Transcript iş sağlığı ve güvenliği sunumu

6331 SAYILI
İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ KANUNU
Muğla - Nisan 2013
1
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
tarafından hazırlanan
“İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanunu”
30 Haziran 2012 tarih ve 28339 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
2
Kanunun bazı hükümleri aşamalı olarak
hayat geçirilerek yeni durumlara uyum
kolaylaştırılmıştır.
30 Haziran
2012
1 Ocak 2013
Yayım
Yürürlük
Temmuz
2013
İSG
Profesyonelleri
(6,7,8. maddeler)
50’den az çalışanı olan,
tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta
yer alan işyerleri
Temmuz
2014
İSG
Profesyonelleri
(6,7,8.
maddeler)
Kamu kurumları ile 50’den az
çalışanı olan ve az tehlikeli
sınıfta yer alan işyerleri
3
Kamu ve özel sektör gözetmeksizin tüm
çalışanlar kanun kapsamına alınmıştır.
Kapsam:
Sayı sınırı olmaksızın
Memur, işçi, işveren, çırak, stajyer tüm çalışanlar,
Kamu ve özel sektöre ait bütün işler ve işyerleri,
Tarım vb. dahil tüm işkolları
İstisna:
TSK, emniyet, afet müdahale ekipleri, ev hizmetleri,
kendi nam ve hesabına tek başına çalışanlar
4
Kanun, özellikle iş sağlığı ve
güvenliği hizmetleri ve kapsam
alanlarında önemli değişiklikler
içermektedir.
5
Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı,
işyeri hekimi gibi profesyoneller görev
yapacak!
 İş Güvenliği Uzmanı
 İşyeri Hekimi
 Diğer Sağlık Personeli
6
İşyerleri, yapılan işin niteliğine göre
tehlike sınıflarına ayrılıyor.
Tehlike sınıfları tespitinde; işyerlerinin yaptığı
asıl iş esas alınır.
A Sınıfı
Uzman
B Sınıfı
Uzman
C Sınıfı
Uzman
• Çok tehlikeli
• Tehlikeli
• Az tehlikeli
İşyeri hekimi, her tehlike sınıfında çalışabilir.
İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
 İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık
personeli görevlendirme
 Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma
 Acil
durum
planları,
yangınla
mücadele
ve
ilk
yardım
 Ciddi,
yakın
ve
önlenemeyen
tehlikenin
meydana
gelmesi durumunda çalışanların tahliyesi
 İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi
 Sağlık gözetim
8
İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
 Çalışanların bilgilendirilmesi
 Çalışanların eğitimi
 Çalışanların
görüşlerinin
alınması
ve
katılımlarının sağlanması
 Çalışan temsilcisi görevlendirme
 İş
sağlığı
ve
güvenliği
kurulu
oluşturma (gerekli ise)
9
İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Madde
4)





