Transcript DÜNYA_DA VE TÜRKİYE_DE ÇOCUK

DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE
ÇOCUK SAĞLIĞININ DURUMU
Doç. Dr. Emine EFE
Pediatri: Çocuğun sağlık ve hastalık hallerinde
incelenmesi ve bakımı ile uğraşan bir bilim
dalıdır.
Çocukluk çağı: Konsepsiyon ile başlar ve
ergenliğin tamamlanmasına kadar (20 yaş)
devam eder.
Pediatrist
Fizyoterapistler
Genetikçiler
ÇOCUK
Diyetisyen
Deneyimli
Pediatri
Hemşiresi
Pediatrik cerrah
Beslenme
Uzmanı
Pediatrik Yan
Dal Uzmanları
SOSYO
KÜLTÜREL
DURUM
ANNE
SAĞLIĞI
SOSYAL
DESTEK
ÇEVRE
AİLE
SAĞLIĞI
SOSYO
EKONOMİK
DURUM
Fiziksel
Gerilik
Çocuk
İşçiliği
Beslenmede
Gerilik
YOKSULLUK
Sosyal
Yaşamda
Gerilik
Eğitimde
Yetersizlik
Sağlık
Bakımında
Yetersizlik
Yoksulluk, çocukluk hastalıkları ve
ölümlerinin
yüksek
düzeyde
seyretmesinin temel nedenidir.
• Yoksulluk nedeni ile ailenin toplam harcama
düzeyi azaldığından, çocuklara yönelik yapılan
gerek gıda ve giyim gibi zorunlu harcamalar,
gerekse eğitim ve sağlık gibi harcamaların da
payı düşmektedir.
• Türkiye, Yoksulluk Endeksi değeri açısından
135 ülke arasında 40. sıradadır. Türkiye’ de 3
milyon çocuk yoksulluk sınırında yaşamakta,
her yıl 125.000 çocuk bu sebepten dolayı
okula gidememektedir.
• Son 50 yıl içinde beklenen yaşam süresi tüm dünyada
20 yıl kadar artmıştır.
• Ancak
gelişmiş ülkeler ile çok yoksul ülkeler
arasındaki fark da artmıştır.
8
• İnsanların yaşama sürelerinin uzaması çocukluk
dönemindeki sağlık sorunlarının çözümlenmesi ile
yakından ilişkilidir.
9
• Gelişmiş ve gelişmekte olan
ülkelerde hastalık ve ölüm
nedenleri
arasında
farklılıklar bulunmaktadır.
10
• Gelişmiş ülkelerde bütün yaş gruplarında olan ölüm
nedenleri irdelendiği zaman kronik hastalıklar,
malignensiler, ve kazalar ön sırada yer almaktadır.
11
Gelişmekte olan ülkelerde, toplum genelinde en sık
görülen ölüm nedenleri sıralamasında;
• çocukluk yaş grubunun ölüm nedenleri (akut
solunum yolu enfeksiyonları, tüberküloz, sıtma, ishalli
hastalıklar, vs.),
• kronik hastalıklar, kasıtlı ve kasıtsız yaralanmalar ilk
sıralarda dikkat çekmektedir.
12
13
14
• Dünya üzerindeki çocuk ölümlerinin %70’inden
fazlası korunabilen ya da tedavi edilebilen
hastalıklara bağlıdır.
• Bunlar yenidoğan dönemi hastalıkları (prematürelik),
yetersiz beslenme, yoksulluk, sağlık hizmetlerine
ulaşamama, zatüre, ishal, sıtma ve kızamıktır .
15
• Dünyanın birçok ülkesinde bebekler sosyal, ekonomik
ve
kültürel
nedenlerden
dolayı
beslenme
yetersizliklerine maruz kalmaktadırlar.
• Yetersiz ve dengesiz beslenme çocuklarda büyüme
gelişme gerilikleri ile ölümlere neden olmaktadır .
16
Bu ölümlerin çoğunluğu;
• vitamin A desteği,
• anne sütü ve
• oral rehidratasyon solüsyonlarının
kullanımının yaygınlaştırılması,
• hastalık
taşıyan
parazitlerle,
tüberküloz ve sıtma ile savaş gibi
etkin ve düşük maliyetli sağlık
programları ile önlenebilir.
