Transcript ACM Etik Kuralları

BILIŞIM TEKNOLOJILERININ SORUNLARI
DERS: BILIŞIM ETIĞI
YALIN KILIÇ TÜREL-2010
18.Ekim-BOTE-4-ELAZIĞ
DERSIN İÇERIĞI







Fikri Mülkiyeti korumak için yapılması
gerekenler
Bilgisayar Etik Kuralları
Bilgisayar Etik Enstitüsü (CEI) Etik Kuralları
ACM (Assocation Computer Machinery) Etik
Kuralları
IEEE Etik Kuralları
BCS (British Computer Society) Etik Kuralları
TBV Etik Kuralları
FİKRİ MÜLKİYETİ KORUMA ÖNERİLERİ
(SİZDEN GELENLER)



Türk Patent Enstitüsü bünyesinde yeni birimlerin
açılması gerekiyor (Derya Çolak)
Sadece ceza vermek etkili olmaz; bu konuda çeşitli
sompozyumlar, reklamlar, tv lerde ve internette bilgi
verici yayınlar yapılmalı halk eğitilmeli (Şenay Çetin)
Güzel bir örnek olay ile sorunu vurgulayan Ubeyde
Uğurlu devamında şu soruyu soruyor:
“Sadece ceza alma korkumuzdan mı gidip bir evi soymuyoruz
yada bir insanın canına kıymıyoruz? Ahlakımız ,inancımız,
saygımız, değerlerimiz ve vicdanımız buna engel olmuyor mu?”


Tuğrul Gedik: “ Kendi haklarına ve değerlerine,
toplumsal değerlere sahip çıkacak öz disiplini yüksek
nesiller yetiştirmek gerekir” diyor…
Sonuçta Türkiye’de fikri mülkiyetin korunması için
kanunlar hazırlanmış ve bazı kurumlar açılmıştır.
BILGISAYAR ETIK KURALLARI
Her meslek grubunun kendisine has bir görevi
vardır. Bu görevler, farklı şekillerde insanları
etkilemektedir.
 Amaç, olumsuz sonuçları olabilecek eylemlerden
kaçınmaktır.
 Bir sistemi tasarlamadan önce, olası durumlara
karsı etik standartların uygulamaya konması
gerekmektedir. Çünkü, ilgili insanlar için bu etik
standartları belirlemezsek, o zaman olası
problem durumlarında toplum bizi sorumlu
tutacaktır
 Bilgisayar etik kuralları belirli normlar
çerçevesinde bilgisayar teknolojilerinin etik
olarak kullanılmasına yönelik düzenlenmektedir.

BILGISAYAR ETIK KURALLARI…
Zaman içerisinde





CEI,
ACM,
IEEE,
BCS ve
TBV
gibi meslek organizasyonları bilgisayar etiği
üzerine gereken kuralları belirlemişlerdir.
BILGISAYAR ETIK ENSTITÜSÜ (CEI) ETIK KURALLARI

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Bilgisayar Etik Enstitüsü tarafından belirlenen 10 ilke
asağıdaki gibidir.
Bir bilgisayarı, diğer insanlara zarar vermek için
kullanmayın.
Diğer insanların bilgisayar çalışmalarına karışmayın.
Başkalarının bilgisayar dosyalarına girmeyin.
Bir bilgisayarı çalmak için kullanmayın.
Bir bilgisayarı yalancı şahitlik yapmak için
kullanmayın.
Bedelini ödemediğiniz bir yazılımı kopyalamayın ve
kullanmayın.
BILGISAYAR ETIK ENSTITÜSÜ (CEI) ETIK KURALLARI…
7. Yetkiniz olmadan ya da uygun bedelini ödemeden
başkalarının bilgisayar kaynaklarını kullanmayın.
8. Diğer insanların fikir eserlerini sahiplenmeyin.
9. Yazdığınız programın ya da tasarladığınız sistemin
toplumsal sonuçlarını düşünün.
10.Bir bilgisayarı her zaman diğer insanları düşünerek
ve saygı göstererek kullanın.
ACM ETIK KURALLARI

