Transcript süt sığırcılığında yemleme yönetimi prof. dr. armağan hayırlı

SÜT SIĞIRCILIĞINDA
YEMLEME YÖNETİMİ
Prof. Dr. Armağan HAYIRLI
Atatürk Üniversitesi-Veteriner Fakültesi
Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı
Erzurum
[email protected]
Ana Başlıklar
•
•
•
•
Genel Planlama
Yemler
Fizyolojik ve Kritik Evreler
Sonuç
SÜT SIĞIRI BESLEME
Süt Verimi
Besleme
Sağlık
Döl Verimi
SÜT SIĞIRCILIĞINDA MALİYET
(100 Baş-Sağmal)
•
•
•
•
•
UNSUR
TL/YIL
Yem (17.4 TL/Baş/Gün, x1.5)
949,000
Koruyucu Sağlık (600 TL/Baş/Yıl, x1.5)
90,000
İşçilik (2000 TL/Kişi/Ay, x5)
120,000
Veteriner Sağlık Gideri (500 TL/Baş/Yıl, x1,5) 75,000
Enerji-Tamir vs. (6000 TL/Ay)
72,000
Toplam:
1,306,000
Yem Paritesi: %73
- Kaba Yem: 11,6 TL/Gün (%45)
- Kesif Yem: 14.4 TL/Gün (%55)
SÜT SIĞIRCILIĞINDA PLAN
(100 Baş-Sağmal)
Yem Maddesi
Ton/Yıl/Sürü
Kuru Yonca/Ot
Silaj
Yem
Toplam
356
1,370
500
2,226
CA: 600
KMT: %3.80 CA
17.4 TL/Sağmal/Gün
TMR KM: %55
TMR HP: %16
TMR ME kcal/kg: 2500
Kaba/Kesif: 60/40
YEM GİDERİ: 949,000 TL/Yıl
KENDİ ÜRETİMİNİ YAPARSA: 618,000 TL/Yıl
SÜRÜ YÖNETİMİ
HAYVANSAL ÜRETİM 24/7/365
• DİSİPLİN
• İŞ TANIMI-İŞÇİLİK KALİTESİ
– Veteriner Hekim/Zooteknist
• Planlama
–
–
–
–
–
–
–
–
–
İşçi yönetimi (takım oyunu/farkındalık)
Yem projeksiyonu
Sağlık Protokolü
Fertilite Protokolü
Hijyen (yem, süt, işletme)
• Ölçme ve Değerlendirme
Sağımcı
Yemci
Meydancı
Buzağı/Dana/Düve Bakıcısı
YEM MADDEDLERİ
• KABA YEMLER
–
–
–
–
Yeşil yemler (Çayır-Mera-Hasıl)
Kök ve Yumru yemler (Patates-Havuç-Pancar)
Dolgu maddeleri (Saman-Kavus-Koçan)
Konserve yemler (Kuru Ot-Silaj-Haylaj)
• KESİF YEMLER
– Tane Yemler (Buğdaygil-Baklagil-Yağlı Tohum)
– Endüstri kalıntıları (DeğirmencilikŞeker/Yağ/Nişasta/Fermentasyon Sanayi-Biyodizel Yan Ürünleri)
– Yemlik yağlar (İç Yağ-Kullanılmış Yağ-Bitkisel Yağ-ByPass Yağ)
– Hayvansal kökenli yemler (Et/Et Kemik Unu-Tüy Unu-Balık Unu)
– Mineral yemler (Yalama Yaşları-Mermer Tozu-DCP)
– Yem katkı maddeleri
Koruyucu, Bağlayıcı, Topaklaştırıcı, Renklendirici, Lezzetlendirici,
Vitamin Premiksi, Amino Asitler, Organik Asitler, Aromatik
Yağlar, Enzimler, Prebiyotikler, Probiyotikler, YYO Artırıcılar,
Antikoksidiyaller
YEŞİL YEMLER
• LEGÜM (BAKLAGİL) YEŞİL YEMLER
Protein: %17-23 ME kcal/kg: 2000-2500 Ca: %1.0-2.2 P:%0.3-0.4
Yonca
Burçak
Korung
Bezelye
Fiğ
Mürmüdük
• GRAMİNÖZ (BUĞDAYGİL) YEŞİL YEMLER
