái độ của cộng đồng đối với những người làm
công tác phát triển bên ngoài
Những ảnh hưởng trước đây và hiện nay
Cơ hội và rào cản
22
Hoạt động
Ai làm gì?
Khả năng tiếp cận và kiểm soát
Ai có cái gì?
Phân tích các yếu tố và khuynh hướng
Các yếu tố xã hộị-kinh tế-chính trị
Phân tích chu trình dự án
Những xem xét về giới nào cần thiết cho quá trình thiết kế và thực hiện dự án ?
23




Công cụ này sử dụng phương pháp có sự tham
gia nhằm giúp cho cộng đồng định nghĩa và phân
tích các vấn đề giới có ảnh hưởng đến họ. Việc sử
dụng Ma trân phân tích giới sẽ giúp nêu rõ các
vấn đề giới và phát triển năng lực phân tích giới
tại cơ sở.
Những người mà cuộc sống của họ là đối tượng
phân tích có thể cung cấp kiến thức cần thiết cho
việc phân tích giới
Phân tích giới không cần các chuyên gia kỹ thuật
bên ngoài, họ có thể tham gia hỗ trợ công tác tổ
chức.
Phân tích giới chỉ có thể làm biến chuyển tình
hình khi người phân tích là chủ thể phân tích
24
Các phạm trù phân tích
Đơn vị phân
tích #1:
Nhân công
Đơn vị phân Đơn vị phân
tích #2:
tích #3
Thời gian
Đơn vị phân
tích #4
Mức độ phân
tích/Các bên liên
quan
Bên liên quan #1
: nam
Bên liên quan #2:
nữ
Bên liên quan
#3: Cộng đồng
Bên liên quan #4
25
Các chiều hướng phân tích
Phụ nữ
Nam giới
Hoạt động
sinh kế, vai
trò, mối quan
hệ
Tài sản,
năng lực
Quyền lực và
vấn đề ra
quyết định
Nhu cầu,
ưu tiên
Tổ chức, cơ
chế và quản
lý
• Họ làm những
hoạt động nào?
• Ở đâu?
• Khi nào?
• Họ có tài
sản, năng
lực và cơ hội
gì?
• Tính dễ bị
tổn thương
khác nhau
như thê
nào?
• Cơ chế ứng
phó khác
nhau của họ
là gì?
• Nam giới và
phụ nữ tham
gia vào
những quyết
định nào?
• Họ kiểm soát
được những
quyết định
nào?
• Họ phải đối
mặt với
những trở
ngại nào?
• Các ưu tiên
và nhu cầu
của nam giới
và phụ nữ là
gì?
• Mong muốn
gì cho tương
lai ?
• Thi trường
cho nam và
nữ khác
nhau như thế
nào?
• Quản lý nhà
nước có
quan tâm
đến nhu cầu
của phụ nữ
không?
-nt-
-nt
-nt-
-nt-
-nt-
26
Nhóm dân số ngoại ô ở Cam-pu-chia phải lấy nước từ
các nguồn nước đa dạng, gồm có nước chảy từ đường
ống về, nước máy, giếng, nước mặt hồ, và nước bán lẻ
với giá cao và từ các nguồn nước không được tin cậy.
Mặt dù nam giới đôi khi giúp đỡ nhưng theo truyền
thống thì phụ nữ đi lấy nước cho gia đình dùng. Hầu hết
dân cư ở các khu sinh sống ổ chuột phải đối mặt với các
vấn đề về hệ thống cống rãnh và thoát nước, nhất là vào
mùa mưa. Tổ chức MRD đã xây dựng 5 giếng ống mà
không tham khảo ý kiến của cộng đồng hay kiểm tra chất
lượng nước. Nước từ giếng ống này chứa lượng sắt, vôi,
thạch tín cao và không thể sữ dụng để giặt giũ, nấu ăn
hay tắm rửa. Sau khi gặp một số vấn đề về sức khỏe
người dân mới ngưng sử dụng nước từ các giếng này.
27