Transcript Cudze chwalić, ale znać swoje.

Cudze chwalić, ale znać
swoje.
Jak do nas trafić?
Położenie Klucz
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA TERENU
Klucze, leżą w Małopolsce Zachodniej, w powiecie olkuskim. Są
centralną wioską gminy, o powierzchni 119 km2, którą tworzy 15 sołectw, a
zamieszkuje ją około 15 tysięcy ludzi. Nie bez znaczenia jest fakt, że Klucze leżą
na terenie Jury Krakowsko – Częstochowskiej. To tędy przebiega Szlak Orlich
Gniazd, który tworzą średniowieczne zamki i ruiny jurajskich warowni, a typowy
krajobraz Jury usiany jest wapiennymi skałami, tzw. ostańcami. Nic zatem
dziwnego, że na Jurę przybywają pasjonaci wspinaczki skałkowej i grotołazi,
turyści piesi, rowerowi, a ostatnio coraz częściej miłośnicy jazdy konnej i
paralotniarze. Można pokusić się o stwierdzenie, że Klucze, podobnie jak wiele
gmin leżących na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, mają swoje
uprzywilejowane miejsce, bowiem sama natura – ukształtowanie krajobrazu i
malownicze plenery – stwarzają obiecujące warunki do rozwoju turystyki na tym
terenie. I być może dla kogoś, kto w najbardziej uczęszczanych, znanych
terenach Małopolski zobaczył to, co było już do zobaczenia, Jura jest szansą na
odkrycie czegoś nowego. Wszystkie te walory krajobrazowe, a także ślady
historii – leżące na Szlaku Orlich Gniazd ruiny czy lepiej zachowane zamki –
sprawiają, że i dla młodszych turystów wycieczka na Jurę staje się nie tylko
okazją do udanego wypoczynku, ale także terenową lekcją historii, geografii czy
przyrody.
Mapa i objaśnienia nazw
miejscowych
Nazwa Klucze
Seweryn Boner, starosta rabsztyński, w swym
opisie ziemi olkuskiej wspomina, że nazwa Klucze
pochodzi od klucznika, niejakiego Janusza. Dostał
on grunty, na których obecnie znajduje się osada,
od dworzanina rabsztyńskiego Parczewskiego. Inna
wersja wywodzi nazwę od wód głębinowych,
zwanych dawniej „klecze” lub od klucza
okolicznych folwarków. Natomiast językoznawca K.
Rymunt opowiada się za tezą, że nazwa ma
związek z wilgotnym miejscem. Podaje on, że w
językach: serbsko chorwackim (kliuc), oraz
rosyjskim i bułgarskim (kluc) to słowo oznacza
źródło. W dokumentach można spotkać się z
różnymi nazwami naszej miejscowości:
• Clucze – w 1394 r. oraz w latach 1470 - 80
• Cluczow – w 1367 r. oraz w 1402 r.
• Klucze – od 1581 r. do dnia dzisiejszego.
Objaśnienie nazw własnych
występujących na terenie Klucz
Dzielnice:
• Bukowica – nazwa pochodzi od nazwy buk – gatunek drzewa z omszonymi
liśćmi. Buk występował w dużych ilościach na terenie Bukowicy.
•Chrąstówki – dzielnica, która prawdopodobnie nosi nazwę Chrustówki – od
chrustu; prasowo pochodzące z chwost czyli badyl. Chrąstówki oznaczają
miejsce, z którego noszono chrust do wsi.
•Dołki – nazwa pochodzi od wyrazu dół; coś na dole; dzielnica miasta lub wsi
leżąca w dolinie.
•Klucze – Osada – tak nazywano potocznie miejsce zamieszkania ludzi,
osiedlających się przy Fabryce Papieru w Kluczach. Samo słowo osada powstało
z pradawnych osiąść (osiadać, osiadły) znaczyło określony obszar, na którym
osiedla się pewna grupa ludzi.
•Łęszcze – nazwa pochodzi od słowa łeg – dawna nizina, podmokły teren,
moczary.
•Osiedle XXX-lecia – nazwa osiedla wiąże się ściśle z czasem jego budowy –
w 30 rocznicę powstania PRL-u.
• Pożogi – lub Pozogi prawdopodobnie miejsce po spaleniu, po pożarze.
• Szczypy – nazwa pochodząca od słowa szczypta i szczypka – garstka, coś
niedużego, zaledwie „szczypta czegoś”.
Objaśnienie nazw własnych
występujących na terenie Klucz
Góry:
• Czubatka – (lub Jałowiec) nazwa góry pochodzi od słowa czub,
czubaty czyli wystający; góra wystająca ponad wieś.
• Dupnica – dawniej chyba Dubnica – z niem. ‘dupel’ – podwójny , z
łac. ‘dupla’ – podwójne. Góra przedstawia dwa wzgórza zrośnięte ze
sobą.