Protein: %12-15 ME kcal/kg: 1900-2400 Ca: %0.3-0.5 P:%0.2-0.3
Tahıl hasılı
Darı
Ayrık otu
Mısır hasılı
Sudan otu
Brom otu
• DİĞER YEŞİL YEMLER
Protein: %8-11 ME kcal/kg: 1300-1600 Ca: %2 P:%-0.3
Pancar
Havuç-Lahana Yaprakları
KONSERVE KABA YEMLER
SİLAJ
KURU OTLAR
KURU OTLAR
• KAYIPLAR
–
–
–
–
–
Solunum
Fermentasyon
Yıkanma
Mekanik
Mikrobiyel
• KALİTE
–
–
–
–
–
Yaprak oranı
Renk
Aroma
Yumuşaklık/Esneklik
Yabancı madde
KABA YEMLER: Hasat Zamanı
Selüloz-Protein-Enerji
2400
2200
2000
1700 kcal/kg
SİLAJ
• Hasat
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Hamur evresi
Soldurma (KM: %30-40)
Dikkat
KM kaybı
Aneorob ortam/Sıkıştırma
Sıcaklık (25-30C)
pH (3.8-4.2)
CHO (%3 melas?)
Tuz?
• Değerlendirme
– Koku
– Bütünlük/Yapı/KM
– Renk
KÖK-YUMRU ve DOLGU YEMLER
Yem Maddesi
HP, %
NDF, %
Kcal/kg
Pancar
Havuç
Patates
Tahıl Samanı
Bakla Samanı
6.0
9.9
11.0
3.5
6.5
12.0
20.0
7.3
75.0
70.0
2900
2850
3000
1200
1300
TANE YEMLER
Yem Maddesi
HP, %
Kcal/kg
Tahıl
Bakla
7-13
15-26
2600-3200
2300-2700
DEĞİRMEN-ŞEKER SANAYİ
Yem Maddesi
HP, %
HS, %
Kcal/kg
Kepek
Razmol
Bonkalit
Gluten yemi
Gluten unu
Arpa posası
Melas
Pancar posası
15
18
17
24
60
25
7
9
14
6
4
9
2
15
0
14
2500
2600
2750
2700
3050
2600
2200
2600
YAĞ SANAYİ ÜRÜNLERİ VE ÜRE
Yem Maddesi
HP, %
Kcal/kg
Soya küspesi
Ayçiçeği küspesi
Pamuk tohumu küspesi
Yağlar
Üre
44-50
22-30
25-40
286
2500-2800
2000-2300
2400-2500
6300-8500
-
Üre: 100-150 gr/baş/gün + 2 kg buğday/arpa/tritikale
3-5 kg/ton silaj
YEMLERDE DİKKAT
•
HİJYEN
– Küflenme
– Acılaşma
•
FİZİKSEL FORM
–
–
–
–
•
TMR Yemlemesi
Partikül Büyüklüğü
Kaba:Kesif Oranı
NDF ve ADF Düzeyi
ROTEİN DÜZEYİ
– Yıkımlanan
– By-pass
– N ve CHO Senkronizasyonu
•
ENERJİ DÜZEYİ
– Yağ
– Nişasta
•
VİTAMİN-MİNERAL ve KATKILAR
– İmmunite
– Enerji Metabolizması
Partikül Büyüklüğü
PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ (%)
Yem Maddesi
Ot
Silaj
TMR
Üst
(1.9 cm)
10-20
10-20
5-15
Orta
(0.8 cm)
30-50
50-60
40-50
Alt
<45
<30
<50
KRİTİK EVRELER
• Ağız-Süt Besleme/Sütten Kesim
• Düve Besleme
• Peripartum Dönem Besleme
– Kuru dönem
• Meme Gelişimi/Dinlendirilmesi
• Fötal Büyüme
• Metabolik/Hormonal/Ruminal Adaptasyon
– Erken Laktasyon
• Enerji Balansı
–
–
–
–
Metabolik/Enfeksiyöz Hastalıklar
Pik Laktasyon
Persistens
Döl Verimi
• Yem Değişimi
• Sıcaklık Stresi
SÜT BESLEME VE SÜTTEN KESİM
BUZAĞININ ÖNEMİ
Yemden sonra süt sığırcılığındaki 2. en
yüksek maliyet kalemi düvedir!!!
