Transcript ERRUSIAKO IRAULTZA Kontzeptua

ERRUSIAKO IRAULTZA
Kontzeptua
Kontzeptua
Errusiako Iraultza


1917ko
Errusiako
nagusietakoa da.
Iraultza
XX.mendeko
gertakizun
Handik sortu zen Estatuak lehendabiziz indarrean jarri zituen
sozialismoaren printzipio nagusiak
ERRUSIAKO IRAULTZA
Tsarraren Errusia
Tsarraren Errusia
•
•
•
•
Ezaugarri
Ezaugarri
Ezaugarri
Ezaugarri
orokorrak
ekonomikoak
sozialak
politikoak
Tsarraren Errusia
Ezaugarri orokorrak
Biztanlearen eta aberastasunaren arabera Europako potentzia
handietariko bat bazen ere, kontinenteko herririk atzeratuena
zen (herrialde aurreindustrializatua zen)

Ezaugarri ekonomikoak

Ekonomia atzeratua

Nekazaritza sektore nagusia:




Nekazaritza tradizionala
Lurraren jabetza esku gutxitan
Nekazarien bizi baldintzak oso txarrak
Industrializazioa oso berandu eta eskualde batzuetara mugatuta
Tsarraren Errusia
Ezaugarri sozialak

Atzerapen soziala

Gizartea oso polarizatuta

Nekazariak: sektorerik handiena


Langileak:



Oso kopuru txikia
Politikoki ondo antolatuta
Burgesia:



Bizi baldintzak oso txarrak
Oso kopuru txikia
Eragin politiko handiagoa eskatzen zuten
Noblezia:



Oso atzerakoia
Latifundistak
1861ra arte pribilejio feudalak mantendu zituen
Tsarraren Errusia
Ezaugarri politikoak: autokrazia
• Monarkia absolutu anakronikoa
•Tsarraren aginpideak ez zeukan mugarik
•Herria kontrolatzeko armadaz, poliziaz eta Eliza ortodoxoaz baliatzen
zen
ERRUSIAKO IRAULTZA
1905ko Iraultza
1905ko Iraultza

Iraultzaren arrazoiak:






Giza taldeen ezinegona
Japoniako gerra
Iraultzaren faseak
Tsarraren erreformak
Iraultzaren ondorioak
Iraultzaren erreformen porrota
1905ko Iraultza
Iraultzaren arrazoiak

Giza taldeen ezinegona: Monarkiaren aldeko sektoreak izan
ezik beste guztiak aldaketaren alde



Burgesiak monarkia parlamentarioa nahi zuen, Europakoen
antzekoa (Alderdi Konstituzional Demokrata: kadeteak)
Nekazariak lurra banatzearen alde: lurraren zuzeneko jabeak
izan nahi zuten (Alderdi Sozialista Iraultzailea)
Langileak sistema sozialistaren aldekoak



Boltxebikeak: Marxistak. Tsarismoari aurre egiteko ez zuten
inolako loturarik nahi burgesiarekin
Mentxebikeak: Marxistak. Moderatuagoak. Burgesiarekin
elkarlanaren aldekoak
Japoniaren kontrako gerra

Gerrako porrotek tsarrarenganako oposizioa indartu zuen
1905ko Iraultza
Iraultzaren faseak



Urtarrilean, igandez, langile batzuk manifestazio
baketsu joan zitzaizkion tsarrari, lan eta bizi
baldintzak hobetzeko eskatzera
Manifestazioa armaz sakabanatu zuten (Igande
odoltsua)
Gertakizun horrek iraultza piztu zuen:


Grebak eta matxinadak langileen eta nekazarien
artean zabaldu ziren
Armadaren sektore batzuk ere altxatu ziren (Potemkin
korazatua)
1905ko Iraultza
Tsarren erreformak
• Erreforma politikoa:
•Sufragio unibertsala
•Duma, ganbara errepresentatiboa sortu zuen
• Askatasun zibilen onarpena:
•Langileen eskubide sindikalak
•Lan murrizketa
1905ko Iraultza
Iraultzaren ondorioak
•
•
Tsarraren irudia kaltetuta
Boltxebikeentzako irakaspen baliagarria
•
•
•
Burgesia liberalaren interesak eta langile-nekazarienak
erabat ezberdinak
Langileak zatituta
Nekazariak ez ziren mugitu
1905ko Iraultza
Iraultzaren erreformen porrota

