Transcript Józef Ignacy Kraszewski

Józef Ignacy Kraszewski
(1812-1887)
- polski pisarz, publicysta, wydawca,
historyk, działacz społeczny i polityczny,
autor z największą liczbą wydanych
książek i wierszy w historii literatury
polskiej.
Bibliografia jego twórczości obejmuje:
• ponad 220 powieści w 400 tomach,
• około 150 opowiadań, nowel i
obrazków,
• przeszło 20 utworów dramatycznych,
• około 10 tomów relacji z podróży i
wspomnień,
• około 10 książkowych pozycji
publicystyki społecznej i politycznej,
• ponad 20 tomów prac naukowych,
• około 10 tomów i tomików poetyckich.
Józef Ignacy Kraszewski na fotografii Karola Beyera,
źródło: CBN Polona
Józef Ignacy Kraszewski urodził się 28 lipca 1812r. w Warszawie w ziemiańskiej
rodzinie Jana i Zofii z Malskich. Rodzina pieczętowała się herbem Jastrzębiec. Józef
był najstarszy z pięciorga rodzeństwa. Kraszewski wychowywał się w Romanowie w
powiecie włodawskim (obecnie powiat bialski), pod opieką babki Zofii Malskiej i
prababki Konstancji Nowowiejskiej. Wyniósł stamtąd pierwsze zainteresowania
kulturą i literaturą.
W latach 1822–1826 kształcił się w szkole wydziałowej
w Białej Podlaskiej, zwanej wówczas Akademią Bialską,
od 1826–1827 w szkole wojewódzkiej w Lublinie,
wreszcie od 1827 do 1829 roku w gimnazjum w Świsłoczy,
gdzie zdał egzamin dojrzałości.
We wrześniu 1829 podjął studia na Wydziale Lekarskim
Uniwersytetu Wileńskiego, wkrótce przeniósł się na
literaturę.
Brał aktywny udział w życiu studenckim, także w gronie
spiskowców. 3 grudnia 1830 wraz z grupą młodzieży został
aresztowany. Pobyt w więzieniu trwał do marca 1832.
Herb szlachecki Kraszewskiego - Jastrzębiec
10 czerwca 1838r. zawarł związek małżeński z
Zofią Woroniczówną. Mieli razem czwórkę
dzieci: Konstancję (ur. 1839), Jana (ur. 1841),
Franciszka (ur. 1843) i Augustę (ur. 1849).
Kraszewski przez lata mieszkał w
miejscowościach takich jak: Dołha, Gródek,
Hubin, Żytomierz, Warszawa, Drezno czy
Lwów.
Pisarz odbył w swoim w życiu wiele podróży.
Podróżował m.in. do Odessy, Kijowa, Belgii,
Francji, Rosji, Włoch.
Józef Ignacy Kraszewski zmarł 19 marca 1887
roku w Genewie, został pochowany 18
kwietnia w krypcie zasłużonych na Skałce w
Krakowie.
„Słowo jest czymś więcej niż serce, bo serca ja nie jestem panią,
a słowu memu jam królową.”
– fragment powieści „Hrabina Cosel”
„W sercu człowieka, jak w świecie cieleśnym, uczucia są barwami: kilka ich
składa całą gamę światła, ale nieskończone są ich odcienie, kombinacje i
przemiany. Wyrazy języka, jak ołówek rysownika, ledwie potrafią zebrać
tych uczuć główne kształty; wszystkie się szaro i ciemno malują pod
niecierpliwą ręką, która żywego życia odtwarza tylko suche formy.”
Cytaty z powieści
Józefa Ignacego Kraszewskiego
– fragment powieści „Jaryna”
„Z ludzi jak z kwiatów woń wychodząca na świat, niekoniecznie odpowiada
temu, co się w nich w istocie znajduje. Pachnie często trucizna, odraża wonią
dobroczynne ziele. Tak i sława ludzka nie pełna bywa i niesprawiedliwa, podnosi
często to, co na to nie zasługuje, zapomina o tem, co najbardziej pamięci warto.”
