Transcript Kpt.Plt. Gökden GÜREL

RUNWAY EXCURSİON
PİST DIŞINA ÇIKIŞ
KPT.PLT GÖKDEN GÜREL
SAYIN MİSAFİRLERİMİZ, DEĞERLİ MESLEKTAŞLARIMIZ
• TALPA’NIN PİLOTLAR ÇALIŞTAYININ SON BÖLÜMÜNDE; BEN DE
RUNWAY EXCURSION YANİ UÇAĞIN PİST DIŞINA ÇIKIŞI
KONUSUNA KISACA DEĞİNMEK İSTİYORUM, KONUŞMAMIN
ÖNEMLİ BİR BÖLÜMÜNÜN 6-8 KASIM 2013 TARİHLERİNDE
İSTANBUL’DA YAPILAN ICAO BÖLGESEL PİST EMNİYETİ
SEMİNERİNDEN ALINAN BİLGİ/SONUÇLARA DAYANDIĞINI
BELİRTMEK İSTERİM.
• ÖNCELİKLE RUNWAY EXCURSION TERİMİ İLE UÇAĞIN KALKIŞ
VEYA İNİŞTE, HERHANGİ BİR NEDENLE PİST DIŞINA ÇIKIŞINI
İFADE ETMEKTEYİZ.
• ÖRNEĞİN, KALKIŞTA; FREN BIRAKILIP TOGA BUTONUNA
BASILDIĞINDA AUTO THROTTLE’IN MOTOR
DEVİRLERİNİ/THRUSTINI FARKLI/GECİKMELİ, AÇMASI
SONUCU, ÖZELLİKLE KAYGAN/ISLAK PİSTTE, PİST DIŞINA
ÇIKMA OLAYLARINI BİLİYORUZ. O AN OLUŞABİLECEK BİR ANİ
HAMLELİ ŞİDDETLİ YAN RÜZGÂR STEERING/FREN ARIZASI,
LASTİK PATLAMASI DA RUNWAY EXCURSION A NEDEN
OLABİLECEK FAKTÖRLER ARASINDADIR.
• YAPILAN ARAŞTIRMALAR; RUNWAY EXCURSION OLAYLARININ
SON 10 YIL İÇİNDE; ALINAN TEDBİRLERE RAĞMEN
AZALMADIĞINI, AKSİNE ARTIŞ GÖSTERDİĞİNİ ORTAYA
ÇIKARMAKTADIR. YANSIDA YER VE OLUŞ TARİHLERİ VERİLEN
BAZI RUNWAY EXCURSION OLAYLARI GÖRÜLMEKTEDİR.
İLGİLİ YETKİLİ KURUMLARCA
1000’ E YAKIN RUNWAY
EXCURSION OLAYI
İNCELENMİŞ VE BAZI
ÖNLEYİCİ TEDBİRLER
UYGULAMAYA
KONULMUŞTUR.
RUNWAY EXCURSION RİSKİ; PİST ISLAK VE KONTAMİNE
OLDUĞUNDA VE İLAVE OLARAK YAN RÜZGÂRIN KUVVETLİ
HAMLELİ OLMASI DURUMLARINDA, KUYRUK RÜZGÂRI
OLDUĞUNDA ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ARTMAKTADIR. İNİŞ ESNASINDA,
NORMALDEN DAHA UZUN İNİŞ/ OTURUŞU TAKİBEN SPEED
BRAKE/REVERSER GİBİ, SÜRAT DÜŞÜRÜCÜ/ FRENLEYİCİ
SİSTEMLERİN GEÇ VEYA ETKİSİZ KULLANIMI DA RUNWAY
EXCURSION’A NEDEN OLABİLMEKTEDİR, ANCAK BU BİLGİLERE
RAĞMEN; NEDENSE RUNWAY EXCURSION’LARIN ÇOĞU KURU
PİSTLERDE OLUŞMAKTADIR. BU DURUM; BELKİ DE PİSTİN KURU
VE FRENLEME KATSAYISININ İYİ OLMASININ PİLOTLARA VERDİĞİ
ZİHİNSEL RAHATLIKTAN KAYNAKLANMAKTADIR.
