Transcript makale yazma - tekinakpolat.net

MAKALE (TIBBİ)
YAZMA SANATI
Prof. Dr. Tekin AKPOLAT
Ondokuz Mayıs Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Nefroloji Bilim Dalı
SAMSUN 2008
AMAÇ
• Makale yazılırken karşılaşılan
sorunları/hataları tartışmak
• Bir şablonu temel alarak makale yazmak
PLAN (1)
•
•
•
•
Bir makalenin ana hatları
Makaleye temel alınacak şablon
Örnek bir makale yazımı
Örnek bir vaka raporu yazımı
PLAN (2)
• Sık yapılan hatalar
• Makaleyi yayına daha kolay kabul
ettirebilmek için ip uçları
• Kaynaklar
• Tavşanın tezi
• Tartışma
Bu konuşmanın sonunda (1)
• Dinleyicilerin makale yazma
konusundaki çekingenliği (tabi varsa)
azalmalı
• Şablonun (kurgunun) varlığını ve
önemini anlamalı
Bu konuşmanın sonunda (2)
• Dinleyici bugüne kadar makale yazma
konusunda yeterince deneyim sahibi
olmadığını düşünüyorsa kendini
geliştirebileceğine, eğitebileceğine
inanmalı (zaman ve emek harcamak
koşulu ile)
• Konu ile ilgili kaynaklardan haberi
olmalı
Bir makalenin ana hatları
•
•
•
•
Giriş
Materyel ve Metod (Gereç ve Yöntem...)
Sonuçlar (Bulgular)
Tartışma
Bir makalenin diğer kısımları
•
•
•
•
•
•
•
•
Başlık
İsimler
Özet
Kaynaklar
Tablolar
Şekiller
Teşekkür
Destekleyen kuruluş(lar)
ŞABLON (KURGU)
•
•
•
•
Amacınızı ne olduğunu anlatır
Nasıl yaptığınızı anlatır
Çalışmanızın farkını anlatır
Ne bulduğunuzu ve bulgunuzun
önemini, yorumunuzu vurgular
Amacınızı anlatma
Uygun yer?
•
•
•
•
Giriş
Gereç ve Yöntem
Sonuçlar
Tartışma
Amacınızı anlatma
• Giriş kısmının son cümlesi veya
paragrafı
• Gereç ve Yöntem
• Sonuçlar
• Tartışma
Nasıl yaptınız
Uygun yer?
•
•
•
•
Giriş
Gereç ve Yöntem
Sonuçlar
Tartışma
Nasıl yaptınız
•
•
•
•
Giriş
Gereç ve Yöntem
Sonuçlar
Tartışma
Çalışmanızın farkı
Uygun yer?
•
•
•
•
Giriş
Gereç ve Yöntem
Sonuçlar
Tartışma
Çalışmanızın farkı
•
•
•
•
Giriş
Gereç ve Yöntem
Sonuçlar
Tartışma (yeri yazıya bağlı, genellikle
başı-ortası)
Ne buldunuz, önemi ve yorumunuz
Uygun yer?
•
•
•
•
Giriş
Gereç ve Yöntem
Sonuçlar
Tartışma
Ne buldunuz, önemi ve yorumunuz
•
•
•
•
Giriş
Gereç ve Yöntem
Sonuçlar
Tartışmanın son cümlesi veya paragrafı
ŞABLON (1)
Amacınızı anlatma
• Giriş kısmının son cümlesi veya
paragrafı
Nasıl yaptınız
• Gereç ve Yöntem
ŞABLON (2)
Çalışmanızın farkı
• Tartışma (yeri yazıya bağlı, genellikle
başı-ortası)
Ne buldunuz, önemi ve yorumunuz
• Tartışmanın son cümlesi veya paragrafı
ÖRNEK MAKALE YAZIMI
• Romatoid artritli (RA) hastalarda
glomerülonefrit (GN) prevalansını ve bu
hastaların klinik özelliklerini araştıran
bir çalışma yaptınız, bunu beraber
yazalım.
GİRİŞ
Önerileriniz?
GİRİŞ
• RA hakkında genel bir bilgi
• RA’te tutulan organlar hakkında genel
bilgi
• RA’te karşılaşılan böbrek sorunları
nelerdir
• Bu çalışmanın amacı RA’li hastalarda
GN sıklığını ve GN’li hastaların klinik
özelliklerini araştırmaktır
GEREÇ VE YÖNTEM
Önerileriniz?
