Transcript Instytucje wobec potrzeb ludzi starszych

Wyniki badania
„Instytucje wobec potrzeb ludzi starszych”
Województwo Kujawsko - Pomorskie
Iwona Wełnicka
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu
Przeprowadzenie badania
 na zlecenie IRSS badanie przeprowadzili pracownicy Działu Analiz
i Programowania Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu
 badanie przeprowadzono w okresie od 1 do 30 czerwca br.
 ankietę drogą elektroniczną rozesłano do 144 ośrodków pomocy społecznej
 zwrot wypełnionych ankiet wynosił 83,3% (120 ośrodków)
Zagadnienia badawcze











Sytuacja bytowa osób starszych - mieszkalnictwo
Zdrowie i sprawność fizyczna
Usługi związane z opieką, pomocą w podstawowych czynnościach życiowych
Opieka długoterminowa i hospicyjna
Pomoc instytucjonalna
Wsparcie psychologiczne, sytuacje kryzysowe
Poczucie bezpieczeństwa
Rekreacja, rozwój zainteresowań
Wzmacnianie potencjału osób starszych w celu rozwoju osobowego, aktywności
i samorealizacji najstarszego pokolenia
Wykorzystanie potencjału oraz doświadczenia osób starszych w życiu społeczności,
integracja społeczna i międzypokoleniowa
Wzmacnianie potencjału otoczenia ludzi starszych służącego rozwojowi osobowemu,
aktywności i samorealizacji
Wyniki badania
„Instytucje wobec potrzeb ludzi starszych”
- wybrane elementy
Sytuacja bytowa osób starszych - mieszkalnictwo
 Na podstawie wiedzy pracowników OPS w województwie kujawsko-pomorskim realizowanych jest niewiele form
wsparcia udzielanego osobom starszym w zakresie mieszkalnictwa. Jedyne wskazania dotyczyły istnienia lokali
komunalnych (10% ankietowanych gmin) oraz organizowania pomocy w przeprowadzaniu remontów w mieszkaniach
(w ponad 30% gmin).
Jak obrazuje poniższy wykres największe potrzeby występują w zakresie: lokali komunalnych, mieszkań
chronionych i budownictwa socjalnego.
Mieszkalnictwo dla osób starszych - potrzeby
Zdrowie i sprawność fizyczna
 W blisko 60% gmin nie są prowadzone
Rehabilitacja seniorów i wypożyczalnie sprzętu
dla przewlekle chorych osób starszych
10
40
działanie jest realizow ane
działanie nie jest realizow ane
trudno pow iedzieć
działania z zakresu rehabilitacji osób
starszych, brak również wypożyczalni
sprzętu rehabilitacyjnego.
Warto podkreślić dużą potrzebę (ponad
70% wskazań) objęcia osób starszych tym
rodzajem pomocy i wsparcia.
70
 Blok tematyczny dotyczący profilaktyki
Profilaktyka zdrowotna - realizowane badania / szczepienia
57
60
50
46 44
43
47
46
41
37
40
30
54
30
31
29
26
42
24
20
10
0
badanie ekg
badanie poziomu
cukru
tak
badanie w kierunku
osteoporozy
nie
szczepienia
inne
przeciwko grypie badania/szczepienia
trudno powiedzieć
i promocji zdrowia był problematyczny dla
osób wypełniających ankietę, ponieważ
związany był z zagadnieniami, o których
pracownicy OPS nie posiadają
wystarczająco wszechstronnej wiedzy
( spora liczba wskazań „trudno
powiedzieć”).
Blisko 70% wskazań dotyczyło potrzeby
realizacji działań dotyczących promocji
zdrowia wśród seniorów m. in. poprzez
organizowanie profilaktyki w formie badań
i szczepień (wskazane w ok. 40% gmin).
