Transcript intihar - Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı

Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik
Hizmetleri


Hristiyanlıktan hemen önce eski Roma’da
yaşam kalitesi, bireyin ne kadar uzun
yaşadığından çok daha önemli sayılıyordu
Erken dönemlerde Hristiyanlık, zulüm gören
bir dindi ve ilk Hristiyanlardan birçoğu aziz
mertebesine ulaşmak için intihar ediyordu
(Davison ve Neale, 2004)


13. yüzyılda Aziz Thomas Aquinas, ölümle
ilgili Tanrının gücü üzerine çıkıldığı için
intiharın suç olduğunu açıklamıştır
Böylece İncil’de yasaklanmamış olmasına
rağmen batı dünyası intiharı bir suç ve günah
olarak algılamıştır

İntihara etik, felsefi, dinsel, toplumbilimsel,
ruhbilimsel ya da biyolojik bakışla
yaklaşılabilir. Bütün bu yaklaşımların
paylaştığı ana soru hangi etkenlerin, temel
amacı yaşamak olan bir canlının, kendi isteği
ile yaşamına son vermesine yol açtığıdır
(Ceyhun ve Ceyhun, 2003)
İntihar uzmanları, insanların uzun sürede ciddi
incinme ya da ölüme yol açacak şekilde
kendilerine zarar verici davranışlarda
bulundukları zaman intihar eğiliminde
olduklarını belirtmektedir
Örneğin, diyetine uymayan şeker hastası, tedavi
olmak istemeyen bağımlı gibi



İntihar girişiminde bulunmuş kişiler ümitsizlik
ve kontrolü kaybetmiş olma duyguları
içindedirler
İntihar girişiminde bulunmuş kişiler aynı
zamanda kendilerini sosyal bakımdan yalnız
ve yardımsız hissederler, problem çözme
becerileri daha sınırlıdır ve bilişsel bakımdan
daha kısıtlı bireylerdir




İstatistiklere göre, intihar edenlerin yaklaşık
yarısı önceden de en az bir defa kendini
öldürme girişiminde bulunmuştur
Erkekler kadınlardan dört kez daha fazla
intihar etmektedir
Kadınlar, erkeklerden üç kat daha fazla intihar
girişiminde bulunmaktadır ancak
ölmemektedir
Ölüm oranının erkeklerde daha fazla olması,
daha şiddetli ölüm içeren yöntemleri (silah,
yüksekten atlama vs.) kullanmaları olabilir



Boşanmış ya da dul olmak, intihar riskini dört
ya da beş kez daha artırmaktadır. Medeni
durumun önemi, intihar riskinde sosyal
desteğin olmamasıyla bağlantılı olabilir
ABD’de intihar sıklığı bahar ve yaz aylarında
daha sık gözlemlenmektedir
Başka hiçbir ölüm, ailede ve arkadaşlarda
intihar kadar uzun etkili acı, utanç, suçluluk,
şaşkınlık ve genel bozukluğa neden
olmamaktadır



İntihar, yetişkinlerde ölüm nedeni olarak
sekizinci sırada gelmektedir
İntihar edenlerin büyük çoğunluğu, özellikle
duygudurum bozukluğu ya da alkolizm gibi
tanılanabilir bir ruhsal bozukluğa sahiptir
Dünyada en yüksek intihar oranı
Macaristan’da, en düşük oranlar Yunanistan,
Meksika, Hollanda ve İngiltere’dedir.
Ortak amaç çözüm aramaktır
2.
Ortak hedef bilinçliliğin durdurulmasıdır
3.
Ortak uyarıcı dayanılamayacak psikolojik acıdır
4.
Ortak stres verici faktör engellenmiş psikolojik
gereksinmelerdir
5.
Otak duygu çaresizlik, umutsuzluktur
6.
Ortak bilişsel durum ikircikli olmaktır
7.
Ortak algısal durum daralmadır
8.
Ortak eylem saldırganlıktır
9.
Ortak kişilerarası eylem intihar niyetini iletmektir
10. Ortak tutarlı yön yaşam boyu başa çıkma örüntüsüdür
(Shneidman’ın intihara psikolojik yaklaşım tablosudur)
1.

1.
2.
3.
Emile Durkheim, kendini yok etmeyi
sosyolojik bir olgu olarak tanımlayarak 3 sınıfa
ayırmıştır:
Egoist intihar: Bireyin toplumla çok az bağı
kalmış, sosyal desteklerden koparak
başkalarına yabancılaşmıştır
Elsever intihar: Birey, kendini toplumun
yararına feda ettiğini düşünür
Anomik intihar: Bireyin toplumla ilişkisindeki
ani değişiklik sonucu ortaya çıkabilir

Bütün sosyolojik kuramlarda olduğu gibi,
Durkheim’ın kuramı da aynı toplumda
yaşayan ve benzer istek ve koşullarla
karşılaşan bireyler arası farklılıkları
açıklamakta zorluk çeker (Davison ve Neale,
2004)

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
İntiharın altında yatan çeşitli içsel motivasyonlar
vardır:
İçe dönük agresyon
Başkalarından öç almak
Başkalarından zorla sevgi almak
Yapılan hataların bedelini ödemek
Kabul edilemeyen duygulardan kendini kurtarmak
Yeniden doğma isteği
Ölen bir kişiyle birleşme isteği
Stres, acı ve duygusal boşluktan kaçma
gereksinimi



