Transcript Av.H.Can Bıçakcı Sunum Dosyasını İndirmek İçin Tıklayınız.

YÜKLENİCİLER
ve
MİMARLAR
için
ALTERNATİF
UYUŞMAZLIK
ÇÖZÜM YOLLARI
ve
“FIDIC”
SÖZLEŞMELERİ
Av. Can Bıçakcı
11.04.2014
Dr. Levent Bıçakcı Hukuk Bürosu
Nelerden bahsedeceğim?
 Genel Olarak Uyuşmazlık Çözümü ve Mahkemelerin Alternatifleri
 Tahkim Kavramı
 Tahkime Elverişlilik
 Tahkim Sözleşmesi
 Tahkim Çeşitleri
 Kurumsal Tahkim / Ad Hoc Tahkim Ayrımı
 Tahkim Şartı Örnekleri
 “FIDIC” Sözleşmeleri
“Uyuşamama Durumu”nun asli çözüm yeri devlet mahkemeleridir
Uyuşamama durumunun çözümü medeniyet meselesi!
Yüzyıllar içerisinde gelişmiş “adil yargılama kriterleri” gözetilerek mahkemelerin
uyuşamama durumunu çözmesi asıl hedef.
Belki Dünyanın en büyük adliyesine sahibiz ancak maalesef
“adliyelerin uyuşamayan insanlara getirdiği çözümün tatmin gücü, yüz ölçümünde
değil, adillikte ve hızda saklı.”
Mahkemelerimizin bilirkişi incelemesi ve kısa duruşmalara dayanan
yargılama sistemi inşaat sektörü için hiç uygun değil. İnşaat sektörü için
adliyeyi olabildiğince bir kenara itip alternatiflere yönelmekte fayda var!
Peki alternatifler neler?
Arabuluculuk
Uzlaştırma
Vaka Tespiti
ve Diğerleri
 Tahkim dışındaki diğer tüm yöntemler, uyulması zorunlu olmayan
ihtiyari seçenekler olarak uyuşmazlık taraflarına sunulmaktadır.
 “ÇÖZÜM” esas alındığında, sadece tahkim uyuşmazlık çözümünde
gerçek bir “ALTERNATİF”
 Zorunlu tahkimin alternatif olarak değerlendirilmemesi gerektiğini
hatırlatmakta fayda var (Spor, Enerji).
Peki tahkim nedir?
Tahkim sözlük anlamı
olarak “hakem tayin etme”
veya “bir meselenin hallini
hakeme havale etme”
demektir.
Tahkimi hukuken “Bir hak üzerinde uyuşmazlığa düşmüş olan iki tarafın,
anlaşarak bu uyuşmazlığın çözümünü özel kişilere bırakmalarına ve
uyuşmazlığın çözümünü özel kişiler tarafından incelenip karara
bağlanması” olarak tanımlayabiliriz. (Baki Kuru)
İhtiyari tahkim sürecini, ileride doğma ihtimali bulunan veya mevcut
durumda doğmuş bulunan bir uyuşmazlığın, tarafların ortak iradesi ile
çözülmesi amacıyla mahkemeler yerine hakem veya hakemler önüne
getirilmesi ve hakem veya hakemler tarafından bu uyuşmazlık hakkında
tarafları bağlayıcı bir karar verilmesi olarak betimleyebiliriz.
Peki neden inşaat
sektöründen kaynaklı
uyuşmazlıklarda tahkime
gidilmesini öneriyoruz?
MAHKEME
TAHKİM
UZUN SÜREÇ – ilk derece mahkeme süreci dâhi üç KISA SÜREÇ – ulusal tahkimde Kanun gereği bir yıl
yılı bulabiliyor, kesin bir hüküm alınması ortalama 3 içerisinde karar verilmesi gerekiyor. Kararlar kesin,
– 5 yıl arasında.
kararlara karşı sadece belirli nedenlerle iptal davası
açılabiliyor.
