Transcript 9 ligjerata 9

Kthimi mbi aktivet (Return on Assets – ROA), Kthimi mbi
kapitalin (Return on Equity – ROE), Raportet e Leves
Dr. Gani Asllani
Kthimi në kapital e vet (ROE)
Kthimi në kapital (ROE) është e ardhura neto e
ndarë pë kapitalin e pronarëve. Ajo mat të ardhurën
neto në raport me shumën e investuar nga pronarët në
kompani. Kthimi mbi kapitalin e vet mat kthimin e
aksionereve te zakonshem.
(Kthimi në kapital -ROE)
2004
Te ardhurat neto 5.636
---------------------- = ----------- = 20.5
Kapitali i vet
27.561
2003
53.546
------------- = 0.156
22.72
Kthimi mbi aktivet e gjithsej (ROA) ose kthimi mbi
investimet (ROI)
Investitorët dhe analistët
financiar shfrytëzojnë ROI për
të krahasuar aftësitë e
kompanive.
Kthimi nga investimet ose kthimi nga aktivet tregojne nivelin e
financimit nga aktivet totale.
Ajo mund të shfrytëzohet për të krahasuar një
kompani me një tjetër ose për të krahasuar
performancen e një kompanie në një periudhe
me nje periudhe tjeter.
ROA ose ROI
2004
Te ardhurat neto
5.636
------------------------ = ----------- = 0.099
Aktivet gjithsej
57.177
2003
3.546
------------- = 0.078
45.546
Shembull
Kthimi në kapital për
Mom’s Cookie Company
(Në mijë)
E ardhura neto
Kapitali i pronarëve
Kthimi në kapital
Viti 1 Viti 2 Viti 3
140
308
510
4,200
4,240 4,288
3.3%
7.3% 11.9%
Aksionarët do të fitojnë 3.3 cent
për cdo dollarë të investuar.
Aksionarët do të fitojnë 7.3
cent për cdo dollar të
investuar.
Treguesit e obligimeve (borxheve)
•
Borxhi ose treguesit i përdormi të levave (Eng. Leverage ratios) tregojnë strukturën e
kapitalit dhe mënyrat në të cilat kompania financon asetet e saj.
•
Ata përfaqësojnë një lloj mase të nivelit të rrezikut te investimeve ne kompaninë,
gjegjësisht përcaktojnë shkallen e shfrytëzimit e mjeteve financiare te huazuara.
Kompanitë me një shumë më të larta te niveli te borxhit humbin fleksibilitetin
financiar, mund të ketë probleme ne gjetjen e investitorëve të ri, dhe përballen me
rrezikun e falimentimit.
•
•
Megjithatë, nëse borxhi është nen kontroll dhe vazhdimisht përcjellët me kohe, dhe
mjetet e huazuar shfrytëzohen ne mënyrë te duhur borxhi mund me rezultua me
rritjen e investimeve te kthyera.
Treguesit më i zakonshëm që përdoret të borxhit janë:
• Raporti i borxhit (obligimeve)
• Borxhi afatgjate ndaj kapitailzimit gjithsej
• Koeficienti i financimit vetanak
• Mbulimi i interesave
• Mbulimi i shpenzimeve fikse
Raporti i obligimeve (detyrimeve)
• Koeficienti i obligimeve (eng. Debt ratio, leverage ratio) tregon se
deri ne çfarë mase ndërmarrja i shfrytëzon borxhet si forme e
financimit, gjerësisht sa është përqindja e pasurisë e siguruar nga
huamarrja.
• Sa me i madh te jete raporti ne mes borxhit dhe pasurisë, me i
madhe është rreziku financiar, e sa me i ulet te jete, rreziku financiar
është me i ulët.
•
Obligimet e përgjithshme
• Koeficienti i obligimeve = -------------------------------•
Pasuria e përgjithshme
Raporti i borxhit
2004
Detyrimet gjithsej
29.616
------------------------ = ----------- = 0.51
Aktivet gjithsej
57.177
2003
22.826
------------- = 0.501
45.545
Borxhi afatgjate ndaj kapitalizimt gjithsej
Raporti i borxhit afatgjate ndaj kapitalizimit total paraqet shkallen ne te
cilen borxhi afatgjate perdoret per financimin total te shoqerise.
2004
Borxhi afatgjate
12.635
------------------------------ = -------------- = 31.4
Borxh.afagj.+ kap.i vet 12.635+27.561
2003
10.185
------------- = 31
10.185+22.72
Rapoti i financimet vetanak
• Raporti i financimit vetanak tregon se sa pasuria
(asetet) janë financuara nga kapitalit vetanak.
• Raporti i borxhit ndaj kapitalit vetanak mate rrezikun e
struktures se shoqerise.
• Rapoti i financimit vetanak llogaritet me formulën e
mëposhtme.