GEREÇ VE YÖNTEM (1)
• Çalışmaya alınan hastaların özellikleri
(yaş, cins, RA süresi....)
• Çalışmanın yapıldığı zaman dilimi?
• Çalışmaya alınma kriterleri
• Çalışmaya alınmama kriterleri
GEREÇ VE YÖNTEM (2)
• Tanımlar (Romatoid artrit,
glomerülonefrit)
• Kullanılan laboratuvar incelemeleri
(varsa) hakkında bilgi (yöntem, ticari
kitin-cihazın adı, üretici firma, üretildiği
ülke)
• İstatistik
SONUÇLAR
Önerileriniz?
SONUÇLAR (1)
• 1000 romatoid artrit hastasının 148
tanesinde (% 15) glomerülonefrit
saptanmıştır.
• Glomerülonefrit tipleri Tablo 1’de
gösterilmiştir.
• Glomerülonefriti olan ve olmayan
hastaların klinik özellikleri Tablo 2’de
gösterilmiştir.
SONUÇLAR (2)
• Tablo 1 ve 2’yi aynen tekrarlamamak
gerekir, sadece önemli ve çarpıcı olanlar
yeniden vurgulanabilir.
• Erkek hastalarda glomerülonefrit sıklığı
kadın hastalara kıyasla daha fazladır
(x2=30, p=000)
SONUÇLAR (3)
• Glomerülonefriti olan 148 hastanın 85
tanesinde (% 58) akciğer tutulumu
saptanırken, glomerülonefriti olmayan
hastaların 22 tanesinde (% 3) akciğer
tutulumu saptanmıştır (x2=391, p=0.000)
TARTIŞMA
Önerileriniz?
TARTIŞMA (1)
• Romatoid artritte glomerülonefritin önemi
• Romatoid artrit-glomerülonefrit ilişkisi
inceleyen çalışmaların dökümü (Tablo işi
basitleştirebilir)
• Sizin çalışmanızın farkı, bu çalışmayı neden
yaptınız?
TARTIŞMA (2)
Çalışmanızın farkı (1)
• Bu konuda yapılmış en çok RA’li hasta içeren
çalışma?
• RA’li hastalarda GN olan veya olmayan hastalar
arasındaki klinik özellikler daha önce
araştırılmamış olabilir?
• Bölgenizde yapılan ilk çalışma (o zaman bölgenizde
yayınlanan bir dergide yayınlanması daha uygun
olabilir)
TARTIŞMA (3)
Çalışmanızın farkı (2)
• Bulduğunuz sonucun daha önceki
çalışmalardan farkları
• Çalışmanızın literatürle uyumlu olması
gerekmez (o zaman bu çalışmayı neden
yazıyorsunuz, literatürle uyumlu olmayan
çalışmalar daha değerlidir, tabi veri
toplanması doğru ise)
TARTIŞMA (4)
Çalışmanızın farkı (3)
• Çalışmanızı planlarken mutlaka daha
önceki çalışmalardan bir farkı olmasına
dikkat etmek gerekir
• Yapılmayanı yapmak çalışmanızda fark
yaratır
TARTIŞMA 1 (yeniden)
• Romatoid artritte glomerülonefritin önemi
• Romatoid artrit-glomerülonefrit ilişkisi
inceleyen çalışmaların dökümü (Tablo işi
basitleştirebilir)
• Sizin çalışmanızın farkı, bu çalışmayı neden
yaptınız?
TARTIŞMA 5
• Bulduğunuz sonucun yeniden
vurgulanması ve önemi
• Romatoid artritte glomerülonefrit nadir
olmayan bir durumdur
• Erkek cinsiyet glomerülonefrit için bir
risk faktörüdür
TARTIŞMA 6
• Daha önce akciğer tutulumu ve GN ilişkisi
araştırılmamıştır (yine çalışmanızın farkı)
• Romatoid artritte akciğer tutulumu ve GN
sıklıkla birlikte bulunur, bunun önemi ne
olabilir
• Romatoid artritte GN ve akciğer tutulumu aynı
mekanizma ile gelişebilir
TARTIŞMA 7
• Sonuç olarak, romatoid artritli
hastalarda erkek cinsiyet ve akciğer
tutulumu GN için bir risk faktörüdür,
akciğer tutulumu ve GN gelişiminde
ortak nedenler rol oynayabilir.
