Transcript walory i mankamenty treści nauczania

Edukacja dla bezpieczeństwa –
walory i mankamenty treści nauczania
w kontekście wprowadzania nowego
przedmiotu szkolnego.
Wejherowo, 8 X 2010r.
dr Cezary Tatarczuk
• adiunkt Katedry Administracji i Katedry
Bezpieczeństwa Wydziału Prawa i
Administracji
• Dziekan Wydziału Zamiejscowego
w Lęborku
• p.o. Dziekana Wydziału Zarządzania
• młodszy inspektor Policji w stanie
spoczynku
• b. Komendant Powiatowy w Wejherowie
Edukacja obronna - diagnoza
Jej zasadniczym celem było i
ciągle jest przyswojenie struktur
obronności państwa, związanych
z zagrożeniami zewnętrznymi,
głównie w postaci konfliktu
zbrojnego, wojny, a obecnie
również ataku terrorystycznego.
Tradycje kształcenia
obronnego
Od XVIII w. kształceniem obronnym
zajmowały się przede wszystkim szkoły
wojskowe, które zaczęły powstawać przed I
rozbiorem Polski.
Naczelnym ideałem wychowawczym była w
nich nieskazitelna wzniosła moralność i duch
narodowy.
Wychowanie moralne oparto na podstawach
etyki świeckiej, a jego celem było wychowanie
uczciwego człowieka i dobrego obywatela oraz
przygotowanie go do służby ojczyźnie.
1918r. - przysposobienie
wojskowe
Zasadniczym celem PW było
wyrobienie czynnego patriotyzmu,
rozwijanie hartu woli, obowiązkowości
i karności, pomnażanie sił fizycznych i
hartu ciała, nauczanie podstawowych
sprawności
wojskowych
oraz
budzenie zamiłowania do służby
wojskowej
Przysposobienie wojskowe od
– kierunki działania
• wychowanie obywatelskie
(zadanie dla rodzin, szkół, organizacji PW oraz
wojska).
• przygotowanie fizyczne
(szkoły, organizacje młodzieżowe, kluby
sportowe i wojsko).
• wyszkolenie wojskowe
(wojsko i organizacje PW wspomagane przez
kadrę wojskową).
II wojna światowa
Wszelkie wysiłki władz państwowych
skoncentrowane były naturalnie na
konspiracyjnym (względnie jawnym, lecz
na emigracji) kształceniu młodzieży w celu
przygotowania ich do walki o wyzwolenie
ojczyzny i odzyskanie niepodległości.
Powszechna Organizacja
„Służba Polsce” 1948-1955
Obowiązek powszechnego przysposobienia
zawodowego, wychowania fizycznego i
przysposobienia wojskowego młodzieży
celem włączenia twórczego zapału młodego
pokolenia do pracy nad rozwojem sił i
bogactwa Narodu oraz dla rozszerzenia
systemu wychowania narodowego,
przedłużenia kształcenia i wychowania
młodzieży poza okres obowiązku szkolnego
PW - PO
Od 1952r. w miejsce zlikwidowanych
hufców
szkolnych
Powszechnej
Organizacji „Służba Polsce” do szkół
średnich wprowadzono ponownie, jako
przedmiot obowiązkowy – PW, które w
1967r. zastąpiono – przysposobieniem
obronnym (PO), a które to od 1969r.
obowiązywało również w szkołach
podstawowych
i
zasadniczych
zawodowych.
Modyfikacja PO
W 1990r. wycofano ze szkół
podstawowych PO, wprowadzając w
zamian
zagadnienia
z
zakresu
powszechnej samoobrony.
Do
szkół
ponadpodstawowych
wprowadzono nowe programy PO,
których treści nawiązywały głównie do
ochrony zdrowia i życia przed
zagrożeniami czasu pokoju.
Reforma oświaty 1998r.
Istotną rolę w dalszych modyfikacjach
systemu kształcenia obronnego odegrała
reforma oświaty z 1998r.
Z nowych 6-letnich szkół podstawowych
oraz 3-letnich gimnazjów wyprowadzono
PO, które pozostawiono w szkołach
ponadgimnazjalnych.
PO – nowa formuła - 1998
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ogólna wiedza o bezpieczeństwie i jego kształtowaniu,
wychowanie komunikacyjne,
edukacja prozdrowotna,
edukacja ekologiczna,
profilaktyka przeciwpożarowa,
pierwsza pomoc przedmedyczna,
ratownictwo,
edukacja przeciwprzestępcza,
zasady ochrony dóbr kultury,
elementy międzynarodowego prawa humanitarnego,
przysposobienie wojskowe (ale tylko w klasach o profilu
wojskowym).
Edukacja dla bezpieczeństwa
2009r.
Wg autorów podstawy programowej
przedmiotu:
Koncepcja tego przedmiotu wyraża się w
kompleksowym
ujęciu
zagadnień
bezpieczeństwa z przeniesieniem punktu
ciężkości
działań
edukacyjnych
na
problematykę zagrożeń pokojowych i
sposobów zachowań w sytuacjach zdarzeń o
charakterze kryzysowym, w każdym miejscu
i czasie.
Zagrożenia współczesnego
świata (niemilitarne)
•
•
•
•
•
•
przestępczość zorganizowana,
terroryzm,
zagrożenia cybernetyczne,
nacjonalizmy i konflikty etniczne,
zagrożenia ekologiczne,
zagrożenia ekonomiczne.
Cele i zadania edukacji, w tym edukacji
dla bezpieczeństwa wobec wyzwań XXI w.
