Transcript Stress en lichamelijke reacties

Stressmanagement
Stressenlichamelijkereacties
hoofdstuk4
PetronetteCastrop–deKoning
Inhoudsopgave
Persoonlijkeweerstand.....................................................................................................3
Hoeziejijdesituatie?........................................................................................................4
Lichamelijkesymptomen:...............................................................................................................................................4
Psychischesymptomen:...................................................................................................................................................4
Fysiologischereactie..........................................................................................................5
Alarm........................................................................................................................................................................................5
Resistance..............................................................................................................................................................................5
Exhaustion.............................................................................................................................................................................5
Drukvanbuitenaf..............................................................................................................7
Stopdedrukbuitenaf........................................................................................................................................................7
Persoonlijkeweerstand
Jouwpersoonlijkeweerstandbepaaltdehoeveelheidstressdiejeaankanzondererlast
vantekrijgen.Bijvoorbeeld:alsjouwweerstandhoogis,(jebentpositief,zitgoedinje
vel,jehartslagislaag)dankunjemeerstresshanterendandatjeweerstandlaagis.Als
jeweerstandlaagis,(jebentneerslachtig,reageertgeagiteerd,jehartslagishoog)benje
gevoeligervoorstressenbenutjejouwpotentienietoptimaal(hoofdstuk3).
Jelichaamgeeftvaaksignalenafalsvoorbodeophetvastlopendoorstress.Indit
hoofdstukgaanweduskijkennaardezesignalenwaardoorjestraksstresseerder
herkent.Jezouerzelfspreventiefnaarkunnenhandelen.
Opvallendisdatmensenvaakdenkendatveelspanningenstressoplevert.Inhoofdstuk
1hebikaleensbeschrevendathetaanbodvanteweinigspanningenookstress
oplevert.Jewordtnietuitgedaagdomgeactiveerdteblijven.Ookhierbegintjelichaam
stresssignalenaftegeven.
Zoalseerdergenoemdinhoofdstuk1reagerenwe,dankzijonsautonomezenuwstelsel,
meteenvlucht-ofvechtstrategie.Dezestrategietreedtautomatischopenhebbenwe
geeninvloedop.Dankzijdezestrategiekunnenwesnelenadequaathandelen.We
kunnenaandezekortetermijnautonomereactienietsdoen.
Oplangertermijnheeftdevecht-ofvluchtstrategieweleffect.Zokanhetleidentot,
bijvoorbeeld:hart-envaatziektenen/ofverstoringvandesuikerspiegel.Daarnaast
kuntulastkrijgenvaneendrogemond,maagzweren,ofeenblekehuid.
Inmijnonderzoekstressreductiehebikdewerkingvandehersenen(enbijnieren)
beschrevendiedezeautonomereactieveroorzaakt.
Hoeziejijdesituatie?
Zoalsikeerderschreef:opkortetermijnkunjenietsdoenaandezeautonomereactie
maaroplangertermijnkunjewelwatdoenaandeautonomereacties.Jekuntlerenhoe
tevoorkomendathetlichaamdezereactiegeeft.
Ditkandooronzebeeldaantepassenenonzevisieopdesituatiebijtestellen.Alsjede
zaakondercontrolehebtisergeenredenvoordezeautonomereactie.Alsweonzevisie
willenbijstelleninhetprocesishetvanbelangdatweeerstdesymptomenwetenen
herkennen.Erzijnlichamelijkesymptomenenpsychischesymptomen.Wezettenze
evenopeenrijtje:
Lichamelijkesymptomen:
•
•
•
•
•
•
•
Hoofdpijn/migraine
Slaapstoornissen
Pijnlijkeengespannenspieren
Duizeligheidenhartkloppingen
Maag-endarmstoornissenenmisselijkheid
Trillen
Lagerugpijn
Psychischesymptomen:
•
•
•
•
•
•
Concentratieproblemen
Snelgeïrriteerd
Snelgeëmotioneerd
Verminderdedraagkracht
Gevoelensvanmachteloosheidengedeprimeerdheid
Bezorgdheidovereigengezondheid
Waarschijnlijkherkenjewelenkelepunten.Ikmoeteerlijkbekennendatikzeallemaal
herken.Indeperiodewaarbijikchronischestresservoer,hebikdezerijzoafkunnen
vinken.Ikbenvanmeningdatiedereeninzijnlevenweleenperiodevanchronische
stresservaart.Hierdoormaakjekennismetjerockbottum.Jedenktnietmeerdieperte
kunnenzakkenmaarjeervaartdatjedatwelkan.Ikervoerdattenminste.Ineenskreeg
ikbijnaallesignalentegelijkwaardoorikvoorheteerstuitdevechtreactiekwamenin
deafhankelijkegedragshoudingbelande.Gelukkighadikdekrachtomtoetegevenen
vervolgensallesweeropeenrijtjetekrijgen.Hierdoornamenmijnlichamelijkeen
psychischesignalenaf.
