Transcript نسخه پاورپوینت

‫تحلیل محیطی ( بررسی فرصتها و تهدیدها )‬
‫صنعت پتروشیمی ایران با رویکرد استراتژیک‬
‫استاد‪:‬اقای دک تر حجاریان‬
‫دانشجو‪:‬عاطفه رستم پور‬
‫مراحل و گامهای اصلی تحقیق‬
‫شناخت صنعت پتروشیمی‬
‫مطالعه انواع مدلهای تحلیل محیطی‬
‫ارزیابی مدلهای تحلیل محیطی‬
‫انتخاب مدل تحلیل محیطی صنعت پتروشیمی ایران‬
‫بکارگیری مدل و جمع اوری اطالعات‬
‫شناسای ی فرصتها و تهدیدها‬
‫شناسای ی فرصتها و تهدیدهای راهبردی‬
‫نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات‬
‫تعریف صنایع پتروشیمی‬
‫به صنایعی اطالق می شود که در انها هیدروکربنهای موجود در نفت خام و یا موجود‬
‫در گاز طبیعی به انواع محصوالت پتروشیمیای ی تبدیل شود‪.‬‬
‫ادامه ‪...‬‬
‫رشد صنایع پتروشیمی‬
‫علت رشد سریع صنایع پتروشیمی را میتوان بدین صورت خالصه نمود‪:‬‬
‫‪‬‬
‫ارزان و سهل الوصول بودن مواد اولیه که شامل نفت خام‪ ،‬مایعات گازی و گاز طبیعی می باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ایجاد پیشرفتهای عمده در صنایع نفت خام که در نتیجه ان تولید مواد جانبی که به عنوان مواد اولیه صنایع‬
‫پتروشیمی مصرف دارند‪ ،‬افزایش یافت ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫کاربرد فزاینده محصوالت شیمیای‪۸底ㄋ繍뗌‬قیقات وسیع و تکنولوژی های جدید در صنعت‬
‫پتروشیمی‬
‫وضعیت صنعت پتروشیمی ایران‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫صنعت پتروشیمی در ایران قدمتی ‪ 50‬ساله دارد‪ ( .‬از سال ‪) 1338‬‬
‫تشکیل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ( در سال ‪) 1343‬‬
‫در حال حاضر شرکت ملی صنایع پتروشیمی ( ‪ ) NPC‬شامل‪:‬‬
‫‪ 26 .I‬شرکت فرعی با مالکیت ‪ 100‬درصدی توسط ‪NPC‬‬
‫‪ 5 .II‬شرکت وابسته با مالکیت ‪ 51 – 100‬درصدی توسط ‪NPC‬‬
‫‪ 22 .III‬شرکت خصوصی با مالکیت کمتر از ‪ 50‬درصدی توسط ‪NPC‬‬
‫چشم انداز صنعت پتروشیمی ایران‬
‫مجموع تولید ساالنه‬
‫‪ 30‬میلیون تن‬
‫سهم از تولید ناخالص داخلی‬
‫‪% 5/4‬‬
‫ارزش تولیدات پتروشیمی‬
‫‪ 26‬میلیارد دالر‬
‫ارزش محصوالت قابل فروش‬
‫‪ 20‬میلیارد دالر‬
‫تولید کنندگان عمده جهانی و رقبا‬
‫رتبه‬
‫نام شرکت‬
‫کشور‬
‫رتبه در ‪ 500‬شرکت‬
‫برتر دنیا‬
‫میزان فروش‬
‫( میلیون دالر )‬
‫سود‬
‫( میلیون دالر )‬
‫‪1‬‬
‫‪BASE‬‬
‫آلمان‬
‫‪94‬‬
‫‪53113‬‬
‫‪3736‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Dow Chemical‬‬
‫آمریکا‬
‫‪114‬‬
‫‪46307‬‬
