انواع اهداکنندگان خون
Download
Report
Transcript انواع اهداکنندگان خون
دکتر گیتی ایزدی پور
اداره کل انتقال خون گیالن
به نظر شما انواع اهداکنندگان خون کدامند؟
اهداکننده مستمر کیست؟
چگونه می توان در گروه اهداکنندگان مستمر خون قرار گرفت؟
فواید اهدای مستمر خون چیست؟
ماجرای آقای زاهد خسروی راد
کارمند آموزش و پرورش استثنایی
کردستان
ماجرای خانم طاهری
پرستار بیمارستان رازی رشت
.1
اهداکنندگان حرفه ای یا پولی
.2اهداکنندگان جایگزین یا فامیلی
.3اهداکنندگان داوطلب بدون چشمداشت مادی
اهدا کنندگان پولی کسانی هستند که در ازای دریافت پول یا کاالی قابل
تبدیل به پول ،مبادرت به اهدای خون خود می نمایند .از آنجایی که این
افراد ممکنست به خاطر دریافت پول ،به سواالت مربوط به رفتارها و
سالمت خود پاسخ صحیح ندهند ،سالمت خود و بیمار گیرنده خون را به
خطر می اندازند .بنابراین نمی توانند بعنوان منبع تامین خون سالم معرفی
شوند.این گروه بیشترین احتمال آلودگی به بیماریهای عفونی قا بل انتقال از
طریق خون را دارند.امروزه این شیوه اهدای خون در اکثر نقاط دنیا
منسوخ شده است * و خوشبختانه در کشور ما از زمان تاسیس سازمان
انتقال خون این روش منسوخ گردیده است.
* دکتر گائو یائوجی در سال 2008درکتاب خود با عنوان (بالی ایدز چین
– ده هزار حرف) از موارد خون فروشی مخفیانه در کشور چین با سوء
استفاده از روستائیان فقیر پرده برداشت.
بانک خون گیالن در سال 1339با دو تکنیسین در خیابان علم الهدای رشت در ساختمانی که
متعلق به شهرداری بود شروع به کار کرد حتی روی سردر آن ساختمــــــان تابلوی کوچکی
بــــود با این مزمـــون :بانک خون رشت تاسیس 1339
ایننن محننل جهننت توزیننع خننون بننود .خننون مننورد نینناز توس ن بننی سننیم بننه شننیر خورشننید تهـننـران
اعـــــالم می شد و از آنجا در کلمن های مخصوصی گذاشته می شد و با ماشین هنای شنب رو بنه
رشت منتقل می شد .
خنندمتگزار از ترمینننال تحویننل مننی گرفننت و سننوس کننران مننم روی پننال انجننام مننی شنند و بننه
بیمارستانها فرستاده می شد در آن موقع در تهران مردی بود به نام سنجر که خون دهنده ها را بنه
مرکز شیر خورشید آن زمان که در میدان سوه اول ناصر خسرو بود معرفی می کرد و داللی منی
گرفت .
هیئت مدیره شیرخورشید گیالن به این فکر افتادند که چون تهیه و انتقال خون از تهران
با مشکالتی همراه است چنین شخصی را در رشت پیدا کنند تا کار خونگیری را در
رشت شروع نمایند.بنا برین فردی را بنام عبان عزتیان معروف به عبان پهلوان پیدا
کردند که خود دو نفر بنام شعبان و علی عبدهللا پوربه عنوان شاگرد داشت اینها افراد
را می آوردند 25-30تومان به افراد خون دهنده می دادیم و 5تومان هم به واسطه می
دادیم .اینها حتی بعضی شبها با مینی بون دنبال افراد به تهران می رفتند و یک مینی
بون آدم جمع می کردند و به رشت می آوردند وصبح خون می دادند و به تهران باز
می گرداندند .شاید کسی هفته ای 2-3بار هم خون می دادند .این افراد بسیار ضعیف
و کم خون بودند.
به هر حال هر خونی که به بیمارستان می دادیم پول آن به حساب هالل احمر از
طرف بیمارستان واریز می شد .امکانات ما در آن زمان 8-6تخت خونگیری ،یخچال
معمولی ،سانتریفیوژ رومیزی ،آنتی سرم ،پال و میکروسکوپ بود ،VDRL.
