Transcript Κρατικές ενισχύσεις: Η έκθεση τομεακής έρευνας παρέχει

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Δελτίο Τύπου
Κρατικές ενισχύσεις: Η έκθεση τομεακής έρευνας παρέχει καθοδήγηση για
τους μηχανισμούς δυναμικότητας
Βρυξέλλες, 30 Νοεμβρίου 2016
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την τελική έκθεση σχετικά με την τομεακή της έρευνα για
τους μηχανισμούς δυναμικότητας Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να
αξιολογήσουν καλύτερα την ανάγκη τέτοιων μηχανισμών και παρέχει καθοδήγηση για τον
τρόπο με τον οποίο ο σχεδιασμός τους θα εξασφαλίζει την ασφάλεια του εφοδιασμού και
παράλληλα θα ελαχιστοποιεί τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.
Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα κράτη μέλη δεν προέβησαν στην κατάλληλη αξιολόγηση της
ανάγκης μηχανισμού δυναμικότητας πριν από τη θέσπισή του. Επιπλέον, πολλά κράτη μέλη δεν έχουν
ακόμη εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις στην αγορά οι οποίες είναι απαραίτητες για να αντιμετωπιστούν
επιτυχώς τα ζητήματα ασφάλειας του εφοδιασμού. Στην περίπτωση που είναι αναγκαίος ένας
μηχανισμός δυναμικότητας, η έκθεση παρέχει πρακτική καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με το είδος
των μηχανισμών δυναμικότητας που είναι πλέον κατάλληλοι για την επίλυση του προβλήματος που έχει
επισημανθεί.
Η τομεακή έρευνα για τους μηχανισμούς δυναμικότητας παρέχει στοιχεία και συμπληρώνει τη δέσμη
μέτρων για καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους που υποβλήθηκε από την Επιτροπή σήμερα για
να δημιουργηθούν καλύτερα λειτουργούσες και περισσότερο ενοποιημένες αγορές ηλεκτρικής ενέργειας
στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Επίτροπος Μαγκρέιτε Βέστεϊγερ δήλωσε: «Οι μηχανισμοί δυναμικότητας πρέπει να είναι οι
κατάλληλοι για την επίλυση του προβλήματος και να είναι ανοικτοί σε όλες τις τεχνολογίες και τους
φορείς από άλλες χώρες της ΕΕ. Δεν πρέπει να αποτελούν έμμεσες επιδοτήσεις για μια συγκεκριμένη
τεχνολογία, όπως τα ορυκτά καύσιμα, ή να καταλήγουν σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές για τους καταναλωτές
ηλεκτρικής ενέργειας. Η έκθεση τομεακής έρευνας θα βοηθήσει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να
θεσπίσουν καλύτερα στοχοθετημένους μηχανισμούς δυναμικότητας, και μόνον εφόσον υπάρχει
πραγματική ανάγκη γι' αυτούς.
Αλλά ακόμη και αν οι μηχανισμοί δυναμικότητας σχεδιαστούν καλά, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν
τις ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Για τον λόγο αυτό, η τομεακή έρευνα
συμπληρώνει τη σημαντική δέσμη μέτρων της Επιτροπής για καθαρή ενέργεια για όλους τους
Ευρωπαίους, η οποία περιλαμβάνει προτάσεις για να ενοποιηθούν περισσότερο οι ευρωπαϊκές αγορές
ηλεκτρικής ενέργειας και να λειτουργούν καλύτερα.»
Τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης είναι τα εξής:
Οι μηχανισμοί δυναμικότητας πρέπει να συνοδεύονται από τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις της
αγοράς.
Παρόλο που υπάρχει γενικά πλεονάζουσα δυναμικότητα στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας
και οι ελλείψεις ενέργειας είναι εξαιρετικά σπάνιες, πολλά κράτη μέλη ανησυχούν ότι στο μέλλον
ενδέχεται να μην έχουν αρκετή δυναμικότητα παραγωγής ώστε να καλύπτεται η ζήτηση ηλεκτρικής
ενέργειας. Ορισμένα κράτη μέλη αποφάσισαν, επομένως, να θεσπίσουν μηχανισμούς δυναμικότητας που
ανταμείβουν τους ηλεκτροπαραγωγούς και άλλους παρόχους δυναμικότητας για το γεγονός ότι θα είναι
διαθέσιμοι σε περίπτωση ανάγκης. Η Επιτροπή εντόπισε συνολικά 35 προηγούμενους, υπάρχοντες ή
προγραμματιζόμενους μηχανισμούς δυναμικότητας στα 11 κράτη μέλη που κάλυψε η τομεακή έρευνα
(δηλαδή, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ιταλία, Ιρλανδία, Ισπανία, Κροατία, Πολωνία, Πορτογαλία και
Σουηδία).