Usługi związane z opieką, pomocą w podstawowych czynnościach życiowych
 W naszym województwie zdaniem pracowników OPS zakres realizacji usług związanych
z opieką, pomocą w podstawowych czynnościach życiowych, odpowiada występującym
potrzebom.
Jedynie zakres świadczenia usług fryzjersko-kosmetycznych jest niewystarczający.
Realizacja usług opiekuńczo-gospodarczych
120
100
30
36
33
80
32
34
84
97
60
97
20
83
10
11
fryzjer
pedicure
sprzątanie
pranie
31
higiena
osobista
0
85
gotowanie
80
dowożenie
posiłków
40
86
zakupy
nie
87
tak
Opieka długoterminowa i hospicyjna
Opieka długoterminowa i hospicyjna
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
hospicja
stacjonarne
hospicja
domowe
potrzeby
tak
realizacja
10%
0%
potrzeby
nie
realizacja
20%
potrzeby
trudno powiedzieć
realizacja
30%
zakłady
opiekuńczolecznicze
 W zdecydowanej większości gmin nie funkcjonują hospicja stacjonarne, domowe,
zakłady opiekuńczo-lecznicze. Najwięcej wskazań dotyczyło potrzeby organizowania
opieki paliatywnej realizowanej w domu osoby chorej (hospicja domowe).
 Wsparcie dla opiekunów chorych terminalnie osób starszych jest udzielane w bardzo
znikomym stopniu (ok.10% wskazań), mimo istniejących potrzeb (80% wskazań) na
udzielanie takiej formy pomocy.
Pomoc instytucjonalna
Potrzeby w zakresie działań instytucjonalnych
 Najczęściej realizowanymi działaniami na rzecz osób
starszych są:
- domy pomocy społecznej z miejscami dla osób starszych
(15% gmin)
- domy pomocy społecznej dla osób starszych (13% gmin).
Najbardziej potrzebnym działaniem
w zakresie pomocy instytucjonalnej są
- domy dziennego pobytu dla osób starszych
(62% gmin).
W regionie dominuje pomoc
instytucjonalna całodobowa, natomiast
braki występują w zakresie pomocy
instytucjonalnej dziennej – dotyczą one
głównie DDPS.
Wsparcie psychologiczne, sytuacje kryzysowe
Potrzeby w zakresie działań wspierających
 Najczęściej realizowanymi formami wsparcia na
100%
90% 32% 28% 29% 36%
49% 54% 38% 45%
54% 54%
rzecz osób starszych są:
31%
80%
70%
15% 13%
60%
13%
18%
21%
50%
20%
18%
40%
21%
24%
30%
27%
21%
 Najbardziej potrzebne działania to:
20%
10%
49% 56% 55% 41% 28%
21% 40% 35% 18% 24% 54%
0%
T er
Tak
- mediacje w sprawach konfliktów
międzypokoleniowych w rodzinie z osobą starszą
(33% gmin)
- poradnictwo i pomoc dla osób starszych
uzależnionych od alkoholu, narkotyków oraz
członków ich rodzin (zespół współuzleżnienia)
(32% gmin),
- pomoc kryzysowa dla osób starszych oraz członków
i ich rodzin/opiekunów (27% gmin).
Nie
P
P
I
D
D
P
P
P
G
M
api oradn oradn nterwe iagno ział a oradn unkt rogra rupy ediac
az
n
i
m
w
n
aj ę i ctwo i ctwo ncj a k za uz ia ed i ctwo form y ws spar j e w r
ciow ps
u
a
yc h przy g ry zys l eżni kacy dla uz acyj no pi eraj c ia dla odzini
a
jne
e
a
ol o oto owa eń
a
odn lez ni -z gł os c e dl s eni o
gicz waw
a
o
z
r
o
ó
ne
cze
ś ni nych eni o sen
w
eu
zal os ób wy iorów
eż n
Trudno powiedzieć
ień s tarsz
ych
- poradnictwo psychologiczne (56% gmin);
- poradnictwo służące przygotowaniu osób
starszych do życia z choroba i/lub
niepełnosprawnością (55% gmin);
- mediacje w sprawach konfliktów
międzypokoleniowych w rodzinie z osobą
starszą (54% gmin).