• Yılda en az iki milyon çocuk
ölümünün, aşılarla önlenebileceği
gösterilmiştir.
17
Türkiye’de Çalıştırılma Yüzdeleri
28
30
25
20
Çalıştırılma Yüzdeleri
15
10
4
5
0
6-14 Yaş Arası Çocuklar
5-17 Yaş Arası Çocuklar
Neden göstergelere bakıyoruz???
Bir toplumun demografik yapısı, hastalık ve
ölüm nedenleri; o toplumun gelişme düzeyi,
sağlık durumu, yüksek riskli yaş grupları ve
öncelikle ele alınması gereken sorunlar, sağlık
hizmetlerinin hedefleri ile ilgili düzenlemelere
ilişkin önemli bilgiler verir.
DÜNYADA 5 YAŞ ALTI ÇOCUKLARDA ÖLÜMLER
20
• Tüm dünyada beş yaş altı çocuk sayısı yaklaşık 626
milyondur. Bunların yalnızca 54 milyonu sağlıklı
konutların, eğitim olanaklarının, temiz içme
suyunun, yeterli besinin bulunduğu önlenebilir
hastalıkların, savaş ve çatışmaların olmadığı gelişmiş
ülkelerde yaşamaktadır.
21
Son elli yıldır bütün dünyada önlenebilir 5 yaş
altı çocuk ölümlerini azaltmak için büyük
çabalar ve bütçeler sarf edilmektedir.
•
•
•
•
•
Oral rehidratasyon tuzlarının kullanımı,
anne sütünün yaygınlaştırılması,
aşılama,
gelişimin izlenmesi,
zatürrenin tedavisi gibi basit ve etkili programlar,
aile odaklı yaklaşımla bütün ülkelerde çocuk
ölümlerinde belirgin bir azalma görülmüştür.
22
• Dünyada en düşük beş yaş öncesi çocuk ölümlülüğü
Japonya ve İsveç’te görülmektedir (binde 4-5).
23
• Kadınların bağımsızlık kazanması,
• Eğitimin
(özellikle
kadınların
eğitiminin)
yaygınlaştırılması,
• Ulaşılabilir sağlık merkezlerinin kurulması,
• Sağlık hizmetlerinin etkin olarak sunulması,
• Sağlık hizmetlerinde doğum öncesi ve doğum
sonrası hizmetlere özel yer verilmesi,
• Sık doğumların önlenmesi,
• En az düzeyde de olsa yeterli beslenmenin
sağlanması,
• Tüm toplumun aşılanması.
24
• Dünya genelinde temel aşılardan DBT ve Kızamık
için birincil aşılanma dozunun yaşamın ilk yılı
içinde tamamlanma oranı gelişmiş ülkelerde %96
ve %93, gelişmekte olan ülkelerde %88 ve %78,
geri kalmış ülkelerde ise %77 ve %74’tür.
• Bu durum dünya çocuklarının çoğunun yaşadığı
gelişmekte olan ve geri kalmış ülkelerde aşı
oranlarının hastalığın görülmesini önleyebilecek
düzeylerin altında olduğunu göstermektedir .
25
• 2025 yılına kadar %97’si gelişmekte olan ülkelerde,
her yıl 5 milyon civarında, beş yaş altı ölüm olacağı
tahmin edilmektedir. On ölümden sekizi yetersiz
beslenme ile bağlantılı olarak pnömoni ve ishal gibi
bulaşıcı
hastalıklara
bağlı
olacağı
tahmin
edilmektedir.
26
DÜNYADA YENİDOĞAN ÇOCUKLARIN DURUMU
• Dünyada her yıl yaklaşık 130 milyon bebek doğmakta
ve yaşamının ilk dört haftası içinde dört milyon
bebek kaybedilmektedir.
• Başka bir ifadeyle her saatte dünyada 450 yenidoğan
ölmektedir.
27
• Gebeliğin son üç ayında , inutero (ölü doğum) ölen
bebeklerin sayısıda üç milyondur.
• Anne ölümleri (her yıl 500.000) çok çarpıcı ve
korkutucu istatistiğini son on yıldır fazla değişmeden
korumaktadır.
28
• Anne ve yenidoğan ölümlerinin %99’u orta ve düşük
gelir düzeyi olan ülkelerde, %1’i ise gelişmiş ülkelerde
olmaktadır.
