Transcript Document 7814005

SULFONAMİDLER
KO-TRİMOKSAZOL
TRİMETOPRİM
Doç.Dr.M.Kemal YILDIRIM
SULFONAMİDLER

Sulfonamidler. esas itibariyle paraaminobenzensulfonamid (diğer adıyla,
sulftanilamid) maddesinin türevleridir.
Antibakteriyel etki mekanizması

Sulfonamidlere duyarlı olan bakteri ve diğer
mikroorganizmalar, membranları folik aside
(dihidrofolik aside) permeabl olmadığı için bu
maddeyi dışarıdan sitoplazmaları içine alamazlar;
onu sentez etmek zorundadırlar. Dışarıdan aldıkları
prekürsör madde olan p-aminobenzoik asidi
(PABA'yı) pteridin ile, dihidropteroat sentetaz
eşliğinde birleştirerek dihidropteroik aside
dönüştürürler: sulfonamidler bu enzimi inhibe
ederler.
Antibakteriyel etki mekanizması
Antibakteriyel etki mekanizması


Sonuçta purin bazları ve timidin yapımını
sağlayan enzimlerin kofaktörü olan
tetrahidrofolat türevleri yapılamaz ve
bakterilerde DNA ve RNA sentezi bozulur
Sulfonamidlerin dihidrofolat redüktaz enzimi
üzerine etkisi yoktur
Antibakteriyel etki mekanizması

Sulfonamidlerin etkisi, bakteriyostatik
niteliktedir. Çok yüksek konsantrasyonda
bakterisid etki yapabilirler. İdrarda serbest
sulfonamid konsantrasyonu plazmadakinin 10-20
katına çıkabilir. Bu nedenle sulfonamidler idrarda
bakterisid etki gösterebilirler. Ko-trimoksazol
genellikle bakterisid etki gösterir.
Antimikrobik spektrum


Gram-pozitif bakterilerden grup A beta-hemolitik
streptokoklar ve Strep pneumoniae ve Bacillus
antracis'in bazı suşları sulfonamidlere duyarlıdırlar.
Duyarlı olan diğer mikroorganizmalar arasında
Haemophilus influenzae, H. ducreyi, Brucella'lar,
Pseudomonas pseudomallie, Vibro cholerae,
Corynebacterium diphterae'lar, Chlamydia
trachomatis, Plasmodium'lar ve Toxoplasma'lar
bulunur.
Antimikrobik spektrum

Enterobacteriaceae grubu bakterilerden bazıları
(E. coli, Klebsiella türleri, Proteus mirabilis gibi)
genellikle duyarlıdırlar; fakat Salmonella'lar
rezistandırlar ve bazı Shigella türlerinin (S.
sonnei ve S.flexneri gibi) pek çok susu
sulfonamidlere rezistandırlar
Farmakokinetik




Sulfonamidler sistemik etki oluşturmak için
genellikle ağız yolundan kullanılırlar
Mide-barsak kanalından (özellikle ince
barsaklardan) oldukça hızlı bir şekilde tam veya
tarma yakın oranda absorbe edilirler.
BOS hariç diğer vücut sıvılarına ve dokulara iyi
nüfuz ederler.
Karaciğerden asetillenme (N-asetilasyon)
suretiyle inaktive edilirler.
Kullanışlarına
Göre Sınıflandırılması
Kısa ve orta etki süreli
sulfonamidler

Sulfadiazin:
BOS’a en fazla geçen sülfonamiddir. Bu nedenle
menengokokal menenjit profilaksisinde sulfonamid kullanılması gerektiğinde diğer
sulfonamidlere tercih edilir
Nokardiozis'ın ve pirimetaminle kombine edilerek
toksoplazmozis'in ve klorokine-rezistan P.
falciparum sıtmasının tedavisinde kullanılır.
Kısa ve orta etki süreli
sulfonamidler

Sulfizoksazol:
Sistemik infeksiyonların (sulfadiazinin tercih
edildiği özel durumlar hariç) ve idrar yolu
infeksiyonlarının tedavisinde en fazla tercih
edilen sulfonamiddir.
Kısa ve orta etki süreli
sulfonamidler