• rozsądne korzystanie z dorobku różnych krajów i całej
Wspólnoty Europejskiej,
• propagowanie hasła: Europa – ojczyzna narodów,
umożliwiającego godzenie interesów narodowych z dobrem
wspólnym Europy,
• przezwyciężanie stereotypów i uprzedzeń wobec integracji
europejskiej, ukazywanie korzyści i trudności z nią
związanych,
• wydobywanie i propagowanie trwałych wartości kultury
europejskiej, stanowiących „punkty oparcia” w procesie
budowania demokracji w Europie i w Polsce,
• obrona i ochrona godności, praw i wolności człowieka,
stanowiących ważny komponent bezpieczeństwa i pokoju.
Przestępczość nieletnich
• co dziesiątym sprawcą przestępstwa w
Polsce jest osoba w wieku 13-17 lat, a
zatem gimnazjalista.
• pogłębiająca się agresja, wulgarność
języka dzieci i młodzieży, ignorowanie
przepisów porządku publicznego, brak
szacunku dla powszechnych zasad
współżycia społecznego.
EdB - cele kształcenia
Gimnazjum
Liceum
1.Znajomość powszechnej
samoobrony i ochrony cywilnej.
Uczeń rozumie znaczenie powszechnej
samoobrony i ochrony cywilnej.
1. Znajomość struktury obronności
państwa.
Uczeń rozróżnia struktury obronności
państwa, rozumie ich rolę oraz zna formy
spełniania powinności obronnych przez
organy administracji i obywateli.
2. Przygotowanie do działania
ratowniczego.
Uczeń zna zasady prawidłowego
działania w przypadku wystąpienia
zagrożenia życia i zdrowia.
2. Przygotowanie do sytuacji zagrożeń.
Uczeń zna zasady postępowania w
przypadku wystąpienia zagrożenia życia,
zdrowia lub mienia; zna zasady planowania
i organizowania działań.
3. Nabycie umiejętności udzielania
pierwszej pomocy.
Uczeń umie udzielać pierwszej pomocy
w nagłych wypadkach.
3.Opanowanie zasad pierwszej pomocy.
Uczeń umie udzielać pierwszej pomocy
poszkodowanym w różnych stanach
zagrażających życiu i zdrowiu.
EdB- treści nauczania
Gimnazjum
• główne zadania ochrony
•
ludności i obrony cywilnej.
• ochrona przed skutkami
różnorodnych zagrożeń.
•
• źródła promieniowania
•
jądrowego i jego skutki.
• oznakowanie substancji
toksycznych na środkach
transportowych i magazynach.
• ostrzeganie ludności o
•
zagrożeniach, alarmowanie.
• bezpieczeństwo i pierwsza
•
pomoc.
Liceum
system obronności RP; powinności
obronne władz samorządowych,
instytucji i obywateli.
ochrona ludności i obrona cywilna.
zagrożenia czasu pokoju, ich
źródła, przeciwdziałanie ich
powstawaniu, zasady
postępowania w przypadku ich
wystąpienia i po ich ustąpieniu.
zagrożenia występujące podczas
wojny.
pierwsza pomoc w nagłych
wypadkach (zachowanie
ratownika).
Cele wychowawcze
?
Postulaty
Wprowadzenie dzieci i młodzieży w zagadnienia
bezpieczeństwa i profilaktyki powinno uwzględniać
podstawowe
wiadomości
dotyczące
problemów
współczesnego świata czasu pokoju i wojny, regionu,
zagrożeń politycznych, ekonomicznych, ekologicznych,
postrzegania siebie, własnych praw i obowiązków,
własnej wartości, wartości innych ludzi. Powinno też
wskazywać słabości i pokusy, negatywnie wpływające
na naszą postawę i traktowanie współobywateli.
Powinno też uczyć nas praworządności, szacunku dla
demokracji, tolerancji dla innego niż nasz światopoglądu,
wyznania, rasy, kultury itd.
Postulaty
Cele kształcenia, treści nauczania oraz cele
wychowawcze powinny być rezultatem
kooperacji przedstawicieli nauki, praktyki i
dydaktyki.
Zabiegi
doskonalące
stan
naszego
bezpieczeństwa,
podejmowane
przez
różnorodne organy, instytucje, podmioty
oraz osoby powinny wynikać ze spójnego,
narodowego planu zarządzania nim.
Postulaty
Istotną rolą pedagogów, nauczycieli,
każdego wychowawcy, powinno też
być uświadamianie młodzieży, że
wszyscy jesteśmy także kreatorami
naszego bezpieczeństwa osobistego,
bezpieczeństwa naszej rodziny,
naszego środowiska, czy otoczenia.
Konkluzja
Bezpieczeństwo jest przecież sumą
naszych zachowań, efektem naszej
przezorności oraz myślenia o sobie i
o innych w równym stopniu.
To rezultat naszej odpowiedzialności,
dojrzałości, naszego światopoglądu,
temperamentu, naszego wychowania.
Święto Edukacji
• wszystkim Państwu życzę wytrwałości i sił w
kształtowaniu ducha młodego pokolenia;
• życzę Wam konsekwencji w
przeciwdziałaniu i zwalczaniu zła;
• życzę Wam sił w wychowywaniu, albowiem
braków w tym zakresie, w przeciwieństwie
do braków w wykształceniu, zwykle nie da
się nadrobić
• a prywatnie zdrowia, satysfakcji i dostatku
Dziękuję za uwagę