Transcript Οι μικρές ελληνικές επιχειρήσεις στην εποχή των πλαισίων

Ευρωπαϊκό Σύστημα Πιστωτικών Μονάδων για την Επαγγελματική
Κατάρτιση (ECVET) και η σύνδεση του με το Εθνικό/Ευρωπαϊκό
Πλαίσιο Προσόντων (ΕΠΠ)
ECVET workshop
Αθήνα, 23/10/2012
Οι μικρές ελληνικές επιχειρήσεις στην εποχή των
πλαισίων προσόντων, των πιστωτικών μονάδων
κατάρτισης και της πιστοποίησης.
Παρασκευάς Λιντζέρης
Εκτελεστικός Διευθυντής ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ
Small Business Act 2012
Page  2
Small Business Act 2012
 Ο ελληνικός τομέας ΜΜΕ διαφέρει σημαντικά στη δομή του από το
σύνολο της ΕΕ: (1) είναι μεγαλύτερος, με πολύ λιγότερες μεγάλες
επιχειρήσεις και (2) οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις καταλαμβάνουν
μεγάλο μερίδιο στην απασχόληση (74,3% έναντι 50,2% του μ.ο της ΕΕ27).
 Ο τομέας των ΜΜΕ είναι πιο σημαντικός για την Ελλάδα από το μέσο όρο
της ΕΕ και οι ελληνικές ΜΜΕ τείνουν να είναι μικρότερες από τις
αντίστοιχες της ΕΕ.
 Η κρίση προκάλεσε ραγδαία μείωση του αριθμού των ελληνικών ΜΜΕ, η
οποία εκτιμάται ότι αντιστοιχεί σε 121.000 χιλιάδες οικονομικές μονάδες
μεταξύ του 2009 και του 2011.
 Η παραγωγικότητα των ελληνικών ΜΜΕ είναι πολύ μικρή για τα πρότυπα
της ΕΕ.
 Το ποσοστό των ελληνικών ΜΜΕ υψηλής τεχνολογίας και έντασης
γνώσης είναι μόλις 18% ενώ στο σύνολο της ΕΕ οι αντίστοιχες
επιχειρήσεις είναι περίπου το ένα τρίτο των ΜΜΕ.
Page  3
Small Business Act 2012
Page  4
Page  5
Ιδιαιτερότητες των μικρών επιχειρήσεων
 Αρκετές ειδικότητες δεν διαθέτουν (ενώ το επιθυμούν έντονα) σαφή
τυπική εκπαιδευτική διαδρομή απόκτησης προσόντων και άδεια άσκησης
επαγγέλματος.
 Το ενδιαφέρον σήμερα εστιάζεται στην αναγνώριση πρόσθετων
επαγγελματικών αρμοδιοτήτων που απορρέουν από την επιμόρφωση και
την πιστοποίηση προσόντων. Η πιστοποίηση κατανοείται -και καθίσταται
επιθυμητή- ως αναγκαίο μέσο για την απόκτηση ή αναβάθμιση της άδειας
άσκησης επαγγέλματος.
 Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει αυξημένη ανάμειξη εργασιακών
καθηκόντων και λειτουργιών ανάμεσα σε συναφείς επαγγελματικές
ειδικότητες (αλληλοδιείσδυση αρμοδιοτήτων). Πεδίο συγκλύσεων και
ανταγωνισμών. Το πρόβλημα της οριοθέτησης των επαγγελματικών
πεδίων
 Οι περισσότερες από τις ειδικότητες των ΜΜΕ που εκπροσωπούνται από
τη ΓΣΕΒΕΕ ενδιαφέρονται να αποκτήσουν και να πιστοποιήσουν
προσόντα στα επίπεδα 3 και 4 του ΕθΠΠ.
Page  6
Συμπεράσματα και νέες αφετηρίες…
 Οι ελληνικές μικρές επιχειρήσεις χρειάζονται ένα πλαίσιο έξωθεν ενίσχυσης
με εστίαση (α) στην υιοθέτηση και χρήση καινοτομιών και τεχνολογικών
εφαρμογών και (β) στην αξιοποίηση προσαρμοσμένων μορφών
αναβάθμισης των προσόντων του ανθρώπινου δυναμικού (ευφυή μοντέλα
workplace learning δίπλα στην παραδοσιακή κατάρτιση).
 Οι ειδικότητες που διαθέτουν διαδικασία απόκτησης άδειας άσκησης
επαγγέλματος ενδιαφέρονται για τα θέματα της πιστοποίησης προσόντων
γιατί αναγνωρίζουν την ανάγκη διά βίου μάθησης, αλλά και ανησυχούν για
τον κίνδυνο δημιουργίας μιας κερδοσκοπικής αγοράς πιστοποίησης και για
την υποτίμηση των εκπαιδευτικών διαδρομών απόκτησης προσόντων
υπέρ άτυπων διαδρομών.
 Σημαντικό πρόβλημα της ελληνικής εκπαίδευσης είναι η χρόνια
υποβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης που συμβαδίζει με τη
μεταφορά και απαξίωση μεταποιητικών - βιοτεχνικών δραστηριοτήτων.
Κανένα πλαίσιο προσόντων και καμιά νέα μεθοδολογία σχεδιασμού
εκπαιδευτικών προγραμμάτων και αποτίμησης της μάθησης δεν θα λύσει
αυτό το πρόβλημα, ούτε το πρόβλημα της χρόνιας υποχρηματοδότησης
και υποτίμησης της εκπαίδευσης και της έρευνας.
Page  7
Εργαλεία του στρατηγικού πλαισίου για την επίτευξη
ευρωπαϊκής συνεργασίας στην εκπαίδευση και την
κατάρτιση (ET 2020)
 Οκτώ ικανότητες – κλειδιά για τη διά βίου μάθηση
 Ευρωπαϊκό / Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων
 Ευρωδιαβατήριο
 Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Ακαδημαϊκών Μονάδων
(ECTS)
 Ευρωπαϊκό Σύστημα Πιστωτικών Μονάδων Κατάρτισης (ECVET)
 Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για τη Διασφάλιση Ποιότητας στην Επαγγελματική
Εκπαίδευση και Κατάρτιση EQAVET
 Επικύρωση της μη τυπικής εκπαίδευσης και της άτυπης μάθησης
 Συμπλήρωμα Διπλώματος
 Δίκτυο ENIC (European Network of Information Centers- Ευρωπαϊκό δίκτυο
κέντρων πληροφόρησης και δίκτυο NARIC (National Academic Recognition
Information Centers - Εθνικά κέντρα πληροφόρησης για την αναγνώριση
ακαδημαϊκών προσόντων
Page  8
Το πλαίσιο …
Οι «χώροι»…
και ο «χρόνος».
Εκπαίδευση – Κατάρτιση / Μάθηση
• Μικρή συμμετοχή στη διά βίου μάθηση,
με υψηλό κόστος και αυξανόμενη
υποχρεωτικότητα
• Υπερ-εκπαίδευση / υπο-εκπαίδευση
• Αναποτελεσματική σύνδεση
εκπαίδευσης και εργασίας
• Υποβαθμισμένη τεχνική επαγγελματική
εκπαίδευση
Εργασία - επαγγέλματα - παραγωγή
•
•
•
•
Υψηλή ανεργία
Απορρυθμισμένη αγορά εργασίας
Κατάρρευση συλλογικών ρυθμίσεων
Έλλειψη κλαδικής αναπτυξιακής
στρατηγικής
Page  9
Γενικότερη κοινωνικό – οικονομική
συγκυρία παγκοσμίως και στην
Ευρώπη: Από την ευφορία στην ύφεση
Η βαθιά κρίση στην Ελλάδα αλλάζει
όλα τα δεδομένα
Παθογένειες που αναδεικνύονται από
την ιστορία διαμόρφωσης και εξέλιξης
• των εκπαιδευτικών υποσυστημάτων,
• της αναγνώρισης των προσόντων,
• των μεταβολών στην οικονομία και
στην εργασία
Η εφαρμογή της στρατηγικής της ΔΒΜ (ΕθΠΠ, ECVET,
μαθησιακά αποτελέσματα, πιστοποίηση προσόντων) στην
Ελλάδα της κρίσης.