Buzağı maliyetini karşılamak için 1.3
laktasyon (~ 400 gün sağım günü)
Düvelerin %20’si ilk laktasyona
başlayamamaktadır
Yaşam boyu buzağı verimi 2.6’dır
Kolostrum ve Süt
Sağım Sayısı
Unsur
1
2
Laktoz, %
Mineral, %
Vitamin A, ug/dl
Vitamin E, ug/dl
23.9
6.7
14.0
2.7
1.11
295
300-600
4
5
Geçiş Sütü
Kolostrum
Toplam solit, %
Yağ, %
Protein, %
3
17.9
5.4
8.4
4.2
3.9
0.95
---
14.1
3.9
5.1
2.4
4.4
0.87
113
13.9
3.7
4.2
0.2
4.6
0.82
---
11
Tam Süt
13.6
3.5
4.1
0.1
4.7
0.81
74
12.5
3.3
3.2
4.9
0.74
34
40-60
Kolostrum Verme
Serum
IgG
(mg/ml)
Doğumdan
sonra ilk
yemleme
Doğumdan 12 saat
sonra yapılan ilk
yemleme
15
Verilen Kolostrum
Kg/yemleme
10
3 kg
5
1 kg
0.5 kg
0
0
12
Yemleme
24
36
0
12
24
Yemleme
36 Saat
100 gr Ig alımı
Ağız Sütü
100
Emilim etkinliği (%)
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
0
4
8
12
Saat
16
20
24
Süt Yemleme Programı
CA
(kg)
Süt
(kg/Yemleme)Yemleme:Gün
25
30
40
45
1.0
1.2
1.6
1.8
İlk Gün
Kolostrum
-
1.25
1.50
2.00
2.25
2-5 Gün
Geçiş Sütü
2
2
2
2
CA’ın %10’u kadar her gün süt
verilmeldir.
Bu iki öğünde yapılmalıdır.
6. Gün (+başlangıç yemi) Gün 56 = Sütten Kesim
Tam süt
Fermente süt
Süt ikame
Yağsız süt (2x)
Rumen (İşkembe) Gelişimi
8 Haftalık Buzağı
Sadece Süt
Süt + Tane Yem
Süt + Kuru Ot
Papillalar en çok süt ve tahıl ile beslenen buzağılarda gelişir. Böylece yemden
yararlanma, büyüme ve gelişme hızlanır ve buzağı beslenme bozuklukları riski düşer
Buzağı Başlangıç Yemi
Başlangıç yemi tüketimi
(gr/gün
1600
Süt tüketimi: 3.6 kg/d
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
0
2
4
6
8
10
12
Yaş (hafta)
Sütten kesim döneminde, bir buzağı CA’nın %1’i kadar başlangıç
yemi tüketmelidir (90 kg olan buzağı 900 gr yem tüketmelidir
Çevre ve Besin İhtiyacı
oC
km/sa
-1
1.6 16
-12
1.6 16
-23
1.6 16
ÇARPIM FAKTÖRÜ
Kuru/Temiz
1.17 1.33
1.37 1.80
1.74 2.26
Islak/Çamurlu 1.41 1.70
1.90 2.27
2.39 2.84
Boynuz Kesme
Elektrikli veya gaz koteriyle 1 aylık yaştan önce boynuz kesilir
Vitamin-Mineral Takviyesi Yapılmalı ve Ağrı Kesici Kullanılmalıdır
Sütten Kesim
Günlük ağırlık kazancı 360 gr
6 haftalık süreçte 59-63 kg
6-8 haftalık yaşta sütten kesilir
Yeterince başlangıç yemi
almayan hayvanlarda sütten
kesimden sonra kilo kaybı söz
konusu olabilir
Yüzey:Ağırlık Oranı
1:1
3.5:1
DÜVE BESLEME
Başarılı Düve Yetiştirme
Ağırlık ve Yükseklik
Büyüme Denetimi
Düve Yetiştirme
Doğum
Ağırlığı,
kg
Tohumlama
CA
kg
Yaş
ay
Doğum
CA
kg
Yaş
ay
OCAA
kg/g
Erişkin
CA,
kg
Irk
Holştayn 40-45 340-386 14-16
Montafon
544-590 23-25 .75-.80 650-725
Jersey
363-386 22-24 .50-.55
25-30 250-272 13-15
425-500
CA,
kg
700
Düve Yetiştirme
Erişkin ağırlığın %’si
Ergenlik Tohum.
