Transcript 15122014151209 ergonomi-vo

Yrd. Doç. Dr. Veysel ÖZBULUR
Ergonominin Etimolojisi
Latincede; “Ergon= Çalışma (İş), Nomikos = Yasa”
Ergonomi= Çalışma (İş) Yasası (Kuralları):
Ergonomi: Yaşamın insana uygun hale getirilmesidir; İnsanı
anatomik,
antropometrik, fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik açıdan inceleyen, katlanabileceği
sınırları tespit eden, sonuçta işin insana, insanın işe uyumunu araştıran, disiplinler
arası bir bilim dalıdır.
Ergonomi-201
Ergonominin Amacı
“İşin, İnsana Uyumu”
İnsan ölçüleri,
Yetenekleri
Kısıtlılıkları
Beklentileri
Mobilya,
El araçları
Ekipmanlar
İşin gereklilikleri
İşyeri çevresi
Ergonomi-201
Ergonominin Faydaları
•Kişiler üzerindeki stres kalkar, daha rahat olurlar,
•Verim artar,
•Kayıp zamanlar azalır,
•Devamsızlıklar ve işten ayrılmalar azalır,
•İşle ilgili hatalar azalır,
•İş kalitesi artar,
•Çalışanların fiziksel ve psikolojik sorunları azalır (ILO ve WHO ya göre
iyilik halinin en üst düzeyi için aile ve yaşanılan çevrenin insana uygun
hale getirilmesi gerekir).
•İş kazaları – Meslek Hastalıkları (özellikle kas ve iskelet sistemi
hastalıkları ) azalır,
•İnsanlar tarafından kullanılan araç gereç ve düzeneklerin kullanım
etkinliği artar.
Ergonomi-201
Ergonomi 3 Ana Bölümde İncelenir
1.Fiziksel Ergonomi : İnsanların anatomik, antropometrik, fizyolojik ve
biyo mekanik karakteristikleriyle ilgilenir
2.Algısal-Bilişsel Ergonomi (Cognitive-Ergonomi) : Asıl çalışma alanı
gösterge dizaynıdır. Hata olasılığını en aza indirmek hedeflenir. Kumanda,
kontrol düğmeleri, uyarı zilleri, sinyaller, joystickler, direksiyon ve araçuçak göstergeleri Örnek: Hava trafik kontrolü)
3.Örgütsel Ergonomi : İnsanları ve işi en iyi etkiyi sağlayacak şekilde
örgütler, konuları: iletişim, ekip kaynak yönetimi, iş tasarımı, çalışma
saatlerinin belirlenmesi, toplum ergonomisi, uyumlu çalışma, sanal
örgütler, kalite yönetimi)
Ergonomi-201
Bir İşin Ergonomik Olmasının Şartları
 Yapılabilir Olması Lazım: Eğer bir iş insanın sağlığını tehdit edici unsurlar
içermiyorsa, biyolojik dengesini bozmuyor ise bu iş yapılabilir bir iştir.
 Katlanabilirlik: İş tekniğine ve organizasyona uygun sürekli performans sınırları
içerisinde ise.
– Sürekli performans : Sağlıklı bir iş görene dinlenmek için ekstra bir süre
vermeksizin gösterebileceği maksimum performansı karakterize eder. Bu da 8
saatlik bir çalışma süresinden oluşur.
 Beklenebilirlik: Kişisel ve psikolojik bir sorundur. Bir iş yukarıdaki iki şartı
yerine getirmesine rağmen çalışanlar tarafından rutin bulunabilir.
 Hoşnutluk: Buda psikolojik bir sorundur. Çalışanların işlerini sevip
sevmemelerinin üretim sonuçlarına bakarak bulabileceğimiz gibi anket ve
görüşme yolu ile de işlerinden hoşnut olup olmadıklarını anlamak mümkündür.
 Sosyal Katılım, Paylaşım
Ergonomi-201
ERGONOMİ
ERGONOMİ
1. Antropometrik Açıdan
Fizyolojik
açıdan
2. Fizyolojik Açıdan
Çalışanların
Problemleri
Antropometrik
açıdan
3. Bilgi Tekniği Açısından
Bilgi
tekniğine dayalı
4. Güvenlik Tekniği Açısından
EÇYD
Psikolojik
açıdan
5. Psikolojik Açıdan
Güvenlik
tekniğine dayalı
6. Çevresel Faktörler Açısından
Çevresel
faktörler açısından
TI
ÇIK
i
ileş
Etk
İnsan
Üretim
Aracı
m
ış
Ak
İş
ı
Çalışma Şartları
Dİ
GİR
Ergonomi-201
1- Antropometrik Açıdan:
A- İnsan Ölçütleri :
İnsan vücudunun uzunluk, genişlik, yükseklik,
ağırlık, ve çevre boyutları ile ilgilenen bir bilim
dalıdır.