•Jałowiec – wyraz oznacza jałową ziemię, ziemie nie rodzacą; góra
na jałowej ziemi.
• Kamyk – nazwa pochodzi od słowa kamień. Już w X wieku
funkcjonowało zdrobnienie „kamyk” oznaczające rodzaj gruntu,
podłoża. Dzisiejszy „Kamyk” to wzniesienie wapienne.
• Marglok – nazwa góry pochodzi od słowa margiel – tj. nazwa
skały, z której jest zbudowana. Mieszkańcy potocznie nazywają ją
Marglom.
Źródła:
Aleksander Brückner – „Słownik etymologiczny języka polskiego”.
Warto odwiedzić Klucze
Liczne atrakcje czekają rowerzystów. Przygotowano dla nich:
• Trasę Klucze – Jaroszowiec – Zalesie – Golczowice –
Kwaśniów Dolny – Ryczówek –Rodaki – Chechło – Pustynia
Błędowska – Klucze,
• Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd – 188 km – oznaczony
czerwoną sylwetką rowerzysty na tle białego kwadratu,
• Zielony Szlak Rowerowy – 25 km – oznaczony zieloną
sylwetką rowerzysty na tle białego kwadratu.
Jeśli ktoś woli jazdę konną to gmina zaprasza do przebycia
liczącego 250 kilometrów tras Jurajskiego Szlaku Konnego. W
czasie 6 dni odbywa się podróż z Nielepie pod Krakowem do
Częstochowy.
Amatorzy sportów ekstremalnych mają możliwość poszybowania
paralotnią z Czubatki lub odbycia przejażdżki quadami po pustyni.
Panoramę okolicy warto podziwiać z tutejszych wzgórz:
- Jałowce tzw. Czubatka- 382m
- Dupnica – 421m npm
- Maśnica – 408m npm
- Kamyk – 418m npm
- Winnica – 419m npm
- Marglok – 408m npm
- Dziewcząt – 408m npm
- Dąbrówka – 355m npm
- Nad Kopalnią
- Księża Góra – 462m npm
- Świniuszka – 488m npm
Niektóre z nich, zwieńczone wapiennymi skałami,
stwarzają możliwość wspinaczki.
A jeśli ktoś woli schodzić w głąb zapraszamy do jaskiń:
- Mąciwody
- Rudnicka
- Lodowa
- Pod Porzeczką
- Błotna ptaków
- Na Kamyku
- Jaroszowiecka
- Nad Kopalnią
- Na Świniuszce
- Cieszyć.
ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Pustynia Błędowska zawdzięcza swe powstanie
naturze i człowiekowi (niestety również człowiek
sprawił, że jest ona obecnie w znaczącej części
zalesionym terenem). Ale jest jeszcze trzeci sprawca,
który przyczynił się stworzenia na tym terenie krainy
piasków, mianowicie sam diabeł. Legenda mówi, że
przed wiekami, choć musiało być to nie tak dawno,
gdyż na kluczewskim wzgórzu stał już kościół, który
w historii tej odegrał niebagatelną rolę, nad wsią
przelatywał diabeł. Na plecach taszczył z nad morza
ogromny worek piachu, którym chciał zasypać
kopalnie olkuskie. Kiedy zmęczony długą drogą
diabeł zahaczył o wieżę kościoła, worek się przedarł,
a z wysypanego piasku powstała pustynia...
Tyle podaje legenda. A jak wyjaśniają jej powstanie naukowcy?
Otóż naturalny początek Pustyni Błędowskiej dało
nagromadzenie sporej ilości piasku i żwiru w okresie zlodowaceń,
jakie wystąpiły 2 – 3 mln lat temu. Jednak po ociepleniu klimatu,
10 tysięcy lat temu, obszar pustyni pokrył się lasem. Zaś w XIII
wieku działalność gospodarcza człowieka, związana z rozwojem
górnictwa srebra i hutnictwa w rejonie Olkusza, spowodowała
wycinanie na dużą skalę drzew leśnych, które wykorzystano na
obudowę szybów i sztolni. Wówczas odsłoniły się polodowcowe
piaski i doszło uruchomienia zjawisk i procesów, jakie dziś
występują na „prawdziwych” pustyniach. I znów w latach 60tych, tym razem XX wieku, do przeobrażenia pustyni przyczynia
się człowiek, ponownie ją zalesiając, głównie wierzbą kaspijską.
Nic dziwnego, że dzisiejsi turyści, którzy przyjeżdżają do Klucz
obejrzeć ten niegdysiejszy fenomen naszego krajobrazu, doznają
rozczarowania. Obszary czystego, nie zarośniętego piasku w
większości zniknęły, jedynie północna część, tak zwana „mała
pustynia” została częściowo wykarczowana
Piaski Pustyni Błędowskiej