• Ölümler en fazla ilk haftada ve ilk 24 saatte
görülmektedir. Afrika ve Güneydoğu Asya yenidoğan
ölümlerinin en fazla görüldüğü kıtalardır.
• Son tahminler dünyada doğan 1000 bebekten
34’ünün
1.
Ayına
erişemeden
öldüğünü
göstermektedir .
29
• Yaşayan yenidoğanların morbiditeleri hakkında çok
güvenilir istatistikler yoktur.
• Bu bebeklerin bir kısmı yaşam boyu özürlü
kalabilmektedir.
• İstatistiklerin yetersiz olmasına karşın her yıl en az 1
milyon bebekte asfiktik doğuma bağlı cerebral palsy,
öğrenme güçlüğü gibi sakatlıklar kaldığı bildirilmiştir.
30
• Yoksul ülkelerde doğan bebeklerin enfeksiyondan
ölme riski 2 kat, asfiksiden ölme riskleri 8 kat daha
fazladır.
31
DÜNYADA ÇOCUK İŞÇİLİĞİ
• Dünyada 218 milyon çocuğun
çalıştığı, bu çocukların 126
milyonunun ise tehlikeli işlerde
çalıştığı tahmin edilmektedir.
• Çocukların çalışması, onların
fiziksel (anemi, büyüme-gelişme
geriliği, kronik akciğer hastalığı,
solunum yolu hastalıkları, göz
enfeksiyonları, zehirlenmeler),
ruhsal (anksiyete / depresyon,
uyku bozukluğu, dikkat eksikliği
vb.) ve sosyal sağlığını olumsuz
etkileyen bir durumdur
32
• Bureau istatistik merkezinin verilerine göre dünyada
10-14 yaş arası 1.809.955 çocuk işçi olduğu tahmin
edilmektedir.
• 5-14 yaş arası çocukların gelişmekte olan ülkelerde
%16’sı, geri kalmış ülkelerde %29’u çalıştırılmaktadır.
33
• Çocuklar Afrika’da , Asya’da, Latin Amerika’da, Orta
Doğu’da ve Güney Avrupa’nın bazı bölgelerinde
başkalarının evlerinde hizmetçi olarak
çalıştırılmaktadırlar (Dünya Çocuklarının Durumu
2008).
34
• UNICEF 2011 verilerine göre
çocuk işçiliğinde kızların
oranı %15 azalmış olup, aynı
zamanda kız çocuklarının
tehlikeli,
güç
işlerde
çalıştırılması
da
%24
oranında azalmıştır.
35
TÜRKİYE’DE ÇOCUK SAĞLIĞININ
DURUMU
36
TÜRKİYE’NİN SOSYO-DEMOGRAFİK YAPISI
• Türkiye nüfusunun yaş dağılımı, geçmişte yüksek
doğurganlık deneyimi olan, ancak yakın zamanda hızlı
bir doğurganlık düşüşü yaşanan ülkelerin belirgin
özelliklerine sahiptir.
37
• Nüfus piramidinin tabanında görülen daralma
Türkiye’de doğurganlık seviyesindeki hızlı azalmayı
göstermektedir. Nüfus piramidi günümüzde sayıca en
büyük kuşaklarının 10-29 yaşları arasında olan
kuşaklar olduğunu ortaya koymaktadır.
38
Nüfus dağılımı:
Kaynak:TNSA 2008.
39
• Türkiye genç bir nüfus yapısına sahip olup
nüfus yapısı, piramit şeklinden fıçı şekline
doğru geçiş göstermiştir. Üretken olmayan 15
yaş altı ve 65 yaş üstü nüfusun 15-64 yaş
nüfus oranını gösteren bağımlılık oranı 1990
nüfus sayımında 65 iken, 2008 yılı Türkiye
Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA 2008)
sonuçlarına göre 52 ye düşmüştür.
Yerleşim yerine göre yaşa özel doğurganlık
hızları:
Kaynak:TNSA 2008.
41
Yaşa göre doğurganlık hızındaki değişimler:
Kaynak:TNSA 2008.
42
• TNSA-2008’den son 20 yıllık dönem için hesaplanan
yaşa özel doğum hızları, tüm yaş gruplarında
doğurganlığın önemli ölçüde azaldığının bir kanıtıdır
(TNSA 2008).
