Transcript Święta Żydowskie

ŚWIĘTA ŻYDOWSKIE
Rosz ha-Szana
•
Rosz HaSzana (dosł. Głowa Roku) jest świętem żydowskiego Nowego Roku.
Obchodzi się go pierwszego i drugiego dnia miesiąca Tiszri (wrzesień/październik w
kalendarzu gregoriańskim). Swym charakterem jednak zdecydowanie różni się od
Nowego Roku powszechnie obchodzonego niemal wszędzie na świecie w styczniu.
Atmosfera radości miesza się tu z atmosferą grozy i trwogi oraz skruchy przed
Bogiem, zwanej tszuwa.
•
Rosz HaSzana rozpoczyna Dziesięć Dni Pokuty (Aseret Yemei T'szuwa), które mają
za zadanie przygotować duchowo na święto Jom Kippur przypadające 10-tego Tiszri.
Tradycyjne życzenia noworoczne: "Obyś został zapisany na dobry rok" mają ścisły
związek z faktem, że Rosz HaSzana jest uważany za Dzień Sądu, a od osądu Boga,
który zostaje zapisany w Jego Księdze pamięci- zależy pomyślność i
błogosławieństwo w przyszłym roku. Dlatego Rosz HaSzana wraz z następującymi
po nim dniami i świętem Jom Kippur jest nazywane Jamim Noraim - Dni Strachu
(lęku). Ma to też niewątpliwie związek z samym świętem Jom Kippur, kiedy to
dawniej, za czasów świątyni, Najwyższy Kapłan, w ten jeden jedyny dzień w roku, po
złożeniu ofiar za grzechy Izraela i po modlitwach ludu błagających o przebaczenie,
wchodził poza tzw drugą zasłonę w Świątyni, do miejsca gdzie stała arka przymierza.
Jeśli kapłan uchybił prawu Bożemu w tarkcie pełnienia swych obowiązków, po
przejściu poza zasłonę groziła mu śmierć, a pojednanie Izraela ze swym Bogiem nie
dokonałoby się. Był to więc faktycznie dzień sądu, w którym lud oczekiwał na znak,
że jego ofiary i modlitwy zostały przyjęte.
Obowiązkiem każdego religijnego Żyda jest usłyszeć dźwięk szofaru w święto
Rosz Haszana. Dźwięk ten można usłyszeć już wcześniej - odpowiednie dęcie
w szofar jest trudne i wymaga ćwiczeń, ale to nie jedyny powód. Dźwięk
szofaru ma przypomnieć o konieczności cheszbon hanefesz, ma pomóc w
przebudzeniu duchowym i odpowiednim przygotowaniu do Rosz Haszana i
Jom Kipur.
Sukkot
• Święto Sukkot jest uroczystym świętem w Izraelu. Zostało
ustanowione przez Boga w czasie, gdy lud Izraela wędrował
przez pustynię ku Ziemi Obiecanej.
• W czasach judaizmu świątynnego było to uroczyste święto, na
które przychodził lud ze wszystkich stron do Jerozolimy, by
razem wspólnie spędzić tydzień na dziękczynieniu Bogu i
składaniu Mu ślubów. Przez cały tydzień pobożni Żydzi
przebywali w kuczkach (namiotach) skonstruowanych z gałęzi
różnych rodzajów drzew. To święto przypominało czas wędrówki
po pustyni, utrwalało w pamięci życie w trudnych pustynnych
warunkach, ale zarazem dawało radość jaką doznali Żydzi z
wejścia do Ziemi Obiecanej, satysfakcję z otrzymanego
dziedzictwa i konkretnego miejsca zamieszkania w Ziemi
Izraela. Jednocześnie jest to święto dziękczynienia za zbiory,
czyli żniwo roku.
Pesach
• Pesach jest głównym świętem narodu żydowskiego. Wspomina się
wtedy wyjście z Egiptu, zdarzenie, które wykroczyło poza swój
historyczny kontekst. Wyjście - Exodus - trwa w psychice każdego
Żyda: przykazano im, aby zawsze pamiętali, że to oni byli
niewolnikami w Egipcie i że to oni zostali zbawieni.
