Transcript Beata Balińska

Polskie Ramy Kwalifikacji
szanse i wyzwania
Beata Balińska, XXI Konferencja szkoleniowa
SDSiZ, Warszawa, 26.05.2011
Plan prezentacji
1. Co to jest rama kwalifikacji (kontekst UE i Polski)
2. Narodowe Ramy Kwalifikacji w krajach Unii
3. O projekcie KRK
4. Tworzenie i wdrażanie Polskiej Ramy Kwalifikacji
5. Poziomy 1-4 – zmiany systemowe
6. PRK szansą i wyzwaniem dla doradcy szkolnego i zawodowego
7. Gdzie dowiedzieć się więcej?
Europejskia Rama Kwalifikacji (ERK)– co to jest?
1. ERK zostały powołane na podstawie zalecenia UE z 2008 r.
Wdrożenie ERK to proces dobrowolny.
2. ERK mają 8 poziomów
3. ERK służą porównaniu kwalifikacji na terenie Unii Europejskiej
4. ERK opierają się na efektach kształcenia: wiedzy, umiejętności i
kompetencji społecznych i personalnych
5. ERK obejmują wszelkie rodzaje kwalifikacji, będące wynikiem
kształcenia: zawodowego, ogólnego, wyższego
6. ERK wspierają dialog edukacji z rynkiem pracy
Europejska Rama Kwalifikacji w innych krajach
Różny poziom zaawansowania prac
Różne podejścia
1. Szkocja – 15 poziomów
2. Austria – 2 równoległe ścieżki (kwalifikacje ogólne i zawodowe)
3. Niemcy – 4 grupy deskryptorów dla każdego poziomu (zawodowe:
wiedza i umiejętności; kompetencje osobiste: społeczne i
indywidualne)
4. Słowenia – 8 poziomów, 3 rodzaje kwalifiakcji
5. Łotwa – system egzaminacyjny, na każdy poziom trzeba zdać
egzamin
Europejska Rama Kwalifikacji a Krajowa
Rama Kwalifikacji (czytaj PRK)
1. 31 krajów jest obecnie w trakcie odniesienia swoich systemów
kształcenia do ERK
2. KRK/PRK stanowią kluczowy instrument w procesie porównania
kwalifikacji
- transparentność KRK/PRK
- porównywalność z ERK
3.ERK to narządzie które wspomaga proces wdrażania LLL;
spójność, dostępność, dalszy rozwój
4. Zalecany prosty system: krok po kroku
Mówić tym samym językiem - słownik pojęć
Efekty uczenia się (learning outcomes) - to, co osoba ucząca
się wie, rozumie i potrafi wykonać w wyniku uczenia się, ujęte
w kategoriach wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
personalnych i społecznych.
Kompetencje (competence) - wszystko to, co dana osoba wie,
rozumie i potrafi wykonać, czyli jej skumulowane efekty
uczenia się.
Kwalifikacja (qualification) - dyplom, świadectwo, certyfikat lub
inny dokument, wydany przez uprawnioną instytucję,
stwierdzający, że dana osoba osiągnęła efekty uczenia się
zgodne z odpowiednimi wymaganiami.
http://www.kwalifikacje.org.pl/slownik-pojec
Założenia LLL (Life Long Learning)
Strategia uczenia się przez całe życie bazuje na
założeniach:
Lifewide learning – równorzędność uczenia się w
różnych formach, miejscach i okresach życia;
Learning outcomes – identyfikacja, ocena i
uznawanie efektów uczenia się niezależnie od
formy, miejsca i czasu;
Lifelong learning – uczenie się trwa od
pierwszych do ostatnich lat życia, a jego efekty
powinny być ocenione i docenione
Realizacja projektu PO KL pod tytułem
„Opracowanie założeń merytorycznych i
instytucjonalnych wdrażania Krajowych
Ram Kwalifikacji oraz Krajowego
Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez
całe życie”
w Instytucie Badań Edukacyjnych w
Warszawie w okresie
od lipca 2010 do grudnia 2013
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 1.