Önleme Yükümlülüğü: İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini
sağlamak, eğitim ve bilgilendirme dahil her türlü tedbiri almak, organizasyon
yapmak, gerekli araç ve gereçleri sağlamak, sağlık ve güvenlik tedbirlerini
değişen şartlara uygun hale getirmek ve mevcut durumun iyileştirilmesi için
çalışmalar yapmakla yükümlü tutulmuştur.
İzleme ve Denetim Yükümlülüğü: İşveren, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği
önlemlerine uyulup uyulmadığını izleyecek, denetleyecek ve uygunsuzlukların
giderilmesini sağlayacaktır.
Risk Değerlendirmesi Yükümlülüğü: İşveren risk değerlendirmesi yapmak veya
yaptırmakla yükümlüdür.
İşe Uygunluğu Denetleme Yükümlülüğü: Çalışanlara görev verirken çalışanların
sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğu denetlenecektir.
Hayati ve Özel Tehlike Bulunan Yerler İçin Tedbir Alma Yükümlülüğü: İşveren,
yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike
bulunan yerlere girmesini önleyecek tedbirleri alacaktır.
10
İŞVERENİN
İŞ
SAĞLIĞI
VE
GÜVENLİĞİ
HİZMETLERİNİ YERİNE GETİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
(Madde 6)
 İş
sağlığı
ve
güvenliği
hizmetlerini
yürütecek personel görevlendirme
 İş
sağlığı
ve
güvenliği
hizmetleri
için fiziki imkanların sağlanması
 İşbirliği ve koordinasyonu sağlama
 Tedbirleri uygulama
 Bilgilendirme
11
İşyeri Hekimi, İş Güvenliği Uzmanı ve Diğer Sağlık
Personeli Görevlendirme Yükümlülüğü (Madde 6)
 Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve
az
tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden
itibaren iki yıl sonra,
(1 Temmuz 2014)
 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer
alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra,
(1 Temmuz 2013)
 Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra
(1 Ocak 2013)
yürürlüğe girecektir.
12
CEZA
Kanunun 6. maddesinin birinci fıkrası gereğince belirlenen
nitelikte iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen
işverene görevlendirmediği her bir kişi için 5.000 TL, aykırılığın
devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli
görevlendirmeyen işverene 2.500 TL, aykırılığın devam ettiği her
ay için aynı miktar idari para cezası verilecektir.
Kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasının (b), (c) ve (d) bentlerinde
belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir ihlal
için ayrı ayrı 1.500 TL, (ç) bendine aykırı hareket eden işverene
yerine getirilmeyen her bir tedbir için ayrı ayrı 1.000 TL idari para
cezası verilecektir.
13
İş Sağlığı ve Güvenliği
Desteklenmesi (Madde 7)
Hizmetlerinin
Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı
bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan
işyerleri faydalanabilecektir. Ancak, Bakanlar Kurulu, ondan az
çalışanı bulunan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin de
faydalanmasına karar verebilecektir.
• Kamu hariç,
• 10’dan az çalışanı bulunan,
az
tehlikeli
sınıftaki
işyerlerinin
• 10’dan az çalışanı olan
desteklenip desteklenmeyeceği
tehlikeli ve çok tehlikeli
Bakanlar
işyerleri desteklenecektir.
belirlenecektir.
Kurulu
kararı
ile
14
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin
Desteklenmesi (Madde 7)
Destek unsuru, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa
vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılmak
suretiyle, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse edilecektir.
Kötüye Kullanım Hallerinde Yaptırım: 6331 sayılı Kanun ve diğer
mevzuat gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde; istihdam
ettiği kişilerin sigortalılık bildiriminde bulunmadığı tespit edilen
işverenlerden, tespit tarihine kadar yapılan ödemeler yasal faizi
ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edilecek ve bu
durumdaki işverenler, sağlanan destekten üç yıl süreyle
faydalanamayacaktır.
Uygulama Usul ve Esasları: Desteğin uygulanmasına ilişkin usul ve
esaslar, Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelik ile
düzenlenecektir.
15
Tehlike Sınıfının Belirlenmesi (Madde 9)
“İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri
Tehlike Sınıfları Tebliği” ile işyerlerinin
iş sağlığı ve güvenliği açısından yer aldığı
“İşyeri
Tehlike
Sınıfları
Listesi” 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
16
6331 sayılı Kanunda tehlike sınıfı;
iş sağlığı
ve güvenliği açısından yapılan işin özelliği, işin
her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan
maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve
şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer
hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen
tehlike grubunu ifade etmektedir.
Söz konusu Tebliğ çerçevesinde; tehlike sınıfının
tespitinde bir işyerinde yürütülen asıl işin tehlike