1. Doğum
%40
%60
%80
Erişikin
100
600
Holstayn
Montafon
500
Jersey
400
300
200
100
0
9 - 11
ay
14 - 16
ay
22 - 24
ay
56 yıl
Düve Yetiştirme
8000
305-day milk yield (kg)
7800
7600
7400
7200
7000
6800
6600
6400
6200
6000
600
700
800
900
1000
Average daily gain (g/d)
1100
1200
Düve Yetiştirme
Holştayn
Yaş (ay)
(CAA)
CA
(kg)
Jersey
Yükseklik
(cm)
CA (kg)
Yükseklik (cm)
2 (0.45 kg)
76
87
55
78
4 (0.65 kg)
127
96
95
89
6 (0.65 kg)
180
104
130
94
12 (0.85 kg)
340
124
220
109
15 (0.85 kg)
420
129
265
114
18 (0.80 kg)
490
133
305
119
21 (0.80 kg)
545
137
395
120
Doğum Öncesi
568
140
395
122
Doğum Sonrası
536
140
350
122
PERİPARTUM DÖNEM
Peripartum/Geçiş Dönemi
• Peripartum dönem (-3/4 hafta)
– Verimsiz bir dönem değildir. Yatırım dönemidir.
– Fizyolojik değişikler
• fötusun hızlı büyümesi,
• gebeliğinin sonlanması ve
• laktogenezin başlaması
– Beslenme statüsü
– Metabolik statü
– Sağlık durumu
• Bir sütçü ineğin yaşamındaki en kritik ve
masraflı evredir.
Prepartum Beslenme Durumu
Kuru Madde (KM)
Tüketimi (CA’nın %’si)
• Doğum yaklaştıkça
KM tüketimindeki
düşme ineklerde daha
fazla ve hızlıdır.
• Obez ineklerde
prepartum dönemde
KM tüketimindeki
düşüş sürekli ve
hızlıdır.
Doğuma göre zaman (gün)
Zayıf (2,84)
Normal (3,57)
Obez (4,36)
2,2
1,9
1,6
1,3
1
-21
-19
-17
-15
-13
-11
-9
-7
Doğuma göre zaman (gün)
-5
-3
-1
ENERJİ BALANSI
Vücut Kondüsyonu
Başlıca Geçiş Dönemi Sorunları
 Süt humması
 Mastitis- Eşini atamama-Uterus hastalıkları
 Ketozis
 Karaciğer yağlanması
 Rumen alkalozu
 Abomazum deplasmanı
 Rumen asidozu-Rumen paraketozu-Karaciğer
apsesi- Meme ödemi-Düşük süt yağı sendromu
 Laminitis
Peripartum Sağlık Durumu
Süt Humması-Korunma
 Gebeliğin son döneminde rasyona baklagil yerinebuğdaygil
katılmalıdır.
 Rasyon katyon-anyon balansı asidik yönde ayarlanmalıdır.
Diyet Katyon-Anyon Farkı
 (Na + K) – (S+ Cl)
 Fark + olursa, idrar pH’sı 7-8.
 Fark – olursa, idrar pH’sı 5.5-6.5
İDRAR pH’SINA BAKINIZ!
