Transcript Mark Saey, filosoof, leraar en auteur van o.a. Jongeren worden

Leertrajecten wereldburgerzin.
Een nieuw paradigma voor (wereld)burgerschapseducatie.
Jongeren vormen tot kritische (wereld)burgers hoort in feite geen aangelegenheid te zijn van
externe educatieve verenigingen die allerhande tools voor het lesgeven aanreiken. Evenmin hoort
het het exclusieve domein te zijn van een enkel vak of een paar vakken in het curriculum. Het is
gewoon de kern van onderwijs zelf, zoals men niet alleen kan opmaken uit het
Kinderrechtenverdrag, maar ook kan beargumenteren op grond van het Verlichtingsideaal
waaraan het onderwijs schatplichtig blijft. Toch is het met de burgerzin van Vlaamse jongeren
pover gesteld. Zij ontbreken de nodige algemene kennis om de voornaamste maatschappelijke
problemen te begrijpen, en internationaal gezien bengelen zij aan de staart voor wat betreft hun
democratische waarden, politieke attitude en verwachtingspatroon. Wil men dit maximaal effectief
tegengaan dan dient men niet alleen het volledige curriculum aan te spreken, maar ook alle andere
schoolfactoren die de burgerzin van jongeren beïnvloeden, integraal aan te wenden: de waarden
en houding van de rolmodellen (leerkrachten), de participatie en sensibiliteit van de leerlingen, de
ongelijkheid op school, het doelgerichte schoolbeleid. In Jongeren worden wereldburgers (Saey
M., 2014) wordt niet alleen het onderzoek naar burgerzin op school van de laatste decennia
samengevat, maar ook een model uitgetekend voor een enkele leerpraktijk waarmee men op de
juiste schaal vernoemde factoren integraal kan bevorderen. Dat model heet Leertraject
Wereldburgerzin, en betreft weinig meer dan een verbetering (en veralgemening naar het ASO)
van de reeds in het BSO, TSO en KSO bestaande Geïntegreerde Proef. Er worden meerdere
vakken bij betrokken, die een haalbare beurtrol van 2 weken krijgen, ingedeeld volgens een moreel
stappenplan, dat garant staat voor een probleemgerichte en neutrale of democratische
benadering. De praktische proef wordt bedacht en uitgewerkt in het kader van of met het oog op
wereldburgerzin, als doel van onderwijs in een urbane wereld. De jaarlange proef wordt begeleid
door een jury, die in deze vernieuwing wordt aangevuld met leden van lokale
middenveldorganisaties en, ja, vertegenwoordigers van de externe educatieve verenigingen. Om
zo de brede school te helpen uitbouwen en aansluiting te maken met de stedelijke
transitiebewegingen. Dit model integreert de pedagogisch positieve elementen uit de
methodescholen op een haalbare manier, middels een jaarlang project dat een moderne
gebruikscontext aanlevert voor een betere transfer en integratie van de algemene kennis en
ontwikkeling van democratische waarden. Het plaatst het Verlichtingsideaal op school terug
centraal en onderstut het klassieke curriculum, veeleer dan het aan te vullen, te beconcurreren of
overladen met allerlei spitsvondigheden. Daarnaast biedt Jongeren worden wereldburgers ook een
volledig en gedetailleerd verslag van het door Kleur Bekennen gelauwerde en meest geciteerde
goede praktijkvoorbeeld: The Refugees Project, dat diende als gesimuleerde interventie-onderzoek
naar de effectiviteit van de gehanteerde pedagogie en didactische methoden. Het is tot op heden
de meest volledige en nauwkeurige beschrijving van een vakoverschrijdend project
wereldburgerschap, waardoor het boek ook dienst kan doen als cursus in de lerarenopleidingen.
Leertrajecten wereldburgerzin gaf als model reeds de aanzet voor Beverzaken bij School Zonder
Racisme, levert de pedagogische onderbouw of inspiratie voor de GO! school van de toekomst in
Brussel, en vormt de inzet voor een Europees project gericht op de beïnvloeding van het
onderwijsbeleid. Meer informatie kan men vinden op www.civiclab.be.