43
Adölesan kadınlarda doğurganlık ve annelik:
• 15-19 yaşlarındaki anne olmuş ya da ilk çocuğuna
gebe olan adölesan kadınların temel özelliklere göre
yüzdesi.
44
Yüzdeler
Anne olmuş
İlk
çocuğuna
gebe
15
0.4
0.0
0.4
404
16
1.7
0.5
2.2
392
17
1.3
3.1
4.4
304
18
6.6
3.1
9.7
410
19
9.4
3.5
12.9
360
Temel
özellikler
Çocuk
Adölesan
doğurmaya kadın sayısı
başlayanlar
ın yüzdesi
Yaş
Kaynak:TNSA 2008.
45
Adölesan Doğum Oranı:
Kaynak: Binyıl Kalkınma Hedefleri Raporu Türkiye 2010.
46
ANNE YAŞI
23
23
22.5
22
22
21.5
21
21
20.5
ANNE YAŞI
20
20
19.5
19
18.5
1993
1998
2003
2008
Anne Yaşı
60
52
50
İLKOKULU BİTİRMEMİŞ
40
İLKÖĞRETİM 1.KADEME
30
21
18
İLKÖĞRETİM 2. KADEME
LİSE VE ÜZERİ
20
9
10
0
2008
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLERİNDEKİ DÜZEY VE
EĞİLİMLER
• Avrupa’da bebek ölümlerindeki azalma 50-60 yıl önce
gerçekleşmiştir.
• Bu azalmada teknolojik gelişmeden çok sosyoekonomik kalkınma önemli rol oynamıştır.
49
Bebek ve çocuk ölümlülüğü:
Araştırmad Yaklaşık
an
önceki referans
yıllar
tarihi
Neonatal
ölüm hızı
Post
neonatal
ölüm hızı
Bebek ölüm Çocuk ölüm Beş yaş altı
hızı
hızı
ölüm hızı
TNSA-2008
0-4
2003-2008
13
4
17
6
24
5-9
1998-2003
17
16
33
9
41
10-14
1993-1998
21
23
50
10
59
0-4
1998-2003
17
12
29
9
37
5-9
1993-1998
24
22
47
10
56
1993-1998
26
17
43
10
52
TNSA-2003
TNSA-1998
0-4
Kaynak:TNSA-2008
50
BEBEK ÖLÜMLERİ BİNDE
60
53
50
43
40
29
30
BEBEK ÖLÜMLERİ BİNDE
17
20
10
0
1993
1998
2003
2008
0-5 YAŞ ÖLÜMLERİ BİNDE
70
61
60
52
50
37
40
0-5 YAŞ ÖLÜMLERİ BİNDE
30
24
20
10
0
1993
1998
2003
2008
• Neonatal ölüm hızı: Doğumdan sonraki bir ay içinde
ölme olasılığı.
• Post-neonatal ölüm hızı: Doğumdan sonraki bir aydan
sonra, ancak bir yıldan önce ölme olasılığı.
• Bebek ölümhızı: Doğumdan sonraki bir yıl içinde
ölme olasılığı.
• Çocuk ölüm hızı: Birinci ve beşinci doğum günleri
arasında ölme olasılığı.
• Beş yaş altı ölüm hızı: Doğumdan sonraki beş yıl
içinde ölme olasılığı.
53
Bebek ve çocuk ölümlülüğündeki eğilimler:
54
Bebek ölüm hızı:
Bebek Ölüm Hızı
60
50
52,9
42,7
40
30
28,7
20
17
10
13,1
10,1
0
1993
1998
Kaynak: Sağlık Bakanlığı 2010.
2003
2008
2009
2010
55
Bebek ve çocuk ölümlerinin nedenleri
•
•
•
•
•
•
Yenidoğan hastalıkları (%49.3)
Konjenital anomaliler (%25.2)
Diğer enfeksiyonlar (%14.3)
Akut solunum yolu enfeksiyonları (%5.0)
İshalli hastalıklar (%1.8)
Diğer hastalıklar (%4.5).
56
Bebek Çocuk Ölüm Nedenleri
WHO 2005 yılı raporlarına göre neonatal
ölüm nedenleri arasında ilk üç neden;
• Prematüre doğum ( %28)
• Şiddetli enfeksiyonlar ( %26),
• Doğumda asfiksi ( %23) dir.
