Transcript Solunum Fonksiyon Testi

SOLUNUM FONKSİYON
TESTİ
Dr. NAHİDE GÖKÇE ÇAKIR
KTÜ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ
ANABİLİM DALI
23.09.2014
ENDİKASYONLAR
Tanı




Semptom (öksürük,dispne,balgam,göğüs ağrısı)
Hastalığın Akciğer Fonksiyonlarını Etkileme Derecesi
Ayırıcı Tanı
Preoperatif Riskin Belirlenmesi
İzlem
 Tedavinin Etkilerinin ve Hastalık Seyrinin İzlenmesi
 Prognozun Değerlendirilmesi
Maluliyet Değerlendirmesi:
 Kanuni Nedenlerle Hastaların Değerlendirilmesi
Toplum Sağlığı:
 Klinik araştırmalar
TESTE HAZIRLIK
 Test öncesi:
 En az 1 saat sigara,
 4 saat süreyle alkol
 30 dak.önce ağır egzersiz
 2 saat önce ağır yemek
 4 saat önce kısa etkili bronkodilatör almamış olmalı
 Test sırasında:
 5-10 dak dinlendirilmeli, testler anlatılmalı, zorlu ekspirasyon
manevraları sırasında oturtulmalı
 Karşılaştırma amacıyla aynı cihaz kullanılmalı
 Kontrendikasyon
Myokard infarktüsü sonrası 1 ay test yapılmamalıdır.
 Sonuçların yetersiz olması
Herhangi bir nedenle göğüs veya karın ağrısı
Ağızlıkla artan oral veya fasial ağrı
Demans veya konfüzyon
İdrar kaçırma
Açıklanamayan hemoptizi,pnömotoraks
Solunum Fonksiyon Testleri
 Dinamik ölçümler (volüm-zaman; akım-volüm eğrileri)
 Statik ölçümler (Akciğer volümleri)
 Bronkodilatöre yanıt (Reversibilite)
 Diffüzyon kapasitesi
İnspiratuar Kapasite(IC):
Normal ekspirasyondan sonra
derin inspirasyonla alınan
maksimum volüm (%75 VC)
İnspiratuar Rezerv Volüm
(IRV):Normal inspirasyondan
sonra derin inspirasyonla
alınan hava volümü
Vital kapasite (VC): Derin bir
inspirasyondan sonra derin
ekspirasyonla atılan hava
volümü, (ml veya lt)
IRV
IC
VC
VT
Tidal volüm (VT): Her normal
solukla alınan verilen hava
volümü
ERV
Ekspiratuar Rezerv
Volüm (ERV): Normal
ekspirasyon-dan sonra
derin eks-pirasyonla
atılan hava volümü
(%25VC)
Total akciğer kapasitesi
(TLC): Derin inspirasyonda
akciğerlerde bulunan hava
volümü (TLC=FRC+IC)
TLC
RV
Rezidüel volüm (RV): Derin
ekspirasyondan sonra
akciğerlerde kalan hava
volümü
(RV=FRC-ERV)
Fonksiyonel rezidüel
kapasite (FRC): Normal
ekspirasyon bitiminde
akciğerlerde kalan hava
volümü
FRC
Solunum fonksiyon testleri nasıl yapılır ?
• Hasta ayakta veya oturur
pozisyonda, burun plastik
bir mandalla kapatılmış
olarak,
• Tek kullanımlık karton
ağızlık vasıtasıyla, rahat
bir şekilde ağızdan nefes
alıp verir.
Ölçüm Parametreleri
 FVC
 FEV1
 FEV1 / FVC
 PEF
 FEF25-75
ZORLU VİTAL KAPASİTE MANEVRASI
ZORLU VİTAL KAPASİTE (FVC): Derin inspirasyon-dan sonra zorlu,
hızlı ve derin ekspirasyonla atılan hava volümüdür.
Normal: FVC = VC
Havayolları obstrüksiyonu: FVC < VC
FEV1/FVC:
Genç erişkinde % 75’in üzerindedir,
yaşla azalır.
Obstrüktif ve restriktif patolojilerin
ayırımında kullanılır.
Havayolları obstrüksiyonu < % 70
Restriktif patolojilerde oran korunur ya
da artar
FEV1:
Zorlu ekspirasyonun 1. saniyesinde
atılan volüm
Normalde volümlerin % 80’i ilk
saniyede atılır
Genellikle büyük havayollarını yansıtır.
Havayolları obstrüksiyo-nunda belirgin
azalır
Kooperasyon ve efora bağımlıdır.