• Pesach jest obchodzony przez siedem dni w Izraelu (oraz w
społeczności Żydów reformowanych) i przez osiem dni wśród
religijnych Żydów w Diasporze. Pesach ma cztery różne nazwy w
języku hebrajskim, a każda z nich określa inny aspekt tego święta.
• Pesach jest chrześcijańskim odpowiednikiem Wielkanocy
Kiedy wszystkie przygotowania są zakończone, w wigilię święta (w tym roku 30
marca) nadchodzi czas na zwyczaj bdikat hamec - poszukiwanie rzeczy
kwaszonych - zgodnie ze zwyczajem - przy świecy. Niektórzy używają latarek, ale
w ten sposób gubi się mistyczny charakter rytuału. Przed poszukiwaniami należy
odmówić błogosławieństwo (bracha), które można znaleść w większości Hagadot.
Każdy okruch powinien być zgarnięty na drewnianą łyżkę lub papierowy talerz
za pomocą pióra albo gałązki z lulaw i spalony rano. Pozostałe przygotowania
mają również swoją kolejność.
SZAWOUT
• Szawout jest drugim z trzech głównych świąt o rolniczym i historycznym
charakterze (pozostałe dwa to Pesach i Sukot). Jednak w odróżnieniu od
tych dwóch świąt, data obchodzenia Szawuot nie jest wymieniona w Torze,
ale jest powiązana z terminem obchodzenia Pesach. W drugi dzień Pesach
rozpoczyna się liczenie Omeru, które trwa 49 dni. 50 dnia, a więc po
upływie siedmiu tygodni (stąd nazwa “Święto Tygodni”) obchodzony jest
Szawuot. Te 49 dni wędrówki po wyjściu z Egiptu to czas, który był
potrzebny, aby Izraelici mogli przygotować się do przyjęcia Tory i
zaakceptowania jej przykazań.
•
W odróżnieniu od innych świąt, w Szawuot nie obowiązują specjalne
micwot wynikające z Tory, ale tradycyjne sposoby obchodzenia świąt,
polegające na powstrzymywaniu się od pracy, specjalnych modlitwach i
studiowaniu Tory. Jednak wiele z tych szczegółowych zwyczajów
(minhagim) funkcjonuje na równi z zasadami prawa religijnego. Te
tradycyjne formy uświęcania Szawuot opisuje mnemotechniczne słowo
acharit (“ostatni”).
Szawout to pamiątka przekazania przez Boga Mojżeszowi przykazań na
górze Synaj.
Chanuka
•
Chanuka święto żydowskie trwające osiem dni, poczynając od 25 dnia miesiąca
kislew(grudnia). Upamiętnia ono powstanie pod wodzą Judy Machabeusza,
spowodowane zbezczeszczeniem Świątyni Jerozolimskiej wizerunkami greckich
bogów oraz nakazem im czci. „Święto świateł" upamiętnia cudowne wydarzenie z
czasów Machabeuszy: niewielka ilość czystej rytualnie oliwy po otwarciu świątyni
jerozolimskiej paliła się przez osiem dni.
•
Podczas Chanuki wolno pracować, chociaż kobietom zaleca się powstrzymywanie
od pracy na czas palenia się świec (ok. pół godziny). Kobiety podczas Chanuki
traktowane są szczególnie - na pamiątkę bohaterstwa Judyty (opisanego w Księdze
Judyty), która podstępem wdarła się do Holofernesa, naczelnego dowódcy
Asyryjczyków, oczarowała go, a kiedy spał pijany, odcięła jego głowę, ratując
mieszkańców Betulii i reszty Izraela.
•
Dla niereligijnych Żydów Chanuka przybrała formę świeckiego święta, w którym
na wzór Bożego Narodzenia (zazwyczaj przypadającego mniej więcej w tym
samym czasie), dzieciom daje się prezenty. W tym także gotówkę i słodycze
(popularnym drobnym podarunkiem są czekoladki w kształcie monet). Ponadto
podczas święta popularne są gry hazardowe - dorośli grają w karty, a dzieci w grę z
wykorzystaniem drejdla, gdzie stawką są np. czekoladki lub cukierki.
