Transcript Prezentacja, Zofia Nowak-Kapusta, Igor Radziewicz

Zofia Nowak-Kapusta
Igor Radziewicz-Winnicki
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach



Starzenie się populacji jest
związane z procesami
urbanizacji – 50% seniorów
żyje dziś na terenach
miejskich, w 2050 roku 60%
będzie żyło w miastach
W krajach wysoko
rozwiniętych migracje
ludności w odwrotnym
kierunku
W Polsce 60,9% ludności
mieszka w miastach a 39,1%
na wsi; osoby w wieku 65+
stanowią 14% ludności
miejskiej i 13% ludności
wiejskiej
World Population Ageing 2009, United Nations, New York
2010

2000 r. 15,% populacji to osoby 60+
2050 r. 36,5% populacji to osoby 60+

Osoby 80+

◦ 2007r. 2,99% (1,14 mln)
◦ 2010r. 3,47% (1,33mln)
◦ 2035 r. 7,15 % (2,57 mln)


Wskaźnik potencjalnego wsparcia = ilość osób w
wieku 15-64 lat / na jedną osobą w wieku 65+
Dla Polski:
◦ 1950 rok …. 12
◦ 2000 rok ….5,7
◦ 2050 rok ….2

Wskaźnik opieki nad rodzicami (ilość osób w
wieku 85+ w stosunku do ilości osób 50-64 lata)
◦ 2007 rok ….12,3
◦ 2035 rok ….26


Badania OECD 1980-1996 - istotną redukcję
liczby seniorów obciążonych znaczną
niepełnosprawnością w Danii, Finlandii,
Włoszech, Holandii i USA, podczas gdy w
Belgii, Japonii i Szwecji ilość osób
obciążonych znaczną niepełnosprawnością
wzrasta
tendencja narastania chorób przewlekłych i
wynikających z nich przypadków
umiarkowanej niepełnosprawności (lepsza
kontrola chorób przewlekłych)




Wzrost ilości przypadków otyłości i cukrzycy,
leczonej niewydolności krążenia, choroby
niedokrwiennej, udarów i wylewów oraz ich
następstw, zespołów demencyjnych,
niepełnosprawności
Wzrost liczby osób dotkniętych więcej niż
jedną chorobą przewlekłą (polipragmazja)
Wzrost liczby osób dotkniętych powikłaniami
wynikającymi z interakcji leków
Wzrost liczby schorzeń jatrogennych
Polska
120%
160






Celem promocji zdrowia i pierwotnej profilaktyki
jest możliwe opóźnienie niepełnosprawności
wynikającej z obciążenia chorobami
Budowanie środowisk wspierających aktywność
ruchową osób w średnim wieku
Promowanie zdrowego odżywiania
Przeciwdziałanie upadkom
Wdrażanie programów szczepień ochronnych dla
populacji 60+ (pneumokoki, grypa)
Przeciwdziałanie przemocy
POLSKA
Australia
Belgium
Canada
Chile
Czech Republic
Denmark
Estonia
Finland
France
Germany
Hungary
Ireland
Israel
Italy
Japan
Korea
Luxembourg
Mexico
Netherlands
New Zealand
Portugal
Slovak Republic
Slovenia
Spain
Sweden
United Kingdom
United States
9,33
74,6
66
66,6
78,1
22,1
51
1,1
51
70
61,1
37,8
70,1
56,8
66,2
56
73,6
53,1
76,1
77
65,8
53,3
35,5
26
65,4
64
75,1
66,9

Systemy elektronicznej wymiany danych w
obrębie sektora zdrowia a także pomiędzy
sektorem zdrowia i zabezpieczenia
społecznego
◦ Współpraca opieki drugo/ trzeciorzędowej z
podstawową opieką zdrowotną
◦ Wymiana informacji pomiędzy podmiotami
leczącymi różne choroby u tego samego pacjenta
◦ Opieka farmaceutyczna



Strategie wczesnego wypisu ze szpitali i
kontynuacja leczenia w ramach opieki domowej
nadzorowanej przez specjalistyczne zespoły
geriatryczne, wspieranej przez służby społeczne
Weryfikacja wskazań do hospitalizacji – unikanie
niepotrzebnego ryzyka wynikającego z
hospitalizacji i minimalizacja kosztów
Zwiększenie zakresu świadczeń i dostępności do
specjalistycznej opieki (diagnostyki)
ambulatoryjnej


