Transcript Woordenschat, hoe zit het?

Woordenschat,
hoe zit het?
Ouderavond
Basisschool De Pionier
8 oktober 2014
Moniek Sanders
Programma
1. Hoeveel woorden kennen kinderen?
2. Waarom is een goede woordenschat
belangrijk?
3. Hoe leren kinderen woorden?
4. Wat doet school?
5. Wat kun je als ouder doen om de
woordenschat van je kind uit te breiden?
6. Vragen?
8-10-2014
www.hetabc.nl
2
Hoeveel woorden kennen
kinderen?
Actieve woordenschat
(gebruik)
Nederlands kind
Volwassen Nederlander
4 jaar 6 jaar 8 jaar
2150 3250 3900
10.000
Een volwassen
Nederlander kent
55.000 – 70.000
woorden
Passieve woordenschat
(begrip)
4 jaar 6 jaar 8 jaar
Nederlands kind
3000 4500 6000
Nederlands kind in de brugklas
15.000
8-10-2014
www.hetabc.nl
3
Wat valt op?
15000
14000
13000
12000
11000
10000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
nederlands als
moedertaal
nederlands als
tweede taal
4
6
8
10
12
Hoe is de woordenschat
opgebouwd?
Een kind uit een gezin
met laaggeschoolde
ouders hoort 615
woorden per uur
uur
Een kind uit een
gezin met
gemiddeld
opgeleide ouders
hoort 1215
woorden per uur
3.000
5.000
8.000
11.500
15.000
Een kind uit een
gezin met
hoogopgeleide
ouders hoort 2.153
woorden per uur
In een prentenboek
komen per 1000
woorden ongeveer 16
laagfrequente woorden
voor; een jeugdboek zijn
dat er 31, in een strip 54
3.000
5.000
8.000
11.500
15.000
In een dagelijks gesprek van
een volwassene komen per
1000 woorden maar
ongeveer 17 laagfrequente
woorden voor
3.000
5.000
8.000
11.500
15.000
Waarom is een goede
woordenschat belangrijk?
• Lees de tekst en beantwoord de vragen.
• Conclusie: je kunt pas woorden uit de
context afleiden als de tekst ongeveer
… onbekende woorden bevat
• De tekst van Jonathan de muis bevatte
… onbekende woorden
8-10-2014
www.hetabc.nl
8
Hoe leren kinderen woorden?
Netwerkopbouw
• Als ik zeg: de tafel,
zegt u: …
• