Transcript Mentaal fit: beter omgaan met stress - Trimbos

Mentaal fit: beter omgaan met stress
Fit voor de
werkvloer
Iedereen heeft wel eens last van stress en hoge werkdruk. Daarom klinkt steeds vaker de roep om mentaal
fitte medewerkers die kunnen omgaan met stressvolle
situaties. Zij zijn productiever en verzuimen minder
vaak. Hoe krijg je dat voor elkaar?
tekst Marcel Uljee
M
eer dan 1 miljoen werknemers
hebben last van burn-outklachten, blijkt uit de Monitor
Arbeid van TNO. De gevolgen van
werkstress kosten Nederlandse werkgevers een slordige 1,8 miljard euro per
jaar.
Toen Brahm Thio vorig jaar aan de
slag ging bij Apotheek Bergeijk,
merkte hij dat de mentale veerkracht van de 28 medewerkers beter kon. Hij zag de onderliggende
werkstress terug in klachten van
klanten. Sommige teamleden hadden moeite met boze of emotionele klanten aan de balie. Of hij merkte
dat taken in het luchtledige bleven
hangen doordat collega’s elkaar
niet aanspraken. Thio vond het tijd
om in te grijpen. Want mentaal
veerkrachtige medewerkers hebben meer plezier in hun werk en
stralen dat ook uit naar de klanten.
Belangrijk in zijn branche, weet
Thio: “De meerwaarde van onze
apotheek zit in de klantbeleving.”
Graadmeter
Thio is niet de enige ondernemer die
onderkent hoe belangrijk het is om de
werkstress te verminderen en het werkplezier te vergroten. Onderzoek van het
RIVM uit 2014 laat zien dat acht van de
tien werkgevers de mentale gezondheid
van werknemers beschouwen als een
belangrijke graadmeter voor het succes
van hun bedrijf. Slechts vier op de tien
neemt hiervoor maatregelen.
Hanneke Monden, coördinator Gezond
Werk bij het RIVM Centrum Gezond
Leven, heeft het liever niet over het voorkomen van stress maar over het bevor-
deren van mentale fitheid. Met duurzame inzetbaarheid als doel: hoe houd je
werknemers op de lange termijn vitaal
en enthousiast voor hun werk? Dat hoef
je niet meteen groots aan te pakken, verduidelijkt ze. “Het zit ’m soms in kleine
dingen die medewerkers zelf kunnen
doen, zoals collega’s om hulp durven
vragen of een lunchwandeling ter ontspanning.” Een belangrijke succesfactor
is volgens Monden het draagvlak onder
medewerkers. “Zorg ervoor dat niet alleen de HR-manager het onderwerp belangrijk vindt, maar dat het doordringt
in alle lagen van het bedrijf.”
'Het zit soms in kleine dingen
die medewerkers zelf kunnen
doen, zoals lunchwandelen'
arbo 12 | 2016 29
29
1-12-2016 16:02:35
Een structurele aanpak
“Als je medewerkers bewust maakt van
stress en werkdruk, moet je dat ook een
vervolg geven”, zegt Monden. Dat vraagt
om een structurele aanpak. Zoals het
BRAVO-kompas dat het Kenniscentrum
Sport ontwikkelde voor werkgevers die
willen investeren in vitale medewerkers.
Het BRAVO-kompas helpt werkgevers
op weg om gezondheidsbeleid te maken
rondom de BRAVO-thema’s Bewegen,
Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning. De zeven stappen van het BRAVOkompas zijn te vinden op tools.kenniscentrumsport.nl/bravo-kompas.
Bespreekbaar
Monden raadt werkgevers aan om eerst
de stress op de werkvloer in kaart te
RIVM Centrum Gezond Leven
Het RIVM Centrum Gezond Leven ondersteunt professionals die werken aan
gezondheidsbevordering in de wijk, op scholen en op het werk. Dat doet
het centrum samen met verschillende kennisinstituten, zoals het Trimbosinstituut voor het thema mentale gezondheid. Op de website van het RIVM
Centrum Gezond Leven vindt u praktische handvatten en tips over Gezond
Werk en een overzicht van interventies voor de werkvloer. Kijk hiervoor op
brengen en de oorzaken te achterhalen.
“Hebben die te maken met de werkdruk, de cultuur op de werkvloer? Of
zijn het juist veeleisende en mondige
klanten die voor stress zorgen? En niet
iedereen geeft makkelijk toe te worstelen met stressgevoelens. Werkdruk heeft
vaak te maken met presteren, voldoen
aan de verwachtingen. Dat maakt het
onderwerp lastig bespreekbaar.” Medewerkerstevredenheidsonderzoeken of
functioneringsgesprekken zijn geschikte manieren om zicht te krijgen op de
werkdruk in een bedrijf.