ANYONİK TUZ kullanınız (150 gr): amonyum klorit,
amonyum sülfat, kalsiyum klorit, magnezyum sülfat
 Bu tuzlar hayvan tarafından istekle tüketilemez. Çare: TMR
Süt Hummasının Sonuçları
Meme ve Üreme Sistemi
Sorunları
Korunma
 Hijyen
 Uygun vücut kondisyonunda kuruya çekme (3.50) ve 3.253.00 vücut kondisyonu ile laktasyona başlama.
 Bağışıklık sistemini güçlendirme
 Enerji ve protein ihtiyacının karşılanması
 Ketozis ve süt humması sorunlarını cözme
 Hayvanının doğumuna 15 ve 5 gün kala yüksek dozda vitamin
E (4,000 IU) ve Se (0.1 mg/ kg CA) enjeksiyonları uygulama
Ketozis-Korunma
 Kuru dönemde obesiteye yol açmamalı
 Doğum öncesi ve doğum sonrası yem değişikliği yapılmamalı
(GEÇİŞ YEMİ!!!)
 Yem seçiliğinin önlenmesi (TMR!!!) ve yem tüketiminin artırılması
 Rasyonun enerji düzeyi artırılır. Ancak, bu artırma sırasında asidoz
ve abomazum deplasmanına neden olmamak için rasyonun kaba
yem miktarı (CA’nın %1.5’i) ve kaba yem partikül büyüklüğü (4-7 cm)
dengede tutulmalıdır.
 Niasin (6 gr/gün)
 Glukoz ön maddeleri:
 Propilen glikol, sodyum propionat
 Dekstroz uygulma
 SÜT KETON DÜZEYİNE BAKINIZ!
Ketozisin Sonuçları
Yağlı Karaciğer Sendromu
Mekanizma-Korunma
 Negatif enerji balansının sonucudur.
 Tedavi ve korunma yöntemi ketozis ile aynıdır.
 Kan NEFA düzeyi ve karaciğer TG:GLY oranı en iyi
göstergedir.
 Kuruya çıkarırken ve doğum zamanı vücut
kondisyonuna dikkat edilmeli
 Yem seçiciliğini engellemek için TMR yapılmalı
 Yem tüketiminde azalmanın önüne geçilmeli
 Glukoz ön maddeleri ile hayvan ve rasyon
desteklenmelidir.
 Verim kaybı, bağışıklık sisteminin baskılanması,
mastitis riskinde artma ve üreme performansında
düşme meydana gelir.
Rumen Alkalozu
 Aşırı protein yüklemesi sonucu oluşur.
Mekanizma-Belirtiler-Korunma
Rumende parçalanabilir proteinler  Anomonyak 
Karaciğerde üreye çevrilir
 Rumende oluşan ampyağın karaciğer tarafından üreye
çevirebilme miktarından fazla olması
 Bu durumda rumen pH’sı >8
 Rasyona fazla miktarda üre katılması
 Yetersiz sülfür bulunması
 Rasyonun konsantre yemden yoksun olması
 Yemdeki üre miktarı kontrol edilmelidir. Rasyona
bypass protein katılmalıdır.