Vanafnuherkenjedesignalenvanstressinjelichaam.Jekuntnujebeeldbijstellenen
desituatieeenandereviewgeven.Denkhierbijeventueelaandestappeninhoofdstuk3.
Fysiologischereactie
Defysiologischereactieopstressverlooptvolgenseenvastpatroon.
Alarm
Jekomteerstindealarmfase.Dithoudtindatindatjelichaaminparaatheidkomt.De
alarmfaseduurtmaarkort.Nadezekorteperiodebelandjeineenpauze.Hoelangdeze
pauzeduurt,ligtaanjevisieopdesituatie.Hierkunjedusjenieuwevisietoepassen.
Resistance
Vervolgenskomjeindeweerstandfase(resistance).Jewordtstrijdvaardig.Jekomtinde
aanvalenjepsychischeenlichamelijkereactiebeïnvloedenjedaarbij.Jehebteen
dadendrang.Maaralsdesituatieondanksonveranderdblijftdankrijgjelastvan
lichamelijkeenpsychischesymptomen.Jeproductiviteitenkwaliteitvanalje
activiteitenverminderensterkenuiteindelijkbelandjeinfase3.
Exhaustion
Deuitputtingsfase(exhaustion)isdelaatstefasewaarinjekomt.Ikervoerdezefaseals
eenwarenekslag.Indezefasekunje,naastallelichamelijkeenpsychischeklachten,
depressie,apathieenhetvervalleninklaagzangervaren.Jeisoleertjezelfmeer,wordt
depressie,verliestrealiteitofraaktgedesoriënteerd.Dezefasewordtnietbijiedere
stresssituatiebereikt,hoor.
Omgevolgenvanstressteverlichtendrinktdeeengoedglaswijn,deanderneemteen
oppeppervancafeïneofnicotine.Ikbenmeergaansporten.Naastdatik1a2keerinde
weekhockeyspeelde,hebikeenruimteinhuisomgebouwdtotfitnesskamer.Ikkon
hiermijnnegatieveenergieinkwijt.Doorhetthuistedoen,hoefdeikmijnhuisnietuit
enwasdedrempelomtegaansportenlaag.
Drukvanbuitenaf
Iedereenervaartdrukvanbuitenaf.Anderenlatenuaanuzelftwijfelen.Ditkanzijndoor
bijvoorbeeldreclame.Indeopleidingwordthetvoorbeeldgegevenvanmascara.De
mascarageeftmeervolumeaanjewimpers.Ineensgajetwijfelenofjewimperswel
goedzijn.
IkvinddeberichtenopjetijdlijnvanFacebookeenbetervoorbeeld.Daarzieje2
variantenvandrukvanbuitenaf.
DeeersteisdereclamesdieFacebooklaatzien.Dezeadvertisingkomtdoorwatjijhebt
opgezochtinGoogle(googleadvertising).Vervolgenskomjesteedsdatjurkjetegenwaar
jeovertwijfelde.Jetwijfeldeomdathettochwelprijzigwasmaaropdefoto’slijkjeer
zoslankinteworden.Of:alsjeopzoekbentnaareenanderebaan,komenersteeds
vacatureslangswaardoorjesteedsweer(onbewust)geconfronteerdwordtmetje
werkeloosheid.
DetweedevariantvandrukvanbuitenafkomtdoorjevriendenopFacebook.Jehebt
veelvriendenenhetlijktofiedereenalleenmaarleukedingendoet.Opjetijdlijnzieje
vriendennaardefilmgaan,uiteten,feestjesetcetera.Jijraaktdaargefrustreerdvan
omdatjijeensaailevenlijkttehebben.Bedenkdandatjeveelvriendenonlinehebten
dataldezeberichtennietvandezelfdevriendkomt.Ikpostalleenmaardepositieve
dingeninmijnleven.Dusmensendenkendatikalleenmaargelukken.Denarigheid
wordtmeestalnietgepost,iniedergevalnietdoormij.Hierdoorishet‘dewerkelijkheid’
opjefacebooktijdlijndusgeenrealiteit.