• Prace nad modelem PRK i raportem
referencyjnym w Polsce
Zadanie 2.
• Zbudowanie mapy kwalifikacji w Polsce
Zadanie 3.
• Przygotowanie i weryfikacja założeń
merytorycznych i instytucjonalnych
funkcjonowania instytucji do spraw
Krajowego Systemu Kwalifikacji oraz
krajowego rejestru kwalifikacji
Zadanie 4.
• Współpraca międzynarodowa i
ponadnarodowa oraz upowszechnianie
wiedzy i informacji dotyczącej PRK w
Polsce
Zadanie projektu to wdrożenie Krajowych Ram Kwalifikacji.
Polega ono na wprowadzeniu w najbliższych latach
całościowego pakietu ogólnokrajowych rozwiązań, na które
złożą się :
•Krajowy Rejestr Kwalifikacji
•Systemy walidacji
•Systemy akumulacji i transferu osiągnięć
•System zapewniania jakości
•Programy nauczania na bazie efektów uczenia się
Polskie Ramy Kwalifikacji (PRK) –
nośnik zmiany
Polskie Ramy Kwalifikacji
stawiają uczącego się (przez całe życie) w
centrum zainteresowania systemu edukacji i
szkoleń.
Polskie Ramy Kwalifikacji – Polska i UE
Do 2012 r. wszystkie nowe świadectwa, dyplomy
i dokumenty Europass potwierdzające zdobyte
kwalifikacje,
powinny
zawierać
wyraźne
odniesienie — za pośrednictwem krajowych
systemów kwalifikacji — do odpowiedniego
poziomu europejskich ram kwalifikacji.
Koordynacja działań na rzecz Polskich Ram Kwalifikacji
Komitet ds. KRK
monitorowanie procesu tworzenia i wdrażania
Polskich Ram Kwalifikacji
I etap
Opracowanie bilansu
kwalifikacji i kompetencji
dostępnych na rynku
pracy w Polsce oraz
modelu KRK
III etap
II etap:
Wdrażanie Polskich
Ram Kwalifikacji oraz
Krajowego Rejestru
Kwalifikacji dla uczenia
się przez całe życie
Opracowanie założeń merycznych i
instytucjonalnych wdrażania Polskich Ram
Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru
Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie
„Modernizacja
egzaminów
potwierdzających
kwalifikacje
zawodowe”
„Szkoła
zawodowa
szkołą
pozytywnego
wyboru”
„Doskonalenie
podstaw
programowych
kluczem do
modernizacji
kształcenia
zawodowego”
Krajowe Ramy
Kwalifikacji dla
szkolnictwa
wyższego w
Polsce
Projekt MPiPS
- Ocena
kompetencji i
kwalifikacji
zawodowych
Polskie Ramy Kwalifikacji (PRK)
PRK zawiera 8 poziomów kwalifikacji
Poziomy kwalifikacji opisane przy użyciu
zwięzłych sformułowań wskazujących na
najbardziej istotne wyznaczniki danego
poziomu (tzw. deskryptory generyczne).
„generyczne” - dla każdej dziedziny wymagają
wypełnienia konkretną właściwą dla tej
dziedziny treścią
Polskie Ramy Kwalifikacji (PRK) będą
stanowić uporządkowaną, opisaną przy
pomocy deskryptorów charakterystykę
ustalonej liczby poziomów kwalifikacji, która
pozwoli na stworzenie nowoczesnego
rejestru kwalifikacji.
PRK to również szczególnego rodzaju
podstawa (układ odniesienia) dla polskiego
systemu edukacji oraz kluczowy element w
zestawie instrumentów krajowej polityki
wspierania uczenia się przez całe życie
(LLL).