 Σχεδιάστηκε για να συμβάλλει στη διαχείριση μιας διαφορετικής
μακροοικονομικής κατάστασης (πχ μικρά ποσοστά ανεργίας) και σήμερα έχει
να αντιμετωπίσει βαθιά οικονομική κρίση με απότομα αυξανόμενη ανεργία
έλλειψης θέσεων εργασίας («υπερπροσοντούχοι» άνεργοι)
 Εμπεριέχει την ιδέα της κοινωνικής διαπραγμάτευσης και συμφωνίας και θα
εφαρμοστεί σε μια περίοδο που ο ένας κοινωνικός πόλος τελεί εν αδυναμία,
επομένως θα έχει απολεσθεί η αναγκαία για τη λήψη βιώσιμων αποφάσεων
«ισορροπία δύναμης»  Σαφής κίνδυνος άμεσης και μονοσήμαντης
υπαγωγής της εκπαίδευσης και της πιστοποίησης προσόντων στις λεγόμενες
«ανάγκες της αγοράς εργασίας» και στην απόλυτη προτεραιότητα και επιβολή
της οικονομίας έναντι όλων των άλλων κοινωνικών πεδίων.
 Στηρίζεται στην ύπαρξη ισχυρής κουλτούρας έρευνας και μάθησης η οποία δεν
υπάρχει, αλλά και δεν καλλιεργείται ακόμα στην ελληνική εκπαίδευση
 Θα χρειαζόταν μια ισχυρή και εξορθολογισμένη παρουσία του δημοσίου σε
πολλούς από τους σχεδιαζόμενους μηχανισμούς και υλοποιείται σε μια φάση
που τα κατεστραμμένα δημοσιονομικά αποτρέπουν οποιαδήποτε ουσιαστική
εμπλοκή των δημόσιων φορέων.
Page  10
Μαθησιακά αποτελέσματα: Το νέο «Ευαγγέλιο».
• Tα μαθησιακά αποτελέσματα υπήρχαν πάντα στην προβληματική της
εκπαίδευσης και εκφράζονταν ως εκπαιδευτικοί στόχοι, μαθησιακές
επιδιώξεις, εξεταστέα ύλη, προσδοκώμενα αποτελέσματα κοκ.
• Ωστόσο, υπάρχει σαφώς μια νέα και αναβαθμισμένη έμφαση σε αυτά. Τι
είναι καινούργιο στη «στροφή προς τα ΜΑ»;
• Η αποκλειστική σχεδόν προσήλωση στις εκροές και η (τεχνητή)
αντιπαράθεσή τους με τις εισροές και τις διαδικασίες εκπαίδευσης
και μάθησης.
• Η νέα νοηματοδότησή τους (πρωτίστως και κυρίως) εκ μέρους των
αναγκών της αγοράς εργασίας (μέσω της σύνδεσής τους με τα
επαγγελματικά περιγράμματα, τις προβλέψεις εξέλιξης Π&Ζ των
επαγγελμάτων, των εγκάρσιων βασικών ικανοτήτων για τη ΔΒΜ)
• Η φορμαλιστική μορφοποίησή τους ως αρθρωτές ενότητες /
ψηφίδες, που συνιστούν αυτοτελείς από εκπαιδευτική και
αξιολογική άποψη, οντότητες.
• Η μετρησιμότητα και η ποσοτικοποιημένη απόδοση των ΜΑ με την
προσθήκη βαθμών σχετικής βαρύτητας ECVET.