Στην έρευνα διαπιστώνεται ότι σε πολλά κράτη μέλη οι ανεπάρκειες της αγοράς και του ρυθμιστικού
πλαισίου εμποδίζουν την αγορά να στέλνει τα αναγκαία μηνύματα για τις τιμές ώστε να διατηρηθούν τα
κατάλληλα επίπεδα ασφάλειας του εφοδιασμού. Πολλές από αυτές τις ανησυχίες θα μπορούσαν να
αρθούν με την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων της αγοράς που προτείνονται στη δέσμη μέτρων για
καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους. Σε αυτές περιλαμβάνονται η κατάργηση των χαμηλών
ανώτατων ορίων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, το να επιτραπεί η συμμετοχή στην ικανοποίηση της
ζήτησης στην αγορά και η προσαρμογή των ζωνών προσφοράς στη συμφόρηση του δικτύου. Ωστόσο, τα
περισσότερα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη εφαρμόσει τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις της αγοράς για να
μειώσουν ή ακόμη και να εξαλείψουν την ανάγκη για έναν εθνικό μηχανισμό δυναμικότητας.
Ως εκ τούτου, όταν τα κράτη μέλη προγραμματίζουν τη θέσπιση μηχανισμών δυναμικότητας, η Επιτροπή
θα απαιτεί από αυτά να εφαρμόζουν πρώτα τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις της αγοράς.
Η ανάγκη για μηχανισμό δυναμικότητας πρέπει να αποδεικνύεται
Η έρευνα διαπίστωσε ότι πολλοί από τους μηχανισμούς δυναμικότητας που θεσπίστηκαν στην Ευρώπη
δεν είχαν σχεδιαστεί για να επιλύσουν ένα σαφώς εντοπισμένο πρόβλημα ασφάλειας του εφοδιασμού. Οι
αξιολογήσεις των κρατών μελών για την κατάσταση της ασφάλειας του εφοδιασμού δεν είναι αρκετά
ενδελεχείς και δεν στηρίζονται πάντα σε οικονομικά αιτιολογημένο στόχο για την ασφάλεια του
εφοδιασμού. Η Επιτροπή, επομένως, ζητεί η ανάγκη μηχανισμών δυναμικότητας να στηρίζεται σε
αυστηρή αξιολόγηση της επάρκειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η σημερινή δέσμη μέτρων για
καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους προτείνει μια αξιολόγηση της επάρκειας των πόρων σε
ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία θα παρέχει μια όλο και πιο αξιόπιστη βάση για τον καθορισμό της ανάγκης
για μηχανισμό δυναμικότητας.
Οι μηχανισμοί δυναμικότητας πρέπει να είναι κατάλληλοι και ανοικτοί σε όλους τους
παρόχους δυναμικότητας
Η έρευνα διαπίστωσε ότι ο σχεδιασμός των περισσότερων μηχανισμών δυναμικότητας θα μπορούσαν να
βελτιωθούν σημαντικά.
Πρώτον, ο επιλεγείς μηχανισμός πρέπει να είναι ο κατάλληλος για την επίλυση του προβλήματος που
επισημαίνεται. Εξάλλου, για μακροπρόθεσμα προβλήματα επάρκειας, ένας μηχανισμός για όλο το
εύρος της αγοράς φαίνεται ότι είναι ο καταλληλότερος. Επίσης, οι ανησυχίες προσωρινής επάρκειας
αντιμετωπίζονται καλύτερα μέσω περισσότερο μεταβατικών μέτρων, όπως ένα στρατηγικό απόθεμα.
Τα στρατηγικά αποθέματα διατηρούν ορισμένη δυναμικότητα εκτός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η
οποία θα χρησιμοποιηθεί μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Όταν το ζήτημα της επάρκειας
παραγωγής εντοπίζεται σε περιορισμένη περιοχή, βελτιωμένες συνδέσεις με το δίκτυο και ο
καθορισμός καταλληλότερων γεωγραφικών ορίων των ζωνών προσφοράς ενδείκνυνται περισσότερο
για την επίλυση των υποκείμενων προβλημάτων επάρκειας.