TARTIŞILABİLECEK KONULAR
• Akciğer tutulumunda kullanılan tedavi GN
tedavisinde de başarılı olabilir
• Akciğer tutulumunda kullanılan ilaçlar GN’e
neden olabilir
• Akciğer tutulumu ve GN için östrojen
uygulaması tedavi edici veya koruyucu
olabilir
• Kalıpların dışına çıkmak? (yazarken hayır,
düşünürken evet)
ÖRNEK VAKA TAKDİMİ YAZIMI
• 10 yıldır kronik karaciğer hastalığı olan bir
hastaya interferon tedavisi veriyorsunuz.
Hastada tedavi esnasında interferona bağlı
olduğunu düşündüğünüz hemolitik anemi
ortaya çıkıyor.
GİRİŞ
Önerileriniz?
GİRİŞ
• Kronik karaciğer hastalığı tedavisi
hakkında genel bir bilgi
• İnterferon tedavisinin yan etkileri
• Bu çalışmanın amacı kronik karaciğer
hastalığı olan bir hastada interferon
tedavisine bağlı gelişmiş hemolitik
anemisini sunmaktır
VAKA RAPORU
Önerileriniz?
VAKA RAPORU
• 35 yaşında kronik karaciğer hastalığı
nedeni ile interferon tedavisi alan erkek
hasta halsizlik yakınması ile hastaneye
başvurdu.
• Hastanın geçmiş hikayesi
• Hastanın hastaneye başvurduğu
dönemdeki fizik muayene ve laboratuvar
bulguları, hemolitik anemi tanısını
destekleyen incelemeler
VAKA RAPORU (2)
• Hastanede uygulanan tedavi
• Hastanın takip süresi ve sonuç
TARTIŞMA
Önerileriniz?
TARTIŞMA (1)
• Hastada hemolitik anemi tanısını destekleyen
bulgular
• Hemolitik anemi ayırıcı tanısı
• Hemolitik anemi interferona mı bağlı başka bir
nedene mi
• Sizin çalışmanızın farkı, bu vakayı neden
sunuyorsunuz?
TARTIŞMA (2)
Çalışmanızın farkı (1)
• İnterferon kullanımına bağlı ilk hemolitik
anemi vakası olabilir
• Daha önce interferon tedavisine bağlı
hemolitik anemiler hipernefroması olan
hastalardan bildirilmiş, bu vaka kronik
karaciğer hastalığı ile ilişkili interferon
kullanımına bağlı ilk hemolitik anemi
TARTIŞMA (3)
Çalışmanızın farkı (2)
• Bölgenizden tanımlanmış ilk vaka (o
zaman bölgenizde yayınlanan bir
dergide yayınlanması daha uygun
olabilir)
• Vakanızın daha önce bildirilmiş
vakalardan farkları (yaş, cinsiyet, ilk
dozdan sonra, steroid tedavisine hızlı
yanıt vermesi....)
TARTIŞMA (4)
Çalışmanızın farkı (3)
• Vaka raporunuzun literatürle uyumlu
olması gerekmez (o zaman bu vakayı
neden yazıyorsunuz, literatürle uyumlu
olmayan vaka raporları daha değerlidir)
TARTIŞMA 1 (yeniden)
• Hastada hemolitik anemi tanısını destekleyen
bulgular
• Hemolitik anemi ayırıcı tanısı
• Hemolitik anemi interferona mı bağlı başka bir
nedene mi
• Sizin çalışmanızın farkı, bu vakayı neden
sunuyorsunuz?
TARTIŞMA 5
• Vakanızın özelliğinin yeniden
vurgulanması ve önemi
• İnterferon tedavisine bağlı hemolitik
anemi olabilir
• Erkek cinsiyet hemolitik anemi için bir
risk faktörüdür
TARTIŞMA 6
• Sonuç olarak, hemolitik anemi ayırıcı
tanısında interferon düşünülmelidir ve
interferon kullanan erkek hastalarda
haptoglobülin bakılmalıdır.