Wysoki odsetek odpowiedzi „trudno powiedzieć” może świadczyć o tym, iż na terenie naszego województwa wskazane jest
prowadzenie szerszych badań dotyczących osób starszych.
Poczucie bezpieczeństwa
Stan obecny w zakresie działań dot. bezpieczeństwa
Potrzeby w zakresie działań dot. bezpieczeństwa
 Najczęściej potrzebne działania to:
 Najczęściej realizowanymi formami wsparcia na rzecz osób
starszych są:
- porady prawne dla osób starszych (31% gmin),
- likwidacja barier w otoczeniu fizycznym osób starszych (29%
gmin).
- porady prawne dla osób starszych (60% gmin),
- likwidacja barier w otoczeniu fizycznym osób
starszych (52% gmin)
Rekreacja i rozwój zainteresowań
100%
Jak wiadomo osoby starsze
dysponują czasem wolnym, który
może być przeznaczony na rekreację
jak również na rozwój
zainteresowań.
90%
80%
 Najczęściej realizowanymi formami
zagospodarowania czasu wolnego
seniorów jest organizacja wycieczek
(49%), zajęcia artystyczne (40%)
oraz rękodzielnicze (40%).
Również w tych obszarach występuje
największe zapotrzebowanie.
 Najrzadziej organizuje się zawody
sportowe i zajęcia językowe
48 60 59
70%
60%
50%
W badaniu zapytano pracowników
ośrodków pomocy społecznej w jaki
sposób i kto realizuje tego typu
przedsięwzięcia.
9 13 10 12 14 11 13 16
21 17
67
102
68
101 88 92
65
40%
30%
59
20%
10%
0%
49 49
9
39
8
tak
nie
trudno powiedzieć
19 12
30 38
Wzmacnianie potencjału osób starszych w celu rozwoju osobowego, aktywności
i samorealizacji najstarszego pokolenia
Stan obecny w zakresie działań dot. wzmacniania potencjału
Działania edukacyjne - przeciwdziałanie
dyskryminacji osób starszych
Szkolenia dotyczące utrzymania higieny
osobistej i zadbanegowygladu
Szkolenia z obsługi internetu, komputera dla
osób starszych
Szkolenia z obsługi bankomatu, komórki dla
osób starszych
Poradnictwo dla osob w wieku
przedemerytalnym
Uniwersytety III wieku
Edukacja gerontologiczna
3%
88%
4%
87%
7%
 Najczęściej realizowanymi formami wsparcia
na rzecz osób starszych są:
- uniwersytety III wieku (10% gmin),
- edukacja gerontologiczna (8% gmin)
- działania edukacyjne służące zapoznawaniu
osób starszych z nowoczesnymi technologiami
informatycznymi i informacyjnymi
(tj. Internet, komputer) (7% gmin)
84%
2%
89%
2%
91%
10%
 Najbardziej potrzebne działania
- szkolenia oswajające osoby starsze z
nowymi technologiami ułatwiającymi im
codzienne funkcjonowanie (54% gmin);
- edukacja gerontologiczna (50% gmin);
- szkolenia służące poprawie przez osoby
starsze higieny osobistej i zadbanego
wygładu (47% gmin).
87%
8%
83%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100
%
Tak
Nie
Trudno powiedzieć
Należy zauważyć, iż działania mające
na celu szeroko rozumianą edukację
osób starszych stanowią marginalną
kwestię zainteresowań
gmin naszego województwa.