Edukacja zdrowotna powinna zwiększać
umiejętność samoleczenia w specyficznych
sytuacjach („health literacy”)
Wspieranie integracji społecznej i
samopomocy
Australia 1
Austria 1
Belgium 1
Canada 2
Chile 2
Czech Rep 1
Denmark 1
Estonia 1
Finland 1
France 2
Germany 1
Greece 2
Hungary 1
Iceland 1
Ireland 2
Israel 1
Italy 1
3
4,8
2,9
2,4
1
3,6
3,4
3,3
2,7
3,3
3,6
5,6
3
3,6
3,1
3,5
3,4
Japan 1
Korea 1
Luxembourg 1
Mexico 1
Netherlands 2
New Zealand 1
Norway 1
Poland 1
Portugal 3
Slovak Republic 1
Slovenia 1
Spain 1
Sweden 1
Switzerland 1
Turkey 2
United Kingdom 1
United States 1
2,2
1,9
2,7
2
2,9
2,6
4
2,2
3,9
3
2,4
3,8
3,7
3,8
1,6
2,7
2,4
Australia 1
Austria 1
Belgium 3
Canada 1
Chile 2
Czech Republic 1
Denmark 1
Estonia 1
Finland 1
France 2
Germany 1
Greece 2
Hungary 1
Iceland 1
Ireland 1
Israel 1
Italy 3
10,2
7,6
14,8
9,4
0,5
8,1
14,8
6,1
9,6
8,5
11
3,3
6,2
15,3
12,7
4,8
6,5
Japan 1
Korea 1
Luxembourg 1
Mexico 1
Netherlands 1
New Zealand 1
Norway 1
Poland 1
Portugal 2
Slovak Republic 2
Slovenia 1
Spain 1
Sweden 1
Switzerland 1
Turkey 2
United Kingdom 1
United States 2
9,5
4,5
10,9
2,5
8,4
10,5
14,2
5,2
5,9
6,2
8,1
4,9
11
15,2
1,5
9,5
10,8
wielokierunkowy proces diagnostyczny,
zwykle o charakterze interdyscyplinarnym,
mający na celu określenie wydolności
czynnościowej oraz poznanie
potrzeb zdrowotnych, psychologicznych
i socjalnych
osób w podeszłym wieku .
 wielokierunkowe badanie diagnostyczne,
 opracowanie ogólnego planu leczenia
i zaplanowanie dalszych długookresowych kontroli,
 organizowanie leczenia i rehabilitacji,
 ułatwienie opiece podstawowej prowadzenia
chorego ,
 określenie wieloletnich potrzeb w zakresie opieki,
 umieszczenie osoby starszej w najbardziej
odpowiednim zakładzie leczniczym,
może przeprowadzić lekarz
z podstawowej opieki zdrowotnej,
lecz najczęściej w ocenie takiej biorą udział
medyczne zespoły interdyscyplinarne
składające się z grupy specjalistów
z kilku dziedzin, zgromadzonych w instytucji,
która umożliwia im współpracę i konsultację.
 wydolność czynnościowa
 zdrowie fizyczne
 zdrowie psychiczne
 czynniki socjalno
– środowiskowe
 podstawowych czynności życia codziennego
(ADL – activities of daily living)
 złożonych czynności życia codziennego
(IADL – instrumental activities of daily living).
 aktywność wyższego stopnia, czasami nazywana
zaawansowanymi czynnościami życia
codziennego (AADL – advanced ADL),
ADL
IADL
1.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Kąpanie się
Ubieranie się
Korzystanie z toalety
Poruszanie się
Kontrolowanie
wydalania moczu
i stolca
Jedzenie
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Czy potrafisz korzystać z telefonu?
Czy jesteś w stanie dotrzeć do miejsca
poza odległość spaceru?
Czy wychodzisz na zakupy po artykuły
spożywcze?
Czy możesz sam przygotować sobie
posiłki?
Czy możesz sam wykonywać prace
domowe?
Czy możesz sam dokonywać drobnych
napraw?
Czy możesz sam wyprać swoje rzeczy?
Czy sam przyjmujesz lub mógłbyś
przyjmować leki?
Czy możesz sam gospodarować
pieniędzmi?
NHPPT
1.
siedzenie i wstawanie
2. przekładanie musu
z miseczki
3. mycie twarzy
4. wykręcanie numeru
telefonu,
5. zakładanie i
zdejmowanie swetra,
6. spacer przez 6 min.

W USA upadki są 7 przyczyną śmierci osób
powyżej 65 r. ż.