Ölü doğum ve bebek ölümleri
•
•
•
•
2007 yılı bildirim sayısı: 21.713
2008 yılı bildirim sayısı: 21.455
2009 yılı bildirim sayısı: 23.538
2010 yılı bildirim sayısı: 24.094
58
TÜRKİYE’DE BEŞ YAŞ ALTI ÇOCUK ÖLÜMLERİ
• İlk 60 ay içinde olan çocuk ölümleridir.
59
( US National Center for Health Statistics 2007)
5 yaş üstündeki ölüm nedenleri arasında ilk üç neden;
34
35
30
25
20
15
10
5
0
17
11
5 yaş üstündeki ölüm
nedenleri arasında ilk üç
neden;
( US National Center for Health Statistics 2007)
5 YAŞ ALTI ÖLÜMÜN İLK 3 NEDENİ
4.5
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
4.3
3.5
2.5
5 YAŞ ALTI ÖLÜMÜN İLK 3
NEDENİ
Perinatal
mortalite
nedenleri
Kalp hastalığı
Meningokok
enfeksiyonları
Beş Yaş Altı Ölüm Hızı (1.000 Canlı Doğum):
Kaynak:Bin Yıl Kalkınma Hedefleri Raporu, Türkiye 2010.
62
Türkiye’de 0-5 yaş çocuk ölümlerinin ilk 10
nedeni:
63
Neden
Türkiye(%)
Kent (%)
Kır (%)
Perinatal nedenler
43.7
41.4
45.6
Solunum yolu
enfeksiyonları
Doğuştan
anomaliler
İshalli hastalıklar
15.9
13.0
15.8
11.9
16.1
7.4
9.4
7.0
10.8
Menenjit
2.9
2.3
3.8
Beslenme
eksiklikleri
Aşı ile korunabilir
hastalıklar
Kazalar
2.8
1.9
3.3
2.6
2.0
3.5
2.5
3.4
2.3
Kalp damar
hastalıkları
Solunum yolu
hastalıkları
1.7
3.7
1.4
0.9
2.0
0.8
64
5 yaş altı çocuk ölümlerinde yıllık azalma
oranlarına göre ülke sıralaması :
ÜLKELER
5 YAŞ ALTI
ÇOCUK ÖLÜMÜ
1990
5 YAŞ ALTI
ÇOCUK ÖLÜMÜ
2007
ORTALAMA
YILLIK AZALMA
ORANI
1990-2007
1990 YILINA
GÖRE GELİŞME
(%)
Tayland
31
7
8.8
77
Peru
78
20
8
74
Maldivler
111
30
7.7
73
Portekiz
15
4
7.8
73
Vietnam
56
15
7.7
73
Türkiye
82
23
7.5
72
65
0-6 yaş grubundaki çocukların son 6 ay içinde
geçirdiği hastalıkların oranı:
66
45.0
%
40.0
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
Toplam
Erkek
Kadın
Toplam
Türkiye
Üst solunum yolu enfeksiyonu
Kansızlık
Bulaşıcı hastalıklar
Kaynak: TÜİK 2010 (www.tuik.gov.tr)
Erkek
Kadın
Toplam
Kent
Erkek
Kadın
Kır
İshal
Ağız ve diş sağlığı sorunları
67
• 7-14 yaş grubundaki çocukların son altı ay
içinde geçirdikleri hastalıkların oranı:
68
60.0 %
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
Toplam
Erkek
Kadın
Türkiye
Enfeksiyöz hastalıklar
Göz ile ilgili sorunlar
Cilt hastalıkları
Kaynak:TÜİK 2010 (www.tuik.gov.tr)
Toplam
Erkek
Kent
Kadın
Toplam
Erkek
Kadın
Kır
Ağız ve diş sağlığı sorunları
Beslenme ile ilişkili hastalıklar
69
ÇOCUKLARIN AŞILANMA ORANLARI
• Ülkemizde aşı uygulamalarına
1930’larda ‘’Çiçek Aşısı’’ ile
başlanmıştır.
• DSÖ, aşının çocuk sağlığına
katkılarını göz önünde
bulundurarak 1974 yılında
Gelişmiş Bağışıklama
Programını başlatmış ve tüm
dünyada aşılanma oranı
yükselmiştir .