SULH OLUNMASINA ELVERİŞLİ DEĞİL
SULH OLUNMASINA DAHA ELVERİŞLİ
SONUCA ETKİ ETME İMKANI SINIRLI – Hakimlerle SONUCA ETKİ ETME İMKANI VAR – Hakemler
duruşma dışı görüşmek hukuka aykırı, bilirkişilerle konunun uzmanı olabiliyor, ayrıca bilirkişi incelemesi
inceleme, keşif günü dışında görüşülmesi hukuka yapılması zorunluluğu bulunmuyor. Oturumlar uzun.
aykırı ama duruşmalar ve inceleme/keşif süreci çok Hakemler görüşmeye açık.
sınırlı. Bu nedenle adalet duygusu tatmin olmuyor!
Bu nedenle adalet duygusu tatmin olmuyor!
GENEL
UCUZ
500.000 38.800
GİZLİ
PAHALI
AHK 57.000 HMK 75.000 ICC 102.060
Peki uyuşmazlığı nasıl tahkime götürebiliyoruz?
Öncelikle uyuşmazlığın tahkime elverişli olması gerekiyor.
HMK 408: Taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklardan veya iki
tarafın iradelerine tabi olmayan işlerden kaynaklanan
uyuşmazlıklar tahkime elverişli değildir.
Taşınmazın aynına ilişkin davaların tahkime götürülememesi ne demek?
Yalnızca uyuşmazlık taraflarından birinin talebi, yapılacak yargılama sonucunda bir
taşınmazın mülkiyetinin (veya üzerindeki bir ayni hakkın) bir taraftan diğer tarafa geçmesi
üzerine kurulu ise burada taşınmaz mal üzerindeki ayni haktan bahsedilebilir.
Eser (inşaat) Szl.
Eser (Mim. Proje) Szl.
Kat Karşılı İnşaat Szl.
Kira Szl.
İki tarafın iradelerine tabi olmayan işler de tahkime elverişli değil.
İki tarafın üzerinde sulh olamayacağı konular olarak açıklanabilir.
BOŞANMA - AYRILIK - VELAYET vb.
Peki süreç nasıl devam ediyor?
Uyuşmazlık tahkime gitmeye elverişli ise; tahkime gidilebilmesi için tarafların
tahkim sözleşmesi akdetmiş olmaları gerekiyor.
 İrade uyuşmazlık doğmadan sözleşmeye
yazılacak bir madde ile de gösterilebilir. (sözleşme
örnekleri üzerinde durulacak)
 Uyuşmazlık doğduktan sonra da tahkim
anlaşması yapılabilir.
 Önemli olan iradenin çok açık ortaya konmasıdır, kuşku olması halinde
tahkim anlaşması geçersiz sayılır.
 Tahkim sözleşmesinin varlığı halinde mahkemeye gidilirse, tahkim itirazı
yapılabilir mahkeme süreci durdurulabilir.
 Mahkeme süreci devam ederken de tahkim anlaşması yapılabilir.
Tahkim türleri nelerdir?
TAHKİM TÜRLERİ
MİLLETLER ARASI
TAHKİM – İÇ
TAHKİM AYRIMI
YEREL TAHKİM –
YABANCI TAHKİM
AYRIMI
AD HOC TAHKİM
– KURUMSAL
TAHKİM AYRIMI
Tahkim Sözleşmesi Örnekleri
KURUMSAL TAHKİM – İTO
Bu sözleşmeden doğacak ihtilaflar, İstanbul Ticaret Odası TahkimUzlaştırma-Hakem Bilirkişilik Yönetmeliği uyarınca kurulacak
Hakem Kurulu tarafından çözümlenecektir
KURUMSAL TAHKİM – AHK
İş bu sözleşmeden veya sözleşmenin geçerliliğinden doğacak tüm
uyuşmazlıklar AHK Tahkim kurallarına göre ve adli yargı yolu
kapalı olmak üzere nihai olarak karara bağlanacaktır. Hakem
sayısı bir, Tahkim yeri İstanbul, Tahkim Dili Türkçe olacaktır.
Tahkim Sözleşmesi Örnekleri Nelerdir?