W Polsce są 5 w kolejności przyczyną zgonów
osób starszych

Wg danych epidemiologicznych przynajmniej
raz w roku upada 33% osób powyżej 65 r. ż.
Mieszkających samotnie, 20% chorych
hospitalizowanych i 50 – 67% pensjonariuszy
domów opieki.
Konsekwencje upadków
 50% prowadzi do jakiegokolwiek urazu,
 10 – 15% jest przyczyną cięższych urazów w
postaci ran, oparzeń, wstrząśnień mózgu,
krwiaków wewnątrzczaszkowych,
 5 – 6% złamania kości ramiennej, miednicy,
złamania nasady bliższej kości udowej (20%
umiera w ciągu 6 miesięcy od złamania),
 Nietrzymanie moczu dotyczy około 10-20% osób
w starszym wieku. U osób hospitalizowanych częstość
tego zaburzenia wzrasta nawet do 30%, a wśród
mieszkańców domów pomocy społecznej nawet do
50%. Częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn
Spożywanie posiłków
2. Przechodzenie z łóżka na wózek i odwrotnie
3. Utrzymanie higieny osobistej
4. Korzystanie z WC
5. Mycie/kapanie całego ciała
6. Przejście 50 m,
7. Chodzenie po schodach,
8. Jazda na wózku,
9. Ubieranie się i rozbieranie
10. Kontrola zwieraczy odbytu
11. Kontrola zwieraczy moczu
1.
Ocena stanu zdrowia psychicznego obejmuje:
ocenę czynności poznawczych
(sprawność umysłową)
i stanów emocjonalnych
(afekty, lęk i depresję).
 skala Folsteina
(Folstein Mini Mental State Examination )
 skale w kierunku badania depresji tj.:
skala oceny depresji Yesavage’a
Wielu autorów uważa, że jednym z najczęstszych zaburzeń
psychicznych i przysparzających trudności w rozpoznaniu
i leczeniu w wieku starszym są zaburzenia depresyjne.
Rozpowszechnienie depresji wśród osób powyżej 65 roku
życia szacowane jest, w zależności od przyjętych kryteriów,
na 13-50%.
Depresja u osób w podeszłym wieku z chorobami
somatycznymi objawia się najczęściej poprzez objawy
psychosomatyczne lub hipochondryczne co może
utrudniać odróżnienie jej od współistniejących chorób
somatycznych. Starsze osoby częściej niż młodsze skarżą
się na bezsenność i zaburzenia nastroju w ciągu dnia
(najsilniejsze rano).
Wielu autorów uważa, że brak rozpoznania
depresji w wieku podeszłym może wiązać się z
negatywnymi konsekwencjami, między innymi takimi
jak: pogorszenie jakości życia, społeczna izolacja,
zwiększona śmiertelność, samobójstwa, skierowania
do domu pomocy społecznej, czy pogłębianie się
objawów współistniejącej choroby somatycznej
1.
Czy ogólnie jest P. zadowolona z życia?
2.
Czy zaniedbała P. swoje zainteresowania lub zajęcia?
3.
Czy ma P. poczucie pustki w życiu?
4.
Czy często czuje się p. znudzona?
5.
Czy zwykla jest P. pogodna?
6.
Czy obawia się P, że stanie się zP. Coś złego?
7.
Czy przez większą część czasu czuje się P. szczęśliwa?
8.
Czy często czuje się P. bezradny?
9.
Czy woli P. zostać w domu niż wyjśc i spotkać się z ludzmi?
10.
Czy uwaąz P., że ma więcej problemów z pamięciom niż inni?
11.
Czy uważa P. że wspaniale jest żyć współcześnie?
12.
Czy czuje się P. gorsza od innych ludzi?
13.
Czy czuje się p. Pełna energii?
14.
Czy ma P. poczucie, że sytuacja P. jest beznadziejna?
15.
Czy myśli P., że większości ludzi wiedzie się lepiej niż p.?
Zgodnie z klasyfikacją chorób przyjętą przez Światową
Organizację Zdrowia i (ICD – 10) otępienie jest zespołem
spowodowanym chorobą mózgu, zwykle o charakterze
przewlekłym lub postępującym, w którym zaburzone są
takie funkcje poznawcze jak: pamięć, myślenie, orientacja,
rozumienie liczenie, zdolność uczenia się, funkcje językowe,
zdolność do porównywania, oceniania i dokonywania
wyborów. Świadomość nie jest zaburzona. Upośledzeniu
funkcji poznawczych towarzyszy zwykle , a czasami je
poprzedza, obniżenie kontroli nad reakcjami
emocjonalnymi, społecznymi, zachowaniem i motywacją
 Choroba Alzheimera stanowi najbardziej powszechną