SONUÇTA; BİRÇOK OLAYDA GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ, PİLOTAJ VEYA
UÇAK SİSTEMLERİNİN ARIZASI NEDENİ İLE DE RUNWAY
EXCURSION OLABİLMEKTEDİR. PİLOTLARIN HERHANGİ BİR
REJECT VEYA GO-AROUND DURUMUNDA USULLERİ DOĞRU VE
ZAMANINDA TAM OLARAK UYGULAMALARI ÇOK BÜYÜK ÖNEM
ARZ ETMEKTEDİR. PİLOTLARIN BU TÜR SENARYOLARLA
KARŞILAŞMA SIKLIĞI OLDUKÇA AZ OLDUĞUNDAN, REJECT/GOAROUND GİBİ DURUMLARDA; MANUAL UÇUŞ YÖNÜNDEN DE
ANTREMANSIZ VE UÇAĞIN GERİSİNDE KALMALARI İHTİMALİ
BULUNMAKTADIR.
•
HAVA TRAFİK KONTROLÖRLERİNİN OLAYLARIN GELİŞİMİNDE
VE TAKİBEN SAFHADAKİ ROLLERİ DE UNUTULMAMASI
GEREKEN ÖNEMLİ BİR HUSUSTUR. BU ÇERÇEVEDE ICAO
TARAFINDAN; HER MEYDAN İÇİN BİR LOKAL “RUNWAY SAFETY
TEAM” KURULMASI ÖNERİLMEKTEDİR.
•
İSTANBUL ATATÜRK HAVALİMANI İÇİN DHMİ BÜNYESİNDE BU
UYGULAMANIN MEVCUT OLDUĞU BİLGİSİ VAR. ANCAK, BU UÇUŞ
EMNİYET TİMİNİN UÇUŞ HAREKAT MERKEZİ / METEOROLOJİ /
HAVA TRAFİK VE PİLOT TEMSİLCİLERİNDEN OLUŞAN ;
ARALARINDA SÜRATLİ BİLGİ AKIŞI VE KARAR VERME ÖZELLİĞİ
SAĞLAYAN BİR SİSTEME ENTEGRE OLMALARI GEREKMEKTEDİR.
HATIRLANACAĞI ÜZERE; GEÇMİŞTE İSTANBUL ATATÜRK
MEYDANININ 05/23 PİSTİNDENYAPILAN OPERASYONLARDA
BİRÇOK KEZ RUNWAY EXCURSION İLE KARŞILAŞILMIŞTIR. HATTA
YANLIŞ HATIRLAMIYORSAM ; YABANCI BİR HAVAYOLU UÇAĞI 23
PİSTİNE İNİŞİNİ TAKİBEN, OVERRUN’dan PİST DIŞINA ÇIKMIŞTI.
BİRKAÇ SAAT SONRA OLAYI İNCELEMEYE GELEN, İLGİLİ ÜLKEYE
AİT KAZA-KIRIM İNCELEME HEYETİNİ TAŞIYAN UÇAK DA BENZER
ŞEKİLDE PİST BAŞINA KAYMIŞTI, SONRA YAPILAN ÇALIŞMALAR
SONUCUNDA, 05/23 PİSTİ ATAKÖY TARAFINA UZATILARAK ;
RUNWAY EXCURSION RİSKİ ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALTILMIŞ
BULUNMAKTADIR.
HAVA ALANI İŞLETİCİLERİNE DÜŞEN GÖREVLER
ARASINDA EN ÖNEMLİ OLARAK ŞUNLAR
SAYILABİLİR.
• PİSTLER ICAO TARAFINDAN TAVSİYE EDİLEN ŞEKİLDE İNŞA
EDİLMELİ, EĞİMLERİ, SU DRENAJLARI, YÜZEY KAPLAMA
MALZEMELERİ, TAXİ YOLU GİRİŞ ÇIKIŞ AÇILARI, EĞİMLERİ
TEKNİK ÖZELLİKLERE UYGUN OLMALIDIR.