HATALAR (1)
• Klasik kitap bilgilerinin aşırıya kaçması (Kitap
bölümü yazmıyorsunuz)
• Bulguları kabaca değerlendirme yapmadan
(ortalama, dağılım) istatistik destek istemek
• Giriş-tartışma karışıklığı
• Gereç-yöntem ve sonuçlar karışıklığı
HATALAR (2)
• Sonuçlar bölümünde belirtilmeyen bir
bulgunun tartışılması
• Çalışmayı planlarken hazır vakaları
topluyoruz düşüncesi ile amaca uygun
olmayan veri toplanması
(dağılabilirsiniz)
• Kaynakları derginin yazım kurallarına
uygun yazmamak
HATALAR (3)
• Yetersiz İngilizce ile İngilizce makale
yazmaya çalışmak
• Yazının kısa olmaması için klasik
bilgileri şişirmek
• Başka yazılardan cümleleri aynen almak
• Uzun cümleler kurmak?
HATALAR (4)
Katkıda bulunmak isteyen var mı?
İPUÇLARI (1)
• Bol özet okunmalı
• Bol yazım kuralları okunmalı
• Yazıyı gönderdiğiniz derginin yazım
kurallarına kesinlikle uyulmalı
• Veriler çarpıtılmamalı
• 89.3 + 14.2 gün mü? 89 + 14 gün mü?
İPUÇLARI (2)
• Makale arkadaş seçimi iyi yapılmalı
(Güvenilmez insanlarla birlikte çalışma
yapmak çok ciddi sorunlara yol açabilir)
• Referans sayısı şişirilmemeli
• Bu konuda başka çalışmalara ihtiyaç
vardır gibi yuvarlak ifadelerden
kaçınılmalı
İPUÇLARI (3)
• Birbirini takip eden cümleler arasında
anlam bütünlüğü olmalı (KPDS soruları)
• Yazınıza düzeltme isteği gelirse tüm
eleştirilere açıklık getirin (hakemler akıllı
insanlardır)
• Bulgulara ön yargısız bakılmalı
(rakamların dili)
İPUÇLARI (4)
• Göndereceğiniz yazı içinize sinmeli,
eksik nokta olduğunu düşünüyorsanız o
sorun yazı yollanmadan halledilmeli
• Yazı yollanmadan Word’de baskı
önizleme fonksiyonunu (görev
çubuğunda büyüteç veya görünüm
altında yakınlaştır seçeneği)
kullanmakta yarar vardır
İPUÇLARI (5)
• Yazı yollanmadan okuyacağından emin
olduğunuz kişilere okutmakta yarar var
(terzi kendi söküğünü dikemez)
• Yazınız üzerinde düşünülmeli, hakem
gözü ile bakılmalı
• Eksikler yazılmalı
İPUÇLARI (6)
Katkıda bulunmak isteyen var mı?
KAYNAKLAR (1)
• Day RA (Çeviren Gülay Aşkar Altay). Bilimsel bir
makale nasıl yazılı ve yayımlanır? TÜBİTAK yayını
• Hall GM (Çeviren Prof. Dr. Hasan Doğruyol).
Bilimsel Makale Yazımı. Nobel Tıp Kitabevleri
• Bilimsel makale yazım kılavuzu. Türkiye Klinikleri
• TÜBİTAK Sağlık Bilimleri Araştırma Grubu. Tıpta
Bilimsel Yazım, Editörlük ve Denetleme.
KAYNAKLAR (2)
• Davison AM (Çeviren Tekin Akpolat). Eserinizi nasıl
iyileştirirsiniz (veya eserinizin kabul edilme şansını
nasıl arttırırsınız) Bir editörden tavsiyeler. OMÜ Tıp
Dergisi 1997; 14: 241-5.
• International Committee of Medical Journal Editors.
Uniform requirements for manuscripts submitted to
biomedical journals. N Engl J Med 1995; 336: 309315.
MAKALE YAZMAK BİR SANATTIR
Ama
yazınızı bir dergiye basıma kabul
ettirmek için sanatçı olmanız
gerekmez
Önemli olan tezin
konusu değil, tez
danışmanıdır.
Nasıl yazdığınız da ne
yazdığınız kadar
önemlidir.
TARTIŞMA