formę (ok.50 – 60%) chorób otępiennych. Ocenia się,
że na początku XX wieku chorowało na nią około 1%
ludności, dziś zajmuje w USA 4 miejsce w tabeli
zgonów ludzi dorosłych.
 Ocenia się, że około 6 – 10% osób powyżej 65 r. ż.
dotkniętych jest Ch. A., a powyżej 80 r. ż. nawet
20%. W Polsce liczbę osób chorych na Ch. A. ocenia się
od 200 – 250 tyś.
 Prognozy na rok 2050 przewidują, że dotkniętych
chorobą Alzheimera będzie 20 % całej populacji.
MMSE
AMTS – skrócony test
sprawności umysłowej
 Pełna skala składa się
z kilkunastu zadań,
gdzie podopieczny
może uzyskać 30
punktów
 Test
zegara
Ile ma P. lat?
Która jest godzina?
Proszę zapamiętać adres, który
podam……..
4. Który mamy rok?
5. Jaki jest P. adres?
6. Kiedy się P. urodziła?
7. W którym roku rozpoczęła się
II wojna światowa?
8. Jak nazywa się prezydent?
9. Proszę policzyć wspak od 20
do 1,
10. Proszę powiedzieć adres, który
P. powiedziałam wcześniej,
1.
2.
3.
Jest to najbardziej złożony problem
i najmniej do dzisiaj rozpoznany.
Trudności wynikają przede wszystkim
z obszerności tej strefy.
 sieć kontaktów z otoczeniem
 dostępne środki i możliwości opieki socjalnej
 satysfakcję życiową
 potrzeby ludzi starszych
 dostosowanie środowiska do tych potrzeb
 większa dokładność diagnostyczna
 zwiększenie sprawności umysłowej i parametrów
czynnościowych u osób starszych
 zmniejszenie ich umieralności
 mniejsze wykorzystanie łóżek w domach opieki dla
przewlekle chorych i na oddziałach intensywnej
opieki geriatrycznej
 większa satysfakcja ze sprawowanej opieki
 opiekun rodzinny – status prawny
 ośrodki dzienne z kinezy- i fizjoterapią,
 ośrodki nocne
 opieka „rilife homes”
 „TT servis”
STUDIA
PODYPLOMOWE
Adresaci oferty edukacyjnej
Studia adresowane są do osób zawodowo
zajmujących się opieką nad osobami
starszymi: specjalistów pracy socjalnej i
pracowników opieki społecznej,
pedagogów, psychologów, socjologów,
oraz pracowników opieki zdrowotnej:
pielęgniarek, lekarzy, fizjoterapeutów,
oraz pracowników administracji publicznej
rządowej i samorządowej.
Miejsce zajęć
Zajęcia odbywać się będą w salach
Wydziału Opieki Zdrowotnej
Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
(Katowice, ul. Medyków 12)
oraz na terenie jednostek szpitalnych, w wybranych
jednostkach Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej,
w zakładach pielęgnacyjno – opiekuńczych
i w ośrodkach dziennych.
Tryb i czas trwania studiów
Studia łącznie obejmują 240 godzin
w tym:
• wykładów: 192 godziny,
• seminariów: 16 godzin,
• ćwiczeń: 30 godzin,
• samokształcenie (e-learning): 2
godziny.
Treści realizowane w I semestrze
1. Wprowadzenie do gerontologii
2. Polityka społeczna i zabezpieczenie społeczne
3. Demografia i epidemiologia
4. Organizacja opieki zdrowotnej i polityka
zdrowotna
5. Podstawy geriatrii
6. Gerontopsychologia
7. Gerontologia społeczna
8. Seksuologia gerontologiczna
9. Etyka
10. Kardiologia gerontologiczna
Treści realizowane w II semestrze
1. Organizacja opieki zdrowotnej i polityka
zdrowotna
2. Podstawy pielęgnowania osób starszych
3. Podstawy psychogeriatrii
4. Podstawy rehabilitacji osób starszych
5.
Promocja zdrowia seniorów
6. Edukacja zdrowotna w opiece nad seniorami
7.
Geragogika
8. Dietetyka gerontologiczna
9.
Podstawy prawne ochrony zdrowia osób
starszych
10. Opieka paliatywna nad osobami starszymi
Zgłoszenia
Kandydaci ubiegający się o przyjęcie na studia
podyplomowe proszeni są o złożenie
wymaganych dokumentów w
Dziekanacie Wydziału Opieki Zdrowotnej
ul. Medyków 12, 40-752 Katowice
lub o przesłanie ich listem poleconym na adres
Dziekanatu z dopiskiem na kopercie
„studia podyplomowe”.
i
Zapraszamy
www.sum.edu.pl
[email protected]
[email protected]