• Detyrimet gjithsej / Kapitali i vet
Borxhi ndaj kapitalit te vet
2004
Detyrimet gjithsej
29.616
------------------------ = ----------- = 1.07 here
Kapitali i vet
27.561
2003
22.826
---------- = 1.0 here
22.72
Mbuli i Interesave- ka te bej me kohen e permbushjes se
obligimeve te interesve vjetore
2004
2003
Fitimi operativ (EBIT)
11.546
---------------------------- = ----------- = 7.4 here
Shpenzimet e Interesave
1.551
7.084
--------- = 5.2 here
1.366
Mbuli i shpenzimve fikse gjithashtu ka te bej me kohen e
permbushjes se obligimeve te shpenzimve fikse
2004
2003
Fit. operativ + pag. qirasë 11.546 +7.835
--------------------------------- = -------------- = 2.1 herë
Shp. e Inter. + pag. qirasë 1.551+7.835
7.084+4.267
------------- = 2 herë
1.366+4.267
Efektet e leverazhit financiar
Këta koeficient shfrytëzohen më së
shpeshti për matjen e strukturës së
kapitalit.
Leva financiare
Leva financiare (FL) është përdorimi i borxhit për
të rritur kthimin mbi ekuitetin e një kompanie.
p.sh.: supozojmë se X dhe Y themeluan dhe
investuan në asete (pasuri) në vlerë prej 20.000
Bilanci do duket kështu:
Pasuria =
Detyrimet
20.000
=
0
+
+
Ekuiteti
20.000
Efektet e leverazhit financiar
Kthimi në kapital = Kthimi në aktive x Lev. Financiar
ROE
E ardhu neto
Kapitali i
pronarëve
=
=
ROA
x
E ardh neto x
Totali i aktivit
FL
Totali i aktivit
Kapitali i
pronarëve
Efektet e leverazhit financiar
Supozoni Mom’s Cookie Company
shfrytëzon borxh jo afatgjatë në vitin e parë.
ROE = ROA x FL
140
140 x 5,000
=
4,200
5,000
4,200
3.3 = 2.8 x 1.19
Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në
80.000 euro kthimi mbi kpitalin neto do të rritet me shumë se dy herë,
nga 15 % ne 34%
Fitimi operativ
Shpenz. interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. e tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitalin neto
80,000
15,000
65,000
26,000
34,000
34000/100000= 34%
Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva
ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në
20.000 euro, kthimi mbi kpitalin e vet do të ulet më shumë se 2 herë,
nga 15% ne 3%.
Fitimi operativ
Shpenz.interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. E tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitalin neto
20,000
15,000
5,000
2,000
3000
3000/1000=3%
Shembull:
Shoqëria shekulli ka 100.000 euro mjete totale dhe struktura e
kapitalit të shoqëise perbehet nga 50% borxh dhe 50% kapital neto.
Borxhi
Kapitali neto
Aktivet gjithsej
Kostoja e borxhit
Norma mestare e tatimit
100,000
100,000
200,000
15 %
45 %
Në qoftë se shekulli ka 40.000 euro fitim operativ, të ardhurat e
aksionarëve sipas treguesit të raportit të kthimit mbi kapitalin e vet
do të jenë 15%.
Fitimi operativ
Shpenz.interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. e tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitailin
40,000
15,000
25,000
10,000
15,000
15000/100000=15%
Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në
80.000 euro kthimi mbi kpitalin neto do të rritet me shumë se dy herë,
nga 15 % ne 34%
Fitimi operativ
Shpenz. interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. e tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitalin neto
80,000
15,000
65,000
26,000
34,000
34000/100000= 34%
Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva
ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në
20.000 euro, kthimi mbi kpitalin e vet do të ulet më shumë se 2 herë,
nga 15% ne 3%.
Fitimi operativ
Shpenz.interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. E tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitalin neto
20,000
15,000
5,000
2,000
3000
3000/1000=3%
Detyre shtepie 1
Shembull:
Shoqëria shekulli ka 100.000 euro mjete totale dhe struktura e
kapitalit të shoqëise perbehet nga 50% borxh dhe 50% kapital neto.
Borxhi
Kapitali neto
Aktivet gjithsej
Kostoja e borxhit
Norma mestare e tatimit
100,000
100,000
200,000
5%
40 %
Në qoftë se shekulli ka 40.000 euro fitim operativ, sa do te jene të
ardhurat e aksionarëve sipas treguesit të raportit të kthimit mbi
kapitalin e vet ?.
Fitimi operativ
Shpenz.interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. e tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitailin
40,000
Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në
80.000 euro sa do te rritet kthimi mbi kpitalin neto ?
Fitimi operativ
Shpenz. interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. e tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitalin neto
80,000
Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva
ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në
20.000 euro, sa do te jete kthimi mbi kpitalin e vet ?
Fitimi operativ
Shpenz.interesit
Fitimi para tatimit
Shpenz. E tatimit
Fitimi neto
Kthimi mbi kapitalin neto
20,000
Detyra 2
Çfarë është efekti i leverigjit financiare
nëse ?
ROE = ROA x
120
130 x
=
4,100
5,100
?
= ?
x
FL
?
?
?
Detyra 3
Sa është shkalla e mbulimit të interesave
nëse:
Fitimi operativ
= 12.000 euro
Ndërsa intersat vjetore = 6.000 euro