Kan-Süt Üre Azotu
Konsepsiyon Oranı, %
80
PUN
MUN
70
60
50
40
30
20
< 16
16-19
19-22
mg/dl
22-25
> 25
Korunmuş Aminoasitler
N ve CHO Senkronizasyonu
Abomazum Deplasmanı
 Doğumla birlikte iç basıncın değişmesi
 Coğunlukla sola torsiyon (%85)
 Coğunlukla doğumdan sonra ilk 2 hafta
Mekanizma ve Korunma
 Mekanik ve metabolik sebepler
 Duyarsızlık, yem tüketimi ve verimin düşmesi, sekonder ketozis,
asimetrik timpani, ve dışkı miktarında azalma, vücudun ark
şeklinde kıvrılması
 Diğer hastalıklardan sakınma: süt humması, asidoz ve ketozis
 Rasyonda yeterli kaba yem (en az %25) ve geviş getirmeyi
uyaracak kadar partikül büyüklüğü (> 3 cm)
 Yem geçişlerinin tedrici olması
 TMR uygulanması
KABA:KESİF YEM ORANI
Rumen Asidozu
• Neden
•
•
•
Yüksek enerji talebi
Yetersiz lifsi maddeler / hızlı fermente olabilen karbonhidrat kaynakları
Yemleme yönetimi hataları
– Kaba yem : kesif yem oranının düşük olması
– Kaba ve kesif yemin ayrı verilmesi
– Sıcaklık stresi – yem seçimi
– Kaba yemin küçük boyutta olması
Mekanizma
Rumende kolay parçalanabilir karbondihratlar  Uçucu yağ
asitleri, asetik, propionik, butirik ve valerik asit  Rumen
sıvısı pH’sı <5.5  Selulolitik bakterilerinin ölümü  Laktik
asit bakterilerinin üremesi
Komplikasyonları
 Rumen asidozu  Rumen parakeratozu  Düşük yağ
sendromu  Laminitis  Karaciğer apsesi
Ruminal Asidozisin Önlenmesi
• TMR uygulama/Yem seçiciliğini engelleme
• %6-10: > 1.90 cm
• %30-50: 0.79 - 1.90 cm
• %40-60: <0.79 cm
– TMR NDF oranı %27-33
– TMR ADF oranı %19
– TMR konsantre yem oranı %60-65’i geçmemeli
– TMR NSC düzeyi %35-40
• Kaba yem artırılmalı (tükürük)
• Dışkı < 1 cm partikül içermemelidir. Dışkıda sümük, fibrin,
kan, köpük, gaz kabarcıkları olmamalıdır
• Na/K bikarbonat(%1-1.5)
Ruminal Asidozisin Önlenmesi
•
•
•
•
•
Yavaş fermente olabilen tahıl yedirme (örk: mısır)
Sıkışıklığın önlenmesi ve yeterli yemlik alanı sunulması
Sıcaklık stresinin azaltılması
Rasyonu ıslatma (KM: %40-55)
İdeaş protein %14-15 (%60 RDP + %40 RUP). BUN ve
MUN düzeyini artırır ve üremeyi olumsuz etkiler
• Rasyon katyon anyon dengesi >250 mEq/kg [(Na + K) –
(CI + S)]
• Maya ve Aspergillus oryzea takviyesi
• Çinko, bakır, biyotin ve niasin takviyesi
Ruminal Asidozisin Komplikasyonları
Laminitis
Mekanizma
Asidoz  Gram – bakterilerin ölümü ile
birlikte endotoksin salınması 
Histamin artışı  Damarlarda
genişleme ve daralma  Ödem
oluşumu  Damar kasarı  Keratin
sentezinde azalma  aksama
Korunma
Asidoz ile aynı
Laminitis ve Komplikasyonları
Laminitis ve Fertilite
Parametre
Östrus süresi, saat
Ayakta östrus gösterenlerin oranı, %
Sağlıklı
Laminitisli
11,0
7,5
9,5
5,6
Önerilen Rasyon
Kuru Dönem
Geçiş Dönemi
Erken Laktasyon
1.36-1.41
1.5-1.6
1.67
Ham Protein, %
13-14
15-17
19
NDF, %
38-53
30-41
En az 28
ADF, %
29-37
20-25
En az 21
Ca, %
0.52-0.87
0.55-1.80
0.77
K, %
1.40-2.32
1.20-1.64
1.00
Besin
Net Enerji,
Mcal/kg
Öneriler