Deskryptory poziomów
Każdy poziom kwalifikacji opisany jest przy
pomocy trzech grup deskryptorów poziomu
określających:
1) poziom wiedzy
2) poziom umiejętności
3) poziom „kompetencji społecznych i osobistych”
Schemat ogólny tabeli głównej
Grupa deskrypt
Wiedza
Umiejętności
Kompetencje
społeczne i
personalne
Poziom
1
Zestaw
deskryptorów
dla poziomu 1
Zestaw
deskryptorów
dla poziomu 1
Zestaw
deskryptorów
dla poziomu 1
2
Zestaw
deskryptorów
dla poziomu 2
Zestaw
deskryptorów
dla poziomu 2
Zestaw
deskryptorów
dla poziomu 2
…8
Deskryptory uniwersalne dla 1 poziomu PRK
w tabeli głównej
Wiedza
Umiejętności
Ma podstawową
wiedzę ogólną
umożliwiającą
rozumienie sensu,
zasad i sposobu
realizacji prostych
zadań związanych z
uczeniem się lub pracą
oraz z
funkcjonowaniem w
rodzinie i w środowisku
nauki/pracy
Ma opanowane
podstawowe
umiejętności,
potrzebne do
wykonywania prostych
zadań związanych z
uczeniem się i/ lub
pracą oraz z
funkcjonowaniem w
rodzinie i w środowisku
nauki/pracy
Komp. społ. i pers
Jest zdolny do
odpowiedzialnego
działania i
współdziałania bez
stałej obecności osoby
nadzorującej w
zakresie prostych
zadań związanych z
uczeniem lub pracą
oraz z
funkcjonowaniem w
rodzinie i w środowisku
nauki/pracy
Poziom 2 - kolumna „Wiedza”
w tabeli głównej (1)
ERK
Podstawowa wiedza faktograficzna w danej
dziedzinie pracy lub nauki
Ma podstawową wiedzę faktograficzną
umożliwiającą identyfikację rutynowych problemów
uniwersalne oraz sposobów ich rozwiązywania, związanych z
uczeniem się lub pracą oraz z funkcjonowaniem w
rodzinie, w środowisku nauki/pracy i we wspólnocie
obywateli
PRK
Poziom 2 - kolumna „Wiedza”
w tabeli głównej (2)
PRK
Edukacja
ogólna
Ma podstawową wiedzę ogólną umożliwiającą
rozumienie: cech, na podstawie których wyróżnia się
i identyfikuje podstawowe dla człowieka wspólnoty,
elementarnych założeń, demokracji, podstawowych
zasad ładu w rodzinie, w szkole i w pracy, prostych
zależności przyczynowo – skutkowych w przyrodzie,
znaczenia dbałości o zdrowie oraz o środowisko
przyrodnicze, języka matematycznego w zakresie
prostych rozumowań
PRK
Edukacja
zawodowa
Ma podstawową wiedzę zawodową umożliwiającą
rozpoznanie typowych problemów w zakresie
wykonywanych zadań zawodowych oraz wybór
właściwego sposobu ich rozwiązania
Wykres 1. Deskryptory poziomu w Polskich
Ramach Kwalifikacji
ERK
1
Stopień meta
PRK uniwersalne
Deskryptory generyczne
I stopień gen.
PRK
Właściwe
dla edukacji
ogólnej
Właściwe
Deskryptory generyczne dla edukacji
II stopień gen.
zawodowej
Właściwe dla
szkolnictwa
wyższego
2
3
4
5
6
7
8
Wykres 3. Deskryptory właściwe dla
edukacji ogólnej
PRK
Deskryptory generyczne
właściwe dla edukacji ogólnej
II stopień gen.
Analiza podstawy
programowej może
prowadzić do modyfikacji
podstawy i deskryptorów
Podstawa programowa
edukacji ogólnej
III stopień generyczności ?