– fragment powieści „Król chłopów”
„I ja tam byłem, miód, piwo piłem, bo każda stara baśń tak się
przecie kończyć powinna.”
– fragment powieści „Stara baśń”
„Wy, ludzie złą cywilizacją zepsuci, przywykliście w każdym kwiecie wprzód
niż zapachu i barwy szukać robaczka, co go toczy; z pyłków kielicha często
tworzycie sobie potwory.”
– fragment powieści „Jaryna”
„Czego oczy nie widzą, to serce czuje, a gdy serce smutne, trudno
być twarzy wesołą”
– fragment powieści „Stara baśń”
„Im dłużej karmim w sobie jakie uczucie, przekonanie, pojęcie, tym
ciężej się z nim rozstać i długo człowiek oczywistości nawet się opiera,
z prawdą walczy, fałszem żyć woli, niż wyrzec się tego, co już część jego
istoty stanowi.”
– fragment powieści „Jaryna”
„To tylko prawdziwie piękne, co po latach wielu jeszcze się tak jak
pierwszego dnia wydaje”
– fragment powieści „Hrabina Cosel”
„Słowo wiatr... ci co mówią wiele, zazwyczaj czynią mało.”
– fragment powieści „Król chłopów”
Swoją rolę w literaturze XIX w. pisarz
określił jako wypiekanie „chleba
razowego dni powszednich” i
uprawianie takiej formy pisarstwa,
„która najłatwiej asymilujący się pokarm
czytelnikom przynosi, mnogich
czytelników tworzy i jest propedeutyką
do myślenia i umysłowego zajęcia”.
Kraszewski zmierzał ku realizmowi i
tendencjom pozytywistycznym. Kiedy
nadeszła zatem epoka pozytywizmu
uważano go za prekursora.
„Kraszewski dokonał wielkiego dzieła, bez którego nie podobna sobie wyobrazić współczesnej
literatury polskiej, a mianowicie – podjął trud przerobienia poezji w powieść.”
- Maria Janion, polska historyk literatury, badacz polskiej kultury XIX i XX wieku
„Gdyby jego plon pisarski rozdzielić na dziesięć równych części i każdą z nich opatrzyć
nazwiskiem innego człowieka , to każdy z tych dziesięciu miałby niezaprzeczalne prawo
uchodzić w naszych oczach za literata pracowitego nad przeciętność”
- Józef Bachórz, polski filolog specjalizujący się w historii literatury polskiej XIX wieku
„Z każdej rzeczy, której się dotknął, wydobył jej ducha, oprawił w atramentowe ciało i
wykopiował tak dokładnie, jakoby to była jaka kopia urzędowa, tylko że po niej powiał poezyą,
powlókł kolorytem wdzięku i życia.”
- Wincenty Rapacki, polski aktor
„Jego imponujący dorobek literacki wywarł trwały wpływ na kulturę i literaturę polską oraz
twórczość współczesnych mu i późniejszych pokoleń Polaków.”
- Tekst uchwały o ustanowienie 2012 roku rokiem J. I. Kraszewskiego
W Romanowie, miejscowości położonej w województwie lubelskim znajduje się
Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego. Muzeum zostało otwarte w 1962r. Mieści
się we dworze, w którym wychowywał się pisarz. Ekspozycja prezentuje dzieła i
pamiątki związane z Kraszewskim. W parku znajduje się ławeczka – pomnik
Józefa Ignacego Kraszewskiego.
Ciało Kraszewskiego znajduje się w podziemiach kościoła oo. Paulinów na Skałce w Krakowie. Poeta
pochowany jest w sarkofagu nr IV. W trumnie znalazło się również miejsce na ołowianą skrzynię,
wypełnioną gazetami z artykułami o jego pogrzebie.
Opracowały:
Weronika Jastrzębska
Dominika Giers
Bibliografia:
1. Dorota Siwicka „Romantyzm 1822-1863”, Wydawnictwo Naukowe PWN
2. Tomasz Januszewski „Słownik pisarzy i lektur dla szkół średnich”, Wyd. DELTA
3. www.ignacy.kraszewski.pl
4. pl.wikipedia.org