1.
2.
3.
4.
ACM tarafından belirlenen ve dört başlık
altında toplanan etik kurallar asağıdaki gibidir.
Genel Ahlaki Zorunluluklar
Özel Mesleki Sorumluluklar
Örgütsel Liderlik Zorunlulukları
Kurallara Uyma
1. GENEL AHLAKI ZORUNLULUKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
Topluma ve insanlığa yararlı olacağım.
Başkalarına zarar vermekten kaçınacağım.
Dürüst ve güvenilir olacağım.
Adil olacağım ve ayrımcılık yapmayacağım.
Patent ve telif gibi mülkiyet haklarına saygı
göstereceğim.
6. Fikri mülkiyete gereken önemi vereceğim.
7. Başkalarına ait gizli şeylere saygılı olacağım.
8. Gizliliğe saygılı olacağım.
2. ÖZEL MESLEKI SORUMLULUKLAR
1. Mesleki yaşantımın ve profesyonel çalışmalarımın yüksek kaliteye
ulaşması, verimli olması ve değere dönüşmesi için çabalayacağım.
2. Mesleki yeterlilikleri kazanmaya ve geliştirmeye çalışacağım.
3. Meslek yaşantımla ilgili olan kanunları bileceğim ve saygılı
olacağım.
4. Mesleki eleştirilere açık olacağım ve kendimi yeniden gözden
geçireceğim.
5. Bilgisayar sistemlerindeki gelişimi ve gelişimin olası etkilerini risk
analizleri yaparak ayrıntılı bir şekilde takip edeceğim.
6. Sözleşmelere, anlaşmalara ve yüklenen sorumluluklara saygılı
olacağım.
7. Toplumun bilgisayarın önemini anlamasını sağlayacağım.
8. Bilgisayarlara ve iletişim kaynaklarına yetkili olduğum zaman
erişeceğim.
3. ÖRGÜTSEL LIDERLIK ZORUNLULUKLARI
1. Örgütsel bir birime kayıtlı üyelerin sosyal sorumluluklarını
anlaşılır ve etkili bir şekilde belirteceğim ve bu sorumlulukların
tam olarak kabul edilmesini sağlayacağım.
2. Çalışma yaşamının kalitesini arttıran bilgi sistemlerini
tasarlamak ve gerçekleştirmek için personeli ve kaynakları
yöneteceğim.
3. Örgütün bilgisayar ve haberleşme kaynaklarının yetkili ve
belirtildiği gibi kullanılmasını kabul edip, destekleyeceğim.
4. Kullanıcıların ve bilgisayar sistemlerinden etkilenen kişilerin
gereksinimlerine göre sistem oluşturulmasını sağlayacağım.
5. Bilgisayar sistemlerini kullanan ve bilgisayar sistemlerinden
etkilenen diğer kişilerin saygınlığını korumayan politikaları
benimseyip, destekleyeceğim.
6. Bilgisayar sistemlerindeki prensip ve sınırların örgüt üyeleri
tarafından öğrenilebilmesi için imkan sağlayacağım.
4. KURALLARA UYMA
1. Bu kurallara uyacak ve yayılmasını
sağlayacağım.
2. ACM üyelerinin bu kuralları ihlal etmelerine
engel olacağım.
BİLİŞİMDE ETİK SORUNLARIN
ÇÖZÜMÜ İÇİN;

Sorunu anlama,

Etik açmazları belirleme

Sonuçları, zarar gören hak ve görevleri saptama ve analiz
etme (Kallmann ve Grillo,1996)

Etik kararlar vererek, uygulamaya geçme
TARTIŞMA
GRUP ETKİNLİĞİ
KONU

BT’nin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan
sorunlar neler?