Transcript ΒΙΟΛΟΓΙΑ - Παρατήρηση Ζωικών Ιστών

Ε.Κ.Φ.Ε. Ευβοίας - Μικροσκοπική παρατήρηση ζωικών κυττάρων
ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΥ
ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ
Στόχοι
- H εξοικείωση µε τη χρήση του µικροσκοπίου.
- Να γνωρίσετε τη δοµή ενός ζωικού κυττάρου.
- Να δείτε κάποιες διαφορές µεταξύ ενός φυτικού και ενός ζωικού κυττάρου.
Στοιχεία θεωρίας
Στους πολυκύτταρους οργανισµούς κύτταρα µορφολογικά και λειτουργικά όµοια οργανώνονται
σε οµάδες που ονοµάζονται ιστοί.
Στους ζωικούς οργανισµούς αναγνωρίζονται 4 βασικοί τύποι ιστών:
•
Επιθηλιακός ιστός
Ο ρόλος του επιθηλιακού ιστού είναι: καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια του σώµατος, επενδύει
κοιλότητες εσωτερικών οργάνων, κάποια κύτταρα αυτού του ιστού παράγουν προϊόντα (αδένες)
Κύριο χαρακτηριστικό αυτού του ιστού είναι η στενή σύνδεση των κυττάρων µεταξύ τους και η
απουσία µεσοκυττάριας ουσίας. Ο πυρήνας των κυττάρων είναι ευδιάκριτος συνήθως σφαιρικός
στο κέντρο του κυτταροπλάσµατος. Πολλά κύτταρα φέρουν διαφοροποιηµένα εξαρτήµατα
όπως βλεφαρίδες.
•
Συνδετικός ιστός
Συνδετικοί ιστοί χαρακτηρίζονται όλες οι περιοχές του σώµατος που δεν αποτελούνται από
επιθηλιακά, µυικά, νευρικά και νευρογλοιακά κύτταρα. Αυτοί οι ιστοί γεµίζουν τα «κενά» µεταξύ
των άλλων ιστών και τα συνδέουν µεταξύ τους. Οι κυριότερες λειτουργίες τους είναι: η σύνδεση
διαφόρων τµηµάτων και οργάνων µεταξύ τους, στήριξη πολλών µαλακών µερών, η άµυνα του
σώµατος και η διατροφή.
Γενικό χαρακτηριστικό των συνδετικών ιστών είναι η αφθονία της µεσοκυττάριας ουσίας
(εξαίρεση ο λιπώδης ιστός) και η ποικιλοµορφία των κυττάρων.
Το αίµα είναι ένας εξειδικευµένος τύπος συνδετικού ιστού που αποτελείται από ερυθρά
αιµοσφαίρια, λευκά αιµοσφαίρια, αιµοπετάλια, φαγοκύτταρα και λεµφοκύτταρα.
•
Μυικός ιστός
•
Νευρικός ιστός
-Τα επιθηλιακά κύτταρα που θα παρατηρήσετε είναι δικά σας. Πρόκειται για κύτταρα από
επιθηλιακό ιστό που βρίσκεται στην επιφάνεια της γλώσσας σας ή στο εσωτερικό του µάγουλού
σας.
-Ενώ τα ερυθρά και λευκά αιµοσφαίρια (µόνιµο παρασκεύασµα) είναι κύτταρα συνδετικού ιστού.
Αταµπασίδη Ελένη, ∆ρ Βιολογίας
1
Ε.Κ.Φ.Ε. Ευβοίας - Μικροσκοπική παρατήρηση ζωικών κυττάρων
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ
Όργανα & Υλικά:
Μικροσκόπιο
∆ιάλυµα Lugol
οδοντογλυφίδες
∆ιηθητικό χαρτί
Αντικειµενοφόρες πλάκες-καλυπτρίδες
Οδοντογλυφίδες
Απιονισµένο νερό
Μόνιµο παρασκεύασµα ερυθρών
και
λευκών
αιµοσφαιρίων
Α). ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΥ ΙΣΤΟΥ
Πειραµατική διαδικασία:
1. Σε µια αντικειµενοφόρο πλάκα τοποθετήστε µια σταγόνα χρωστικής.