30 arbo 12 | 2016
30
1-12-2016 16:02:35
Functioneringsgesprekken
Ook Thio liet stress als onderwerp terugkomen in de functioneringsgesprekken: “Tijdens individuele gesprekken
met mijn medewerkers bespraken we
stress en werkdruk en verkenden we
samen de mogelijkheid van een cursus.
Daar was iedereen positief over.” Thio
koos voor de training Mentaal FIT werken! die zich richt op wat medewerkers
zelf kunnen doen om hun mentale fitheid te versterken. Dat was precies wat
hij zocht: “We willen naar zelfsturende
teams toe die in stressvolle situaties
goed blijven communiceren, met elkaar
en met de klant.”
Atleet
Mentaal FIT werken! is enkele jaren
geleden ontwikkeld door Arja van der
Valk, die zich erover verbaasde dat het
bij de gezondheid van werknemers
meestal over fysieke gezondheid gaat.
“In mijn vrije tijd doe ik veel aan atletiek. Als atleet weet ik hoe belangrijk
mijn mentale fitheid is. Als ik er niet bij
ben met mijn hoofd, presteer ik minder.
Op dat vlak is er nog heel veel winst te
behalen.” Zij beschrijft een mentaal fitte
werknemer als iemand die veerkrachtig
is en goed weet om te gaan met werkbelasting en stress. Oftewel “iemand die
problemen niet uit de weg gaat en de
uitdaging durft aan te gaan.” In Mentaal
FIT werken! staat ‘empowerment’ centraal, vertelt ze. “Vrij vertaald: het vermogen om je eigen regie te voeren. Als
je snapt hoe je zelf in elkaar zit en hoe
Brahm Thio: “We willen naar zelfsturende teams toe die in stressvolle situaties goed blijven
communiceren, met elkaar en met de klant.”
'Werkdruk heeft vaak van
doen met presteren, met
voldoen aan verwachtingen'
jij en anderen op stress reageren, heb je
meer begrip voor situaties en kun je
daar beter op inspelen.”
Over de vloer
Voeg uw eigen
interventie toe
aan de database
Het RIVM Centrum Gezond
Leven verzamelt interventies
om gezondheid op de werkvloer te bevorderen. Op Loketgezond-leven.nl vindt u deze
interventies terug. Heeft u of
uw bedrijf zelf een manier ontwikkeld om stress en werkdruk
tegen te gaan? Of de mentale
fitheid van medewerkers te bevorderen? Voeg uw interventie
toe aan de Interventiedatabase
Gezond en Actief Leven op
interventiedatabase.nl.
Van der Valk komt bij veel bedrijven
over de vloer. Het valt haar op dat werknemers het waarderen als er aandacht is
voor stress en werkdruk. “Door dat onderwerp met elkaar bespreekbaar te maken, voelen medewerkers zich erkend.
Dan kun je met zijn allen aan oplossingen werken. Als je bijvoorbeeld ervaringen met elkaar deelt, kun je samen bekijken wat voor jezelf of een collega wel
of niet werkt in stressvolle situaties.”
Dat hoeft volgens haar niet ingewikkeld
te zijn. “Cursisten zijn vaak verrast over
hoe collega’s tegen situaties aankijken
en hoe veel oplossingen er tijdens een
sessie spontaan worden genoemd.”
Thio is enthousiast over de methode.
“Ik merk wel dat het voor jongere medewerkers makkelijker is om te veranderen dan voor collega’s die hier al dertig
jaar werken. Maar we hebben iets in
gang gezet.” Heeft hij nog aanvullende
tips voor leidinggevenden die willen
werken aan stress en werkdruk? “Doe
mee als manager, je maakt deel uit van
het team. Geef niet alleen feedback,
vraag er zelf ook om. En heel simpel:
vraag teamleden om elkaar ook eens een
compliment te geven.”
Erkende interventie
Het RIVM adviseert werkgevers om erkende interventies in te zetten. “Zo
voorkom je dat je het wiel opnieuw gaat uitvinden. Erkende interventies zijn
door een onafhankelijke commissie beoordeeld op kwaliteit, effectiviteit en
uitvoerbaarheid.” Kijk op loketgezondleven.nl/gezond-werk voor een overzicht van erkende interventies voor de werkvloer.
arbo 12 | 2016 31
31
1-12-2016 16:02:35
loketgezondleven.nl/gezond-werk.
32
1-12-2016 16:02:35