Transcript TAJUK: APLIKASI LITERASI MAKLUMAT MELALUI PSS DALAM P&P

TAJUK:
APLIKASI LITERASI
MAKLUMAT MELALUI PSS
DALAM P&P
Pada Akhir Bengkel Anda Akan
Dapat 3 Perkara Asas:
 APA
ITU MAKLUMAT
 APA ITU LITERASI MAKLUMAT
 APLIKASINYA
APA ITU
MAKLUMAT ?
DEFINISI MAKLUMAT



KAMUS DEWAN; maklumat adalah satu
pengetahuan.
KAMUS UTUSAN; maklumat ialah
laporan,siaran,kenyataan,keterangan,butir-butir
dan pengetahuan.
OXFORD DIC. ; apa yang diketahui seseorang
dan apa yang diberitahu kepada seseorang.
MAKLUMAT ialah data, bahan,
pengetahuan dan kebijaksanaan.
MAKLUMAT juga adalah data
yang tersusun dalam satu
struktur tertentu yang
mempunyai makna
CIRI-CIRI MAKLUMAT
RELEVAN
 BOLEH DIPERCAYAI
 BOLEH DIFAHAMI
 LENGKAP
 TEPAT PADA MASANYA
MENGURANGKAN KETIDAKPASTIAN.


BUKAN MAKLUMAT
SEKIRANYA;





LAMA ATAUPUN KETINGGALAN
TERLALU BANYAK
TIDAK JELAS
TIDAK LENGKAP
BUKAN DALAM FORMAT YANG
DIPERLUKAN
ORGANISASI YANG MENGURUS
MAKLUMAT
 PERPUSTAKAAN
 ARKIB
 MUZIUM
 GALERI SENI
 INTERNET
APA ITU
LITERASI MAKLUMAT ?
KONSEP LITERASI MAKLUMAT


Diperkenalkan pada pertengahan tahun 1980-an
oleh AMERICAN LIBRARY ASSOCIATION
(ALA)
Di Amerika Syarikat pencarian maklumat dicipta
oleh Michael B.Eisenberg dan Robert Berkowitz
pada tahu 1987 yang dinamakan Big Six Skills
atau Enam Kemahiran Utama .
Definisi Literasi
Mempunyai pengetahuan
yang secukupnya untuk
menggunakan sesuatu.
Literasi Maklumat adalah
1. Suatu kemahiran yang digunakan
apabila maklumat tertentu diperlukan,
2.Kebolehan mencari dan memperoleh
maklumat dalam apa jua format
3. Menggunakan maklumat tersebut
secara aktif
menurut: Anthony Robins dalam
bukunya The Unlimited Power,
“Information is power, action is absolute
power”.
Definasi Literasi Maklumat
(Information Literacy)
“…as those skills concerned with
the acquiring of knowledge from
a variety of sources and the
ability to access and apply the
information gained”
Pat Avann(1985)
The ability to access, evaluate and
use information from a variety of
sources.
Christina A.Doyle(1992)
Literasi Maklumat juga boleh
didefinisikan sebagai keupayaan
untuk :
mengekses dan menilai maklumat bagi
membuat pemilihan dan menyelesaikan
permasalahan secara efektif.
Dalam Islam itu sendiri mengatakan carilah ilmu,
tuntutlah ilmu, hayatilah ilmu, gunakanlah ilmu,
sebarkanlah ilmu, gunakan ilmu untuk merubah
masyarakat kepada yang lebih baik dan ilmu sebagai
alat untuk mendekatkan diri kepada Allah.
Memandangkan kemahiran ini adalah lanjutan dan
perkembangan kepada kemahiran penggunaan dan
pengurusan perpustakaan secara berkesan,
tanggungjawab memperkembangkan literasi
maklumat di sekolah ia adalah tanggungjawab
bersama guru penyelaras pusat sumber, guru-guru
mata pelajaran dan juga agensi-agensi luar.
Dahulu…
Murid
Murid
Murid
Murid
Murid
GURU
Murid
Murid
Murid
Murid
Sekarang…
Radio
Internet
TVP
TVP
PSS
MURID
Buku
Murid
APLIKASI
LITERASI MAKLUMAT
Ciri-Ciri Kemahiran Maklumat
Mengutamakan:
 Kemahiran perpustakaan, belajar,
berkomunikasi dan kemahiran hidup

