Transcript Paragraaf 4.2

Paragraaf 4.2: Verschuivende werelden.
Paragraaf 4.2: verschuivende werelden.
Noteren bovenaan WB blz 67 !
1-Welke patronen vallen er op de wereldkaart te ontdekken
in de economische, demografische en sociaal-culturele
kenmerken van landen en welke veranderingen zijn te zien
in deze patronen?
2-Hoe zijn de economische, demografische en sociaalculturele spreidingspatronen en de verschuivingen erin te
verklaren.
Patroon
Verandering
Centrum-Periferie
Global shift + Globalisatie
Ec zwaartepunt verschuift
naar Pacific Rim (Azië)
Bevolkingszwaartepunt
verschuift naar de
ontwikkelingslanden
Diffusie:Verspreiding en
vermenging van
vernieuwingen en ideeën.
Oorzaken en gevolgen ?
Demografisch transitie
model
Verschillende
cultuurgebieden
(Aantekening op WB blz 66 !)
Het Centrum-Periferie model van Galtung.
P
Nederland is een
centrumland
C
Tussen
rijke centrum en
Periferehet
gebieden
West-Europa,
Tussen
het centrum
de VS van
en het
de
Conflicten
arme periferie
tussen
centrum
bestaat
en
concurreren
onderling
steeds
Australië
rijke
centrum
vormden
en het
vroeger
centrum
een
periferie
sterk
binnen
conflict.
de De
periferie
meer
om bedrijvigheid
die
het de
van
rijke,
periferie
machtige
bestaat
centrum
ook
industriële
zijn
vaakopheftiger
ontwikkeling
(denk van
aan
afkomt
lage
kosten.
van de wereld:
harmonie.
In veel
de perifere
eerste
het
burgeroorlogen)
centrum
gebaseerd
danen
op
Denk
aan lageislonen
wereld.
ontwikkelingslanden
de
conflicten
grondstoffen
tussendie
hetde
centrum
goedkope
grond.
Zaken
die in
De tweede wereld
wedijveren
meerdere
werd
periferie
en
periferie
levert.binnen
de
hetdevolle
centrum
steeds
gevormd door
stammen
om dedemacht. Beide
Onbewerkte
centrumlanden.
grondstoffen
schaarser = duurder
worden.
socialistische
centra
hebbenlanden.
dus belang bij
leveren
Niemand
niet
heeft
veel
op.
Pas
de
met
De periferie
vanlast
hetvan
centrum
De bestaande
de
ontwikkelingslanden
het
rivaliteit
bewerken
tussen
van
Friesland
heeft
nabijheid
tot
het en
vormden de achtergebleven,
machtsverdeling
in de
grondstoffen
de
Hollanders
tot
! centrum
producten
centrum
van het
als
arme periferie.
periferie.
wordt
geld verdiend.
voordeel.
Binnen beide
landen is
sprake van
een centrum
en periferie
P
C
Kenia is een
periferieland
Veel voormalige exploitatiekoloniën behoren
tot de periferie !
Exploitatiekolonie = overzees
gebied dat door een meestal Europees
land in bezit is genomen en waarvan de
grondstoffen door het moederland
gebruikt worden.
(De Europeanen wonen hier vaak
tijdelijk)
kenmerken: alle verbindingen zijn
gericht op 1 havenstad, die meestal
ook veruit de grootste stad en
regeringscentrum is.
Voormalige vestigingskoloniën behoren tot het
centrum !
Vestigingskolonie =
overzees gebied dat door
grote aantallen inwoners
van het Europese
moederland in bezit wordt
genomen als woongebied.
Kenmerken:
-Taal en godsdienst van het
moederland spelen nog een
belangrijke rol.
-De etnische samenstelling
(veel blanken)
-Er zijn vaak meerdere
steden tot ontwikkeling
gekomen.
De blauwe banaan
en de randjes van
Europa.
De blauwe banaan,
tussen Noordzee en
Middellandse Zee is
het economisch
kerngebied van
Europa.
Traditioneel behoren Zuid-Italië, Portugal, ZuidwestSpanje en Ierland tot de periferie van Europa / E.U.
Met de uitbreiding van de E.U. in oostelijke richting
ontstaat er een nieuwe Centrum-Periferie verhouding.
Met het wegvallen van grenzen liggen gebieden die vroeger
een nationale uithoek vormden ineens centraal in Europa!
De blauwe pijlen duiden op nieuwe ontwikkelingskansen
in O-Europa. Politieke ontwikkelingen die dit mogelijk
maakten waren:
1-De val van het IJzeren gordijn / communisme. (1989)
2-De gestage uitbreiding van de E.U.
De motor achter deze verschuiving op continentale
schaal is GLOBALISERING =
Het steeds verdergaande mondiale proces van
internationale uitwisseling van goederen, kennis en
kapitaal. Grenzen, landen en afstanden vormen steeds
minder een obstakel.
De wereld wordt een dorp!
De fabricage van goederen, de distributie en de
dienstverlening is hierdoor uitgewaaierd over de hele
wereld.
Globalisering heeft geleid tot GLOBAL SHIFT
Het verschuiven van het mondiale economisch
zwaartepunt van de Atlantic Rim (West-Europa en
de oostkust van de VS) naar de Pacific Rim
(westkust van de VS en Azië.
Het demografisch transitiemodel.
Transitie = overgang. Een overgang van……naar……??
Zie de eerdere uitleg in bijvoorbeeld paragraaf 4.1
De groei van de wereldbevolking vindt vooral plaats in….
Cultuurgebieden: contacten en conflicten.
Culturele diffusie = verspreiding en vermenging van
vernieuwingen of ideeën.
Meer contacten > meer diffusie > meer conflicten?
Verwestersing en modernisering.
Een voorbeeld van
fragmentarische
modernisering.
Materialistisch modern!
Gedachten, ideeën en
waarden blijven
traditioneel!
Tijd en ruimte
krimpen.
Relatieve
afstanden
(= afstand
uitgedrukt in tijd,
geld, moeite)
worden steeds
kleiner.
Opdracht 29

De tegenstellingen in Derde W ereldlanden zijn v aak groter en scherper dan in de
rijke landen.

Een westers bedrijf kan een groot bedrijf in een arm land volledig kapotm aken om
de concurrentie uit te schakelen.
Welke steden hebben een TGV verbinding met Parijs?
Een gevolg van mondialisering /
globalisering?