Erregimen
parlamentarioak
kontserbadoreen esku
porrot:
Parlamentua
indar

Nekazaritzan hartutako erabakiek porrot: Lurraren jabetza ez zen
aldatu
ERRUSIAKO IRAULTZA
1917ko Iraultza
1917ko Iraultza
•Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
•Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikaziora arte
•Behin behineko gobernua
•Boltxebikeen jokabidea
•Leninen apirileko tesiak
•Urriko iraultza
•Iraultzaren bilakaera
•Boltxebikeak agintean: lehenengo erabakiak
•Lurraren banaketa
•Bakea: Brest-Litovsk
•Boterearen monopolioa
•SESB
1917ko Iraultza

Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza

Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikazioara arte

Gerrak agerian utzi zituen Tsarraren Errusiak zituen hutsuneak



Armadaren porrotak
Hornikuntza falta gerran eta hirietan
Gerra dela eta gizartearen sektore asko tsarraren kontra:



Nekazariek: ogia, lurra eta bakea eskatzen zituzten
Langileak: erreformak eta bakea eskatzen zituzten
Burges liberalek erreforma liberalak eskatzen zituzten
1917ko Iraultza
Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza

Behin behineko gobernua




1917ko otsailean zehar grebak eta manifestazioak gertatu ziren
Manifestazioak gelditzera bidalitako tropek matxinatutakoekin bat egin zuten
Gobernuak dimititu egin zuen eta behin behineko gobernu bat eratu zen
(liberalek eta sozialista moderatuek osatutakoa)
Tsarrak abdikatu zuen
1917ko Iraultza
Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza

Boltxebikeen jokabidea



Behin behineko gobernuaren kontra: Erreforma sakonagoak egin nahi
zituzten
Bakearen, lurra banatzearen alde
Leninen apirileko tesiak

Prentsan argitaratutako artikulua:





Boltxebikeen helburua iraultza sozialista
Bakea
Lurrak banatzea
Langileen eta nekazarien arteko aliantza
Behin-behineko gobernuarekin eta Dumarekin inongo elkarlanik ez
izatea
1917ko Iraultza
Urriko Iraultza
•Iraultzaren bilakaera
•Herrialdearen egoera orokorra gainbehera zihoala ikusita, Leninek
ekintzari heltzea erabaki zuen
•Boltxebikeek erraz hartu zituzten Petrogradoko gune nagusiak
urriaren 24an
•Kerenskik ihes egin ondoren agintea erraz hartu zuten
1917ko Iraultza
Urriko Iraultza
Boltxebikeak agintean: lehenengo erabakiak
Urriaren 26an Herriaren Komisarioen
Kontseiluaren lehen gobernua eratu zen
 Gobernuak hiru lan ardatz nagusi jorratu zituen:
lurraren arazoa, bakea eta botere politikoaren
monopolioa
Lurraren banaketa




Bakea: Brest-Litovsk



Nekazari txiroei lurrak banatu zizkien lur jabeei kalterik
ordaindu gabe
Bakea hitzartzen da Alemaniarekin
Boltxebikeen ustez bakea beharrezkoa zen Iraultza
bizirik iraun ahal izateko
Boterearen monopolioa





1918ko urtarrilean aurreko gobernuek aurreikusitako
Batzar Konstituziogilea (mentxebikeak gehiengoak)
desegin zen
Leninen ustez Batzarrak eredu burgesa zeukan
Poliki-poliki Alderdi Komunista nagusitu zen
Komunisten boterea indartzeko Txeka eta Armada Gorria
sortu ziren. Oposizioa isilarazi eta desagertzen joan zen
1918 uztailean Errusiar Errepublika Federal Sozialista
eta Sobietarra sortu zen
ERRUSIAKO IRAULTZA
Sobietar Batasunaren eraikuntza
Sobietar Batasunaren eraikuntza
(1918-27)
Gerra Zibila (1918-21)
Nazionalitateen auzia
Politika ekonomiko berria: NEP (1922-27)
Sobietar Batasunaren eraikuntza
(1918-27)
Gerra Zibila (1918-21)


Iraultzaileen (Armada Zuria) eta kontrairaultzaileen (Armada
Gorria) artean
Kontrairaultzaileek Frantziaren, Erresuma Batuaren, eta
Japoniaren laguntza izan zuten