‫‪4515‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Bayer‬‬
‫آلمان‬
‫‪163‬‬
‫‪34804‬‬
‫‪1984‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Dupont‬‬
‫آمریکا‬
‫‪205‬‬
‫‪28491‬‬
‫‪2053‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Mitsubishi Chemical‬‬
‫‪Holdings‬‬
‫ژاپن‬
‫‪299‬‬
‫‪21277‬‬
‫‪756‬‬
‫‪6‬‬
‫‪SABIC‬‬
‫عربستان‬
‫‪307‬‬
‫‪20865‬‬
‫‪5109‬‬
‫‪7‬‬
‫‪Lyondell Chemical‬‬
‫آمریکا‬
‫‪349‬‬
‫‪18606‬‬
‫‪531‬‬
‫‪8‬‬
‫‪Hanwha‬‬
‫کره جنوبی‬
‫‪381‬‬
‫‪17068‬‬
‫‪108‬‬
‫‪9‬‬
‫‪Akzo Nobel‬‬
‫هلند‬
‫‪418‬‬
‫‪16153‬‬
‫‪1194‬‬
‫‪10‬‬
‫‪Sumitomo Chemical‬‬
‫ژاپن‬
‫‪499‬‬
‫‪13748‬‬
‫‪801‬‬
‫میزان تولید جهانی محصوالت پتروشیمیای ی‬
‫تعریف محیط‬
‫‪.1‬‬
‫محیط در برگیرنده قلمرو وسیعی است که نظارت و ارزیابی ان بسیار دشوار و تقریبا ناممکن‬
‫است ولی مقصود ما از محیط بخش های ی از محیط بیرونی می باشد که بر کسب و کار‬
‫سازمان اثر می گذارد‪.‬‬
‫‪.2‬‬
‫مجموعه عواملی که اثر تعیین کننده بر هدف سیستم دارد ولکن سیستم بر ان کنترل‬
‫چندانی ندارد را محیط گویند‪.‬‬
‫دسته بندی محیط‬
‫عوامل محیطی خود به دو نوع تقسیم می شوند‪:‬‬
‫‪ ‬عوامل مستقیم‪ :‬اثر مستقیم و موثری روی سیستم دارند‪.‬‬
‫‪ ‬عوامل غیرمستقیم‪ :‬عوامل مستقیم را تحت تاثیر قرار داده و بوسیله ان روی سیستم اثر دارند‪.‬‬
‫براین اساس محیط را میتوان بر دو نوع تقسیم نمود‪:‬‬
‫‪ ‬محیط عمومی یا کالن یا دور‪ :‬خارج از صنعت مورد نظر بوده و بطور غیرمستقیم بر صنعت اثر می‬
‫گذارد‪ .‬عوامل محیط کالن می توانند هم در سطح بین المللی و هم در سطح ملی مطرح باشند‪.‬‬
‫‪ ‬محیط رقابتی یا صنعت یا نزدیک یا خرد‪ :‬عوامل و نیروهای ی است که در صنعت مربوط به سازمان‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫مدل تحلیل محیطی صنعت پتروشیمی ایران‬
‫مدل پیشنهادی برای تحلیل محیطی صنعت پتروشیمی ایران دارای سه الیه می باشد‪:‬‬
‫‪ .1‬الیه اول‪ :‬عوامل خرد ( ‪) Four Forces‬‬
‫‪ .2‬الیه دوم‪ :‬سایر عوامل ( ‪) FGSD‬‬
‫‪ .3‬الیه سوم‪ :‬عوامل کالن ( ‪) PEETLI‬‬
‫مدلهای تحلیل محیطی خرد ( پنج نیرو )‬
‫‪‬‬
‫استراتژی رقابتی بدون شناخت از ساختار صنعت و رقبا ممکن نیست‪.‬‬
‫‪‬‬
‫پورتر عوامل موثر در جذابیت یک صنعت را شامل پنج عامل اصلی می داند‪ .‬هر کدام از این پنج‬
‫عامل قوی شوند صنعت ما ضعیف شده و هر چه ضعیف تر شوند صنعت ما قوی می شود‪.‬‬
‫‪Industries‬‬
‫‪Analyzing‬‬
‫‪Techniques for‬‬
‫‪Competitors‬‬
