Transcript Atipični antipsihotici

NEUROLEPTICI (antipsihotici)
Neuroleptici
Tri hipoteze o neurohemijskim
poremećajima kao uzrok shizofrenije
•dopaminska
•glutamatska
•serotoninska
Dopaminska hipoteza
•prekomjerna aktivnost dopaminergičkog
sistema u velikom mozgu
•antipsihotici blokiraju D2 receptore
•L DOPA,pojačava dopaminergičku aktivnost
•amfetamin, psihostimulans CNS izaziva stanje
slično shizofreniji
•postmortalna ispitivanja mozga shizofreničara
pokazuju povećanu gustinu D receptora
•uspješno liječenje shizofrenije praćeno
promjenama u konc. HVA
GLUTAMATSKA HIPOTEZA
•antagonisti N-metil-D-asparat
glutamatnih receptora (fenciklidin,
ketamin) prouzrokuju psihotične
simptome (halucinacije, poremećaj
mišljenja)
•sniženje konc. glutamata i glutamatnih
receptora
SEROTONINSKA HIPOTEZA
•LSD (antagonista serotoninskih
receptora) prouzrokuje psihotičke
simptome
•serotonin ima modulatorni efekat na
dopaminske puteve
•"atipični antipsihotici" imaju afinitet za
serotoninske receptore
Podijela antipsihotika
Tipični antipsihotici
•Fenotiazini (hlorpromazin)
•Butirofenoni (haloperidol, droperidol)
•Tioksnteni (hlorprotiksen, flupentiksol)
Atipični antipsihotici
klozapin, olanzapin, risperidon
Tradicionalni (tipični)
antipsihotici
• Fenotijazini
–
–
–
–
–
–
–
chlorpromazine
fluphenazine
pericyazine
pimozide
thioridazine
trifluoperazine
zuclopenthixol
• Butirofenoni
– droperidol (Droleptan Injection)
– haloperidol (Haldol, Serenace)
Novi (atipični) antipsihotici
• Atipični antipsihotici
– aripiprazole
– clozapine
– risperidone
– quetiapine
– amisulpride
– olanzapine
Dopaminergički sistemi u CNS
Antipsihotici blokiraju D receptore u CNS
•mezolimbički-mezokortikalni put, koreliše sa
ponašanjem
•nigrostrijatalni put- uključen u koordinaciju voljnih
pokreta
•tuberoinfundibularni sistem, povezuje n. arcuatushipotalamus-zadnji režanj hipofize- inhibicija sekrecije
prolaktina
•medularno-periventrikularni put- odnos prema ishrani
•incertohipotalamički put- funkcija nije definisana
Djelovanje antipsihotika
•antipsihotičko
•ekstrapiramidni sindrom (medikamentozni
parkinsonizam, tardivna diskinezija, ataksija
•hiperprolaktinemija
•pojačano unošenje hrane
•antiemetičko djelovanje
•antiadrenergičko djelovanje (posturalna
hipotenzija)
•antiholinergičko djelovanje (opstipacija,
sedacija, suvoća usta)
Antipsihotici
INDIKACIJE
•shizofrenija
•shizoafektivni poremećaji
•manične epizode bipolarnih afektivnih
poremećaja
•Tourett-ov sy., poremećaj ponašanja u
senilnoj demenciji,
•povraćanje
•pruritus
•Neuroleptanalgezija (butirofenoni)
Razlike između pojedinih
antipsihotika
Svi djelotvorni antipsihotici blokiraju D2 receptore
• hlorpromazin i tioridazin
-blokiraju α1 adrenoceptore potentnije nego D2 receptore
– blokiraju serotoninske 5-HT2 receptore
– Slab afinitet za D1 receptore
• Haloperidol
– Djeluje uglavnom na D2 receptore
– Slabije dejstvo na 5-HT2 i α1 receptore
– Zanemarljivo dejstvo na D1 receptore
• Pimozid i amisulprid
– Djeluju uglavnom na D2 receptore
Razlike između pojedinih antipsihotika
• Klozapin
– Veže se više za D4, 5-HT2, α1, i histaminske H1
receptore nego za D2 ili D1 receptore
• Risperidon
– Podjednako blokira D2 i 5-HT2 receptore
• Olanzapin
– Potentan antagonist 5-HT2 receptora
– Niža potentnost na D1, D2, i α1 receptorima
• Kvetiapin
– Niska potencija vezivanja sa sličnom blokadom 5HT2, D2, α1, i α2 receptora
Razlike između pojedinih antipsihotika
• Klozapin, olanzapin i kvetiapin
– potentni inhibitori H1 histaminskih receptora
– zbog toga izraženo sedativno djelovanje
• Aripiprazol
– parcijalno agonističko djelovanje na D2 i
5-HT1A receptore
Razlike između pojedinih
antipsihotika
• hlorpromazin: α1 = 5-HT2 > D2 > D1
• haloperidol: D2 > D1 = D4 > α1 > 5-HT2
• klozapin: D4 = α1 > 5-HT2 > D2 = D1
Metabolic effects
Weight gain over 1 year (kg)
aripiprazole
1
amisulpride
1.5
quetiapine
2–3
risperidone
2–3
olanzapine
>6
clozapine
>6
Zaključak
• Atipični antipsihotici blokiraju prvenstveno
serotoninske efekte a u manjoj mjeri
dopaminske receptore
• Izazivaju rjeđe ekstrapiramidni sindrom od
tipičnih
• Dovode do porasta TT i inzulinske rezistencije
više od tipičnih antipsihotika (izuzetak su
aripiprazole i amisulpride)
INTERAKCIJE
•aditivno djelovanje sa depresorima CNS
•antagonizuju djelovanje nekih
antihipertenziva (gvanetidin, klonidin)