Antropometri, eldiven, maske, kask vb. kişisel
koruyucular ile
Elbise, mobilya, makine, tezgah, el aletlerinin ve
ekipmanlarının düzenlenmesinde;
Kullanıcıların fiziksel ölçülerine uygun hale
getirmek için gerekli olan verileri sağlar.
Ergonomi-201
1-Antropometri:
B-Statik ve Dinamik Antropometri :
Hareketler ritmik olmalı
Dinlenme
Dinamik işler
Statik işler
Ergonomi-201
1- Antropometri:
C- İş İstasyonları Açısından Antropometri :
İdeal oturma pozisyonu:
•Kalça, diz ve bilek
açıları 90 ° daha fazla
olmalı
•Beden açısı 30 ° den
fazla olmamalı
•Üst kol yere 20 ° açı yapmalı
•Dirsek açısı 90° ila 120° olmalı
•Önkol yere 20 °- paralel durmalı
•Ön kol desteği olmalı
•Baş omurganın devamıdır.
•Bilek önkolun devamıdır.
Ergonomi-201
2- Fizyolojik Açıdan:
A. Kassal zorlanma, yüklenme, yorulma ve dinlenme ,
B. Çalışma yöntemlerinin, çalışma tekniklerinin ve çalışma
koşullarının insan vücuduna uydurulması,
gibi konularda. Diğer bir deyişle iş için çalışanın ne kadar enerji
harcanacağını inceler.
" Biyomekanik”, biyolojik sistemlerin biçim ve işlevlerinin mühendislik
yöntemleri kullanılarak incelenmesidir
“Biyomekanik”, insan dokularının özellikleri ve mekanik streslere dokuların
yanıtı ne olacaktır sorusuyla ilgilenen alandır.
İş makinesinde çalışan kişilerin olası zararlardan korunması için kask,
eldiven, maske vb kişisel koruyucu ekipman üretimi biyomekanik desteği
alınarak sağlanır.
Ergonomi-201
2- Fizyolojik Açıdan:
A. Kassal zorlanma, yüklenme, yorulma ve dinlenme ,
Hareketler doğal olmalı
Oksijen harcama kapasiteleri
Ergonomi-201
2- Fizyolojik Açıdan:
A. Kassal zorlanma, yüklenme, yorulma ve dinlenme ,
Dinlenme ( Mola) ;
Dört tip Mola vardır:
Spontan Mola : aşırı zorlayıcı işlerde çalışanın kendisince verilir.
Maskelenmiş Mola : Yapılan işle ilgili olmayan ikincil bir işin
yapılmasıdır.
İş koşullu Mola : Bir makinenin temizlenmesi, çalışma masasının
düzenlenmesi çalışma arkadaşlarına danışmak üzere çalışma alanından
ayrılma vb..
Önceden Programlanmış Mola : Mola saati, süresi ve şekli belli olan
moladır.
Ergonomi-201
2- Fizyolojik Açıdan:
B. Çalışma yöntemlerinin, çalışma tekniklerinin ve çalışma
koşullarının insan vücuduna uydurulması,
Kullanılan takım ağır ve sürekli kullanım
gerektiriyorsa , el aletinin ağırlığının oluşturacağı
etkiyi ortadan kaldırmak için el aleti sabitlenebilir.
Ergonomi-201
3- Bilgi Teknolojisi Açısından:
İş Çevresi
Bilgi işleme
Algılama
İnsan
Makina
Kontrol
eylemi
Operasyon
Gösterge
Girdi
Kontrol
Çıktı
Ergonomi-201
4- Güvenlik Açısından:
Kapak içine alma
Koruyucu içine alma
Koruyucu ile çevreleme
Ergonomi-201
5- Psikolojik Açıdan:
A. Motivasyon
B. Renk Düzenleme
C. Müzik
Ergonomi-201
5- Psikolojik Açıdan:
B. Renk Düzenleme
Güvenlik İşaretleri
Yasaklayıcı İşaretler
Emredici İşaretler
Uyarı İşaretleri
Yangınla Mücadele İşaretleri
Acil Çıkış ve İlkyardım İşaretleri
Ergonomi-201
6- Çevresel Faktörler Açısından:
Hazır Giyim Fabrikası
İlik açma ve
ütüleme
Dikimhane
Kesimhane
Kalite Kontrol
Paketleme
Sevkiyat
Ergonomi-201
Ergonomi-201