70
71
15 26 AY ÇOCUKTA BAĞIŞIKLAMA
90
81
80
70
60
15 26 AY ÇOCUKTA
BAĞIŞIKLAMA
50
40
30
20
2
10
0
TAM AŞILI OLMA
HİÇ AŞILI OLMAMA
TAM AŞILILAR
90
84
90
80
71
64
70
60
50
TAM AŞILILAR
40
30
20
10
0
ORTA
DOĞU
KENTSEL
KIRSAL
90
81
80
70
60
50
46
AŞILAMA ORANI
HİÇ AŞILANMAMA
40
30
20
4
10
2
0
1998
2008
Kızamık Aşısı Olan Bir Yaş Altı Çocukların Oranı:
Kızamık
Aşısı Olan
Çocukların
1993
1998
2003
2009
77.9
78,5
79,4
97
Oranı (%)
Kaynak: Binyıl Kalkınma Hedefleri Raporu Türkiye 2010.
75
• Dünya sağlık örgütü 2000 yılına kadar boğmaca
insidansının 1/100.000’nin altına inmesini
hedeflemiştir.
• Ancak aşağıdaki tabloda da görüldüğü gibi ABD’de
dahil birçok gelişmiş ülkelerde hedeflenen insidansa
henüz ulaşılamamıştır.
76
Ülke
İnsidans
İspanya
2.3
ABD
2.7
İngiltere
4
Fransa
3.4
Avustralya
22-58
İsviçre
180
Kaynak: Kurugöl 2011. İnsidans 100.000 popülasyonda verilmiştir.
77
Yıllar göre aşılanma oranı (%) Türkiye:
*Hib-3 aşılamasına 2007 yılında başlanmıştır. 2008’dan itibaren DaBT+IPA+Hib 5’li aşı olarak
uygulanmaktadır
** 2006’dan önce sadece kızamık aşısı olarak uygulanmıştır.
*** KPA 3 aşılamasına Kasım 2008 yılında başlanmıştır.
Kaynak : Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.
78
Beşli Karma Aşı (DaBT+IPA+Hib) Birinci Doz
Aşılama Oranı, (%), 2010
Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.
79
Beşli Karma Aşı (DaBT+IPA+Hib) İkinci Doz
Aşılama Oranı, (%), 2010 :
Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.
80
Beşli Karma Aşı (DaBT+IPA+Hib) Üçüncü Doz
Aşılama Oranı, (%), 2010 :
Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.
81
BCG Aşılama Oranı, (%), 2010 :
Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.
82
HBV 3 Aşılama Oranı, (%), 2010 :
Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.
83
KKK Aşılama Oranı, (%), 2010 :
Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.
84
KPA 3 Aşılama Oranı, (%), 2010 :
Kaynak: Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010.
85
Antalya Bölgesinde 2010 Yılı Aşılanma Durumu:
DaBTDaBTKKK
İPA-Hib-1 İPA-Hib-3 Aşı Oranı
Aşı Oranı Aşı Oranı
BCG
Hepatit B- Hepatit BAşı Oranı
1 Aşı
3 Aşı
Oranı
Oranı
MERKEZ
99,6
98,3
98
99
96,4
98,2
İLÇELER
96,6
97,6
98,1
95,6
94,9
96,6
İL
98,1
97,9
98,1
97,3
95,7
97,4
GENELİ
Kaynak: İl Sağlık Müdürlüğü/Antalya 2010.
86
TÜRKİYE’DE İSHAL YAYGINLIĞI VE TEDAVİSİ
• Türkiye’de dehidratasyonu önleyerek çocuk
ölümlerini azaltma amacı ile 1986 yılından itibaren
İshalli Hastalıkların Kontrolü Ulusal Programı
yürütülmeye başlanmıştır.
87
• TNSA-2008 verilerine göre 6 aydan küçük ve 23
aydan büyük çocuklar, 6-23 aylık çocuklara göre daha
çok ishale yakalanmaktadırlar.
• İshal yaygınlığı cinsiyete ve yerleşim yerine göre
önemli bir farklılık göstermemektedir.
• Doğuda (%36), Orta Anadolu’da (%43), annesinin
eğitimi olmayan (%36) ve düşük gelir düzeyinde olan
çocuklarda (%31) ishal olma olasılığı daha yüksektir
(TNSA 2008).
