Transcript EDUKACJA ZDROWOTNA

EDUKACJA ZDROWOTNA
Dr n.med. Justyna Matulewicz - Gilewicz
EDUKACJA ZDROWOTNA
Edukacja zdrowotna jest to proces, w którym
ludzie uczą się dbać o zdrowie własne i społeczności, w
której żyją (wg definicji T.Williamsa – 1989 r.)
EDUKACJA ZDROWOTNA
Zdrowie- stan pełnej sprawności fizycznej,
psychicznej i społecznej a węższym znaczeniu
jako stan nieobecności choroby lub kalectwa.
 Fizjologicznie jest to pełna zdolność organizmu do
utrzymania równowagi pomiędzy nim a
środowiskiem zewnętrznym, zdolność do
prawidłowego reagowania na zmiany środowiska i
adaptacji do tych zmian.

EDUKACJA ZDROWOTNA

Analiza społeczna profilaktyki i programów
promocji w ochronie zdrowia obejmuje:
-zdrowie publiczne,
-ochronę zdrowia,
-profilaktykę zwaną prewencją obejmującą
działania związane z zapobieganiem
chorobom,
-promocję zdrowia.
EDUKACJA ZDROWOTNA

Pola LaLonde jako kanon do analizy
zdrowia jednostki i społeczeństwa:
-styl życia
50%
-środowisko
20%
-genetyka
20%
-medycyna
10%
EDUKACJA ZDROWOTNA

Siedliskowe podejście do zdrowia:
- przesunięcie akcentów z problemów
medycznych ludzi na samych ludzi,których
dotyczą te problemy a którzy żyją ,pracują i bawią
się w różnych siedliskach.Mamy więc jednostkę z
jej stylem życia , czynnikami genetycznymi,
kompetencjami, motywacją i zdolnościami
przystosowawczymi;
-postrzegamy ją w siedlisku gdzie jednostka żyje,
pracuje ,bawi się , korzysta z różnych świadczeń.
EDUKACJA ZDROWOTNA
R.Grossman i K.Scala – siedlisko to system
społeczny , który zmienia się,aby promować
zdrowie.Obiektem interwencji w promocji
zdrowia są systemy społeczne a nie jednostki.
 I.Kicbusch:Gdzie tworzone jest zdrowie?,
Jakie inwestycje przyniosą największe korzyści
dla zdrowia?,Czy planowane inwestycje mogą
zredukować nierówności w zdrowiu i czy
respektują prawa człowieka?

EDUKACJA
ZDROWOTNA
L.Baric-cechy siedliska i podejścia




siedliskowego:
Siedliska są organizacjami mającymi specyficzną
strukturę ,zasoby, funkcje, i różnorodny zasięg,
W siedliskach jest wielu partnerów
charakteryzujących się specyficznym językiem i
kulturą (np.decydenci, pracownicy , klienci).
Siedlisko ma specyficzne agendy, których
działania mogą być związane ze zdrowiem lub
ukierunkowane na zdrowie.
W podejściu siedliskowym odchodzi się od
podejścia paternalistycznego(co my powinniśmy
zrobić dla zdrowia) do podejścia uczestniczącego.
`k
EDUKACJA ZDROWOTNA

Tendencje zdrowotne:
- społeczeństwa zachodnie od lat 70 . – wysiłek
skierowany na opanowanie tych chorób, które
uznano za negatywne skutki cywilizacji , czyli
choroby z usuwalnymi czynnikami ryzykachoroby układu krążenia ,nowotwory, wypadki
(stanowią 90% zgonów)
-społeczeństwa postkomunistycze opóźnienie w
w.w tendencjach około ćwierćwiecza
EDUKACJA ZDROWOTNA

Polityka zdrowotna- proces intencjonalnie
wywołanych zdarzeń z rozstrzygnięciami o
charakterze władczym.Administracja
samorządowa jako lokalna struktura władzy ma
narzędzia do prowadzenia polityki zdrowotnej.
 Zdrowie publiczne –zadanie lub wysiłek
organizowany przez społeczeństwo dla celów
ochrony, promocji i odzyskania zdrowia ludności.
EDUKACJA ZDROWOTNA
Promocja zdrowia – działalność umożliwiająca
ludziom zwiększenie kontroli nad sprawami
dotyczącymi zdrowia i prowadzącymi do poprawy
zdrowia (WHO 1996 ).
 Obejmuje:edukację zdrowotną , której celem jest
kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych
+organizację ochrony zdrowia+profilaktykę
chorób

