Transcript Zobacz prezentację na temat ekslibrisu

Ekslibris to niewielka rozmiarami grafika
wskazująca właściciela książki, ze
względu na swoją wartość artystyczną
będącą także jej ozdobą.
Termin wywodzi się z wyrazów łacińskich
„ex’’ i „libris’’ i oznacza: z książek, z
księgozbioru, z biblioteki.
Ekslibris ma zwykle postać oddzielnej
karteczki umieszczanej na wewnętrznej
stronie okładki książki. Widnieje na niej
napis „ex libris’’, po którym następuje imię
i nazwisko właściciela księgozbioru lub
nazwa instytucji. Tekst zazwyczaj
uzupełnia odpowiednie wyobrażenie
graficzne symbolizujące osobowość i
zainteresowania właściciela lub
charakter jego zbioru bibliotecznego.
Historia ekslibrisu sięga starożytnego
Egiptu. Za najstarszy znak
własnościowy, określany mianem
praekslibrisu, uważa się fajansową
tabliczkę z końca XIV wieku p.n.e.
zabezpieczającą rękopiśmienne
zwoje papirusów egipskiego
władcy Amenophisa III.
Najwcześniejszym polskim
protoekslibrisem jest herb Bogoria z 1373
roku umieszczony na Biblii należącej do
arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława
Bogorii ze Skotnik.
Humorem
sytuacyjnym
nacechowane są
m.in. prace
drzeworytnicze
Wojciecha
Barylskiego, np. w
ekslibrisie dla Stanisława
Aulicha odtworzył w sposób żartobliwy
legendę o Piaście kołodzieju, który kryje
się pod wozem przed aniołami
wieszczącymi mu wybór na króla, ale żona
Piasta- Rzepicha, wskazuje wałkiem
miejsce ukrycia się męża.

Motywy komiczne oparte na dowcipie
znajdujemy w wielu znakach
książkowych. Czasami twórca ekslibrisu
przerabia żartobliwie nazwisko osoby, dla
której znak książkowy został
przeznaczony.

Przykładem może być
drzeworytowy ekslibris
przedstawiający rybę, wykonany przez
Konstantego Marię Sopoćkę dla bibliofila
Józefa Rybickiego.
W innym ekslibrisie wykonanym dla
Stanisława Aulicha sparodiował
fantastyczno- symboliczny obraz
Władysława Podkowińskiego „Szał
uniesień” przedstawiający
nagą kobietę, która zamiast
obejmować za szyję konia
stającego dęba, uchwyciła
wznoszącą się rakietę
kosmiczną.

Wspaniały księgozbiór, zawierający wiele
dzieł bibliofilskich, zgromadził Stanisław
Kostka Zamoyski. Książki jego opatrzone
były miedziorytowym ekslibrisem
przedstawiającym herb rodowy Jelita na
tle draperii.

Ze swego cennego zbioru
stworzył Bibliotekę
Ordynacji Zamoyskiej
w Warszawie.

Pod wpływem sztuki ludowej
pozostawała twórczość
ekslibrisowa rysownika i grafika
Stanisława Zgaińskiego
z Szamotuł.
Uwagę zwracają ekslibrisy o
tematyce muzycznej, m.in. znak
książkowy wykonany dla Ignacego Jana
Paderewskiego z profilem pianisty wirtuoza.
W pracy drzeworytniczej
Stanisława
Chrostowskiego
znaczące miejsce
zajmował ekslibris. Dla
publicysty i pisarza
Melchiora Wańkowicza
wykonał znak książkowy
z wizerunkiem herbu Lis,
księgami na mieczu i
sakiewką z pieniędzmi.
Jan Hasso – Agopsowicz, grafik amator,
lekarz z Nowego Sącza wykonał w tuszu
znak własnościowy dla A. Jaworskiego.
Na znaku
własnościowym
profesora Andrzeja
Ryszkiewicza
wykonanym przez
Jerzego
Jarnuszkiewicza,
przedstawiona jest
postać bibliofila
czytającego przy
lampie naftowej.
Stanisław Łuckiewicz
opracował ekslibris dla
Włodzimierza Egiersdorffa
przedstawiający alegorię
sztuki w czarnym welonie
na tle płonącej
Warszawy. Włodzimierz
Egiersdorff kolekcjonował
ekslibrisy polskie, jego
biblioteka obejmowała
dzieła historyczne,
pamiętniki i varsaviana.
Kazimierz Wiszniewski wykonał ekslibris
dla Stefana Wojciechowskiego,
właściciela bogatej kolekcji ekslibrisów i
wspaniałego księgozbioru.
Antoni Brosz posiadał bogaty zbiór
ekslibrisów, w tym wiele z rycinami
popularnych postaci, bohaterów słynnej
powieści Cervantesa – błędnego
rycerza Don Kichota i jego giermka
Sacho Pansy.
Z okazji 150 - lecia
działalności Biblioteki
Zakładu Narodowego
imienia Ossolińskich
artysta grafik
Wojciech Barylski
wykonał
drzeworytowy ekslibris,
przedstawiający
gmach Biblioteki we
Wrocławiu.
Opracowano na podstawie:
Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław
1971
Wojciechowski M. J., Ekslibris – godło
bibliofila, Wrocław 1978