Sulfametoksazol:
Yapı bakımından sulfizoksazola çok benzeyen bir
sulfonamiddir.
Kristalüri oluşturabilir.
Trimetoprim ile sabit doz oranlı kombinasyonu
(ko-trimoksazol) şeklinde de kullanılır.
Uzun etkili sulfonamidler
(Depo sulfonamidler)



İtrahları yavaş olduğu için yarılanma ömürleri
uzundur
Depo sulfonamidlerin çok nadir de olsa, özellikle
çocuklarda, Steven-Johnson sendrornu erithema
multiforme oluşturması ve bunun olguların
yaklaşık %25'inde ölümle sonuçlanması bu tür
sulfonamidlerin değerini azaltmıştır.Günümüzde
kullanılmamaktadırlar.
Bunun bir istisnası sulfadoksin’in klorokin'erezistan falsiparum sıtmasında kullanılmasıdır
Özel kullanılış yerleri
olan sulfonamidler

Lokal kullanılanlar:
Sulfasetamid:
Bu grubun tek üyesidir.
Sodyum tuzunun %30'luk solüsyonu veya
%10'Iuk merhemi göze lokal olarak
uygulanabilir.
Özel kullanılış yerleri
olan sulfonamidler

Yanık tedavisinde lokal kullanılanlar
Gümüş-sülfadiazin:Yanık tedavisinde lokal
kullanılan bir sulfonamid türevidir. Antibakteriyel
etkinliği kısmen içindeki gümüşe bağlıdır.
Marfanil (mafenid):Yanık ciltten absorbe
edilen ilaç karbonik anhidraz enzimini inhibe
ederek diüretik etki yapabilir ve hiperkloremik
asidoz oluşturabilir.
Özel kullanılış yerleri
olan sulfonamidler

Ülseratif kolit ve romatoid artrit
tedavisinde kullanılan
Sulfasalazin: Ülseratif kolit ve crohn hastalığı
gibi inflamatuvar barsak hastalıklarının ve
romatoid artritin tedavisinde kullanılır.
Sülfapiridin ve salisilat türevi olan 5aminosalisilatın birleştirilmesiyle elde edilmiştir.
Özel kullanılış yerleri
olan sulfonamidler

Dermatitis herpetiformis tedavisinde
kullanılan
Sulfapiridin: Sulfanamidler içinde dermatitis
herpetiformise tek etkili ilaçtır.
Sulfonamidlerin kullanılışı

Hastane dışında meydana gelen yalın,
komplikasyonsuz, akut idrar yolu
infeksiyonlan (sistit gibi): Sulfonamidlerin en
yaygın kullanılış yerini oluşturur


Sinüzit bronşit ve otitis media gibi üst
solunum yolu infeksiyonlarında
Romatik ateş profilaksisi: Sulfadiazin ve
Sulfizoksazol, Penisilin alerjisinde kullanılabilir.
Sulfonamidlerin kullanılışı

Nokardiozis tedavisinde: En tercih edilen
ilaçlardır


Şankroid (H. dücreyi infeksiyonu) ve
melliodozis (Ps. pseudomallei infeksiyon)
tedavisi
Klorokine-rezistan Plasmodium falsiparum
sıtmasında: Primetamin ile kombine olarak
sulfadoksin kullanılabilir
Sulfonamidlerin kullanılışı

AİDS hastalarında: SSS toksoplazmozisine
karşı sekonder profilaksi için, uzun etkili
sulfadoksin'in veya dapsonun pirimetamin ile
kombinasyonu kullanılır.

Yanıklarda: Gümüş-sulfadiazin veya marfanil
lokal olarak

Dermatitis herpetiformis: Sulfasalazin
YAN TESİRLERİ

Alerjik belirtiler

İdrar yolunda çökmeye bağlı yan tesirler

Hematolojik belirtiler

Gastrointestinal yan tesirler

Diğer yan tesirler:Periferik nörit, mental
bozukluk gibi
Ko-Trimoksazol


Bir sıtma ilacı olan pirimetamin'in yapıca benzeri
bir antibakteriyel ilaç olan trimetroprim ile bir
sulfonamid olan sulfmetoksazolun sabit oranlı
kombinasyonu, ko-trimoksazol genel adıyla
adlandırılır.
1 kısım trimetoprim ve 5 kısım sulfametoksazol
içerirler.
Etki Mekanizması



