Transcript ENFLASYON* GİZLİ ŞİFRENİN PEŞİNDE Getting you there.

Getting you there.
ENFLASYON*
GİZLİ ŞİFRENİN PEŞİNDE
* Ekonomi Çalışma Grubu’nda gerçekleştirilecek sunumların hazırlayan kişinin adı ve kurumundaki görevini içerecek şekilde
yayımlanmasına 2 Mart 2006 tarihli toplantıda karar verilmiştir.
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 1
Enflasyon Hakkında Bilmek İstediğiniz Her Şey
– Resmi Enflasyon Hedeflemesi:
– 2006 Yeni Bir Dönemin Başlangıcı
– Enflasyon Dinamikleri
– Enflasyon Analizlerindeki Zayıflık:
– Baz yılı 1994 => 2003, Seride Kırılma, Mevsimsellik, Analizlerde Yüksek Hata Marjı
– Alt Grup ve Madde Ağırlıkları
– Çekirdek Fiyat Göstergeleri
– Fortis Piyasa Fiyatları Endeksi
– Mal ve hizmet fiyatlarının hesaplanması
– Çekirdek enflasyonda dışlanan fiyatların hesaplanması
– Alt grupların enflasyona katkısı
– Fortis TÜFE Dağılım Endeksi
– Fiyatlama Gücünün Durumu
– Uzun Vadeli Analiz
– Kısa Vadeli Analiz: Çekirdek Dağılım Endeksi
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 2
Kral Öldü, Yaşasın Yeni Kral
– TÜİK Ocak 2005: Yeni Enflasyon Sepetleri
– TÜFE
– 2003 Hanehalkı Bütçe Anketi
– Eurostat Harmonize Tüketici Fiyatları
Endeksi Metodolojisi
– Her Yıl Yenilenen Madde Ağırlıkları
– Mal ve Hizmet Sınıflandırılması ve
Ağırlıklarının Değişimi
– Yedi Çekirdek Endeks
– ÜFE (TEFE)
– Vergilerin Dışlanması
– Baz Yıldan Uzaklaşma Etkisi Giderildi (Boskin
Komisyonu Raporu)
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 3
TÜFE Kapsamındaki Ana Grup Ağırlıkları (Türkiye)
1994
2003
Gıda ve alkolsüz içecekler
31.1
29.4
Alkollü içecekler ve tütün
4.7
Giyim ve ayakkabı
9.7
8.1
Konut, su, elek., gaz
25.8
16.9
Mobilya, ev aletleri
9.4
6.5
Sağlık
2.8
2.7
Ulaştırma
9.3
10.4
Haberleşme
4.8
Eğlence ve kültür
3.0
3.6
Eğitim
1.6
2.2
Lokanta ve oteller
3.1
5.9
Çeşitli mal ve hizmetler
4.4
4.9
ÜFE Ana Sektör Ağırlıkları (%)
TEFE (1994) ÜFE (2003)
Tarım
22.22
20.65
Madencilik
2.47
1.51
İmalat Sanayi
71.12
72.07
Elektrik, gaz, su
4.19
5.77
Baz Yıldan Uzaklaşma Etkisi Giderildi
– Boskin Komisyonu Raporu
– İkame etkisi
– Perakende satış noktası ikamesi
– Kalite etkisi
– Yeni mal etkisi
Tüketici Fiyatları - Eski ve Yeni
18
15
12
9
6
01.04 03.04 05.04 07.04 09.04 11.04 01.05 03.05 05.05 07.05 09.05 11.05 01.06
TÜFE (2003)
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 4
TÜFE (1994)
Kurlardan Fiyatlara Geçişkenlik Daha Yüksek
Kur geçişkenliği
– Tarım dışı ÜFE’nin aylık değişimlerinin dolar
kuruyla korelasyonu eski endeksteki % 46
değerinden % 71.5 seviyesine fırlamıştır.
Kur Sepeti (1$+0.77€)
TEFE (1994=100)
25.8%
Tarım dışı (1994=100)
44.3%
TÜFE (1994=100)
15.6%
Gıda-içki-tütün dışı (1994=100)
26.8%
Dolar
24.1%
46.0%
5.9%
17.9%
– Yeni TÜFE endeksi (gıda-içki-tütün hariç) de,
döviz sepeti ile % 32.1 oranında korelasyon ile
% 26.8 seviyesindeki eski endeks korelasyonuna
göre daha ciddi bir geçişkenliği yansıtmaktadır.
ÜFE 2003=100)
Tarım dışı (2003=100)
TÜFE (2003=100)
Gıda-içki-tütün dışı (2003=100)
56.5%
71.5%
11.4%
26.7%
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 5
60.3%
70.8%
21.3%
32.1%
Not: Şubat 2003- Eylül 2005 dönemi için aylık değişimlerden
hesaplanmış korelasyonlar.
