KADININ VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜ

Üzerine Uluslararası Belgeler ve Kararlar

14 Temmuz 2012 Nazan Moroğlu

İKKB Koordinatörü TÜKD Genel Başkanı

Kadının Vücut Bütünlüğü Üzerine Hukuki Yaklaşım

• Uluslararası insan hakları hukukunda tanınmış olan tüm haklar, kişinin tam ve sağlıklı olarak dünyaya gelmesi ile başlar.

• Sağlık hakkı arasında ele alınan Kürtaj hakkı, bu bakımdan kadınların kendi bedenleri ve doğurganlıkları üzerinde söz sahibi olmasının ayrılmaz bir parçasıdır.

Uluslararası Belgeler ve Kararlar

- İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Madde 3:… herkesin yaşama hakkı ile kişi özgürlüğü ve güvenliğine .. hakkı vardır.

- Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW) - Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı Eylem Programı - Dünya Kadın Konferansları Sonuç Belgeleri ve Pekin Eylem Platformu - Avrupa Konseyi Parlamenterler Mec. kararı - Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Raporları ...

KADINLARIN İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesi Kabul Tarihi: 18 Aralık 1979 Yürürlük Tarihi : 3 Eylül 1981 Türkiye 1985 yılında onaylamıştır.

**** C onvention on E limination of all Forms of D iscrimination A gainst W omen CEDAW

CEDAW - Madde 1 AYRIMCILIĞIN TANIMI • Kadınların medeni durumlarına bakılmaksızın, • yaşamın her alanında insan haklarının - tanınmasını; - kullanılmasını; - yararlanılmasını engelleyen, ortadan kaldıran - cinsiyete dayalı her türlü ayrım, dışlama veya sınırlama • bu Sözleşme hükümleri açısından “kadınlara karşı ayrımcılık” olarak kabul edilir.

GELENEKSEL ÖNYARGILARIN VE ZİHNİYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ Madde 5.

Her iki cinsten birinin aşağılığı veya üstünlüğü fikrine veya kalıplaşmış rollerine dayalı - önyargıların, - geleneksel uygulamaların ortadan kaldırılmasını sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel davranış

kalıplarının değiştirilmesi.

Yasalarda Kadınlar ve Erkekler Eşit Haklara Sahip Olsa da Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği devam ediyor

Aile Planlaması

CEDAW Madde 12 Taraf Devletler, aile plânlaması dahil sağlık bakım hizmetlerinden kadın ve erkeğin eşit olarak yararlanması için, kadınlara karşı ayırımı ortadan kaldıran bütün önlemleri alacaklardır. Madde 14/ 2 b-

Aile plânlaması

konusunda bilgi, danışma ve hizmetler de dahil olmak üzere yeterli sağlık hizmetlerinden yararlandırılacaktır.

T.C. Anayasası 41.madde

I. Ailenin korunması ve çocuk hakları

• MADDE 41.– Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.

• Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve

aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar.

2007 Anayasa Taslağında “Aile Planlaması” kuralına yer verilmemişti (Gündeme aniden düşmedi !!)

BM 3. Dünya Kadın Konferansı Kadının Gelişmesi İçin Nairobi İleriye Yönelik Stratejileri, 1985

29- Doğum oranı ve nüfus artışı konusunda, 1984 yılında Meksiko’da düzenlenen Uluslararası Nüfus Konferansı sonuç raporunda,

kadınların kendi doğurganlıklarını kontrol etme hakları, diğer haklarının bilincine varabilmeleri için temel oluşturacağının vurgulandığına,

bu nedenle kadınların nüfusa ilişkin konularda haklarını yetkin olarak kullanmaları gerektiğine dikkat çekilmiştir.

BM 3. Dünya Kadın Konferansı

Kadının Gelişmesi İçin

Nairobi İleriye Yönelik Stratejileri, 1985

156- Kadının kendi doğurganlık kabiliyetini kontrolü, diğer haklarını da kullanması açısından en önemli unsurdur. Dünya Nüfus Eylem Planında kabul edilip, Uluslararası Nüfus Konferansında (1984) yeniden onaylandığı üzere, tüm eşler ve bireyler bilinçli olarak ve özgürce,

istedikleri sayıda ve istedikleri zaman çocuk sahibi olmaya karar vermek

hakkına sahiptir.