İntihar girişiminde bulunanlarda bozuk aile içi
ilişkiler, ailelerde destek ve sevgi azlığı
bildirilmektedir
Sağlıklı aileler, sorunlarını çözebilen,
birbirlerine duygusal olarak bağlı, rolünü etkili
biçimde yerine getirebilen, dolaysız bir iletişim
biçimini benimseyen aileler olarak
tanımlanmaktadır
Sağlıklı aile yapısına sahip bireylerde intihar
eğiliminin daha az sıklıkta görüldüğü
söylenebilir





Ergenlerin ele alındığı çalışmalarda intihar
riskine neden olabilecek değişkenler
araştırılmıştır. Bunlar;
Arkadaş, anne-baba ya da akrabalarda intihar
düşüncesi, tehdidi ya da girişiminin olması
Ebeveynlerden birinin ölmesi ya da ciddi
psikiyatrik hastalığının olması,
Anne- babanın boşanması ya da ayrı yaşaması,
Aile içinde duygusal ya da iletişim sorunlarının
olması,







Kalabalık aile yapısı,
Yakın çevrede stres verici yaşam olaylarının
varlığı,
Depresif bozukluk varlığı,
Ateşli silahlara ulaşmadaki kolaylıklar,
Eşcinsel eğilim,
Cinsel istismar ve
Fiziksel cezalandırmadır


Medyanın sıkça intiharları haber konusu
yapması, intiharlarda artışa yol açabilmektedir
Ünlü veya ünsüz kişilerin intiharlarının
medyaya konu edilmesi, özellikle gençlerde
intihar yönelimini artırabilmektedir



İntihardan bahseden kişiler bunu yapmazlar:
İntihar edenlerin dörtte üçü daha önceden
niyetlerinden bahsetmişlerdir
İntihar uyarmadan yapılır:
Kişi genelde ipuçları verir (Hayatın kendisi
olmadan daha iyi olacağını ifade etmek, en
değerli eşyalarını dağıtmak gibi)
Sadece belirli bir sınıfa ait insanlar intihar eder:
Bütün sosyoekonomik sınıftaki insanlar intihar
eder


Belirli bir dini gruba üye olmak kişinin intihar
etmeyeceğine dair iyi bir yordayıcıdır:
Herhangi bir dine mensup kişinin kriz anında
verdiği tepkiler aynı olabilmektedir
İntihara iten nedenler kolaylıkla tespit
edilebilir:
Kişinin intihar nedeni tam olarak
anlaşılamayabilir (Örneğin, maddi durumun
kötüleşmesi tam anlamıyla intiharı açıklamaya
yetmez)


Bütün intihar edenler depresyondadır:
Hayatını sona erdirenlerin birçoğu
depresyonda değildir bazıları sakin ve
kendileriyle barışık bir görünüm sergilerler
Ölümcül hastalığı olan kişi intihar etmez:
Kişiyi kendi ya da sevdiklerinin acılarını sona
erdirme düşüncesi, ölüm zamanını seçmeye
yönlendirebilir


İntihar etmek psikotikçedir:
İntihar eğilimli çoğu insan mutsuz olsa bile
gerçekle bağlantı içindedir
Duygusal durumdaki düzelmenin anlamı
intihar riskinin azalmasıdır:
Çoğunlukla depresif hastalar canlılıkları
artmaya ve enerji düzeyleri gelişmeye
başladıktan sonra intihar ederler


Özellikle depresif birine intihar sorusu sormak ona
intiharı hatırlatacak ve başka türlü ortaya
çıkmayacak bir intihar davranışına neden
olacaktır:
Klinisyenler, duygusal anlamda çok kötü olan bir
kişiyi öncelikle intihar hakkında sorgulamaktadır.
Bu konuda soru sorulması kişinin kendisi ile ilgili
paylaşımda bulunmasına izin verir
Öldürücü olmayan yöntemlerle intiharı
deneyenler kendilerini öldürme konusunda ciddi
değildir:
Öldürücülükle niyet başka kavramlardır




İntihar davranışlarını erken tanımak ve
önleyebilmek çok önemlidir
Kişinin belirgin tedavi edilebilir hastalıklarının
üzerinde durulmalıdır (bağımlılık, depresyon,
kişilik bozukluğu gibi)
Kişiyle konuşarak sıkıntıların, acının
hafifletilmeye çalışılması önemlidir
Hayatta diğer seçimlerin varlığını göstermek
yararlı olabilmektedir




Ceyhun A., Ceyhun B. (2003). Lise ve üniversite
öğrencilerinde intihar olasılığının
değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi,
6(4):217-224.
Davison G. C., Neale J. M. (2004). Anormal
Psikolojisi, s. 260-271.
Özgüven H.D., Soykan Ç., Haran S. (2003). İntihar
Girişimlerinde Sorun Alanları ve Tetikleyiciler.
Kriz Dergisi, 11(1):13-24.
Palabıyıkoğlu R., Azizoğlu S., Özayar H., Ercan A.
(1993). İntihar Girişimlerinde Bulunanların Aile
İşlevlerinin Değerlendirilmesi. Kriz Dergisi,
1(2):69-75.