ماالریا ،گروه خونی و Rhروی خونها آزمایش می شد .خون در شیشه ریخته می
شد یک سر ست داخل رگ و یکی داخل شیشه 250یا 400سی سی ریخته می شد
خونها هماتوکریت بسیار پایینی داشتند مخصوصا ً خون فردی به نام نادر معتمدی که
خون منفی داشت .
(جدول )1؛ آمار فعالیت بانکخون رشت از سال 1349لغایت 1354ه.ش
اهدایی :دادن خون بدون دریافت وجه از طرف خوندهنده
رایگان :دراختیار نهادن خون بدون پرداخت هزینة آن از طرف بیمار
در سال 1353دکتر عالء سازمان ملی انتقال خون را در تهران تاسیس کرد
در اساسنامه سازمان انتقال خون ذکر شده بود که خرید وفروش باید ملغی
شود .دکتر عالء 600نفر از دانشجویان گروه پزشکی را
( بیشتر بانوان ) برگزیده بود که برای تبلیغات به مجامع مختلف می رفتند.
تست آنتی ژن استرالیایی( هواتیت ) Bاز همین هنگام شروع شد این
سازمان کارت هم صادر می کرد و یکسال هم بیمه خون می کرد و فق از
داوطلبان خونگیری می کرد بدون اینکه پولی بوردازد.در سال 1357در
جریان انقالب و نیاز شدید به خون افراد بسیاری به صورت داوطلبانه
خون اهدا نمودند.
این افراد فق در زمانی که خون آنها مورد نیاز یکی از اعضا ی خانواده
یا آشنایان می باشد خون اهدا می نمایند .هر چند خون اهدا کنندگان
جایگزین (فامیلی) به مراتب سالمتر از اهدا کنندگان پولی می باشد ولی با
اینحال ممکنست بخاطر تحت فشار بودن از طرف اعضای خانواده و یا
نگرانی برای بیمار خود ،به سواالت پاسخ صحیح ندهند و باعث انتقال
آلودگی به فرد گیرنده خون ویا مشکالتی برای سالمتی خودشان شوند.
همچنین بستگان بیمار نیازمند به خون ،ممکن است افرادی را با پرداخت
پول تشویق به اهدای خون ،بجای خود نمایند .بدین ترتیب ،اهدای خون
جایگزین ممکن است در بردارنده سیستمی مخفی از اهدای خون پولی
باشد.بنابراین برخورد با این گروه از اهداکنندگان باید به این صورت باشد
که تشویق شده و تبدیل به اهداکننده داوطلب شوند .در ایران از سال 1387
این روش نیز استفاده نمی شود.
کسانی هستند که بصورت کامالً داوطلبانه و بدون چشمداشت مادی و
پاداش مبادرت به اهدای خون خود نموده و در قبال آن چیزی دریافت نمی
کنند .انگیزه اصلی این افراد کمک به دیگران است و ثابت شده است که
اهدای خون داوطلبانه به دلیل پایین تر بودن احتمال آلودگی به عوامل
عفونی مناسب ترین روش تامین خون سالم می باشد.الزم به ذکر است که
در حال حاضر در کشور ما تمامی اهداکنندگان از نوع اهداکننده داوطلب
می باشند.
الف) اهدا کنندگان بار اول :به اهدا کنندگانی اطالق می شود که سابقه قبلی اهدای
خون نداشته و این نخستین باری است که مبادرت به اهدای خون می نمایند.
ب) اهدا کنندگان با سابقه :به اهدا کنندگانی اطالق می شود که سابقه اهدای خون را
دارند ولی آخرین باری که اقدام به اهدای خون نموده اند بیش از یکسال می باشد
و یا به عبارتی دیگر در یک دوره یکساله کمتر از 2بار اهدای خون داشته اند.
ج) اهدا کنندگان مستمر :به اهدا کنندگانی اطالق می شود که در یک دوره یکساله
حداقل 2بار خون اهدا نموده اند.همانطور که مستحضرید آقایان می توانند ساالنه
4بار و خانمها 3بارخون اهدا نمایند .ثابت شده است این گروه ،سالم ترین و
قابل اعتماد ترین گروه داوطلبان را تشکیل می دهند و به دلیل تعهد اجتماعی که
دارند سایر افراد واجد شرای را نیز به اهدای خون مستمر تشویق می کنند.