Najważniejszym rytuałem święta jest zapalanie świateł: jednego pierwszego
dnia święta, dwóch - drugiego itd. aż do ósmego, kiedy to zapalane jest osiem
świateł (lamp oliwnych, albo współcześnie - świec).Używany jest do tego
charakterystyczny świecznik zwany chanukiją. Oprócz chanukiji musi też
palić się inne światło - nie należy bowiem stosować świecznika w celach
utylitarnych, a jedynie jako znak cudu. Aby rozgłosić wieść o cudzie,
chanukiję należy postawić w drzwiach lub na oknie
PURIM
• Wczesno-wiosenne Święto Purim (dosł.: losów), przypadające według
kalendarza żydowskiego na 14 Adar (luty/marzec w kalendarzu
gregoriańskim) jest świętem upamiętniającym ocalenie starożytnej
społeczności żydowskiej w Persji przed zagładą zaplanowaną przez
perskiego arystokratę Hamana, o czym wspomina biblijna księga
Estery. Purim, jako święto ocalenia, jest zatem bardzo radosnym
czasem. Ze względu na swój charakter, a w szczególności zwyczaj
przebierania się za postacie tejże historii, nakładania masek i
organizowania korowodów przebierańców, Purim często bywa
nazywane żydowskim karnawałem.
• Radość tego purimowego święta jest wyrazem ufności w
niezniszczalność narodu żydowskiego. Jest to święto radosne, podczas
którego zakazany jest post i żałoba. Jest to dzień radości i zabawy,
dzień wręczania podarków rodzinie i przyjaciołom, dzień troski o
najbiedniejszych.
Purim jest jedynym świętem, w którym wolno naigrywać się i naśmiewać z
wrogów. Organizowane są różnego rodzaju zabawne przedstawienia, w
których dzieci przebrane za bohaterów wydarzeń z czasów Estery
opowiadają o ocaleniu narodu żydowskiego. Wydarzenia z księgi Estery
przedstawiają swego rodzaju zabawną "złośliwość losu", której doświadczają
nikczemni, niczym w przysłowiowym stwierdzeniu, że „kto pod kim dołki
kopie sam w nie wpada”.
SZABAT
• W judaizmie i tradycji chrześcijańskiej, ostatni (siódmy) dzień
każdego tygodnia (czyli sobota), obchodzony jako dzień święty - na
pamiątkę tego, że dnia siódmego po zakończeniu aktu stworzenia Bóg
odpoczywał
• Szabat zaczyna się w piątek, 18 minut przed zachodem słońca, a
kończy następnego wieczoru po ukazaniu się trzech gwiazd, wraz z
nadejściem zmroku. Ta doba jest największym świętem żydowskim i
zarazem ważnym aktem wiary każdego Żyda.
• Szabat przypomina stworzenie. Bóg bowiem stwarzał świat przez
sześć dni, a siódmego dnia odpoczął. Żydzi otrzymali więc siódmy
dzień tygodnia jako dzień odpoczynku i świętości. Z drugiej strony
szabat przypomina o końcu i ostatecznym odkupieniu. Często określa
się szabat jako "przedsmak wieczności". Szabat jest dniem
odpoczynku i odnowy, odrywa rodzinę od trosk doczesnych i pozwala
jej skupić się razem. Każdy szabat jest sobie równy, a tym co go
odróżnia od innych, jest zmiana czytań Pisma Świętego.
W piątek, osiemnaście minut przed zachodem słońca, zapala się świece szabasowe.
Zapalenie tych dwóch świateł szabasowych przez matkę, oznacza, że rozpoczął się
szabat i należy zaniechać wszelkich prac. Świecące świece szabasowe są symbolem
świateł jaśniejących w domu w dzień Pański. Zapalenie ich przez matkę (czynność
ta należy do szczególnych jej obowiązków) podkreśla ważność kobiety w rodzinie.
Z kolei ojciec rodziny (to właśnie on ma pierwszeństwo) wygłasza
błogosławieństwo nad kielichem wina. Modlitwa ta nazywa się "kidusz".
Odmawia się ją w piątki i soboty oraz po modlitwach przedpołudniowych w
sobotę i święta. Do wina używane są specjalne kieliszki (czarki), przeważnie
srebrne, nazywane od modlitwy kiduszowymi.
CHAG SAMEACH!
Wesołych Świąt!