Erzijnveelexternestressorendieu(onbewust)stresskunnenbieden.Facebookiser
éénvoorbeeldvan.Alsikkijknaarmijntelefoonzijnerveleappsdiestresskunnen
geven.Naastallesocialmediaappszijnerdeapps:Whatsapp,Email,contacten,games,
nieuwsetcetera.
Wewillenzelfalleontwikkelingenbijhoudenendusdoenwedestressvandeze
stressorenonszelfaan.Hetiseenkeuzewaarweinmeegaanennietovernadenken.
Stopdedrukbuitenaf
Ikbennumezelfookbewustervandeexternestressoren.Omdezeaantepakken
beginnenwemetgezegde:eenopgeruimdhuisiseenopgeruimdhoofd.Allestresskomt
vaakdoordatergeenstructuuris.Stap1vanhetstappenplanwasdanookstructuur
aanbrengen.Ditispreciesdetipdiegegevenwordt.Startmetstructuuraantebrengen
injeomgeving.Ruimjehuisopetcetera.
Tochkomterdannogveelstressbinnen.Indecursusadviserenzeomallereclameen
ongewenste/onnodigepostdirectwegtedoen.Wijhebbeneennee/neestickeropde
deur.Zokomjenietindezeverleidingterecht.Doorordeopzakentestellenkrijgjeeen
opgeruimdhuiseneenopgeruimdhoofd.
Ikwilhiernogenkeletipsaantoevoegen:
Zetjetelefooneensuit.Oké,ditisergmoeilijkomdathetdanvoeltalsofjeeenarm
amputeert.Daarombenikgewoonbegonnenmethetuitschakelenvanmeldingen.Als
mijntelefoonnietafgaat,wordikooknietverleidomtekijken.Daarnaastkiesikernu
zelfvooromtekijken.EenpaarjaargeledenkwamdenachtstandopdeiPhone.Ikwas
zoblij.Ditgafrust.Sindsdienhebikdenachtstandookgeregeldoverdagaangezet.
Gewoonopmomentendatiknietgestoordwildeworden.Ikmerktedatalsikgeen
meldingenkreegikookminderverleidwerdomtekijkenopmijntelefoon.
Eenanderetipisomregelmatigappsteverwijderen.Ruimdusookjetelefoonop.Naast
datjemeerruimtehebtomleukefoto’senherinneringenopteslaan,gebruikjeecht
nietalleapps.Ikhebervarendatikappsgeïnstalleerdhaddieikmaar1a2keerperjaar
gebruikte.Onzinomdezetebewarendus.Opgeruimdstaatnetjesendusverwijderikze
weer.
Totslotdelaatstetelefoontip:organiseerjetelefoon.Stopappsbijelkaarinmappen.Ik
neemaandatjeopjecomputerookallemaalmappenhebt.Doeditookmetjetelefoon.
Hierdoorishetordelijkengestructureerd.
Ditgeldtookvooralleanderestressorendiewebinnenkrijgen.
Wemoetenonzeinformatiejuistorganiserenendusstapelen,bijvoorbeeld:eenstapel
Belangrijk,eenstapelbewarenmaarnietbelangrijk,eneenstapelonbelangrijken
verwijderen.
Ikmoethierbijaltijddenkenaaneenbureau:
of
Ditlaatstebureauisopgeruimdengestructureerd.Zozieikmijnwerkplekookhet
liefste.Hetmaaktdatikmekanconcentrerenopdetaakdieikmoetdoen.Alsmijn
werkplekvolligtmetpapierendanbenikafgeleidvanwatikdaadwerkelijkmoetdoen.
Kortom:structureerjeinformatie.
Naaststappeleneninmappenstoppenisernogeenderdemanieromdeexterne
stressorenteverwerken.Namelijkteplanneninjeagenda.
Doorookjetijdteplannen.Kijkjenaarwanneerdetaakjeuitkomtwaardoorje
gestructureerdwerkt.Jevergeetnietsenjehebtookgeenextremewerkdruk.
Kortomdevoordelen:
• Jewerktgestructureerdmetinformatie
• Jevergeetniets
• Jehebgeenextremewerkdruk(mitsjegoedplant.)
• Jekuntinformatie/takenparkerennaareenmomentdatjeerwelzorgenover
kuntmaken.