-1اهداكنندگان مستمر آگاهي بیشتري نسبت به اهمیت اهداي خون و پیشگیري از
بیماري هاي قابل انتقال از طریق خون دارند .
-2اهداكنندگان مستمر از نظر بالیني و آزمایشگاهي مكررا ً بررسي مي شوند .بنابراین
از نظر سالمتي قابل اعتماد تر هستند .
-3اهداي مستمر خون سالم موجب دسترسي دائم به خون كافي در تمام فصول سال مي
شود .
-4اهداء كنندگان مستمر خون مناسب ترین مربیان براي تبلیغ و ترویج اهداي خون سالم
در خانواده و جامعه هستند .
-5اهداکنندگان مستمر با توجه به تجربه اهداهای قبلی به خوبی با مراحل اهدای خون
آشنا بوده و با امادگی جسمی و روانی الزم در این امر مشارکت دارند و لذا احتمال بروز
واکنشهای ناخواسته در آنان بسیار کمتر است که ضمن ایجاد ایمنی الزم برای
اهداکنندگان منجر به خونگیری با حجم های مناسبتر و لذا بهره وری تولید خواهد شد.
-6درصد اهداكنندگان مستمر خون در هر جامعه یكي از شاخصه هاي مهم توسعه و
تعهد اجتماعي است .
رنگ كارت شناسایي اهداكنندگان مستمر مطابق با جدول ذیل تعیین مي گردد .
تعداد کل اهداء
رنگ کارت
برای مردان
برای زنان
سفید
2تا 9بار
2تا 7بار
سبز
10تا 24بار
8تا 14بار
قرمز
25تا 49بار
15تا 39بار
نقره ای
50تا 99بار
40تا 69بار
طالیی
100بار به باال
70بار به باال
جهت یادآوري زمان اهداي خون بعدي اهداكننده ،كارت دیگري تحت عنوان كارت یادآور اهداي
خون صادر و به وي تحویل مي گردد .
گزارش زمین لرزه بم
اطالعیه سازمان انتقال خون کشور بعد از 48ساعت
تجربه 11سوتامبر و اهداکنندگان خون ( تحقیق دکتر جونز سال )2002
به دلیل هجوم زیاد برای اهدای خون و صفهای طوالنی اگر عده ای موفق به اهدای خون نشوند
ممکن است مجددا برای اهدای خون مراجعه نکننددر نتیجه زمانی که نیاز واقعی به خون وجود
دارد متقاضیان اهدای خون کم باشند.
تهیه مواد الزم و تامین نیروی انسانی عظیم برای انجام آزمایشات بر روی خونهای اهدایی بسیار
سخت است و جداسازی فراورده ها ( گلبولهای قرمز،پالکت و )....از خونهای اهدایی موجب
تاخیر در آماده سازی خون و ارسال به بیمارستانها می شود
گاهی مقدار خون جمع آوری شده خیلی بیشتر از میزان مورد نیاز واقعی بیماران به خون است.
لذا به دلیل اینکه زمان نگهداری فراورده هایی مانند گلبول قرمز و پالکت محدود است درصورت
انقضای تاریخ مصرف باید دور ریخته شوند و این طالی سرخ به هدر می رود.از طرفی در
بسیاری از بیماریها پزشک در خواست خون زیر 10روز را می نماید و خیل عظیمی از
خونهای باالی 10روز برای آن بیماران قابل استفاده نیست.
از طرفی چون اهداکنندگان این خونها نیز تا مدت استاندارد به اهدای خون بعدی مجاز نمی باشند
تا حدود 3ماه از اهدای خون ارزشمند این گروه محروم هستیم .
انباشته شدن بیش از حد فراورده هایی که به صورت منجمد در سردخانه نگهداری می شوند نیز
باعث افت کیفیت نگهداری محصول و در نهایت افت محصول می گردد.
یک بار اهدای خون هرگز کافی نیست
همیشه و در تمام سال اهداکننده خون باشیم
آیا در محله خود کسی را می شناسید که خون اهدا کرده باشد؟
آیا کسانی که خون اهداکرده اند مراحل اهدای خون را می دانند؟
آیا مردم محله شما توصیه های بهداشتی پس از اهدای خون را می دانند؟
آیا مردم محله شما انواع اهداکنندگان خون را می شناسند؟
آیا مردم محله شما از نحوه اهدای خون در شرای اضطراری آگاهی دارند؟