Transcript X - LO III
KORZYŚCI I BARIERY W EDUKACJI ZDROWOTNEJ W SZKOLE Barbara Woynarowska Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego 40 lat od wydania przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania „Wytycznych do realizacji wychowania zdrowotnego w szkole podstawowej i ponadpodstawowej” - 1982 20-lecie rozwoju w Polsce i w Europie oddolnego ruchu Szkoła promująca zdrowie - 1992 „Niczego co cenne, nie dostaje się za bezcen. Jest trud i niepokój ból i przerażenie” Jerzy Jedlicki, 2012 1. Aktualny status edukacji zdrowotnej w szkole 2. Korzyści z edukacji zdrowotnej dla uczniów, nauczycieli, szkoły, społeczeństwa 3. Bariery w realizacji edukacji zdrowotnej Stan obecny 1. Zapis w części wstępnej podstawy programowej: „Ważnym zadaniem szkoły jest także edukacja zdrowotna, której celem jest kształtowanie u uczniów nawyków (postawy) dbania o zdrowie własne i innych ludzi oraz tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu” 2. Ścisłe powiązanie edukacji zdrowotnej z wychowaniem fizycznym • W I etapie edukacyjnym „wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna” • W II, III i IV etapie edukacyjnym „WF pełni wiodącą rolę w edukacji zdrowotnej” • „Wysycenie” podstawy programowej WF zagadnieniami dotyczącymi różnych aspektów zdrowia • W gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych wyodrębniono blok „edukacja zdrowotna” 3. Rozszerzenie treści edukacji zdrowotnej o zagadnienia zdrowia psychospołecznego, w tym umiejętności życiowe (osobiste i społeczne) – dotychczas zaniedbany obszar tej edukacji holistyczne podejście do zdrowia 4. Wymagania szczegółowe dotyczące różnych aspektów zdrowia w większości przedmiotów Przedmiot Szkoła podstawowa Klasy I-III Edukacja społeczna Edukacja przyrodnicza Zajęcia komputerowe Zajęcia prakt. techn. Etyka Wychowanie fizyczne Język polski Język obcy nowożytny Wychowanie do życia w rodzinie Muzyka Przyroda X X X X X X Gimnazjum Klasy IV-VI X X X X X X X X X X X X X X X X Ponadgimnazjalne X X X X X Przedmiot Szkoła podstawowa Klasy I-III Historia i społeczeństwo Przyroda Wiedza o społeczeństwie Biologia Geografia Chemia Fizyka Informatyka Edukacja dla bezpiecz. Podstawy przedsiębiorczości Gimnazjum Klasy IV-VI X X X X X X X X X Ponadgimnazjalne X X X X X X X X Wydawnictwa przekazane nieodpłatnie każdej szkole w Polsce Całość – zebrana w jednej pracy: www.ore.edu.pl 2012 – edukacja zdrowotna wpisana do „Standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela” (Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012) Korzyści dla uczniów z edukacji zdrowotnej •Edukacja zdrowotna jest prawem każdego dziecka •Wspiera kształtowanie zachowań prozdrowotnych i umiejętności życiowych niezbędnych dla prawidłowego rozwoju, zdrowia, uczenia się i radzenia sobie •Szczególnie potrzebna dzieciom z rodzin, które nie przygotowują do dbałości o zdrowie – jest sposobem na zmniejszenie nierówności społecznych nierówności w zdrowiu Korzyści dla nauczycieli •Edukacja zdrowotna potrzebna jest nauczycielom jako ludziom •Wykonywanie zawodu nauczyciela wiąże się ze specyficznymi obciążeniami, które mogą wpływać na wszystkie wymiary ich zdrowia Problemy zdrowotne nauczycieli •Długotrwałe problemy zdrowotne lub choroby przewlekłe – 40% •Odczuwanie w ostatnich 4 tygodniach: - nasilonego bólu lub dyskomfortu fizycznego - przez cały czas lub większość dni zmęczenia dużego zdenerwowania wyczerpania - 40% - 24% - 13% - 11% Dane z 2012 r. 750 nauczycieli M. Woynarowska-Sołdan, I. Tabak (w druku) Nauczyciele powinni tworzyć wzorce zachowań zdrowotnych dla uczniów Niedostatki pozytywnych zachowań zdrowotnych nauczycieli Czynią to zawsze lub prawie zawsze (%) • Jedzą codziennie: - śniadanie 64 - owoce 44 - warzywa 39 • Ograniczają słodycze 13 tłuszcze zwierzęce 18 • Chodzą do dentysty co 6 mies. 38 • Aktywność fizyczna co najmniej 30 min/dz. 18 • Samobadanie piersi 21 • Śpią ok. 6-7 godz. 54 • Relaks 20-30 min.dz. • Dobrze radzą sobie ze stresem, napięciami • Pozytywnie myślą o sobie i świecie • Zwracają się o pomoc w trudnych sytuacjach 29 12 25 20 Dane z 2012 r. 750 nauczycieli M. Woynarowska-Sołdan, I. Tabak (w druku) Korzyści dla szkoły •Skuteczna edukacja zdrowotna sprzyja dobremu samopoczuciu uczniów, a tym samym lepszej dyspozycji do uczenia się i realizacji wszystkich zadań szkoły •Edukacja zdrowotna jest fundamentem szkolnego programu profilaktyki i ma ścisły związek ze szkolnym programem wychowawczym Korzyści dla społeczeństwa •Niekorzystny stan zdrowia w stosunku do rozwiniętych krajów UE •Nierówności w zdrowiu •Długość życia w zdrowiu mężczyźni 58,1 lat, kobiety 61,5 lat (średnia dla UE – 60,8 lat i 65,1 lat) •Granica wieku emerytalnego 67 lat Aby dożyć w zdrowiu do wieku emerytalnego i mieć dobrą jakość życia po przejściu na emeryturę ludzie od najmłodszych lat mieć umiejętności i motywację do dbania o swoje zdrowie Edukacja zdrowotna w szkole jest najbardziej długofalową inwestycją w zdrowie społeczeństwa opłacalną Bariery w realizacji edukacji zdrowotnej w szkole • Niedocenianie znaczenia EZ przez twórców polityki edukacyjnej, dyrekcje szkół i nauczycieli, w tym niechęć nauczycieli wychowania fizycznego do podjęcia nowego zadania • Niedostateczne przygotowanie nauczycieli do realizacji EZ. Jest zapis w nowych standardach kształcenia nauczycieli (2012), ale czy będzie realizowany? • Brak systemu doskonalenia nauczycieli w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia • Brak wsparcia metodycznego dla nauczycieli WF • Tradycyjne rozumienie EZ – jako przekazywanie informacji o zdrowiu • Dominacja działań akcyjnych, konkursów, imprez, festynów • „Bombardowanie” szkół ogromną liczbą programów edukacyjnych, o niskiej jakości; brak ewaluacji wyników tych programów • Nie uwzględnianie EZ w nadzorze pedagogicznym • Małe zainteresowanie szkół wyższych wspieraniem rozwoju EZ w szkole. Większość szkół wyższych kształcących nauczycieli WF nie wprowadziła zmian w kształceniu w tym zakresie Dziękuję za uwagę