Niegeneryczne – standardy wymagań
dla danej kwalifikacji
1
2
3
4
Określone na szczeblu
centralnym
(ustawa/rozporządzenie)
PRK poziomy 1-4
Rozwiązania systemowe
Podstawy programowe
Obowiązek szkolny
Wdrażanie indywidualizacji nauczania
(np. poprzez metody aktywne)
Podstawa programowa dla edukacji początkowej
„zadaniem szkoły jest rozwijanie predyspozycji i zdolności
poznawczych dzieci” (s. 40)
„każde dziecko jest uzdolnione. Nauczyciel ma odkryć te
uzdolnienia i je rozwijać. W trosce o to, aby dzieci
odczuwały satysfakcję z działalności twórczej, trzeba
stwarzać im warunki do prezentowania swych osiągnięć
np. muzycznych, wokalnych, recytatorskich, tanecznych,
sportowych, konstrukcyjnych” (s. 59)
„odpowiednio do istniejących potrzeb szkoła organizuje
zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów
zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce”
(s.59)
Postawa programowa dla szkoły podstawowej
Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia
w trakcie kształcenia ogólnego w szkole podstawowej należą:
1) czytanie – rozumiane zarówno jako prosta czynność, jako
umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania
tekstów w zakresie umożliwiającym zdobywanie wiedzy, rozwój
emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w życiu
społeczeństwa;
2) myślenie matematyczne – umiejętność korzystania z
podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz
prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych;
3) myślenie naukowe – umiejętność formułowania wniosków
opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i
społeczeństwa;
Postawa programowa dla szkoły podstawowej
4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym
i w języku obcym, zarówno w mowie, jak i w piśmie;
5) umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami
informacyjno- komunikacyjnymi, w tym także dla
wyszukiwania i korzystania z informacji;
6) umiejętność uczenia się jako sposób zaspokajania
naturalnej ciekawości świata, odkrywania swoich
zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji;
7) umiejętność pracy zespołowej.
(str.15)
Odniesienie podstawy programowej do tabeli głównej
deskryptorów uniwersalnych
Wiedza
Umiejętności
Ma podstawową
wiedzę ogólną
umożliwiającą
rozumienie sensu,
zasad i sposobu
realizacji prostych
zadań związanych z
uczeniem się lub pracą
oraz z
funkcjonowaniem w
rodzinie i w środowisku
nauki/pracy
Ma opanowane
podstawowe
umiejętności,
potrzebne do
wykonywania prostych
zadań związanych z
uczeniem się i/ lub
pracą oraz z
funkcjonowaniem w
rodzinie i w środowisku
nauki/pracy
Komp. społ. i pers
Jest zdolny do
odpowiedzialnego
działania i
współdziałania bez
stałej obecności osoby
nadzorującej w
zakresie prostych
zadań związanych z
uczeniem lub pracą
oraz z
funkcjonowaniem w
rodzinie i w środowisku
nauki/pracy
PRK szansą i wyzwaniem dla szkoły
1. Zmiana modelu i systemu pracy nauczyciela
2. Szansa dla każdego ucznia




Praktyczne umiejętności
Dostosowanie do realiów
Przygotowanie do życia i pracy
Usamodzielnianie ludzi
3. Motywacja i satysfakcja dla profesjonalnych
nauczycieli
PRK szansą i wyzwaniem dla szkoły
Przygotowanie młodych ludzi do
odniesienia sukcesu w życiu
zawodowym: wyzwaniem dla Europy
Źródło: Cedefop, Saloniki,1 .03.2011
Przykłady dobrych praktyk
Seminarium podsumowujące 53 wizyty studyjne (Saloniki,
1.03.2011) zwiększyło świadomość i rozpoczęło debatę na
temat jak najlepiej integrować młodzież z europejskim
rynkiem pracy.
Na drodze do niezależności i dorosłości młodzież podejmuje
ważne kroki:
 Wybór właściwej ścieżki kształcenia
 Znalezienie i utrzymanie zatrudnienia
 Reagowanie na szybkie zmiany w świecie, które wpływają
na ich życie osobiste i zawodowe
Ogromnie ważne dla ich sukcesu jest właściwe doradztwo.
Dobre praktyki w innych krajach
W Danii, stworzono indywidualne plany edukacyjne dla
młodzieży w wieku 13-25, główny cel: podniesienie liczby
absolwentów programów szkoleniowych dla młodocianych
do 95% w 2015.
Doradca wybiera działania grupowe dostarczające wiedzy
o systemie edukacji, a na spotkaniach indywidualnych
uczniowie mogą się zastanowić co ich interesuje.
