Transcript Keziban Karçkay

ENGELLİLERİN HAKLARINA İLİŞKİN
SÖZLEŞMENİN UYGULANMASININ TEŞVİK
EDİLMESİ VE İZLENMESİNE İLİŞKİN
ULUSLARARASI VE ULUSAL MEKANİZMALAR
15 Ekim 2012
Afyonkarahisar
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
• Nedir?
• Neden gereklidir?
• İşlevleri nelerdir?
• Ne tür katkılar sağlar?
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Sözleşme, uluslararası izleme gibi ulusal düzeyde de
Sözleşmenin uygulanmasına ve bu uygulamanın izlenmesine
yönelik bir yapılanma öngörür.
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Ulusal uygulama ve izlemenin yapılanma anlayışı nedir?
Ulusal Uygulama ve İzleme (33. Madde)
• Odak (sorumlu)kurum /Eşgüdüm mekanizması
• Bağımsız mekanizma
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Ulusal Uygulama: Odak (Sorumlu) Kurum…
Odak kurum Taraf Devletleri, ayrı bakanlıklar ve birimler
içerisinde yönetişim yerine bütüncül bir engelliler politikası
oluşturulması ve uygulanması için politika ve hizmetler
üzerinde etkin bir koordinasyon amacıyla kurulur.
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Ülkemizde odak kurum neresidir?
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel
Müdürlüğüdür.
Genel Müdürlüğümüz engellilerin tüm yaşam alanlarında ayrımcılığa
uğramadan insan haklarından yararlanarak toplumsal hayata katılmaları
ve diğer konularda ulusal düzeyde politika ve stratejilerin belirlenmesi
çalışmalarını koordine etmek, belirlenen politika ve stratejilerin
uygulanmasını teşvik etmek, izlemek ve değerlendirmek üzere 633 sayılı
Kanunla kurulmuştur. (Madde 10/1/b)
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Peki odak kurumun görevleri nelerdir?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bilinçlendirme;
Tüm taraflara yönelik bilgilendirme;
Eşgüdüm;
Strateji ve politikaların revizyonu;
İlgili her türlü mevzuatın Sözleşme dikkate alınarak hazırlanması; gözden
geçirilmesi ya da değiştirilmesini sağlamak;
Sözleşmenin erişilebilir formatları;
Sözleşme'nin uygulanmasına yönelik eylem planı geliştirmek ve izlemek;
Veri ve istatistik;
Periyodik raporlar;
Sivil toplum katılımı.
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Katılımın ulusal uygulama ve izlemedeki önemi nedir?
• Genel bir ilke…
• Genel bir yükümlülük …
• Bir dizi hak…
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Periyodik raporların amacı nedir?
Periyodik raporlar devletlerin Sözleşme çerçevesindeki
yükümlüklerini yerine getirmelerini teşvik eder ve devlet ile
sivil toplumun ülkedeki engellilerin insan haklarına gösterilen
saygının düzeyini değerlendirmelerine imkan tanır.
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Ulusal düzeyde raporlama sürecinin faydaları nelerdir?
•Hükümetleri insan hakları ve engellilik konusundaki ulusal mevzuatlarını,
politikalarını ve programlarını kapsamlı bir biçimde gözden geçirmelerini
ve izlemelerini sağlamakta;
•Hükümetleri kendi performanslarını değerlendirebilecekleri öncelikleri
ve göstergeleri belirlemeleri için teşvik etmekte;
•Hükümetlere sonraki raporları için karşılaştırma imkânları veren ölçütler
sağlamakta;
•Uygulamada yaşanan zorluk ve güçlüklerin çözüm için
değerlendirilmesini sağlamaktadır.
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Ulusal Raporlar…
Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Komitesi, Sözleşme
çerçevesinde hazırlanacak ulusal raporlara yönelik olarak her
raporlama dönemi için raporlama yönergesi hazırlar ve taraf
devletlerden raporlarında bu yönerge ile birlikte diğer insan
hakları raporlama enstrümanlarını esas almalarını bekler.
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
İlk ulusal rapor nasıl olmalıdır?
• Sözleşmeye taraf olan her devlet için ilk rapor elbette
Sözleşme'nin uygulanmasına yönelik olarak alınan
tedbirlere ilişkin kapsamlı bir ön rapor anlamındadır. Bu
rapor, Sözleşme'nin bahse konu olan ülkede yürürlüğe
girmesinden sonra iki sene içinde sunulur.
Bu rapor;
• anayasal, yasal ve idari çerçeveyi tanıtmalı;
• uygulanan politika ve programlara yer vermeli ve
• kaydedilen gelişmeyi ortaya koymalı.
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
•İzleme aracı olarak raporlama çalışmalarının ülkemizdeki durumu
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Raporlama süreci neleri ortaya koymuştur?
•Hakların bölünmezliği noktasında bir kurumun yaptığı
çalışmanın çıktısının diğer bir kurumun girdisi olmasını bir kez
daha göstermiştir,
• Ulusal rapor hazırlık çalışmaları kapsamında yapılan işbirliği
ve
yazışmaların
ilgili
tarafların
Sözleşme
konusunda
bilgilendirilmesini ve farkındalıklarını artırmıştır,
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
 Özürlülük konusundaki politika ve uygulamaların Sözleşmede öngörülen
bütüncül yaklaşımla yeniden gözden geçirilmesini ve var olan boşlukların
tespit edilmesini sağlamıştır,
 özürlülüğe ilişkin göstergelerin ve ayrıştırılmış verilerin eksikliğini göstermiş
ve esasında bu izleme için göstergeler oluşturmanın ne kadar önemli
olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur,
 özürlülüğe yönelik geleneksel bakış açısının kurumların politika ve
uygulamalarında halen yaygın bakış açısı olduğunu ve bir dönüşüm çabasına
ihtiyaç olduğunu göstermiştir.
www.ozurluveyasli.gov.tr
Ulusal Uygulama ve İzleme
Mekanizması
Son söz…
• Sözleşme, topyekûn bir toplumsal dönüşüm hedefleyen,
bütüncül bir yol haritasıdır.
•
• Bu dönüşümün ancak kamu, sivil toplum ve insan hakları
kurumları başta olmak üzere tüm tarafların işbirliği ile
mümkündür.
www.ozurluveyasli.gov.tr
teşekkür ederim...
Keziban KARÇKAY
Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanı
[email protected]
www.ozurluveyasli.gov.tr