Page  11
Μαθησιακά αποτελέσματα
 Η έννοια των «μαθησιακών αποτελεσμάτων» έχει ένα μεγάλο εύρος
ερμηνειών που συντονίζεται με το βασικό στόχο που θέτει κάθε
εκπαιδευτικό σύστημα. Έτσι δεδομένης της «διαφοράς στόχων» μεταξύ
των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών συστημάτων  Κάποια επιδιώκουν
«προετοιμασία για το επάγγελμα» (γενική εκπαίδευση, θεωρητική γνώση
και μεγαλύτερη, αλλά οργανωμένη εξειδίκευση) και κάποια άλλα
«απασχολησιμότητα» (ευελιξία, ατομική επιλογή, πιστοποίηση επιμέρους
προσόντων), υπάρχει εκ μέρους μας θέμα επιλογής.
 Ανάγκη να μην χαθεί ο ολιστικός χαρακτήρας του εκπαιδευτικού
συστήματος που προσδίδει στα άτομα όχι μόνο επαγγελματικές
δεξιότητες, αλλά επίσης θεωρητικές γνώσεις και ευρύτερη παιδεία που
συνυφαίνεται με την ιδιότητα του πολίτη, όπως και εξειδίκευση.
 Τα μαθησιακά αποτελέσματα πρέπει να εμπεριέχουν στη διατύπωση του
περιεχομένου τους το αποτέλεσμα της διαβουλευτικής διαδικασίας μεταξύ
όλων των ενδιαφερομένων μερών, κοινωνικών φορέων εκπροσώπησης,
κράτους, εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων.
Page  12
ECVET (1)
 Τι είναι το ECVET;
– Είναι ένας τρόπος το άτομο να συσσωρεύσει, να αναγνωρίσει και να
μεταφέρει τα επαγγελματικά προσόντα του. Η αναγκαία «κοινή γλώσσα»
για αυτή τη μεταφορά και αναγνώριση είναι τα μαθησιακά αποτελέσματα
– Ο τρόπος, το μέτρο με το οποίο μετρώνται τα μαθησιακά αποτελέσματα
είναι οι πιστωτικές μονάδες, που αντιστοιχούν σε βαθμούς συνολικής ή
σχετικής βαρύτητας των (ενοτήτων / ψηφίδων) μαθησιακών
αποτελεσμάτων
 Στόχος του ECVET:
– Το μείωση των διαφορών ανάμεσα στην εκπαίδευση και την κατάρτιση,
ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα της εκπαίδευσης, ανάμεσα στην τυπική, μη
τυπική εκπαίδευση και στην άτυπη μάθηση, κατ’ επέκταση ανάμεσα στα
διάφορα επαγγέλματα και τομείς της οικονομίας  «ανοιχτές διαδρομές
παντού».
Page  13
ECVET (2)
Αυτό συνδέεται, επίσης, με
– την δυνατότητα επιλογής προσωπικής διαδρομής μάθησης (personalized
learning)
– την αξιοποίηση των «ανοιχτών μαθησιακών πηγών»
– την επιλογή ανάμεσα σε διαφορετικές μαθησιακές διαδρομές (όχι κατ’ ανάγκη
εκπαιδευτικές)
Πως εκφράζεται στην Ελλάδα το πρόβλημα της διαπερατότητας (μεταξύ
επιπέδων εκπαίδευσης);
– Η διαπερατότητα ανάμεσα στα επίπεδα 3, 4 και 5 του ΕθΠΠ [για παράδειγμα
εάν επίπεδο 4 είναι ο απόφοιτος μεταλυκειακού ΙΕΚ = 4 εξάμηνα, θα μπορεί να
κινείται κάποιος από το επίπεδο 3 / Λύκειο στο 4 με άλλο τρόπο πχ
επαγγελματική εμπειρία;]
– Η διαπερατότητα προς τα επίπεδα 6, 7 και 8 με άλλο τρόπο εκτός των
πανελληνίων εξετάσεων εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
Page  14
ECVET (3)
 Ο τρόπος δόμησης των προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης θα
συνίσταται πλέον σε μια αρθρωτή δομή αποτελούμενη από ενότητες μαθησιακών
αποτελεσμάτων, οι οποίες βασίζονται σε λειτουργίες και εργασίες ενός
επαγγελματικού περιγράμματος και αναλύονται σε ψηφίδες στις οποίες
αποδίδονται βαθμοί ECVET, οι οποίες αντιστοιχούν σε φόρτο εργασίας και άλλα
κριτήρια.