sınıfı dikkate alınmaktadır.
17
NACE Kodlamasına göre oluşturulan
İşyeri Tehlike Sınıfları Listesinde “Esnaf ve
sanatkar odaları, birlikleri ve üst
kuruluşlarının faaliyetleri” 94.11.03 kodu
ile “az tehlikeli” sınıfta yer almaktadır.
18
RİSK DEĞERLENDİRMESİ, KONTROL, ÖLÇÜM VE
ARAŞTIRMA
YÜKÜMLÜLÜKLERİ
(Madde
10)
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk
değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla
yükümlü tutulmuştur. Kanunun 10. maddesi 1
Ocak 2013 tarihinden itibaren yürürlüğe
girmiştir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk
Değerlendirmesi Yönetmeliği ise 29 Aralık 2012
tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanmıştır.
19
Risk Değerlendirmesi İlkeleri
 Risklerden kaçınmak
 Riskleri analiz etmek
 Risklerle kaynağında mücadele etmek
 Riskleri önlemek, önlenemiyor ise en aza
indirmek
 Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az
tehlikeli olanla değiştirmek
 Toplu korunma tedbirlerine, kişisel
korunma tedbirlerine göre öncelik
vermek.
20
Risk Değerlendirmesinde Dikkate Alınacak
Hususlar:
 Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu
 Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve
önceden hazırlanmış malzemelerin seçimi
 İşyerinin tertip ve düzeni
 Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar
gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın
çalışanların durumu
Kontrol, Ölçüm, İnceleme ve Araştırma Yükümlülüğü: İşveren,
iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve
çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine
yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların
yapılmasını sağlayacaktır.
21
Risk Değerlendirmesi Ekibi
a) İşveren veya işveren vekili.
b) İşyerindeki iş güvenliği uzmanları ile işyeri
hekimleri.
c) İşyerindeki çalışan temsilcileri.
ç) İşyerindeki destek elemanları.
d)
İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde
belirlenen
ve
işyerinde
yürütülen
çalışmalar,
mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile
riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.
İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak
üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.
22
Risk
Değerlendirmesinin
Yenilenmesi
Yapılmış olan risk değerlendirmesi tehlike
sınıfına göre:
 Çok tehlikeli işyerlerinde 2 yılda,
 Tehlikeli işyerlerinde 4 yılda,
 Az tehlikeli işyerlerinde ise 6 yılda
bir yenilenir.
23
Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi
İşyerinin tamamını veya bir bölümünü etkiliyor olması
göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi
tamamen veya kısmen yenilenir.
Örneğin: İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala
olay meydana gelmesi durumu (kısmen yenilenebilir)
İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması
durumu (tamamen yenilenir)
24
CEZA
Kanunun 10. maddesinin birinci fıkrasına göre
risk
değerlendirmesi
yapmayan
veya
yaptırmayan işverene 3.000 TL, aykırılığın
devam ettiği her ay için 4.500 TL, dördüncü
fıkrasında belirtilen kontrol, ölçüm ve
araştırma yükümlülüklerini yerine getirmeyen
işverene 1.500 TL idari para cezası verilecektir.
25
ACİL DURUM PLANLARI, YANGINLA MÜCADELE
VE İLK YARDIM (Madde 11)
 Acil durumlara ilişkin önlem alma
yükümlülüğü
 Acil durum planı hazırlama
 İşyeri
dışındaki
kuruluşlar
ile
irtibatın kurulması
 Acil durumlarla ilgili personel ve
araç tahsisi yükümlülüğü
26
Çalışmaktan
Kaçınma Hakkı
(Madde 13)
Çalışan, ciddi ve
yakın tehlikeyle
karşı karşıya
kaldığında
çalışmaktan
kaçınma hakkını
kullanabilecek.
27
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ KAYIT
VE BİLDİRİMİ (Madde 14)
SGK
işveren
Yetkili sağlık
hizmeti sunucusu
(Hastane)
İşyeri hekimi
Sağlık hizmeti
sunucusu
(aile hekimi,
poliklinik, tıp
merkezi, özel
hastane)
28
CEZA
Kanunun 14. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen
kayıt tutma ve raporlama yükümlülüklerini yerine
getirmeyen işverene her bir yükümlülük için 1.500 TL,
ikinci fıkrasında belirtilen iş kazası ve meslek
hastalıklarını
bildirim
yükümlülüğünü
yerine
getirmeyen işverene 2.000 TL, dördüncü fıkrasında
belirtilen bildirim yükümlülüklerini yerine getirmeyen
sağlık hizmeti sunucuları veya yetkilendirilen sağlık
hizmeti sunucularına 2.000 TL idari para cezası
verilecektir.
29
İş Güvenliği Uzmanlarının Görev
Süreleri
 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta
yer alan işyerlerinde, çalışan başına yılda en
az 60 dakika.
 Diğer işyerlerinde:
 Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan
başına ayda en az 10 dakika.
 Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına
ayda en az 15 dakika.
 Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan
başına ayda en az 20 dakika.