• ATIS BİLGİLERİ PİLOTLARA DOĞRU BİR ŞEKİLDE ULAŞTIRILMALIDIR.
ÖZELLİKLE DİGİTAL ATIS VE ACARS SİTEMİNİN VARLIĞI, BİR ÇOK
MEYDANDA PİLOT İŞ YÜKÜNÜ AZALTARAK, DOĞRU SAĞLIKLI PLANLAMA
YAPILMASINA OLANAK SAĞLAYARAK UÇUŞ EMNİYETİNİ ARTTIRMAKTADIR.
• NOTAMLAR VE SÜRDÜRÜLEN ONARIM/GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI İLE
İLGİLİ BİLGİLER DE DOĞRU, ZAMANINDA VE SÜRATLE ULAŞILABİLİR
ŞEKİLDE UÇUCULARA AKTARILABİLMELİDİR.
• PİSTLERİN VE TAXİ YOLLARININ FİZİKİ EMNİYETİ, KUŞLARLA MÜCADELE
AKTİF BİR ŞEKİLDE SÜRDÜRÜLMELİDİR.
•
PİSTLERLE İLGİLİ YAKLAŞMA KOLAYLIKLARI ILS, VOR, PAPI VB. FAAL OLARAK
KESİNTİSİZ BİR ŞEKİLDE FAAL TUTULMALIDIR.
• PİST VE TAXİ YOLLARINDA OLUŞACAK, FRENLEMEYİ VE UÇUŞ EMNİYETİNİ
RİSKE EDECEK HER TÜRLÜ OLUŞUM DERHAL EN KISA SÜREDE GİDERİLMELİ
VE UÇUCULARA BİLGİ VERİLMELİDİR.
• ÖZELLİKLE PİSTE GİRİŞ KATEDİŞ NOKTALARININ, DİĞER BİLGİ
TABELALARININ; TORA VB. KOLAYCA ANLAŞILABİLİR/GÖRÜLEBİLİR ŞEKİLDE
GECE GÜNDÜZ KÖTÜ HAVA ŞARTLARI DAHİL UYGUN İŞARET VE
SİSTEMLERLE BELİRLENMESİ ÇOK BÜYÜK ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR.
•
PİST YÜZEYİNDE ÖNCEKİ UÇAĞIN KALKIŞI ESNASINDA UÇAKTAN
KOPARAK PİST ÜZERİNDE FOD YARATABİLECEK DURUMLAR DA
OLUŞABİLMEKTEDİR. PARİS CHARLES DE GAULE HAVA ALANINDAN
KALKIŞ YAPARKEN ÖNÜNDEN KALKIŞ YAPAN UÇAĞA AİT METAL BİR
ÇUBUK NEDENİYLE DÜŞEN AIR FRANCE CONCORDE UÇAĞINI
UNUTMAK MÜMKÜN DEĞİLDİR. BU TÜR OLAYLARI ÖNLEMEK İÇİN
PİST YÜZEYİNİN UYGUN ARAÇLARLA KONTROL EDİLMESİ UÇUŞ
EMNİYETİNİ ARTIRACAKTIR. BENZER BİR OLAY BENİM BAŞIMA
GELDİ. İSTANBUL ATATÜRK HAVALİMANI 35 SOL PİSTİNDE GECE
KALKIŞI YAPARKEN V1 SÜRATİNDE PİST İÇİNDE BÜYÜK BİR FOD YE
TESADÜFEN ÇARPMAKTAN KURTULDUK HEMEN ATC İKAZ EDEREK
KALKIŞLARI DURDURDUK.
• FOD’NİN ÖNÜMÜZDEN KAKIŞ YAPAN AIRBUS UÇAĞINA AİT MOTOR
KAPUTUOLDUĞU ANLAŞILDI. EGER BU FOD YE ÇARPMAMAK İÇİN
KAÇINMA VEYA REJECT YAPSA İDİK RUNWAY EXCURSION
KAÇINILMAZ OLABİLİRDİ. ABD NİN BAZI ASKERİ MEYDANLARINDA
PİST YÜZEYİNİ YALARCASINA TARAYAN BİR LASER IŞIĞI/ HUZMESİ BU
TÜR KÖTÜ SÜRPRİZLERİ ÖNLEMEK AMACI İLE UYGULAMADADIR.