Penggunaan sumber maklumat bercetak, tidak
bercetak dan elektronik

Mementingkan konsep ‘Resourse Base
Learning’
Kemahiran Maklumat merangkumi:
A. Kemahiran Perpustakaan
kecekapan menggunakan PSS :

Lokasi bahan

Sistem katalog

Susunan buku,majalah,akhbar dll

Bahagian buku,glosari,indeks dll

Menggunakan bahan rujukan asas

Membuat rujukan dan bibliografi

Mengakses dan menggunakan internet
Kemahiran Maklumat merangkumi:
B. Kemahiran Belajar yang terkandung di dalamnya
kemahiran:

Berfikir

Membaca

Mendengar

Melihat

Mencatat nota

Mengorganisasi dan menyampaikan maklumat secara
betul

Membuat renungan dan rumusan
Kemahiran Maklumat merangkumi:
C. Kemahiran Komunikasi iaitu kemahiran untuk:

Bertanya

Menemuramah

Memberi pendapat

Berbahas

Memberikan ucapan

Menyampaikan laporan
Kemahiran Maklumat merangkumi:
D. Kemahiran Hidup yang melibatkan
kecekapan:
 Mengurus masa
 Mengurus diri
 Berinteraksi dan etika
 Pembelajaran sepanjang hayat
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
PENGENALAN
Model pengajaran Michael Eisenberg
dan Bob Berkowitz (1998)
•
Model Enam Kemahiran Utama
(The Big 6 skills information
problem-solving approach to
library and information skills
instruction) – cara menyelesaikan
masalah yang berkaitan dengan
kemahiran maklumat
ENAM KEMAHIRAN UTAMA
1.
Menentukan
2.
Mencari
3.
Memilih
4.
Menggunakan / Menguruskan
5.
Menyampaikan
6.
Menilai Kembali
Ringkasan 6 langkah untuk
Pelajar
Langkah 1 – Menentukan
Apa yang perlu saya ketahui dengan secara tepat?
Apakah yang sudah saya tahu?
Apakah yang akan saya buat dengan maklumat?
Ringkasan 6 langkah untuk
Pelajar
Langkah 2 - Mencari
Di mana saya boleh mendapat maklumat?
Ringkasan 6 langkah untuk
Pelajar
Langkah 3 - Mengguna
Apakah maklumat yang perlu saya ketahui?
Ringkasan 6 langkah untuk
Pelajar
Langkah 4 - Mencatat
Apakah maklumat yang perlu saya catatkan?
Bagaimana memilih dan mencatatnya?
Ringkasan 6 langkah untuk
Pelajar
Langkah 5 - Melapor
Apa yang diperlukan untuk mendapat
maklumat secara sistematis dan
mempersembahkannya dengan baik?
Ringkasan 6 langkah untuk
Pelajar
Langkah 6 - Menilai
Proses/pembinaanya?
Hasil terakhir?
Puas hati?
RINGKASAN 6 LANGKAH
UNTUK GURU
Langkah 1 - Menentukan
Apakah sebenarnya yang saya harapkan
mereka cari?

Apa yang saya harap mereka persembahkan?

Adakah saya akan memberi mereka peluang membuat
pilihan?

Adakah saya memberi mereka peluang untuk
berbincang tentang apa yang mereka telah ketahui?
RINGKASAN 6 LANGKAH
UNTUK GURU



Adakah mereka mempunyai kemahiran yang
diperlukan untuk mencari dan menggunakan
maklumat tersebut?
Bagaimana saya boleh membantu?
Adakah mereka sudah bersedia untuk memulakan
kerja?
RINGKASAN 6 LANGKAH
UNTUK GURU
Langkah 2 - Mencari
Di mana boleh mereka mencari maklumat?



Adakah sumbernya mencukupi?
Adakah sumber yang ada mengikut tahap kebolehan
mereka?
Bolehkah mereka mengesan sumber yang ada?
RINGKASAN 6 LANGKAH
UNTUK GURU
Langkah 3 - Mengguna
Bolehkah mereka menggunakan pelbagai
bahan untuk mendapat maklumat yang
sesuai bagi keperluan projek?

