Transcript Gunnar Jónasson Greining EIB

Hvernig greinum við áreynsluastma ?
Gunnar Jónasson læknir
Barnaspítala Hringsins
Tilgátur um áreynsluastma
Líkamlegt erfiði
Vökvatap
Aukin loftskipti
Hitatap
Kæling
Osmolaritet
Æðasamdráttur
Cl÷ , Ca++ , Na+
Innflæði
Losun boðefna
Hitun
Áreynsluastmi
Hyperemia/bjúgur
Áreynsluastmi
• Á öllum aldri - oft atópia og önnur merki um aukið
berkjunæmi
• Hvæsandi öndun og fall í FEV1 eftir áreynslu
• Astmalyf virka
• Greint með áreynsluastmaprófi og öndunarmælingu
Áreynsluastmapróf
•
•
•
•
•
Hlaupabretti
Halli 5,5 -10 %
Hraði aukinn
6-8 min. áreynsla
Submax HR (95%
af hámarki) síðustu
4 mín
• FEV1
– Fyrir hlaup
– 0-3-6-15 mín e.
hlaup
Áreynsluastmapróf
Næmni (sensitivity)
er háð:
1. Líkamlegu álagi
2. Hita- og rakastigi
Álag á áreynsluprófi
N = 20
Aldur: 9-17
9 vs. 20 > 10% fall í FEV1
220 – 15 x 0.85 =174
220 – 15 x 0.95 = 195
Carlsen KH et al. Respir Med 2000
Áreynslupróf með og án kuldaáreiti
N = 32
Meðalaldur 10.1
Løp
Løp og inhalasjon av kald luft
Hlaup við herb.hita
Hlaup við - 20 gráður
120%
FEV1%pred
110%
100%
90%
80%
Løp
Hlaup
-6
0
Salbutamol inhalasjon
Salbutamol
3
6
10
Time (minutes)
Carlsen KH et al. Respir Med 1998.
Áreynsluastmi - mismunagreining
• Raddbandaröskun (VCD)
• Áreynslutengdur stridor (laryngochalasi)
• Áreynslutengd oföndun
• Hvæsandi öndun af öðrum orsökum
• Lélegt þol
Stridor við áreynslu :
VDC
Stress / andleg vanlíðan í keppni
Sýkingar
Aðskotahlutur eða annað sem veldur þrengslum
Laryngomalacia
Ofnæmislost við áreynslu
Vélindabakflæði
Annað
Raddbandaröskun (VCD)
• Oftar ungar konur, stundum með offituvandamál
og geðröskun
• Stridor eða hvæsandi öndun við áreynslu
• Astmalyf virka ekki
• Greint með því að skoða hreyfingu raddbanda og
hugsanlega með öndunarprófi.
Bjúgmyndun í barka
Björnsdóttir US Ann Allergy Asthma Immunol 2000
Björnsdóttir US. Ann Allergy Asthma Immunol 2000
Áreynslutengdur stridor
Frá Dr. Kjell Brøndby National Hospital Oslo.
Áreynslutengdur stridor
Frá Dr. Kjell Brøndby National Hospital Oslo
Áreynslutengdur stridor
Frá Dr. Kjell Brøndby National Hospital Oslo
Bjúgmyndun í barka við áreynslu
- laryngochalasi Vélindabakflæði í kok og barka ?
Einkenna verður vart í sjálfu prófinu
(ekki eftir áreynslu)
Einkenni í innöndun
Aðskotahlutur í berkju
Áreynsluastmapróf
N = 224
Skólaaldur
ISAAC rannsókn
Sensitivity:
Hlutfall “alvöru” veikra sem greinast með prófinu
(true positive)
41%
Specificity:
Hlutfall alvöru frískra sem hafa eðlilegt próf
(true negetive)
87%
Nystad W, ISAAC 1999, Noway