ANCAK, SIVIL ALANLARDA HENÜZ BİR UYGULAMA YOKTUR.
• AYRICA, TÜM PİST TAXİ YOLLARI VE PARK YERLERİNİ DE KAPSAYACAK
ŞEKİLDE , YERDE TAXİ HALİNDEKİ UÇAKLARIN RADAR EKOLARI İLE
GERÇEK POZİSYONLARINI TAKİP EDEBİLME KAABİLİYETİ ÖZELLİKLE
BÜYÜK HAVA ALANLARI İÇİN ÇOK GEREKLİ OLMAKTADIR.
•
BİZ UÇUCULARIN RUNWAY EXCURSION RİSKİNİ
AZALTMAK İÇİN UYGULAMAMIZ GEREKEN TEDBİRLER
ŞUNLAR OLABİLİR ..
• PİLOTLARIN ALÇALMA/İNİŞ ÖNCESİ BRİFİNGLERİ, PİSTLERİN ÖNEMLİ
ÖZELLİKLERİ, TAXİ YOLLARINI, MUHTEMEL PİSTİ TERKEDİŞ
TAXIWAY’LERİNİ / İLGİLİ GROUND KONTROL FREKANSI DA DAHİL
MUTLAKA KAPSAMALIDIR.
• STABİLİZED APPROACH KRİTERLERİ VE CRM
MUTLAKA SAĞLANMALI, GEREKİYORSA PAS GEÇME
UYGULANMAKTA GECİKİLMEMELİDİR.
• UÇAĞIN GERÇEK AĞIRLIĞI İLE İNİŞ MESAFESİ
QRH’DEN MUTLAKA HESAPLANMALI VE UYGUNLUĞU
TEYİD EDİLMELİDİR.
• ŞİDDETLİ YAN RÜZGAR DURUMLARINDA, İNİŞ YÖNERGE
LİMİTLERİ DAHİLİNDE, YAN RÜZGAR İNİŞ TEKNİĞİ
UYGULANARAK YAPILMALIDIR.
• PİLOTLARIN İNİŞ/KALKIŞ ESNASINDA / GO-AROUND DA / VEYA V1
SÜRATİNE YAKLAŞIRKEN VERECEKLERİ GO-NOGO VE BENZERİ
KARARLAR HAYATİ ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR. YANLIŞ VEYA
GECİKMELİ KARAR UÇAĞIN PİST DIŞINA ÇIKIŞI RUNWAY EXCURSION
İLE SONUÇLANABİLECEKTİR. UÇUŞUN BU KRİTİK SAFHALARINDA
PİLOTLAR TÜM DİKKATLERİ İLE UÇAĞI UÇURMAYA / DOĞRU KARAR
VEREBİLMEYE YOĞUNLAŞMALIDIRLAR.
İNİŞ VEYA REJECTED TAKEOFF ESNASINDA, ÖZELLİKLE ISLAK
PİSTLERDE SOP’YE UYGUN FRENLEME TEKNİĞİ UYGULANMALI,
UÇAK TAMAMEN DURUNCAYA KADAR TÜM HIZ DÜŞÜRÜCÜ
SİSTEMLER ETKİLİ BİR ŞEKİLDE KULLANILMALI PİLOT
MONITORING TARAFINDAN TÜM GELİŞMELER DİKKATLE
İZLENMELİ, HATALAR HEMEN İFADE EDİLMELİDİR.
ISLAK PİSTLERDE OLUŞABİLECEK HYDROPLANİNG İHTİMALİ DAİMA
GÖZÖNÜNDE BULUNDURULMALIDIR.. UÇAĞIN SEFERE ALINIŞINDA
PREFLIGHT KONTROLLERİNDE UÇAK LASTİKLERİNİN DURUMU İYİ
DEĞERLENDİRİLMELİ, GEREKİYORSA LASTİK DEĞİŞTİRİLMELİDİR. ISLAK
PİSTE YÜKSEK SÜRATLE YAPILAN UZUN BİR OTURUŞUN RUNWAY
EXCURSION’A NEDEN OLAN OLABİLECEĞİ UNUTULMAMALIDIR.