Atzerritarrek Iraultza beste estatu batzuetara helduko zela
beldurragatik parte hartu zuten
Armada Gorriak (Troski zuzenduta) gerra irabazi zuen
Gerraren ondorioak:

Iraultzaren aurretik Errusiaren egoera ekonomikoa kaotikoa bazen,
gerra zibilean are larriago bilakatu zen: arazorik larriena hornikuntza
izan zen
Sobietar Batasunaren eraikuntza
(1918-27)
Nazionalitateen auzia





Errusia hainbat hizkuntzaz, kulturaz eta erlijioz osatutako nazio
multzoa zen
Nazionalitateak Errusiaren kontrolpean zeuden
Nazionalitate aniztasunari aurre egiteko sobietar estatuak egitura
federala hartu zuen
Egitura federalak errepublikaren autogobernua kontuan hartzen
zuen, nahiz eta Errusiaren nagusitasuna mantentzen zen
Stalinen garaian nazionalitateekiko errespetua amaitu zen eta
zentralizazio prozesuak areagotu ziren
Sobietar Batasunaren eraikuntza
(1918-27)
Politika ekonomiko berria: NEP (1922-27)





Gerra zibila amaitzean herrialdea suntsituta zegoen: goseak,
gaixotasunak eta gerrak milioika biktima eragin zituzten
Nekazaritzako produkzioa mundu gerraren aurrekoa baino bi
heren txikiagoa zen. Industriakoa lehengoaren zazpirena
Krisitik irtetzeko politika ekonomiko berria diseinatu zen
1921etik 1927ra Politika Ekonomiko Berria: NEP. Erabateko
aldaketa ekarri zuen SESBeko politika ekonomikoan eta sozialean
NEPk sistema mistoa garatu zuen



Industria eta zerbitzuetan enpresa txiki pribatu batzuk sortzeko
baimena eman zen
Nekazaritzan konfiskatutako lurrak itzuli ziren
Ondorioak: oinarri ekonomikoak indartu egin zituen eta
produkzioa eta biztanleriaren bizimodua hobetu
ERRUSIAKO IRAULTZA
Stalinen garaia
Stalinen garaia (1922-53)
Agintea eskuratzeko prozesua
Estalinismo ekonomikoa
Stalinen garaia (1922-53)
Agintea eskuratzeko prozesua

Lenin ordezkatzeko hautagai nagusi bi zeuden: Stalin eta Troski




Lehia horretan Stalin garaile irten zen
1927an Stalinek bere eskuetan izan zuen agintea alderdian eta
SESB osoan


Alderdi Komunistaren idazkari nagusi eta Estatuko buru bilakatu zen
Stalin, agintea eskuratzeko indarkeriaz baliatu zen: Purgak



Troskik Iraultza mundu osora zabaldu nahi zuen
Stalinek “Sozialismoa herri bakarrean” aldekoa zen
Alderdiaren baitan aurkariak kargutik kendu eta hiltzen zituzten
Alderdi komunistak menpean hartu zuen gizarte sobietarra
Stalinek diktadura pertsonala ezarri zuen
Stalinen garaia (1922-53)
Estalinismo ekonomikoa




Estalinismo ekonomikoa bost urteko planen bidez garatu zen
Helburua: denbora jakin batean ahalik eta hazkunde
ekonomikoko indizerik handiena lortzea
NEP alde batera utzi zuten
Bost urteko planak nekazaritzan eta industria zentratu ziren





Nekazaritzan kolektibizazioak ezarri ziren (estatuko kooperatibak
(kolkhoz) eta estatuaren etxealdeak (sovkhoz))
Kolektibizazioaren aurkako nekazarien jarrerak gainditzeko herri osoak
deportatu zituzten: ehunka milaka nekazari kulak hil ziren
30.hamarkadan landan ia ez zegoen jabetza pribaturik
Industrian sozializazioa ezarri zen: alderdiak kontrolatzen zuen guztia:
aurrezkiak, inbertsioak, kontsumoa, prezioak, soldatak
Beraz, Estalinismoaren lorpen nagusiak lurraren sozializazioa eta
plangintza ekonomikoa izan ziren. Gainera sobietar erregimena
sendotu eta SESB potentzia handi bihurtu zuen