EDUKACJA ZDROWOTNA
Rys historyczny szkoły promującej zdrowie:
Koncepcja promocji zdrowia w latach 80-ych wysunięta
przez WHO
 Sympozjum „Szkoła promująca zdrowie” w Peebles,
Szkocja (1986)
 Raport „Zdrowa szkoła” – Szkocka Grupa Edukacji
Zdrowotnej WHO (1989)
 Projekt „Szkoła promująca zdrowie” zainicjowany przez
ŚOZ w Czechosłowacji, Polsce i na Węgrzech
EDUKACJA ZDROWOTNA
Rys historyczny cd:
 Utworzenie Europejskiej Sieci Szkół Promujących
Zdrowie przez Światową Organizację Zdrowia, Radę
Europy i Komisję Europejską (1992)
 Rezolucja I Konferencji Europejskiej Sieci Szkół
Promujących Zdrowie – Saloniki – Halkidiki, Grecja
(1997)
 „Szkoła Promująca Zdrowie” w Polsce pod patronatem
Ministerstwa Edukacji Narodowej na zasadzie
porozumienia pomiędzy ministrem Edukacji Narodowej
oraz ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 grudnia
1991.
 Polski Zespół ds.. Projektu Zdrowa Szkoła z siedzibą w
Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie.
EDUKACJA ZDROWOTNA
Edukacja zdrowotna obejmuje:
 świadomość i rozumienie zdrowia
 wiedzę o zdrowiu i czynnikach zwiększających jego
potencjał oraz zagrażających mu
 postawy wobec zdrowia własnego i innych ludzi
 umiejętności niezbędne dla kształtowania zachowań
sprzyjających zdrowiu i radzeniu sobie w nowych
sytuacjach, podejmowania własnych decyzji i wyborów
(umiejętność życia).
EDUKACJA ZDROWOTNA
Promocja zdrowia jest to koncepcja i strategia działań dla
zdrowia. I Konferencja Promocji Zdrowia w 1986 roku w
Ottawie – określiła ją jako proces umożliwiający ludziom
zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem oraz jego
poprawy.
Definicja O.Donnela – 1986 „Promocja zdrowia jest
dyscypliną nauki, sztuką pomagania ludziom w
dokonywaniu zmian w ich stylu życia, aby mogli zbliżyć
się do optimum swego zdrowia”.
EDUKACJA ZDROWOTNA
Promocja zdrowia dająca większy potencjał zdrowia
prowadzi do poprawy jakości życia, co określa się jako:
 sprawne funkcjonowanie do późnej starości
 większa wydajność pracy, a tym samym większych
zarobków
 satysfakcji z życia
EDUKACJA ZDROWOTNA
Wychowanie zdrowotne – proces pedagogiczny, który
winien skłaniać wychowanków do nieustannej poprawy
zdrowia:
 przekazywanie wiedzy o tym co korzystne lub szkodliwe
dla zdrowia
 rozwijanie umiejętności, aby wykorzystać tą wiedzę
 dokonywanie właściwych wyborów w celu prowadzenia
zdrowego stylu życia
 stworzenie sposobności rozwijania postaw i wartości, w
kontekście dokonywania tych wyborów
 wyrobienia aktywnego stosunku do własnego zdrowia i
zdrowia innych
EDUKACJA ZDROWOTNA
Podstawowe działania w zakresie wychowania
zdrowotnego:
 kształtowanie nawyków higieniczno – zdrowotnych
 wychowanie w zasadach bezpieczeństwa osobistego i
zbiorowego
 ochrona zdrowia psychicznego
 walka z nałogami
 zapobieganie chorobom zakaźnym
EDUKACJA ZDROWOTNA
Działania związane z kształtowaniem postaw:
 działania ratownicze (pierwsza pomoc w nagłych
wypadkach)
 umiejętność korzystania z usług ochrony zdrowia
 świadomość granic własnej kompetencji medycznej
 reguły związane z użyciem leków
 współdziałanie pacjenta z lekarzem
EDUKACJA ZDROWOTNA
Działania związane z kształtowaniem postaw:
 hartowanie na bodźce fizyczne i psychiczne
 zasady kontroli i samokontroli zdrowia i rozwoju
 świadome stosowanie ćwiczeń wg indywidualnego
programu
 przysposobienie do życia w rodzinie
 przysposobienie zawodowe pod kątem interesów
zdrowotnych
EDUKACJA ZDROWOTNA
Charakterystyka szkoły promującej zdrowie:
 edukacja zdrowotna jako ważny element programu
nauczania szkoły
 etos zdrowia w szkole:
poprawa warunków higieniczno – sanitarnych i
bezpieczeństwa
tworzenie klimatu sprzyjającego zdrowiu
psychicznemu
umożliwienie praktykowania zachowań
prozdrowotnych
współdziałanie z rodzicami i społecznością lokalną
EDUKACJA ZDROWOTNA
Cel edukacji zdrowotnej:
 przygotowanie dziecka do tego, aby było niezależnym,
zdrowym i twórczym obywatelem
 wyrobienie u dziecka świadomości o konieczności
zwiększenia kontroli nad swoim zdrowiem i poznaniem
mechanizmów stwarzający możliwość jego poprawienia
 pobudzenie pozytywnego zainteresowania sprawami
zdrowia