Ağırlıklar
– Alt Gruplarının Hesaplanması
– Çok bilinmeyenli denklem çözümü
– Out-of-sample tests
– TÜFE Maddelerinin Hesaplanması
– Çok bilinmeyenli denklem çözümü
– Çözüm İmkansızlığı
Gıda-Giyim => Mevsimsellik
Fiyatları Nadir Değişen Gruplar
– Out-of-sample tests
– Fortis Piyasa Fiyatları Endeksi
– Genel Fiyatlama Gücü
– CNBC-e Tüketim Endeksi ile Korelasyon 83.6%
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 6
Ağırlıklar Tamam, Peki Ya Sonrası?
– Merkez Bankası Özel Fiyat Endeksleri
– Kamuya açık olmayan bilgiler
– Fortis Özel Fiyat Endeksleri
– MB Endeksleri ile Benzer Sonuçlar
– Hizmet Fiyatları ve Alt Grupları
– Fiyat Katılığı
– Geçmişe Endekslilik
Kaynak: TCMB
HİZMET VE MAL GRUBU ENFLASYONU
18%
– Mal Fiyatları
– Düşüş Trendinde Ana Etken
– Uluslararası Rekabet
– TL değerlenmesi
yıllık yüzde
Hizmet
16%
Mal
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
Kaynak: Dışbank Ekonomik Araştırmalar
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 7
09.05
07.05
05.05
03.05
01.05
11.04
09.04
07.04
05.04
03.04
01.04
0%
Fortis Piyasa Fiyatları Endeksi – Alt Gruplar
– Fortis Piyasa Fiyatları Endeksi
– İşlenmemiş Gıda Ürünleri
– Enerji
– Fiyatı Yönlendirilen Ürünler hariç
80
14
60
12
40
11
20
9
0
8
-20
6
01.04
04.04
07.04
10.04
Tüketici Güven End.
– Alt Grupların TÜFE’ye katkısı
01.05
04.05
07.05
10.05
01.06
Piyasa Fiyatları (ikinci eks.)
12
10
–
–
–
–
Piyasa Fiyatları
Yönetilen/Yönlendirilen
İşlenmemiş Gıda
Enerji
8
6
4
2
0
01.04 03.04 05.04 07.04 09.04 11.04 01.05 03.05 05.05 07.05 09.05 11.05 01.06
Piyasa Fiyatları
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 8
İşlenmemiş Gıda
Yönetilen/yönlendirilen (enerji hariç)
Enerji
Fortis TÜFE Dağılım Endeksi
– Fiyatı artış gösteren ürünlerin genel içindeki
ağırlığı
100%
12 aylık hareketli ortalama
90%
80%
– Enflasyonun Kaynağı
– Tek bir maddeden???
– Bir gruptan???
70%
60%
50%
40%
30%
2000
– Fortis TÜFE Dağılım Endeksi
– 1994 bazlı endeks için 423 madde
– 2003 bazlı endeks için 578 madde
– Uzun vadeli analiz
2001
2002
2003
2004
2005
80%
70%
60%
– Fortis TÜFE Çekirdek Dağılım Endeksi
– Gıda ve Giyim Fiyatları Hariç
– Kısa vadeli analiz
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 9
50%
40%
Şub.03 May.03 Ağu.03 Kas.03 Şub.04 May.04 Ağu.04 Kas.04 Şub.05 May.05 Ağu.05 Kas.05
Toplam
İşlenmemiş gıda ve giyim dışı
Sonuçlar
– Enflasyondaki düşüşün devam edeceğine yönelik işaretler
– Çekirdek fiyat göstergelerinde düşüş devam ediyor
– E* (mevsimsel, enerji, tütün hariç) Ocak’taki yıllık artışı % 6.9 ile tarihindeki en düşük
seviyededir.
– Dağılım endeksinin düşük seviyesi, fiyatlandırma davranışlarında olumlu değişimi
göstermektedir.
– Riskler
– Hizmet fiyat artışı 2004 sonundaki % 13.6’dan sadece % 12.3’e gerilemiştir.
– Petrole duyarlı hizmetler %11.8’den % 14.0’e çıkmıştır.
– Diğer hizmetler % 14.0’ten % 11.8’e gerilemiştir.
– Fiyatı çok artan grupların endekste ağırlığı artıyor!
– Enerji fiyatlarının yıllık enflasyona katkısı Ocak 2006 itibariyle 1.3 puandır. Nisan 2005’te 2.3
puandı.
– Dışsal olumsuzluklar artış göstermediği müddetçe hedefler tutar.
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 10
Getting you there.
Teşekkürler
Erkin Işık | 2 Mart 2006 | 11