Bolehkah mereka menggunakan kemahiran
“skimming”,”scanning” dan kemahiran-kemahiran
yang lain?
RINGKASAN 6 LANGKAH
UNTUK GURU
Langkah 3 - Mengguna
Bolehkah mereka menggunakan pelbagai
bahan untuk mendapat maklumat yang
sesuai bagi keperluan projek?

Bolehkah mereka menggunakan kemahiran
“skimming”,”scanning” dan kemahiran-kemahiran
yang lain?
RINGKASAN 6 LANGKAH
UNTUK GURU
Langkah 4 – Mencatat

Bolehkah mereka membuat pilihan untuk
mencatat nota daripada maklumat yang
diperolehi?

Adakah mereka mempunyai kemahiran
mencatat nota?
RINGKASAN 6 LANGKAH
UNTUK GURU
Langkah 5 - Melapor
Adakah mereka berkebolehan
menganalisis dan mengumpul maklumat
itu daripada pelbagai sumber untuk
dipersembahkan dalam beberapa bentuk
dan cara, yang menarik dan berkesan?
RINGKASAN 6 LANGKAH
UNTUK GURU
Langkah 6 - Menilai

Adakah mereka diberi peluang menilai
pencapaiannya sebagai penyelidik
mengikut proses kemahiran maklumat?

Adakah hasil kerja pelajar dinilai berdasarkan
pembelajaran yang dilalui?
Manusia mengingati:
10%
20%
30%
40%
> 70%
- dibaca
- didengari
- dilihat
- didengari dan dilihat
- dilakukan
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
PENGENALAN
PERPUSTAKAAN SEKOLAH
Bahan pengajaran dan
pembelajaran
Perkhidmatan perpustakaan
dan maklumat
BUDAYA MEMBACA
PEKERJA DAN PEMIMPIN BERJAYA
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
SKOP
Pemasalahan
 Konsep
 Rasional
 Kemahiran Maklumat
 Punca Sumber Pencarian
 Program Kemahiran Maklumat di PSS

SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
SKOP
Meningkatkan PSS melalui P&P
 Aktiviti-Aktiviti menggalakkan penggunaan
PSS
 Aktiviti galakkan lain
 Kesimpulan dan Penutup
 Sesi soalan dan jawapan

SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
PEMASALAHAN

Buta Maklumat (Information Illiterate)



Tidak suka membaca
Tidak tahu mengakses maklumat
PSS perlu ada objektif dan matlamat untuk:






Membantu pelajar
Membantu guru-guru
Menyokong konsep sekolah bestari
Memberi kemahiran perpustakaan
Memberi kemahiran IT
Memupuk tabiat membaca
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
Bilik
Menyediakan
koleksi bahan
dan pembacaan
Learning &
educational
technology centre
Institusi pasif
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
Era IT
Agen mengubah
rakyat ke arah celik
maklumat dan ilmu
pengetahuan
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
INDIVIDU YANG KAYA MAKLUMAT
Membina ilmu agama
Berkomunikasi
Berbahas
Bertutur dengan lancar
Membuat bandingan
Meramal
Berfikir secara kritikal
Memberi pelbagai contoh
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
INDIVIDU YANG KAYA MAKLUMAT
Memberi contoh terkini
Membuat keputusan
Menjadi bebas
Berani bercakap
Berani menghadapi apa-apa situasi, topik
dan krisis
Percaya diri sendiri
Tidak hipokrit
Berfikiran terbuka
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
KEMAHIRAN MAKLUMAT
Siapakah yang perlu memainkan
peranan utama untuk mengatasi
masalah buta literasi maklumat ?
SEKOLAH
ATAU
IPT
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
Kemahiran maklumat

Kemahiran yang diperlukan untuk menghadapi
dunia berasaskan maklumat.

Kemahiran yang dimaksudkan adalah kemahiran
yang membolehkan seseorang mengakses,
menilai dan menggunakan maklumat dari
sumber yang berbagai untuk memenuhi
keperluan maklumat.
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
KOMPONEN MODEL LITERASI MAKLUMAT
Proses pemikiran pencari maklumat: kenapa
maklumat diperlukan?
 Proses penyelidikan: menentukan keperluan
maklumat
 Strategi pencarian: kaedah yang akan digunakan
untuk mendapat maklumat.

SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
KOMPONEN KEMAHIRAN

Kitaran maklumat: penghasilan, penyebaran,
perolehan, pemerosesan, penyimpanan dan
penggunaan.

Penilaian maklumat: kewibawaan, kesahihan,
kejituan, kesesuaian.

Menganalisis & mengsintesis maklumat

Pengolahan dan penyampaian maklumat
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
ELEMEN DALAM BUDAYA KEMAHIRAN
MAKLUMAT
inovatif
organisasi
bercetak
individu
keusahawan
Budaya
o
maklumat
kreatif
Sumber elektronik
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
Program Kemahiran Maklumat di PSS









Memperkenalkan kemahiran maklumat
Memberi kemahiran maklumat
Mempertingkatkan kemahiran maklumat
Menyediakan program kemahiran tambahan
Perkhidmatan secara individu di meja maklumat
Orientasi untuk pelajar baru
Arahan bibliografik penggunaan PSS dan alat-alat
bibliografik
Klinik maklumat
Program “outreach”
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
Langkah-langkah meningkatkan PSS
melalui proses P&P
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Dasar yang menyeluruh
Pelajar dan guru dilatih menggunakan
PSS dalam P&P
Latihan penggunaan PSS
Program kesedaran
Merancang menggunakan PSS dalam
semua matapelajaran
Merancang program menggalakkan
penggunaan PSS
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
Peranan Penyelaras PSS


Pengurus dan pengelola
bahan sumber
Pakar dalam pengurusan
maklumat
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
Senario PSS Abad 21
Guru Geografi
Pelajar Tingkatan 4
CD-ROM
Internet
Buku
Pita Video
Laporan tahunan
Peta Dunia
Laser disc
Memo
Penyelaras PSS
Pusat Sumber Sekolah
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
Bahan bercetak & bahan
pandang dengar digabungkan
dengan sumber berasaskan
komputer
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
AKTIVITI-AKTIVITI MENGGALAKKAN
PENGGUNAAN PSS
1.
Penyediaan prasarana





Pondok bacaan
Taman bacaan
Laluan ilmu
Sudut-sudut ilmu
Laman bicara/pidato
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
AKTIVITI-AKTIVITI MENGGALAKKAN
PENGGUNAAN PSS
2. Aktiviti menggalakkan penggunaan
koleksi bahan bercetak



Aktiviti promosi melalui pameran
Aktiviti peminjaman dan pemulangan
Program banci bacaan
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
AKTIVITI GALAKKAN LAIN
o
o
o
o
o
o
Mengadakan program mingguan
Mengadakan Minggu PSS
Aktiviti “sumber hunt”
Menukar bahan bacaan kepada bentuk
grafik
Mengadakan ceramah yang menarik
Mencipta lagu dan puisi akademik
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
AKTIVITI GALAKKAN LAIN
o
o
o
o
o
Bengkel kemahiran membaca dan mencari
maklumat
Bengkel kemahiran rujukan
Bengkel kemahiran perpustakaan
Bengkel penghasilan bahan
Aktiviti syarahan, pidato, bahas, diskusi
dan lain-lain
SEKTOR PERKHIDMATAN SUMBER PENDIDIKAN
KESIMPULAN
Peranan PSS telah berubah
 Ia mesti menjadi pusat maklumat
 Nadi rangkaian maklumat sesebuah sekolah
 Menyediakan akses kepada pelbagai sumber
pengajaran dan pembelajaran
 Membantu pelajar menjadi pembelajar
sepanjang hayat (life-long learner)
 PSS yang berkesan dapat memperkukuhkan
pengajaran dan pembelajaran
 Khidmat sempurna dalam kemahiran
maklumat
“Dalam organisasi sekarang, setiap
daripada kita perlu bertanggungjawab
memperoleh maklumat kerana maklumat
adalah peralatan utama bagi melakukan
segala-galanya. Namun yang lebih
penting lagi adalah kita perlu tahu
menggunakan maklumat tetapi sangat
sedikit antara kita yang celik maklumat.”
-Peter Drucker-