‫‪Strategy-‬‬
‫‪Competitive‬‬
‫‪and‬‬
‫جمع بندی و ارائه چارچوب نظری‬
‫‪ ‬مدل کالن‪ :‬مدل ‪ PEETLI‬شامل‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مسائل سیاسی‬
‫مسائل اقتصادی‬
‫مسائل زیست محیطی‬
‫مسائل تکنولوژیکی‬
‫قوانین و مقررات‬
‫مسائل بین المللی‬
‫جمع بندی و ارائه چارچوب نظری(ادامه)‬
‫‪ ‬مدل پنج نیروی پورتر( ‪ ) Five Force‬شامل‪:‬‬
‫‪ ‬رقبا‬
‫‪ ‬مشتریان‬
‫‪ ‬تامین کنندگان‬
‫‪ ‬جایگزین ها‬
‫‪ ‬تازه واردین به بازار‬
‫‪ ‬مدل الماس شامل‪:‬‬
‫‪ ‬شرایط عوامل‬
‫‪ ‬وضعیت صنایع مرتبط و حمایت کننده‬
‫‪ ‬دولت‬
‫‪ ‬شرایط تقاضا‬
‫مزایای مدل سه الیه ای‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫به علت در برداشتن فاک تورهای تحلیل محیط کالن‪ ،‬تمامی مزایای مدلهای کالن را دارا می باشد‪،‬‬
‫که از ان جمله میتوان به پیش بینی رفتار متغیرهای کالن در اینده‪ ،‬کشف فرصتهای پنهانی از‬
‫محیط کالن‪ ،‬انطباق بیشتر با محیط کالن و ‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬
‫از مهمترین معایب مدلهای کالن‪ ،‬مستقل بودن ان از سایر فعالیتهای تحلیل محیطی است‪.‬‬
‫بدین صورت که تحلیل محیط کالن می بایست همراه با سایر فعالیتهای تحلیل محیطی همانند‬
‫محیط خرد دیده شود‪ ،‬که در این مدل این موضوع بخوبی دیده شده است‪.‬‬
‫دارای قدرت موقعیت یابی در سطح صنعت و ملی‬
‫مزایای مدل سه الیه ای ( ادامه )‬
‫‪‬‬
‫از مزایای مدل الماس این است که این مدل ابزاری برای اندازه گیری میزان رقابت پذیری یک صنعت‬
‫در سطح ملی و مقایسه ان با دیگر کشورهاست که در مدل بومی شده نیز از این مزیت استفاده شده‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫امکان تبدیل به مدلهای الماس دوبل و الماس دوبل دوگان‬
‫‪‬‬
‫مدل بومی شده چون در سطح صنعت بکاررفته و دارای فاک تورهای متنوعی است‪ ،‬معایب مدل پنج‬
‫نیرو را ندارد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫از معایب عمده مدل پنج نیرو این است که مدل فوق شامل منابع شرکت نشده در حالیکه منابع‪،‬‬
‫عامل اساسی در میزان سوددهی در یک صنعت است‪ ،‬ولی در مدل بومی شده در الیه دوم به منابع‬
‫اساسی رقابت در سطح صنعت مانند فاک تورهای درونی‪ ،‬صنایع مرتبط و حمایت کننده‪ ،‬تقاضا و ‪...‬‬
‫اشاره می شود‪.‬‬
‫مزایای مدل سه الیه ای ( ادامه )‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫در مدل الماس پورتر‪ ،‬دولت نقشی غیرمستقیم داشته‪ ،‬ولی با توجه به نقش دولت در‬