AD HOC TAHKİM TÜRKİYE
İşbu sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklar Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na uygun olarak üç kişilik
bir Hakem Kurulunca çözümlenir. Uyuşmazlığın doğması durumunda, taraflardan biri hakemini
seçerek diğer tarafa bildirir ve on beş gün içerisinde diğer tarafın da hakemini seçmesi talep edilir.
Diğer taraf da seçtiği hakemi karşı tarafa bildirmesini takiben iki hakem, hakemler kuruluna başkanlık
yapacak üçüncü hakemi seçer. Hakemler Kurulu başkanının kendi alanında en az beş yıl tecrübeli bir
hukukçu olması şarttır. Hakemler Kurulunun oluşmasını takiben Kurul davacıya tebligat yaparak dava
dilekçesini en geç iki hafta içerisinde tüm delilleri ile birlikte Kurula ulaştırmasını takip eder. Davalının
iki haftalık cevap dilekçesi sunma hakkı ve akabinde davacının bir hafta içerisinde cevaba cevap,
davalının da yine bir hafta içerisinde cevaba cevaba cevap dilekçesi sunma hakkı bulunmaktadır.
Dilekçe teatisi tamamlandıktan sonra taraflar yeni delil sunamaz. Dilekçe aşaması tamamlandıktan
sonra Hakemler Kurulu en az bir, en çok üç olmak üzere duruşma oturum sayısını belirler ve taraflara
bildirir. Oturumların yeri İstanbul, oturum dili Türkçe’dir. Hakemler Kurulu, Kurul Başkanının
seçilmesinden itibaren en geç altı ay içerisinde kararını vermeye mecburdur. Hakemler Kurulu kararı
kesin olup, taraflar karara karşı kanun yoluna başvurmaktan vazgeçmişlerdir.
Tahkim Sözleşmesi Örnekleri Nelerdir?
KURUMSAL TAHKİM – ICC Zürih
The disputes which cannot be settled in an amicable way shall be
submitted to the International Court of Arbitration of the International
Chamber of Commerce and shall be finally settled under the Rules of
Arbitration of the International Chamber of Commerce.
Both sides shall undertake already at this time to recognize as binding the
award of an arbitral tribunal called according to the regulations of the
International Chamber of Commerce and oust the jurisdiction of a court.
The International Chamber of Commerce shall construe this agreement
according to Swiss law (federal) and shall apply Swiss legal standards for
the rendition of judgment. The venue of any arbitral tribunal shall be in
Zurich. Language of arbitration shall be English.
Tahkim Sözleşmesi Örnekleri Nelerdir?
KURUMSAL TAHKİM – İSVİÇRE TİCARET ODASI
All disputes arising out of or in connection with the present contract shall be
finally settled under the Rules of Arbitration of the International Chamber of
Commerce by one or more arbitrators appointed in accordance with the said
Rules. The seat of arbitration shall be Zurich. The language of the arbitration
shall be in English.
KURUMSAL TAHKİM – LONDRA TAHKİM MERKEZİ
Any dispute arising out of or in connection with this contract, including any
question regarding its existence, validity or termination, shall be referred to and
finally resolved by arbitration under the LCIA Rules, which Rules are deemed to
be incorporated by reference into this clause. The number of arbitrators shall
be three. The seat, or legal place, of arbitration shall be in London. The
language to be used in the arbitral proceedings shall be in English. The
governing law of the contract shall be the substantive law of England & Wales.
FIDIC* Sözleşmeleri
K.K. İnşaat İşleri
G.K Anahtar Teslim Yap İşlet Devret
S.K. Tasarım Dahil İnşaat
Y.K. Alt Yükleniclik
Müşavir mühendis ve mimarların sözleşmelerini belirli standartlara oturtmayı hedefleyen
Model Sözleşmeler oluşturulmuştur
Sözleşmenin sadece değişikliklerinin hakem tarafından incelenmesi yeterli
Model sözleşmeler üzerinde yerleşmiş içtihatlar ve ‘guideline’lar
*International Federation of Consulting Engineers – Uluslararası Müşavir
Mühendisler Federasyonu (TMMMB)
TEŞEKKÜRLER