BRONKODİLATÖR YANITININ
DEĞERLENDİRİLMESİ
• Bazal SFT yapılır
• Salbutamol 2-4 kez 100g spacer aracılığı ile uygulanır.
• 15 dakika sonra SFT tekrarlanır.
• FEV1 %12 ve  200 ml  Pozitif yanıt
Test öncesi kesilmesi gereken ilaçlar: kısa etkili bd (8 saat), uzun etkili B2agonist
(12), uzun etkili antikolinerjik ve yavaş salınımlı teofilin (24)
ERS/ATS 2005
SFT’yi değerlendirme
1-AV eğrisi: normal predikte eğriyle karşılaştır
2-FVC: Normal ise restriksiyonu dışla. Azalmış ise
obst veya rest. olabilir
(eğrinin şekline, eğimine bak)
3-FEV1: Normal ise obst dışlanır
Eğrinin eğimi azalmış
Azalmış ise obst veya rest olabilir (FEV1/FVC,
TLC)
4-FEV1/FVC: Azalmış ise obst, normal veya
artmış ise restriksiyon
5-Bronkodilatör yanıt
Eğrinin eğimi artmış
Test
Obstruksiyon
Restriksiyon
FVC (L)
FEV1 (L)
azalır
azalır
azalır
azalır
FEF25-75 (L/sn)
PEF (L/sn)
FEF50 (L/sn)
azalır
azalır
azalır
normal veya azalır
normal veya azalır
normal veya azalır
FEV1/FVC (%)
AV eğrisinin eğimi
RV,TAK
azalır
azalır
ARTAR
normal veya artar
artar
AZALIR
OBSTRÜKSİYON
• Hava yollarının herhangi bir bölümünde hava akımı kısıtlanması
olduğunda görülür. KOAH, bronşiyal astım, kistik fibrozis, küçük
hava yolu hastalıkları ve yukarı hava yolları obstrüksiyonu bu
paterne neden olur.
Hava yollarının herhangi bir bölümünde hava akımı kısıtlanması
olduğunda görülür. KOAH, bronşiyal astım, kistik fibrozis, küçük hava
hastalıkları
yukarı havasınırlı
yolları obstrüksiyonu
bu paterne
neden
• yolu
Küçük
hava ve
yollarında
hastalıklar dışında
obstrüktif
olur.
Küçük
hava en
yollarında
sınırlı hastalıklar
dışında
obstrüktif
paternin en
paternin
iyi göstergesi
FEV1/FVC
değerindeki
azalmadır.
FEV1
iyi göstergesi FEV1/FVC değerindeki azalmadır. FEV1 değeri de
azalmıştır.
Genellikle
VC normaldir.
düşük bulunabilir.
değeri de
azalmıştır.
GenellikleFVC
VC ise
normaldir.
FVC ise FVC
düşük
değerindeki azalma hava hapsinin bulgusudur. Akciğer volümleri ise
artmış
olarak bulunur.
RV, FRC ve TLC
artmıştır.
bulunabilir.
FVC değerindeki
azalma
hava hapsinin bulgusudur.
Akciğer volümleri ise artmış olarak bulunur. RV, FRC ve TLC
artmıştır.
OBSTRÜKSİYON ŞİDDETİNİN
DERECELENDİRİLMESİ
FEV1 %
Hafif
> 80
Orta
50-80
İleri
30-50
Çok İleri
< 30
RESTRİKSİYON
• Akciğer parankim hastalıkları (pnömoni, atelektazi, fibrozis), cerrahi
olarak rezeksiyon (lobektomi), plevra ve göğüs duvarı hastalıkları
(plevral sıvı, kifoskolyoz, obesite) ve nöromüsküler hastalıklar (spinal
kord, nöromüsküler kavşak ve kas hastalıkları) restriktif tipte SFT
bozukluğuna neden olurlar.
• Restriktif paternin en önemli özelliği VC azalmasıdır. FEV1 değeri de
VC azalmasına paralel olarak azalabilir fakat FEV1/FVC değeri normal
olarak kalır. RV, FRC ve TLC azalmış olarak bulunur. Farklı olarak
nöromüsküler hastalıklarda FRC genellikle korunurken, solunum kas
gücü kaybı nedeniyle ERV azalır. Bu nedenle RV artmış bulunabilir.
RESTRİKSİYON ŞİDDETİNİN
DERECELENDİRİLMESİ
VC (%)
Normal
 81
Hafif Restriksiyon
66-80
Orta Restriksiyon
51-65
İleri Restriksiyon
 50
Kaynaklar
1)
Doç. Savaş Özsu. KTÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilm Dalı
Öğretim Üyesi. Solunum fonksiyon testleri ppt. sunumu.