•
•
Vücut kondüsyonu takip edilmeli,
NEBAL süresi ve şiddeti düşürülmeli (Ketozis/Yağlı Karaciğer)
– KM tüketimi maksimize edilmeli
• NSC artırılmalı
• Glukojenik prokörsörler verilmeli (propilen glikol)
• Lipolizi baskılayaıcı ajanlar verilmeli (niasin, krom)
– BUN seviyesini 20 mg/dl, MUN seviyesini ise 14 mg/dl’nin altında
tutacak şekilde protein besleme yapılmalı
– Yağ asitlerince zengin yağlar verilmeli (keten tohumu küspesi)
– Normokalsemi için rasyon anyon-katyon dengesi izlenmeli (prepartum,
-; postpartum, +)
– Makro ve mikro elementler dengeli ve yeterli düzeyde olmalı, profilaktik
vit E + Se enjeksiyonları yapılmalı
– Rasyonun fiber içeriği rumen kontraksiyonlarını etkilemeyecek şekilde
ayarlanmalı,
– Rumen pH’sını tamponlayıcı ajanlar kullanılmalı (Na/K HCO3,
probiyotik, maya)
•
Rutin testler yapılmalı (SCC, BUN, PUN, rumen pH’sı, bakteriyel kültür)
YEM DEĞİŞİMİ
RUMEN FONKSİYONU
SICAKLIK STRESİ
Sıcaklık Stresi
Çevre Sıcaklığı ve Nem: Performans
Tahmini
Sıcaklık, C
KMT, kg
SV, kg
SuTük., kg
20
18.2
27.0
68.4
25
17.7
25.0
74.1
30
16.9
23.0
79.4
35
16.7
18.0
120.5
40
10.2
12.0
106.4
Sıcaklık Stresi ve Fertilite
–
–
–
–
–
–
–
–
Östrus süresi kısalır
Östrus belirginsizleşir
Folikül büyümesi ve gelişimi yavaşlar
Sistemik hormon seviyesi düşer (östradiol, progesteron)
Konsepsiyon oranı düşer
Emriyonal ölüm artar
Boş gün süresi uzar
Buzağı ağırlığı düşer
Sıcaklık Stresi ve Fertilite
Östrus belirleyememe oranı, %
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Kış
Yaz
Sıcaklık Stresi ve Fertilite
60
ilk serviste konsepsiyon oranı, %
9
8
Aşım sayısı
7
6
5
4
3
2
1
0
Yaz
Kış
50
40
30
20
10
0
Yaz
Kış
Fiziksel Serinletme
Modifikasyonlar
YEMLEME VE RASYON DÜZENLEMESİ
• Sık sık yemleme
• Gece yemleme: Yemlemeden 3-4 saat sonra metabolik
ısı açığa çıkar.
• TMR uygulama
–
–
–
–
–
–
–
%6-10: > 1.90 cm
%30-50: 0.79 - 1.90 cm
%40-60: <0.79 cm
TMR NDF oranı %27-33
TMR ADF oranı %19
TMR konsantre yem oranı %60-65’i geçmemeli
TMR NSC düzeyi %35-40
• Rasyonu ıslatma (KM: %40-55)
Modifikasyonlar
YEMLEME VE RASYON DÜZENLEMESİ
• Isı: Kaba yemler > tahıl > yağ
• Kaba yem azaltma ve sindirilebilir iyi kaliteli kaba yem
• Kaba ot partikül ebatını düşürme. Rumen fonksiyonu!!!
• Rasyona yağ katma (en fazla KM’nin %7’si; %30-40 yağlı tohum
küspelerinden, %40-45 bazal yemden ve %10-30 rumen inert yağ).
Asidoz ve laminitis!!!
• Yavaş fermente olan nişata içerikli tahıl tanesi (mısır).
• İdeal protein %14-15 (%60 RDP + %40 RUP).
• Mineral
– K: %1.4-1.6
Na: %0.35-0.45
– Mg: %0.35
DCAD [(Na + K) – (S + Cl)]: 320 meql/kg KM
• Yem Katkı Maddeleri:
– Vitamin E and A
– Tamponlayıcı ajanlar: %0.75-1 NaHCO3
– Aspergillus oryzae
– Niasin: 6 gr/gün
SONUÇ
•
•
•
•
Yem gereksinimi belirlenmeli
İşçilik organizasyonu
Beslenme-Sağlık-Sürü İdaresi Protokolleri hazırlanmalı ve titizlikle
uygulanmalı
Reproduktif hedefler belirlenmeli
TEŞEKKÜR EDERİM