BM 3. Dünya Kadın Konferansı

Kadının Gelişmesi İçin

Nairobi İleriye Yönelik Stratejileri, 1985

157- Nüfus politikası ne olursa olsun hükümetlerin, aile planlaması hizmetlerinden yararlanmayı teşvik etmesi ve bu hizmetlerin başarılı olması amacıyla kadın

kuruluşlarının da bunların yürütülmesine katılımını sağlayıcı tedbirler alması gerekir.

Pekin Deklarasyonu Dördüncü Dünya Kadın Konferansı

4-15 Eylül 1995

Madde 17- Kadın sağlığının her açıdan olduğu gibi, özellikle

doğurganlığa ilişkin haklarının açıkça tanınması

ve onaylanması kadınların güçlendirilmesinin temelidir.

Pekin+5 BM Genel Kurul Özel Oturumu

5 – 9 Haziran 2000 BM Bin Yıl Hedefleri (Millennium Goals)

KADIN VE SAĞLIK Bölümünde

: ….

kürtajın sağlıklı ve ulaşılabilir olmasını yasaklayan yasal

düzenlemelerin ayıklanması, kadının ihtiyaçlarına cevap verecek bir sağlık sisteminin oluşturulması, … sağlıklı şartlarda kürtaj için gerekli önlemlerin alınması hususu vurgulanmıştır.

Kürtajın Yasal ya da Yasak Olduğu Ülkeler Mor : kürtaj yasal hak Kırmızı: ana ve çocuk için tehlike varsa yasal Yeşil : yasak Sarı : tecavüz, ensest dışında yasak

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporlarına göre

•

kürtajın yasal olmaması, kadınların güvenli ve sağlıklı olmayan kürtaj yollarına başvurmalarına neden olacağından kadın sağlığı konusunda bir tehdit oluşturmaktadır.

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi

•

18 Mart 2008 tarihli “Access to safe and legal abortion in Europe” kararında, - kürtajın nüfus planlama unsuru olarak kullanılmaması gerektiği belirtilerek, makul hamilelik süreleri içinde kürtajın yasaklanmaması gerektiğinin altını çiziliyor.

- Kürtaja yasak getirilmesinin kürtaj sayısını azaltıcı değil yasadışı kürtajı artırıcı etki yarattığını vurgulayan AKPM’ye göre, kürtajı yasaklamak kadının güvenli kürtaja erişimini engelliyor.

- Kürtaj hakkı; kadınların kendi bedenleri ve doğurgan lıkları üzerinde söz sahibi olmasının ayrılmaz bir parçasıdır.

CEDAW Komitesine Sunulmak Üzere Hazırlanan Altıncı Periyodik Türkiye Raporu

CEDAW 12. maddesine ilişkin açıklama: • Türkiye’de, doğurganlık hızları yıllara göre belirgin olarak azalmıştır.

• 1978’de 4.3 olan Toplam Doğurganlık Hızı (TDH), 1988’de 3.0, 1998’de 2.6 ve 2003 araştırma sonucuna göre 2.4’ye düşmüş, halen 1.4’dür. • Bu azalma, yürütülen aile planlaması

hizmetlerinin başarılı olduğunu göstermektedir.

Türkiye’de Kürtaj Konusu

• Türkiye, uluslar arası sözleşmeleri onaylamıştır.

Sözleşmeleri ve Kararları uygulama taahhüdünde bulunmuştur. Türkiye’de kürtaj yasal bir haktır.

NÜFUS PLANLAMASI HAKKINDA KANUN (1983) Gebeliğin Sona Erdirilmesi Madde 5-Gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar annenin sağlığı açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde istek üzerine rahim tahliye edilir.

Gebelik süresi, on haftadan fazla ise rahim ancak gebelik, annenin hayatını tehdit ettiği veya edeceği veya doğacak çocuk ile onu takip edecek nesiller için ağır maluliyete neden olacağı hallerde doğum ve kadın hastalıkları uzmanı ve ilgili daldan bir uzmanın objektif bulgulara dayanan gerekçeli raporları ile tahliye edilir.

Kürtaj yasal hak olmasına rağmen “kürtaj cinayettir” sözü sonrası hastanelerdeki uygulama ??

• Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet hastanelerinde uzun

süredir tartışılan kürtajla ilgili birbirinden farklı uygulamalar ortaya çıktı. Hastanelere baskın başladı.

• Mevcut yasaya göre isteğe bağlı kürtaj, 10 haftaya

kadar olan gebeliklerde yapılabiliyor. Üstelik annenin evli olması şartı da aranmıyor.

• Ancak yapılan araştırmaya göre İstanbul’da kürtaj

yapan devlet hastanesi sayısı yok denecek kadar az.

• Aynı şey diğer iller için de geçerli. Aile Planlaması

Merkezi olan hastanelerde ise kürtaj için gebeliğin 6 ile 8 hafta olması şartı aranmaya başlandı.

4 June 2012

Turkey: setbacks on women’s rights are not acceptable Avrupa Konseyi Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Komitesi: Türkiye’de Kadın haklarındaki gerileme kabul Edilemez

Açıklamada "kürtajı yasaklamak daha az kürtajla sonlanmaz sadece gizli yapılan kürtajlara yol açar ve bu nedenle kadın sağlığı için tehlikelidir, özellikle

kadınların

fiziksel

- vücut bütünlüğüne saygı duyulması

özgürlüğüne sahip olma hakkını etkili kullanması açısından, ve kendi bedenini kontrol etme

kürtaj yaptırma veya yaptırmama ile ilgili son karar kadınlara ait olmalıdır."

Kürtaj yasağına karşı kadınlardan yoğun tepki

“Benim Bedenim,Benim Tercihim”

Sezeryan Yasası

Kanun No. 6354 Kabul Tarihi: 4/7/2012

•

SAĞLIK BAKANLIĞI VE BAĞLI KURULUŞLARININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

• MADDE 1 – 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 153 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

• “ Gebe veya rahmindeki bebek için tıbbi zorunluluk bulunması hâlinde doğum, sezaryen ameliyatı ile yaptırılabilir.

• Gerekli tedbirlerin alınmasına rağmen, doğumu takiben anne veya bebekte meydana gelebilecek istenmeyen sonuçlardan dolayı

hekim sorumlu tutulamaz.”

Normal doğum inadı bebeği öldürdü…

Cumhuriyet Gazetesi 12.07.2012

Sezaryene geç alınan annenin rahmi yırtıldı

Hastanede, doktorların normal doğum için saatlerce karnına bastırdığı Arife Kaplan, uzun bir süre sonra sezaryene alındı. Ancak geç kalındığı ve karnına fazla bastırıldığı için, rahmi yırtarak karın içine çıkan bebek yaşamını yitirdi, anne Kaplan ise sağlığını. Hastane doktorları, Arife Kaplan’ın ağabeyi Ali Saçlı’ya “Kurtulduğuna dua edin, Berat Kandili hatırına dua edin” dediler.

Kürtaj Yasağı Kadın Haklarında Geri Adımdır

Sağlıklı bir aile planlamasının, doğum kontrol yöntemlerinin yaygınlaştırılması, kadın erkek her yurttaşın bu hizmetlere erişiminin sağlanması gerekirken, kürtajı yasaklamak, kadınların bedeni

üzerinden sürdürülen bir politikadır, Avrupa Konseyince de belirtildiği gibi kadın haklarında bir geri adımdır.

Dünya ve Avrupa Değerler Araştırmaları 2011 Sonuçları

Türkiye’nin ilk kez 1990 yılında katıldığı Dünya Değerler Araştırmaları 2011 sonuçlarına göre;

• Dindarlık yükseldikçe, kürtajı yasaklama eğilimi artıyor, • Eğitim yükseldikçe kürtajı yasal hak olarak tanıma eğilimi artıyor, • Gelir düzeyi yükseldikçe kürtajı yasal hak olarak tanıma eğilimi artıyor, • Türkiye’de kürtaj karşıtı tutumun yükselmeye devam ettiği görülüyor.

Din kuralları ile yönetilen ülkelerde kadın olmak zordur.

Türkiye, nüfusu müslüman ülkeler arasında tek laik ülkedir.

Laiklik demokrasinin ve kadın haklarının güvencesidir.

Değerini biliyor muyuz??

Dinlediğiniz için teşekkür ederim.

Nazan MOROĞLU, LL.M