Transcript KVS 2014

KARDIOVASKULARNI SISTEM
Osnovne anatomske komponente kardiovaskularnog sistema
-
srce
arterijski krvni sudovi
kapilari
venski krvni sudovi
- limfni kapilari i sudovi
sistemska i plućna cirkulacija
- makrovaskulatura > 0.1 mm
- mikrovaskulatura – krvni sudovi dijametra do 0.1 mm
Opšti plan građe zida krvnih sudova
 inervacija
(ANS)
kapilari i postkapilarne venule – endotel sa laminom i periciti
Slojevi u zidu krvnog suda
SEM
HISTOLOŠKA ORGANIZACIJA ZIDA SRCA
ENDOKARD (t. intima)
- endotel sa subendotelskim vezivom
- srednji sloj veziva sa glatkim mišićnim ćelijama
- subendokard (fibroblasti, kolagena i elastična vlakna, mali
krvni sudovi, nervi, sistem za sprovođenje impulsa)
MIOKARD (t. media)
- kardiociti
- vezivo sa malim krvnim sudovima
EPIKARD (t. adventitia)
- rastresito vezivno tkivo sa krvnim
sudovima i ograncima nerava
- mezotel na površini
srčani zalisci
 fibrozni skelet
radna srčana mišićna ćelija
atipična srčana mišićna ćelija
sekretna srčana mišićna ćelija
Histološka organizacija arterijskih krvnih sudova
elastične (velike) arterije - prečnik > 10 mm
mišićne (srednje) arterije - prečnik 0.1 – 10 mm
arteriole - prečnik < 0.1 mm
Mišićna arterija
Elastične arterije
aorta i njeni ogranci
plućne arterije
tunica intima
endotel
subendotelsko vezivo
Ø > 10 mm
tunica media
glatke mišićne ćelije i elastične
lamele
lamina elastica interna i externa
nisu naglašene
tunica adventitia
vezivno tkivo, krvni i limfni sudovi i
nervi
 značaj elastičnih lamela
otvori u elastičnim lamelama omogućavaju stvaranje komunikacijskih
veza između glatkih mišićnih ćelija i difuziju supstanci kroz zid arterije
Tunica media i tunica adventitia – odnos debljine slojeva
(elastična arterija)
Mišićne arterije
Ø= velike 2-10 mm
(male 0.1-2 mm)
tunica intima
endotel
subendotelsko vezivo
lamina elastica interna
tunica media
glatke mišićne ćelije
(povezane komunikacijskim
vezama) i tanke elastične
lamele
(lamina elastica externa)
tunica adventitia
deblja nego kod elastičnih
Manja mišićna arterija
Odnos debljine slojeva u elastičnoj i mišićnoj
arteriji
Male arterije i arteriole
Ø 0.1-2 mm /< 0.1 mm
tunica intima (endotel i tanak subendotel; lamina elastica
interna sa otvorima)
tunica media nekoliko/1-2 sloja gl. miš. ćelija
tunica adventitia
mišićno-endotelska veza
Morfološke odlike endotelskih ćelija
razmena gasova i metabolita
kontrola koagulacije
kontrola dijametra (sekrecija vazokonstriktora/dilatatora)
modulacija imunog odgovora i dr.
E. Dejana (2004) ENDOTHELIAL CELL–CELL JUNCTIONS: HAPPY TOGETHER. NATURE REVIEWS | MOLECULAR CELL
BIOLOGY VOLUME 5. 261-270
Mikrocirkulacija
(Ø<0.1 mm)
1. arteriola  (metarteriola)  kapilari  postkapilarna venula
2. kontrola protoka krvi kroz kapilare (arteriola, prekapilarni sfinkter;
npr. mišići, crevo)
3. arterijsko-venska anastomoza - direktan protok krvi iz arterija u
vene (npr. koža)
4. portni sistem
Kapilari
 kontinuirani
 fenestrirani
sa dijafragmom
bez dijafragme
 sinusoidni
Kontinuirani kapilari
- marginalni prevoj
- transcitoza
- mišići, pluća, CNS
Periciti
-
sopstvena lamina
oblik – nastavci (1°, 2°); nukleus
relativno nespecijalizovane
kontraktilna uloga i/ili izvorne ćelije
(angiogeneza)
Fenestrirani kapilari
- bez dijafragme
- sa dijafragmom
- endokrine žlezde
- žučna kesica
- crevni trakt
- pretpostavljeno poreklo fenestara
- priroda dijafragme
Sinusoidni (diskontinuirani) kapilari
- ne prati ih pericit
- nepravilnog su oblika
- lamina je nepotpuna ili je nema
- jetra
- slezina
Histološka organizacija venskih krvnih sudova
tunica intima
tunica media
tunica adventitia
male vene (venule) < 1 mm
srednje vene 1-10 mm
velike vene > 10 mm
Venule (postkapilarne i mišićne)
do 1 mm
EĆ
1-2 sloja gl. miš.
ćelija
kolagena i
elast. vl.
tunica intima – endotel, podend. v.
tunica media - pericit/gl. mišićne ćelije
tunica adventitia - kolagena i elastična vl.
Srednje vene
do 10 mm
tunica intima – endotel, subendotelsko vezivo, (lamina elastica interna)
tunica media - gl. mišićne ćelije, kolagena i elastična vlakna
tunica adventitia – fibroblasti, kolagena i elastična vlakna
Venski zalisci
Velike vene
> 10 mm
t. intima - endotel, subendotelsko vezivo
t. media - gl. mišićne ćelije, kolagena
vlakna, (fibroblasti)
t. adventitia - kolagena i elastična vlakna,
fibroblasti, gl. mišićne ćel.
Specijalizovani receptori
1. Baroreceptori - mehanoreceptori
2. Karotidna i aortina tela - hemoreceptori
O2, CO2, pH
~1mm3
N. R. Prabhakar. (2000) Oxygen sensing by the carotid body chemoreceptors. J Appl Physiol 88: 2287–2295, 2000
F. de Castro (2009) Towards the sensory nature of the carotid body: Hering, De Castro and Heymans. Frontiers in Neuroanatomy
3, 1-18
HISTOLOŠKA ORGANIZACIJA LIMFNIH SUDOVA
-
regulacija količine tkivne tečnosti
olakšavanje transporta proteina
imuni odgovor
apsorbovanje masti iz creva
- limfni kapilari, limfni sudovi i limfni kanali; zalisci u limfnim sudovima
- limfni čvorovi
- limfni kapilari – nepotpuna lamina; ukotvljujući filamenti;
veoma propustljivi
bazalni regioni enterocita vršni regioni enterocita
lumen
lakteala
Centralni lakteali u jejunumu
Pitanja:
1. Opšti princip organizacije kardiovaskularnog sistema
2. Histološka organizacija arterijskih krvnih sudova
3. Histološka organizacija venskih krvnih sudova
4. Tipovi i odlike krvnih i limfnih kapilara