Τα επονομαζόμενα «καθεστώτα διακοψιμότητας» καλούν τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας να
μειώσουν την ζήτησή τους σε ενέργεια υπό συνθήκες έλλειψης. Η έρευνα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι
τέτοια καθεστώτα μπορεί να είναι κατάλληλα για να ενθαρρύνεται η ευέλικτη ζήτηση μακροπρόθεσμα,
αλλά παράλληλα, δεν πρέπει να καταστούν επιδότηση για ενεργοβόρους χρήστες
Δεύτερον, η τιμή που καταβάλλεται για τη δυναμικότητα πρέπει να καθορίζεται με ανταγωνιστική
διαδικασία. Στην έρευνα επιβεβαιώνεται ότι οι τιμές που καθορίζονται μέσω διοικητικής διαδικασίας δεν
είναι κατάλληλες, εφόσον διατρέχουν κίνδυνο υπεραποζημίωσης των δικαιούχων ή παράλειψης να
παρέχουν ασφάλεια του εφοδιασμού. Οι ανταγωνιστικές διαδικασίες καθορισμού των τιμών, μαζί με
ανοικτά κριτήρια επιλεξιμότητας που επιτρέπουν την συμμετοχή όλων των πιθανών παρόχων
δυναμικότητας, διασφαλίζουν τα κατώτατα δυνατά όρια των τιμών που καταβάλλονται για
δυναμικότητα. Τούτο είναι σημαντικό για να διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα οι τιμές ηλεκτρικής
ενέργειας για τους καταναλωτές.
Τρίτον, οι μηχανισμοί δυναμικότητας θα πρέπει επίσης να είναι ανοικτοί για παρόχους από άλλα κράτη
μέλη. Τούτο θα παρέχει κίνητρα για επενδύσεις σε διασυνδέσεις και δυναμικότητα παραγωγής σε άλλα
κράτη μέλη και θα μειώσει το κόστος του συστήματος.
Επόμενα βήματα
Δεδομένου ότι στην έρευνα διαπιστώνεται ότι ορισμένοι υφιστάμενοι μηχανισμοί δυναμικότητας
παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για
να εναρμονίσει αυτά τα καθεστώτα με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Επιπλέον, όλα τα νέα
σχέδια των κρατών μελών για τη θέσπιση μηχανισμών δυναμικότητας θα αξιολογηθούν με βάση τις
γνώσεις που αποκτήθηκαν από την τομεακή έρευνα.
Ιστορικό του φακέλου
Βλ. επίσης το ενημερωτικό δελτίο για την τελική έκθεση της τομεακής έρευνας και τον ιστότοπο
τομεακών ερευνών.
Τον Απρίλιο του 2015, η Επιτροπή ξεκίνησε τομεακή έρευνα με αντικείμενο τη χρηματοδοτική στήριξη
που παρέχουν τα κράτη μέλη της ΕΕ στους παραγωγούς και τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας με
σκοπό τη διασφάλιση του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια (μηχανισμοί δυναμικότητας). Ανησυχούσε
για ότι οι μηχανισμοί δυναμικότητας συνεπάγονται αδικαιολόγητη ευνοϊκή μεταχείριση ορισμένων
παραγωγών ή τεχνολογιών και ότι δημιουργούν εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής
ενέργειας, παραβιάζοντας τους κανόνες της ΕΕ περί των κρατικών ενισχύσεων.
Για να εκτιμήσει αυτές τις ανησυχίες, πέρυσι η Επιτροπή συγκέντρωσε πληροφορίες από συμμετέχοντες
στην αγορά και δημόσιους φορείς σχετικά με τους υφιστάμενους και σχεδιαζόμενους μηχανισμούς
δυναμικότητας σε 11 κράτη μέλη. Τον Απρίλιο του 2016, η Επιτροπή δημοσίευσε ενδιάμεση έκθεση και
κάλεσε το κοινό να υποβάλει παρατηρήσεις.
IP/16/4021
Αρμόδιοι επικοινωνίας:
Ricardo CARDOSO (+32 2 298 01 00)
Yizhou REN (+32 2 299 48 89)
Ερωτήσεις του κοινού: Europe Direct τηλεφωνικά 00 800 67 89 10 11 ή με ηλεκτρονικό μήνυμα