2. Σύρετε το πλατύ άκρο µιας καθαρής οδοντογλυφίδας πάνω στη γλώσσα σας ή στο
εσωτερικό από τα µάγουλά σας, προσέχοντας να µην τραυµατιστείτε.
3. Το υλικό που έχετε συλλέξει πάνω στην οδοντογλυφίδα τοποθετήστε το στη σταγόνα του
διαλύµατος Lugol που υπάρχει στην αντικειµενοφόρο πλάκα.
4. Κουνήστε καλά την οδοντογλυφίδα, ώστε να µείνει στη σταγόνα όλο το υλικό που έχετε
συλλέξει και να κατανεµηθεί οµοιόµορφα.
5. Αφήστε το παρασκεύασµα για 2-3 λεπτά και κατόπιν τοποθετήστε πάνω από αυτό την
καλυπτρίδα µε προσοχή, ώστε να µη δηµιουργηθούν φυσαλίδες.
6. Παρατηρούµε το παρασκεύασµα στο µικροσκόπιο, ξεκινώντας από τη µεγέθυνση x4 και
προχωρούµε στηνx10 και τελικά στην x40.
Τι θα παρατηρήσω
Στα επιθηλιακά κύτταρα δεν παρατηρείται έντονο περίγραµµα γιατί δεν έχουν κυτταρικό
τοίχωµα όπως τα κύτταρα του κρεµµυδιού. Είναι γνωστό ότι τα µόρια των νουκλεϊκών οξέων
στην υδρόφιλη κεφαλή τους έχουν φωσφορικές ρίζες µε τις οποίες αντιδρά η χρωστική και
δίνει έντονη χρώση στο εσωτερικό του πυρήνα. Η διαφορετική σύσταση του
κυτταροπλάσµατος έχει σαν αποτέλεσµα και τη διαφορετική κατανοµή της χρωστικής. Γίνεται
αντιληπτή η ύπαρξη του πυρηνικού φακέλου χωρίς ωστόσο να τον διακρίνουµε µε το
µικροσκόπιο.
Β). ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΥΝ∆ΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ
Παρατήρηση µόνιµων παρασκευασµάτων ερυθρών και λευκών αιµοσφαιρίων αίµατος.
Αταµπασίδη Ελένη, ∆ρ Βιολογίας
2
Ε.Κ.Φ.Ε. Ευβοίας - Μικροσκοπική παρατήρηση ζωικών κυττάρων
ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΖΩΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ
ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ
Φύλλο Εργασίας
Να σχεδιάσετε τα κύτταρα του νωπού παρασκευάσµατος που παρατηρείτε στο
µικροσκόπιο στη µεγαλύτερη µεγέθυνση. Να τοποθετήσετε βέλη σε ένα από τα
κύτταρα και να ονοµάσετε τις δοµές που παρατηρείτε.
Μεγεθυντική ικανότητα προσοφθάλµιου:
…………………………………………
Μεγεθυντική ικανότητα αντικειµενικού:
…………………………………..……..
Τελική µεγέθυνση παρασκευάσµατος:
…………………………………………
Να γράψετε δύο οµοιότητες και δύο διαφορές ανάµεσα στο φυτικό και το
ζωικό κύτταρο που παρατηρήσατε στα παρασκευάσµατά σας.
Οµοιότητες……………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
………………………………..…………………………………………………………
…………………………………………….
∆ιαφορές………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
………………………………..…………………………………………………………
Σε ποιο παρασκεύασµα (των φυτικών ή ζωικών κυττάρων) το σχήµα των
κυττάρων είναι περισσότερο οµοιόµορφο; Πού κατά τη γνώµη σας οφείλεται
αυτό;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Τα κύτταρα που προέρχονται από τη γλώσσα ανήκουν σε ……………… ιστό
Τα ερυθρά και λευκά αιµοσφαίρια του αίµατος ανήκουν σε ……………… ιστό
Αταµπασίδη Ελένη, ∆ρ Βιολογίας
3