Sulfonamidlerin ve trimetroprimin; duyarlı
bakteri hücresinde purinlerin, timidinin, metionin
ve glisinin sentezi için gerekli önemli bir kofaktör prekürsöru olan tetrahidrofolik asid sentez
yolağını iki yerde bloke ederler.
Trimetoprim, dihidrofolat sentetazı
Sulfametoksazol, dihidropteroat sentetazı inhibe
eder.
Bu kombinasyon duyarlı bakterilerde bakterisid
etki yapar.
Antibakteriyel spektrum


Ko-trimoksazol, Enterobacteriaceae grubu gramnegatif aerob basillere karşı orta veya yüksek
derecede antibakteriyel etkinlik gösterir. Bunlardan
yüksek derecede duyarlı olanlar E.coli, Proteus
mirabills Salmonella'lar ve Shigelia'lardır; indolpozitif Proteuslar, Klebsiella pneumoniae,
Enterobacter türleri ve Serratia marcescens orta
derecede duyarlıdır.
Ko-trimoksazola duyarlı diğer mikroorganizmalar
arasında Nocardia asteroides, Pneumocystis carinii
ve Mycobacterium tuberculosis dışındaki bazı
mikobakteri-ler bulunur.
Farmakokinetik




Sulfametoksazol ve trimetoprimin birlikte
verilmeleri, onların bireysel absorpsiyonlarını
değiştirmez
Trimetroprimin absorpsiyonu genellikle daha hızlı
olur.
Trimetoprim dokulara daha fazla nüfuz eder
Böbrek yetmezliği olgularında ko-trimoksazol'un
iki komponentinin de eliminasyonu yavaşlar.
Kullanılış

Genitouriner infeksiyonlar: E. coli ve diğer
Enterobacteriaceae grubu gram-negatif basillerin
önemli oranda rol oynadığı yukarı ve aşağı idrar
yolu infeksiyonlarının tedavisinde birinci sıradaki
ilaçlardan biridir; diğerleri fluorokinolonlar,
birinci kuşak sefalosporinler ve ağır olgularda
ampisilin + aminoglikoziddir.

Solunum Yolu enfeksiyonları
Kullanılış

Şankroid: H. ducreyi infeksiyonu tedavisinde
en tercih edilen ilaçlardan biridir.



Şigella gastroenteriti: Bu endikasyonda
florokinolonlardan sonra tercih edilen ilaçtır.
AIDS’te görülen pneumocystis carinii
enfeksiyonunda en tercih edilen ilaçtır.
Nokardia enfeksiyonlarında en tercih
edilen ilaçtır.
Kullanılış


Legionella pnömonisi (makrolidler, rifampin
veya siprofloksasinden sonra)
Gardnerella vaginalis vajiniti (metronidazol
ilk tercih edilir)
Kullanılış

Grup A streptokoklar her ne kadar ko-trimoksazola
duyarlı iseler de bunların yaptığı farenjit ve
tonsilitte bu ilacın kullanılması kontrindikedir. Çünkü
penisilinlere veya eritromisine göre daha geç
eradikasyon yapar veya bazen hiç yapmaz. Bu
nedenle romatik ateş ve akut glomerülonefrit gibi
immünolojik komplikasyonların olasılığını artırır.
Yan tesirleri

En sık görülenler, kaşıntı ve ciltte genellikle
makülopapüler veya morbiliform nitelikteki
döküntülerdir.

Trimetoprim folik asid eksikliğine eğilim yaratır.

Gebelerde kullanılması önerilmez.
TRİMETOPRİM


Duyarlı bakterilerin ve protozoonlann dihidrofolat
redüktaz enzimini inhibe ederek onların
gelişmesini ve çoğalmasını engeller
Tek başına, en önemli kullanılış yeri E.coli ve
diğer Enterobacteriaceae grubu bakterilerin
yaptığı komplikasyonsuz idrar yolu infeksiyonlan
ve yukarıda ko-trimoksazol için belirtilen akut ve
kronik bronşittir.