Wykorzystywanie potencjału oraz doświadczenia osób starszych w życiu społeczności,
integracja społeczna i międzypokoleniowa
100%
10
8
90%
14
16
10
21
13
16
11
15
11
80%
70%
52
60%
50%
trudno
powiedzieć
nie
tak
68
107
107
92
84
100
92
88
89
96
40%
30%
54
20%
36
10%
0%
3
5
14
20
10
9
17
8
20
Jak widomo ludzie starsi posiadają ogromne doświadczenie mogące służyć rozwojowi życiu lokalnych
społeczności. W związku z tym, zapytano respondentów jak wykorzystują potencjał seniorów.
 Najczęściej podejmowane są działania integrujące pokolenia w programach kulturalnych (45%) oraz
w przedsięwzięciach sportowo-turystycznych (30%).
 Tylko w trzech przypadkach seniorzy mają swój głos doradczy w strukturze samorządowej (tj. w Barcinie,
Lipnie – miasto i Strzelnie).
 Najczęściej zgłaszane potrzeby dotyczą rozwoju wolontariatu na rzecz osób starszych oraz działań integrujących
pokolenia.
Jak obrazuje powyższy wykres, potencjał ludzi starszych jest wykorzystywany w niewielkim stopniu.
Wzmacnianie potencjału otoczenia ludzi starszych służącego rozwojowi osobowemu,
aktywności i samorealizacji najstarszego pokolenia
100%
2
9
14
90%
13
10
10
86
100
108
110
7
1
0
49
80%
70%
19
71
60%
105
50%
101
40%
61
30%
15
programy współpracy
w obszarze starości
poza granicami
trudno powiedzieć
9
programy współpracy
w obszarze starości w
Polsce
nie
edukacja
gerontologiczna dla
osób w różnym wieku
szkolenia dla
pracowników
socjalnych
tak
5
edukacja przeciw
dyskryminacji osób
starszych
6
0%
szkolenia dla
opiekunów osób
starszych
10%
przygotowanie rodzin
do opieki nad osobą
starszą
47
szkolenia dla
personelu
medycznego
20%
W celu aktywizacji najstarszego pokolenia należy wzmacniać i edukować otoczenie ludzi starszych.
 Najczęściej wskazywanym działaniem wzmacniającym potencjał osób zajmujących się opieką i pracą na rzecz ludzi
starszych są szkolenia dla pracowników socjalnych z zakresu problematyki starości (39%)
 Inne działania są realizowane w nikłym stopniu lub w ogóle nie są realizowane.
Ośrodki pomocy społecznej zgłaszały, iż istnieje potrzeba realizacji szkoleń dla pracowników socjalnych oraz osób
zajmujących się seniorami.
Wnioski z badania
 W województwie kujawsko-pomorskim największe braki występują w zakresie: budownictwa
socjalnego, mieszkań chronionych i lokali komunalnych dla osób starszych;
 Istnieje duża potrzeba objęcia działaniami rehabilitacyjnymi osób starszych (w tym również
tworzenia wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego);
 Pomimo znacznych potrzeb w zakresie wsparcia opiekunów osób chorych terminalnie (osób
starszych), w naszym województwie ww. pomoc udzielana jest w znikomym stopniu;
 W regionie dominuje pomoc instytucjonalna całodobowa, natomiast braki występują w zakresie
pomocy instytucjonalnej dziennej – dotyczą one głównie DDPS;
 Wysoki odsetek odpowiedzi „trudno powiedzieć” może świadczyć o tym, iż na terenie
naszego województwa wskazane jest prowadzenie szerszych badań dotyczących osób
starszych;
 W niewielkim stopniu w naszym województwie prowadzone są działania edukacyjne dla osób
starszych;
 Doświadczenie oraz potencjał osób starszych w niewielkim stopniu jest wykorzystywany w życiu
społeczności lokalnych;
 Istnieje potrzeba kontynuowania szkoleń dla pracowników socjalnych oraz osób zajmujących się
seniorami.
Dziękuję za uwagę
Iwona Wełnicka
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu
ul. Słowackiego 114
87-100 Toruń
tel.: (056) 657-14-72
e-mail.: [email protected]