W przypadku tych, którzy chcą studiować, doradca ocenia
ich szanse i czy potrzebują dodatkowej pomocy.
W Kopenhadze, ten sam doradca pomaga im po skończeniu
obowiązkowej edukacji. Rezultatem projektu są silne więzi
między uczniem a doradcą, co zwiększa udział absolwentów
wśród uczestników programu.
Dobre praktyki w innych krajach
W Słowenii realizowano projekt „Doradztwo dla
młodych ludzi w wyborze drogi", główny cel:
zapobieganie wykluczeniu społecznemu młodzieży
w wieku 15-27, która opuściła szkołę, bez uzyskania
kwalifikacji i nie pracuje. Doradztwo było prowadzone
dla konkretnej osoby, aż do uzyskania gotowości do
wejścia na rynek pracy lub kontynuowania edukacji.
Metoda doradcza uwzględniała indywidualizację
procesu. Około 10% z 262 uczestników skorzystało z
40 godzin doradztwa, pozostali z 1-5 godzin. 132
osoby zostały z sukcesem przywrócone na rynek pracy
lub edukacji.
Dobre praktyki w innych krajach
Projekt Start-Up Café na Uniwersytecie w Leuven (Belgia), główny
cel: wspieranie przedsiębiorczości poprzez kursy, wykłady,
nieformalne spotkania z przedsiębiorcami przy obiedzie i wizyty w
firmach – wykorzystanie metod autorskich stworzonych w
Szwajcarii.
Projekt jest realizowany od 2008 w formie wirtualnej kawiarenki,
gdzie studenci mogą spotkać przedsiębiorców i nawiązać
kontakty.
Projekt Start-up Café sprawdził się jako bardzo efektywna droga
wspierania przedsiębiorczego myślenia i działania.
Źródło: Cedefop Newsletter no. 10 – March 2011
http://www.cedefop.europa.eu/en/newsletter/17938.htm
Debata społeczna w ramach projektu KRK
Tabela 1. Obszary debaty społecznej
Obszar 1.
Obszar 2.
Obszar 3.
Model PRK oferujący najwięcej możliwości osiągania poziomu kwalifikacji przez
uczących się: poziomy kwalifikacji wraz z wymaganiami dotyczącymi wiedzy,
umiejętności oraz kompetencji indywidualnych i społecznych
Proces osiągania kwalifikacji oparty na efektach uczenia się – ramy kwalifikacji
dla uczenia się przez całe życie
System potwierdzania efektów uczenia się oraz mechanizmy zapewniające
jakość kwalifikacji dla wiarygodności edukacji i kwalifikacji w kraju i w Europie
Obszary debaty społecznej-wybrane
zagadnienia
-bariery w dostępie do edukacji
-wpływ barier na rynek pracy
-kształcenie przez całe życie czyli Long Life Learning
-LLL narzędziem zmiany
-PRK dla LLL
-PRK dla rynku pracy czyli oświata na miarę XXI wieku
PRK - produkty
1. Stworzony model ekspercki
2. Raport referencyjny
3. Prace badawcze na temat kwalifikacji, rynku
edukacyjnego i kształcenia przez całe życie
4. Baza danych dobry praktyk w zakresie rozwiązań
międzynarodowych
5. Raport z debaty społecznej
PRK w kontekście europejskim
Europejskie Ramy Kwalifikacji (wersja językowa polska)
http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/pdf/eqf/lea
flet_pl.pdf
Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego
http://www.cedefop.europa.eu/EN/
Linki do krajowych ram w Europie:
http://www.kwalifikacje.org.pl/web-links/59-ramykwalifikacji-w-ue
Strona projektu krk
www.kwalifikacje.org.pl
Zapraszam do
zadania
pytań?....
Dziękuję za uwagę:
Beata Balińska
[email protected]
[email protected]
www.kwalifikacje.org.pl
Projekt systemowy „Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych
wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji
dla uczenia się przez całe życie”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego
Instytut Badań Edukacyjnych
Biuro Projektu Krajowych Ram Kwalifikacji
ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa
tel.: (22) 241 71 70, e-mail: [email protected]