 Σε αυτή τη μορφή φορμαλιστικού ορθολογισμού
– εξασφαλίζεται η τυποποίηση (άρα η δυνατότητα διασφάλισης ποιότητας), αλλά
δεν αποφεύγεται ο τεμαχισμός της γνώσης σε μη αυτοτελή και ασύνδετα
υποσύνολα.
– Περιορίζεται το εύρος των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων της μάθησης στην
απόκτηση επαγγελματικών προσόντων.
– Υποβαθμίζονται οι δεξιότητες και κυρίως οι ικανότητες που δεν μπορούν να
μετρηθούν με τις συνήθεις αξιολογικές μεθόδους.
– ευνοείται η εξατομίκευση, παραγνωρίζοντας ότι η μάθηση (όπως και η εργασία)
δεν είναι μια κατεξοχήν ατομική, αλλά μια συλλογική και κοινωνική εμπειρία
Page  15
Ενέργειες της ΓΣΕΒΕΕ
 Πιστοποίηση επαγγελματικών περιγραμμάτων.
 Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων συνεχιζόμενης κατάρτισης
βάσει πιστοποιημένων περιγραμμάτων σε ειδικότητες που δεν
διαθέτουν σχετική αρχική εκπαίδευση και άδεια άσκησης
επαγγέλματος.
 Ενέργειες διάδοσης και αξιοποίησης των πορισμάτων των
επαγγελματικών περιγραμμάτων στα επίπεδα της εκπαίδευσης
(εκσυγχρονισμός των προγραμμάτων σπουδών) και της εργασίας
(πρωτοβουλίες για την τροποποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών).
 Συμμετοχή στην αναμόρφωση του περιγράμματος του εκπαιδευτή
ενηλίκων, όπου δοκιμάστηκε η εκπόνηση Πλαισίου Προγράμματος και
η απόδοση βαθμών ECVET.
 Μελέτη ανάπτυξης κλαδικών προσόντων.
 Ενεργή συμμετοχή στη διαβούλευση και στην προετοιμασία για την
εκπόνηση συστήματος πιστοποίησης προσόντων που προέρχονται
από διαδρομές μη τυπικής και άτυπης μάθησης.
Page  16
Εν κατακλείδι χρειαζόμαστε…
1. Ισχυρή παρουσία των δημόσιων και των κοινωνικών φορέων
στη συγκρότηση και στη λειτουργία των συστημάτων διά βίου
μάθησης, απόκτησης και πιστοποίησης προσόντων.
2. Αξιοποίηση των θεσμών και των διαδικασιών κοινωνικής
διαβούλευσης για τη δημιουργική προσαρμογή των ευρωπαϊκών
κατευθύνσεων. Χάραξη προτεραιοτήτων σύμφωνα με τις
πραγματικές ανάγκες και τα προβλήματα του ελληνικού
εκπαιδευτικού συστήματος.
3. Ισορροπημένη επιμέλεια και φροντίδα για την ποσότητα και
την ποιότητα τόσο των «εισροών», όσο και των διαδικασιών και
των «εκροών» - αποτελεσμάτων.
4. Ολιστική θεώρηση της μάθησης και όχι μονοσήμαντη
υιοθέτηση προτύπων βάσει των λεγόμενων «αναγκών της
αγοράς εργασίας».
Page  17