88
ÇOCUĞUN YAŞINA GÖRE EMZİRİLME DURUMU
Ay
olarak
yaş
Emzirilmeye Sadece
n
anne
sütü
Anne
sütü ve
diğer
süt
Anne
Biberon
sütü ve kullananlar
ek
ın yüzdesi
gıdalar
Anne
sütü ve
sadece
su
Çocu
k
sayıs
ı
<2
1.5
68.9
22.2
0.0
21.8
7.3
85
2-3
2.3
42.0
23.3
2.3
36.1
28.3
133
4-5
7.5
23.6
29.3
18.8
57.0
15.7
143
6-7
16.2
1.6
10.9
65.5
59.8
4.7
105
8-9
23.6
1.6
2.1
69.9
49.7
2.8
91
Kaynak: TNSA-2008.
89
• TNSA-2008 verilerine göre hayatın ilk iki ayında
bebeklerin %69’u sadece anne sütü ile beslendiğini
göstermektedir, bu yüzde oranları TNSA-2003
verilerinden önemli ölçüde yüksektir(%44).
90
97
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
73
ANNE SÜTÜNDEN ÖNCE
BAŞKA GIDALAR ALANLAR
BİR SÜRE EMZİRİLENLER
39
23
DOĞUMDAN SONRA İLK 1
SAAT İÇİNDE EMZİRİLENLER
DOĞUMDAN SONRAKİ İLK 1
GÜN İÇİNDE EMZİRİLENLER
2008
99
100
90
98
2 AY ALTI BEBEKLERDE
EMZİRME
93
84
2. 3. AYLAR
77
80
69
4. 5. AYLAR
70
57
60
6. 7. AYLAR
50
8. 9. AYLAR2
40
10. 11. AYLAR
30
12. 15. AYLAR
20
10
3
0
2008
32. 35. AYLAR
YALNIZ ANNESÜTÜ ALAN BEBEK YÜZDESİ
70
67
60
50
42
40
30
YALNIZ ANNESÜTÜ ALAN
BEBEK YÜZDESİ
24
20
10
2
2
0
0
0
0
2. AY 2 3 AY 4 5 AY 6 7 AY 8 9 AY 10 11 12 15 32 35
AY
AY
AY
6 AYDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE YALNIZ ANNESÜTÜ ALANLAR
42
45
40
35
30
25
6 AYDAN KÜÇÜK
BEBEKLERDE YALNIZ
ANNESÜTÜ ALANLAR
21
20
15
10
5
0
2003
2008
6 AYDAN KÜÇÜK BEBEKLERDE ANNESÜTÜ VE SU ALANLAR
25
25
18
20
15
6 AYDAN KÜÇÜK
BEBEKLERDE ANNESÜTÜ VE
SU ALANLAR
10
5
0
2003
2008
AY CİNSİNDEN EMZİRME SÜRESİ
18
18
17.5
17
16.5
16
15.5
15
AY CİNSİNDEN EMZİRME
SÜRESİ
15
15
14.5
14
13.5
BATI VE KUZEY
GÜNEY VE
ORTA
DOĞU
• Ancak tüm bölgeler için ortak olan şu ki, bebeği
sadece annesütü ile besleme süresi 2,2. ayı
geçmemektedir.
TÜRKİYE’DE ÇOCUK İŞÇİLİĞİ
98
• Türkiye’de 6-17 yaş grubundaki çocuk sayısı 16
milyon 264 bindir.
• 6-17 yaş grubunda bulunan 16 milyon 264 bin
çocuktan %5.9’u (958bin kişi) ekonomik bir işte
çalışmaktadır.
• Çocuğu çalışma yaşamından uzak tutmak için en
etkin araçlardan biri okuldur.
• Çalışan çocukların %31.5’i okula devam ederken,
%68.5’i öğrenimine devam etmemektedir
99
Çalıştırılma Yüzdeleri
28
30
25
20
Çalıştırılma Yüzdeleri
15
10
4
5
0
6-14 Yaş Arası
Çocuklar
5-17 Yaş Arası
Çocuklar
UNİTED NATIONS INTERNATIONAL
CHILDREN’S EMERGENCY FUND
• UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım
Fonu), savaş, afet gibi durumlarda ve Dünya
çocuklarının acil ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla 1946’da kurulmuştur.
TEŞEKKÜRLER
102