‫اقتصاد ما‪ ،‬دولت بعنوان یک فاک تور اصلی‪ ،‬در مدل دیده شده است‪.‬‬
‫مدل بومی شده دارای حرکت سیستماتیک از باال به پایین در ‪ 3‬سطح بوده که میتواند برای‬
‫عوامل برنامه ریز و سیاستگذار صنعت پتروشیمی با توجه به ویژگیهای هر سطح مورد‬
‫استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫دارای رویکرد کلی نگر و سیستمی به محیط‬
‫با توجه به وزن محیط و عوامل محیط‪ ،‬میتوان از سطوح مورد نظر با توجه به اولویتها و‬
‫اهداف استفاده نمود‪.‬‬
‫تعیین فرصتها و تهدیدهای راهبردی‬
‫محیط‬
‫تهدیدها‬
‫فرصتها‬
‫‪‬مشکالتی از جمله تحریم ها و ‪ ...‬باعث‬
‫جلوگیری از سرمایه گذاری و ثبات اقتصادی شده‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬اقتصاد دولتی‬
‫‪ ‬تداوم قیمت های باالی نفت خام‬
‫‪‬میزان سرمایه گذاری خارجی کم‬
‫کالن‬
‫( دور )‬
‫‪‬وجود منابع غنی نفت و گاز‬
‫‪‬ورود و یا تشکیل تشکل ها و بازارهای جدید‬
‫با کشورهای خاورمیانه‪ ،‬آسیای میانه‪ ،‬آمریکای‬
‫التین‪ ،‬آفریقا و ‪...‬‬
‫‪‬اتکاء به انتقال تکنولوژی از خارج و عدم بومی‬
‫سازی‬
‫‪‬عدم ثبات قوانین‬
‫‪‬عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی‬
‫‪‬عدم تحرک و پویایی الزم در تشکل های منطقه‬
‫ای و جهانی‬
‫تعیین فرصتها و تهدیدهای راهبردی (ادامه)‬
‫محیط‬
‫فرصتها‬
‫‪‬رشد خوب صنعت پتروشیمی در آینده‬
‫‪‬‬
‫‪‬وجود تعداد زیاد شرکتهای صنایع پایین دست‬
‫بعنوان مشتریان‬
‫تهدیدها‬
‫‪‬تعداد زیاد رقبا‬
‫‪‬رقبای هم مزیت در منطقه‬
‫‪ ‬ادغام های رقبا‬
‫‪‬دسترسی و انحصار در بازار داخلی‬
‫خرد‬
‫( نزدیک )‬
‫‪‬نداشتن برند خاص محصوالت و کاتالیست ها‬
‫‪ ‬تنوع محصوالت رقبا‬
‫‪‬روشهای جدید تولید اقتصادی و کیفیت باالی رقبا‬
‫‪‬عدم استراتژی مشخص در خصوص صنایع پایین‬
‫دست‬
‫‪‬ارتباط ضعیف با مشتریان و بازارها‬
‫‪‬وابستگی به قطعات و تجهیزات وارداتی‪ ،‬کاتالیست ها‬
‫و ‪...‬‬
‫تعیین فرصتها و تهدیدهای راهبردی (ادامه)‬
‫محیط‬
‫فرصتها‬
‫تهدیدها‬
‫‪‬وجود منابع بالقوه فیزیکی و طبیعی‬
‫‪‬محدودیت های منابع سرمایه ای‬
‫‪‬وضعیت مکانی و دسترسی به آبهای آزاد‬
‫‪‬ضعف در زیرساختها مخصوصا لجستیک و شبکه‬
‫حمل و نقل‬
‫‪‬تامین انرژی ارزان‬
‫سایر عوامل‬
‫‪‬دسترسی و قیمت خوراک ارزان‬
‫‪‬رشد بازارهای داخلی در سالهای آینده و همچنین‬
‫رشد بازار جهانی و منطقه ای مخصوصا آسیا برای‬
‫بسیاری از محصوالت‬
‫‪‬سیاستهای غیرکارآمد دولت‬
‫‪‬عدم تعامل دستگاهها و سازمانهای مرتبط‬
‫‪‬سهم پایین در بازارهای جهانی‬
