Transcript prezentacja - Ekslibris

Znak własnościowy książki
Ex libris (z łac.) – z ksiąg, spośród książek;
Ex libris – „artystycznie wykonana nalepka
z wkomponowanym nazwiskiem lub godłem
właściciela umieszczona na wewnętrznej stronie
okładki książki”.
Najstarszy
zachowany
znak
własnościowy
– fajansowa tabliczka z imieniem i nazwiskiem
dołączona do papirusu faraona
AMENHOTEPA III.
Znajduje się w zbiorach
Muzeum Brytyjskiego
w Londynie.
 Ręczne
adnotacje znakowe
w Europie od średniowiecza .
pojawiające
się
 Poprzedzają druk.
 Umieszczane na dolnym marginesie pierwszej karty
tekstu.
 Najstarszy
pochodzi z XIV w.
 Malowany herb Bogoria na kodeksie pergaminowym
należał do arcybiskupa gnieźnieńskiego, doradcy
króla Kazimierza Wielkiego
Jarosława ze Skotnik.
 Znajduje się
w Bibliotece Kapitulnej
w Gnieźnie.
 Najstarszy polski ekslibris pochodzi z 1516 r.
 Należał do kanclerza i biskupa Marcina Drzewickiego.
 Znak drzeworytniczy wykonany
prawdopodobnie w wiedeńskiej
oficynie Hieronima Wietora
z Lubomierza na Dolnym Śląsku.
Zabytek ten sprawia, że Polska
zalicza się do krajów
o najstarszych tradycjach ekslibrisowych.
Kto karty zagina, czy latem czy wiosną,
Niech uszy mu długie, jak osłu wyrosną!
Kto książki smaruje lub skazy w nich czyni,
Ten ryj zamiast gęby niech ma na kształt świni!
Kto książki mi łamie i karty wydziera,
Ten śmiercią najsroższą niech prędko umiera!
Kto książki złośliwie mi kradnie lub psuje,
Niech diabeł go porwie i srodze katuje!
Kto tę książkę ukradnie, niech mu ręka odpadnie,
A kto ją schowa pod futro, tego obwieszą jutro!
Kto tę książkę świśnie, niech na gałęzi zawiśnie!
"[...] Ekslibris.
Profesor Jan Miodek wyjaśnia ortograficzną
zasadę pisowni słowa „ekslibris”.
Taką częściowo przyswojoną formą, czyli traktowaną
jako jeden wyraz, stało się łacińskie wyrażenie ex
libris.
Uważany za formę rodzaju męskiego (ten) ekslibris
– pisaną łącznie i przez „ks”, bo w wyrazach
przystosowanych do polskiej ortografii „x”
nie istnieje.
Piszemy więc ekslibris i mówimy o ekslibrisie
w znaczeniu „ozdobna kartka z nazwiskiem lub
godłem, właściciela księgozbioru, naklejana
na jego książkach”.
Oryginalną pisownię rozłączną natomiast ex libris
zachowujemy przy sporządzaniu napisu na tejże
ozdobnej kartce (np. Ex libris Jana Kowalskiego
– „z książek Jana Kowalskiego”).
Mówiąc jeszcze inaczej: na ekslibrisie piszemy
ex libris, ale napiszemy do kogoś : „Jaki masz
ładny ekslibris!
Ekslibris zwany jest też
księgoznakiem
Niewielka rycina wykonana
wybraną techniką graficzną.
Zawiera motyw graficzny
i nazwisko właściciela.
akwaforta
- rysunek wykonany
jest igłą stalową
na płytce miedzianej
lub cynkowej
i wytrawiony za pomocą
roztworu kwasu
azotowego; przypomina rysunek piórkiem.
drzeworyt
– najstarsza technika graficzna, polegająca na
wyżłobieniu rysunku w klocku drewnianym, pokryciu
farbą powstałych, wypukłych części i odbiciu na
papierze.
grafika
– jedna z podstawowych dziedzin sztuk
plastycznych; obejmuje techniki
pozwalające na mechaniczne
powielanie rysunku
z uprzednio przygotowanego
negatywu, np. klocka
drewnianego, płytki metalowej
lub kamiennej.
litografia
– technika graficzna, w której
rysunek przeznaczony
do odbicia wykonano na kamieniu
litograficznym;
odbitka rysunku zwie się litografią.
linoryt
– technika graficzna, w której
tło rysunku wycina się w linoleum;
powstały w ten sposób rysunek
wypukły powiela się farbą.
gipsoryt
– technika graficzna polegająca na wykonaniu
rysunku w płytce gipsowej dłutkami
drzeworytnicznymi.
 Wyraz szacunku i dbałości o książki.
 Wysokie potrzeby kulturalne ich właściciela.
 Motywuje do dbałości i terminowego zwrotu
(jeśli jest wypożyczona).
 Zabezpiecza przed kradzieżą.
 Podnosi walory artystyczne i wartość kolekcjonerską
danego egzemplarza.
 Encyklopedia wiedzy o książce. Red. A. Binkenmajer, B. Kocowski, J.
Trzynadlowski. Wrocław, 1971
Strony internetowe:
Maria Gron, Monika Szczerbacz: Ekslibris - znak własnościowy [online].
Chełm: Biblioteka Pedagogiczna [dostęp 15 marca 2010]. Dostępny w
Internecie: http://e-pedagogiczna.edu.pl/upload/file
/bibliotekiped/ekslibris.pdf
 Ekslibris(znak) [online]. [dostęp 15 marca 2010]. Dostępny w Internecie:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ekslibris_(znak)
 Konkurs biblioteczny [online]. [dostęp 15 marca 2010]. Dostępny w
Internecie: http://www.sp303.internetdsl.pl/konkursbib.htm
 Barbara Misiewicz: Ekslibris znak właściciela książki [online]. Suwałki:
Gimnazjum nr 6, Biblioteka Szkolna [ dostęp 12 marca 2010]. Dostępny
w Internecie: http://www.cdniku.pl/pliki/32.pdf
Opracowała: Katarzyna Gozdawa-Grajewska
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Rybniku