görev yapacaktır.
30
ORTAK SAĞLIK VE GÜVENLİK
BİRİMLERİ
Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi
bölgeleri ile Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet
gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş
sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere
kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan
ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimlerdir.
İşverenler ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden
hizmet alabilecektir.
31
ORTAK SAĞLIK VE GÜVENLİK
BİRİMLERİ
OSGB’ler kuruldukları il ve sınır komşusu
illerde hizmet sunmaya yetkilidir. Sınır
illerin dışında hizmet verilebilmesi için,
Yönetmelikte belirtilen şartları sağlayarak
o illerde şube açılması zorunludur.
32
SAĞLIK GÖZETİMİ (Madde 15) Çalışanlar
belli aralıklarla sağlık gözetiminden
geçirilecek
Bütün çalışanlar için:
 İşe giriş
 İş değişikliği
 İş kazası ve meslek hastalığı
durumunda
sağlık
taraması
zorunluluğu
Tehlikeli ve çok tehlikeli
sınıfta işe başlamadan önce
sağlık raporu zorunluluğu
33
SAĞLIK GÖZETİMİ (Madde 15)
Çalışanlar için, 4857 sayılı Kanun ve diğer
mevzuat gereği daha önce alınmış bulunan
periyodik sağlık raporları süresi bitinceye kadar
geçerlidir.
(Geçici Madde 3)
34
SAĞLIK GÖZETİMİ (Madde 15)
Kanunun 6.maddesi yürürlüğe girene
kadar, iş sağlığı ve güvenliği yönünden
özellikli rapor niteliğinde olan işe giriş
ve aralıklı sağlık muayeneleri Kanun
öncesinde olduğu gibi kamu sağlık
hizmeti
sunucuları
tarafından
düzenlenebilir.
ÇALIŞANLARIN
BİLGİLENDİRİLMESİ
(Madde
16)
İşveren tüm çalışanlarını, iş sağlığı ve güvenliği ile
çalışma hayatına dair hak ve sorumlulukları hakkında
bilgilendirecek.
36
ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ (Madde 20)
İşveren, işyerinin değişik bölümlerindeki
riskler ve çalışan sayılarını göz önünde
bulundurarak dengeli dağılıma özen
göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında
yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği
durumda atama yoluyla, belirtilen sayılarda
çalışan
temsilcisini
görevlendirmekle
yükümlüdür.
37
Çalışan Sayısı
1
1 ila 50
2
3
4
5
51 ila 100 101 ila 500 501 ila 1000 1001 ila
2000
6
2001 +
38
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU OLUŞTURMA
YÜKÜMLÜLÜĞÜ
(Madde
22)
Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu altı aydan fazla süren
işlerin yapıldığı tüm işyerlerinde,
iş sağlığı ve
güvenliği kurulu oluşturulacaktır.
39
ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ, GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI VE
KATILIMLARININ SAĞLANMASI (Madde 17, Madde 18)
Çalışanlar işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine aktif
katılım sağlayacak.
Eğitim
Görüşlerin
alınması
Katılımlarının
sağlanması
Temsil edilme
40
ÇALIŞANLARIN EĞİTİMLERİ (Madde 17)
 İşe başlamadan önce,
 Çalışma yeri veya iş değişikliğinde,
 İş ekipmanın değişmesi halinde veya yeni
teknoloji uygulanması halinde
verilir.
Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan
yeni risklere uygun olarak yenilenir,
gerektiğinde ve düzenli aralıklarla
tekrarlanır.
41
ÇALIŞANLARIN EĞİTİMLERİ (Madde 17)
Mesleki eğitim alma zorunluluğu
bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli
sınıfta yer alan işlerde, yapacağı
işle ilgili mesleki eğitim aldığını
belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.
ÇALIŞANLARIN EĞİTİMLERİ (Madde 17)
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer
alan işyerlerinde; yapılacak işlerde
karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri
ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren
eğitimin
alındığına
dair
belge
olmaksızın,
başka
işyerlerinden
çalışmak üzere gelen çalışanlar işe
başlatılamaz.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 17.
maddesi kapsamında verilecek eğitimin
maliyeti çalışanlara yansıtılamaz.
Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden
sayılır.
Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin
üzerinde olması halinde, bu süreler fazla
sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak
değerlendirilir.
44
ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Madde 19)
 Çalışanların sağlık ve güvenliklerini
tehlikeye düşürmeme yükümlülüğü
 Üretim araçlarını doğru kullanma
yükümlülüğü
 Kişisel koruyucu donanımları doğru
kullanma ve koruma yükümlülüğü
 İşverene bilgi verme yükümlülüğü
 İşbirliği yapma yükümlülüğü
45
İşin Durdurulması (Madde 25) Hayati
tehlike durumunda işyerlerinin tamamında veya
bir bölümünde iş durdurulabilecek.
Maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan
sektörler ve büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde
risk değerlendirmesi yapılmamışsa iş durdurulacaktır.
46
Özetle:

İşyeri tehlike sınıfları listesine göre, işyerinin
tehlike sınıfı belirlenmelidir.

İşyerinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısı
gözetmeksizin
risk
değerlendirmesinin
yapılması zorunludur. Bu yüzden her işyerinde
risk değerlendirilmesi yapılmalıdır.
47
Özetle:

Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği konusunda
eğitim verilmelidir.

İşyerindeki çalışan sayısına göre, çalışan
temsilcisi görevlendirilmelidir.
48
Özetle:

Acil durum planları hazırlanmalı, yangınla
mücadele ve ilk yardım konularında önlem
alınmalıdır.

İş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydı
tutulmalı, gerekli incelemeler yapılarak ilgili
raporlar düzenlenmelidir. İş kazalarının,
belirlenen süre içerisinde Sosyal Güvenlik
Kurumuna bildirilmesi gerekmektedir.
49
Özetle:

Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve
güvenlik riskleri dikkate alınarak, sağlık gözetimine tabi
tutulmaları gerekmektedir. (Çalışanlar için, 4857 sayılı
Kanun ve diğer mevzuat gereği daha önce alınmış
bulunan periyodik sağlık raporları süresi bitinceye kadar
geçerlidir.)
Ayrıca; Kanunun 6.maddesi yürürlüğe girene kadar, iş sağlığı ve
güvenliği yönünden özellikli rapor niteliğinde olan işe giriş ve
aralıklı sağlık muayeneleri Kanun öncesinde olduğu gibi kamu sağlık
hizmeti sunucuları tarafından düzenlenebilir.
50
Özetle:
 50’den az çalışanı olan, tehlikeli ve çok tehlikeli
sınıfta yer alan işyerleri, 1 Temmuz 2013’den
itibaren,
 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan
işyerleri, 1 Temmuz 2014’den itibaren,
İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer
sağlık personeli görevlendirmek zorundadır.
Bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak
sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak
yerine getirebilirler.
“Önlemek ödemekten
daha ucuz ve insanidir.”
52
Neslihan YOKUŞ
AR-GE Uzman Yardımcısı
0.312. 418 32 69
[email protected]
53