‫ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ( ‪) EFE‬‬
‫عوامل خارجی اولویت دار‬
‫ردیف‬
‫فرصتها ( ‪) O‬‬
‫ضریب‬
‫رتبه‬
‫نمره‬
‫اهمیت‬
‫‪1‬‬
‫تداوم قیمت های باالی نفت خام‬
‫‪./.8‬‬
‫‪4‬‬
‫‪./32‬‬
‫‪2‬‬
‫وجود منابع غنی نفت و گاز طبیعی‬
‫‪1/0‬‬
‫‪4‬‬
‫‪./4‬‬
‫‪3‬‬
‫رشد مناسب صنعت پتروشیمی در اینده‬
‫‪./.6‬‬
‫‪4‬‬
‫‪./24‬‬
‫‪4‬‬
‫وجود بازارهای داخلی و خارجی‬
‫‪./.7‬‬
‫‪4‬‬
‫‪./28‬‬
‫‪5‬‬
‫وضعیت مکانی و ژوئپلیتیکی‬
‫‪./.6‬‬
‫‪3‬‬
‫‪./18‬‬
‫‪6‬‬
‫دسترسی به انرژی و خوراک ارزان‬
‫‪./.7‬‬
‫‪3‬‬
‫‪./21‬‬
‫ماتریس ارزیابی عوامل خارجی ( ‪ ( ) EFE‬ادامه )‬
‫ردیف‬
‫عوامل خارجی اولویت دار‬
‫ضریب‬
‫تهدیدها ( ‪) T‬‬
‫اهمیت‬
‫رتبه‬
‫نمره‬
‫‪1‬‬
‫سرمایه گذاری خارجی‬
‫‪./.8‬‬
‫‪1‬‬
‫‪./.8‬‬
‫‪2‬‬
‫اقتصاد دولتی‬
‫‪./.8‬‬
‫‪2‬‬
‫‪./16‬‬
‫‪3‬‬
‫وابستگی به تکنولوژی وارداتی‬
‫‪./.8‬‬
‫‪1‬‬
‫‪./.8‬‬
‫‪4‬‬
‫عدم عضویت در سازمان تجارت جهانی‬
‫‪./.7‬‬
‫‪1‬‬
‫‪./.7‬‬
‫‪5‬‬
‫وجود رقبای هم مزیت در منطقه‬
‫‪./.5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪./.5‬‬
‫‪6‬‬
‫ادغام های رقبا‬
‫‪./.4‬‬
‫‪2‬‬
‫‪./.8‬‬
‫‪7‬‬
‫ارتباط ضعیف با مشتریان و بازارها‬
‫‪./.5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪./1‬‬
‫‪8‬‬
‫شبکه لجستیک و حمل و نقل‬
‫‪./.5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪./1‬‬
‫‪9‬‬
‫سیاستهای خصوصی سازی در صنعت پتروشیمی‬
‫‪./.6‬‬
‫‪1‬‬
‫‪./.6‬‬
‫مجموع‬
‫‪1‬‬
‫‪4/2‬‬
‫فرصتها و تهدیدهای محیط‬
‫وزن محیط به ترتیب‬
‫وزن عوامل به ترتیب‬
‫محیط خرد ( ‪) %39‬‬
‫رقبا – مشتریان ‪ -‬تازه واردین به بازار ‪ -‬تامین کنندگان‬
‫محیط کالن ( ‪) %35‬‬
‫اقتصادی – قوانین – تکنولوژی – سیاسی ‪ -‬زیست محیطی ‪ -‬مسایل بین‬
‫المللی‬
‫سایر عوامل ( ‪) %26‬‬
‫شرایط عوامل – دولت ‪ -‬صنایع مرتبط و حمایت کننده –‬
‫میزان تقاضا‬
‫پیشنهادات جهت ادامه تحقیق‬
‫‪o‬‬
‫‪o‬‬
‫‪o‬‬
‫‪o‬‬
‫‪o‬‬
‫‪o‬‬
‫تحلیل استراتژیک صنعت پتروشیمی ایران با رویکرد مدیریت زنجیره تامین ( ‪) SCM‬‬
‫تدوین استراتژی جدید صنعت پتروشیمی ایران‬
‫ارائه یک مدل ریاضی یا شبیه سازی برای تحلیل محیط صنعت‬
‫تحلیل محیط داخلی صنعت پتروشیمی برای محصوالت استراتژیک بوسیله زنجیره ارزش (‬
‫‪) VC‬‬
‫مقایسه محیط صنعت پتروشیمی ایران با یک کشور منتخب بوسیله مدل تحلیل سه الیه‬
‫ای‬
‫ارزیابی کاربران صنعت پتروشیمی ایران از مدل سه الیه ای تحلیل محیطی‬
‫پایان‬