Transcript Slayt 1 - Gümüşhane Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makine

TOLERANSLAR
Makine imalâtında parçaların resminde verilen ölçülerinde, istenilen düzgünlükte üretilmesi mümkün
değildir. Parçaların imalâtı sonucu elde edilen değerler, esas ölçülerden ya biraz küçük yada biraz
büyük olur. Aynı parçadan çok sayıda; aynı tezgahta, aynı işçi tarafından yapıldığı halde, hepsinin aynı
ölçü aletleriyle ölçüldüğü halde her birinin ölçüsü ve şekli arasında fark olduğu görülür. Başka bir
deyişle, resim üzerindeki Resim üzerindeki ölçülerin ve şekillerin parça üzerinde elde edilmesi mümkün
değildir. Bütün bu sebeplerden dolayı resimlerde toleransların gösterilmesi zorunlu hale gelmiştir.
Kaliteli Teknik Resmin Üç Temel Niteliği:
1. Doğru Olmalı
2. Yeteri Kadar Hassas Olmalı
3. Montajdaki Konumu Anlatmalı
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
1
TEKNİK RESİM ‘YETERİ KADAR HASSAS’ OLMALI
Özellikle başka parçalarla birleşerek
80±0,4
bir bütün oluşturacak parçanın ne
40±0,2
kadar hassas olacağı teknik resimde
20±0,1
anlatılmalıdır. Bu da ancak uygun bir
tolerans kullanılarak sağlanabilir..
40±0,3
Ø 10+0,05
(2 delik)
TOLERANS Nedir?
10±0,1
20±0,1
Bir parçanın fonksiyonunu iyi bir şekilde
30±0,2
yerine getirdiği boyutun, tekrarlanabilir ve
ekonomik sınırlarına tolerans denir.
12±0,2
İmal edilecek makine parçalarının amacına uygun imal edilebilmesi için, kabul edilir iki sınır değeri arasında
kalması yeterlidir. Bu iki sınır değeri arasındaki farka tolerans denir.
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
2
TOLERANSLAR
• Boyut Toleransı
• Şekil Toleransı
• Konum Toleransı
 Toleransların büyüklüğünü ve sıfır çizgisine uzaklığını tayin eden en modern sistem ISO sistemidir.
ISO sisteminde tolerans büyüklükleri imalat kalitelerine bağlı olarak 01, 0, 1, 2,.,18 olmak üzere 20
kalite sınıfına ayrılmıştır. Bu kalitelere karşılık gelen toleranslar temel toleranslardır.
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
3
TOLERANSLAR
Boyut Toleransı
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
4
TOLERANSLAR
Boyut Toleransı
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
5
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
6
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
7
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
8
TOLERANSLAR
Örnek bir mil çizimi
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
9
GEOMETRİK TOLERANS SEMBOLLERİ
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
10
TOLERANSLAR
Şekil ve konum toleranslarında gerekli göstermeler, iki veya bazen üç göze ayrılmış bir
dikdörtgen çerçeve içine yazılır gözler içine soldan sağa doğru sırasıyla, Tolerans uygulanması
için gerekli özelliğin sembolü, tolerans değeri, Gerektiğinde referans eleman veya elemanlarını
belirtmeye yarayan harf veya harfler yazılır.
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
11
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
12
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
13
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
14
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
15
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
16
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
17
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
18
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
19
TOLERANSLAR
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
20
Yüzey Durumları
Makine imalâtında talaşlı veya talaşsız şekillendirme ile elde edilen yüzeylerde yapımdan dolayı pürüzler
kalır. Bu pürüzler uygulanan yapım çeşidine göre gözle görülebilir ve elle hissedilebilir şekilde olabileceği
gibi bazı hassas kontrol cihazlar ile görülebilecek ve ölçülebilecek büyüklüklerde olabilir. Makine
parçalarında, aşınmanın azalması için bu pürüzlerin belli değerlerde olması gerekmektedir.
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
21
Yüzey Durumları
En büyük profil yüksekliği (Rz): Örnekleme boyu içinde en büyük profil tepe nokta yüksekliği
Zp ve profilin en çukur nokta derinliği Zv değerlerinin toplamıdır.
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
22
Yüzey Durumları
Değerlendirilen profilin aritmetik ortalama sapması (Ra ): Örnekleme boyu
içinde, mutlak ordinat değerlerinin aritmetik ortalaması alınarak ortalama yüzey pürüzlülük
değeri bulunur.
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
23
Yüzey Durumları
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
24
Yüzey Durumları
YÜZEY DURUMU GRAFİK SEMBOLLERİ VE PARAMETRELERİN YAZILMASI
Talaş Kaldırılma gerekli olduğunda
Talaş kaldırmaya izin verilmediğinde
Tam grafik sembol
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
25
Yüzey Durumları
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
26
Yüzey Durumları
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
27
Yüzey Durumları
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
28
Yüzey Durumları
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
29
Yüzey Durumları
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
30
Yüzey Durumları
Gümüşhane Üniversitesi, Makine
Mühendisliği
31