İNİŞTE VE KALKIŞTA, ATC TARAFINDAN SON ANDA YAPILAN PİST
DEĞİŞİKLİKLERİ, EĞER HAZIRLIK İÇİN YETERLİ ZAMAN YOKSA KABUL
EDİLMEMELİDİR. İLGİLİ CHECKLIST’LERİN YAPILMASINI VE BRIFING
EDİLMİŞ UÇUŞ MANEVRASININ İCRASINI RİSKE SOKAN BU DURUM
DİKKATLE DEĞERLENDİRİLMELİDİR.
HAVA TRAFİK KONTROL BİRİMLERİ İLE YAPILAN ATC KONUŞMALARININ
KARŞILIKLI OLARAK DOĞRU ANLAŞILMASI DA ÇOK ÖNEMLİDİR. DOĞRU
ATC KONUŞMA KURALLARI UYGULANMALIDIR.
DİLERİM BÖYLE BİR DURUM ASLA OLMAZ AMA, BİR RUNWAY
EXCURSION DURUMUNDA UYGULANACAK EMERGENCY
PROSEDURLER / KABİN PERSONELİ İLE KOORDİNELİ OLARAK,
GEREKİYORSA EVACUATION / YANGIN İŞLEMLERİ KONULARINDA
HAZIRLIKLI BULUNULMALIDIR. BÖYLE BİR DURUMDA ŞİRKET
USULLERİNE İLAVETEN TALPA’NIN HAZIRLADIĞI EMERGENCY
DURUM KARTLARI DA KULLANILABİLİR.
ÖZELLİKLE YABANCI BİR MEYDANDA OLUŞABİLECEK BİR OLAYDA İLGİLİ
ÜLKELERİN TALPA MUADİLİ ORGANİZASYONUNDAN DA YARDIM
ALINABİLİR. SONUÇTA SON OLARAK PİLOTLARCA GEÇMİŞTE OLUŞAN
RUNWAY EXCURSION OLAYLARI SEBEP SONUÇ İLİŞKİLERİ İÇİNDE
İNCELENMELİ VE GEREKEN DERSLER ÇIKARILMALIDIR.
• TAKDİMİMİN SONUNA GELMİŞ BULUNMAKTAYIM RUNWAY EXCURSION
KONUSUNDA BURADA ANCAK EN ÖNEMLİ GÖRDÜĞÜMÜZ BAZI
HUSUSLARA DEĞİNEBİLDİM, PİLOTLARIMIZIN BU KONUDA SELF-STUDY VE
ZİHİNSEL ÇALIŞMA ŞEKLİNDE KENDİLERİNİ HAZIRLAMALARI
GEREKMEKTEDİR. AYRICA ŞİRKET YÖNETİMLERİ DE BU KONUDA
UÇUCULARA EĞİTİM VEREREK YARDIMCI OLMAKTADIRLAR. BU KONUDA
DAHA DETAYLI BİLGİ ARAYIŞINDA OLAN PİLOTLARIMIZ; TALPA TARAFINDAN
HAZIRLANAN CD’DEN YARARLANABİLİRLER.
• AYRICA SKYBRIAR UÇUŞ EMNİYET SİTESİNDE DE ÖNEMLİ ÖLÇÜDE BİLGİ
BULUNABİLİR.
• ÇALIŞTAYIMIZA TEŞRİF EDEREK UÇUŞ EMNİYETİNE VE SİVİL
HAVACILIĞIMIZA KATKIDA BULUNAN TÜM DEĞERLİ
BÜYÜKLERİME / MİSAFİRLERİMİZE VE PİLOT ARKADAŞLARIMA
SEVGİ SAYGILARIMI SUNUYORUM.
• ARZ EDERİM.
• İYİ UÇUŞLAR.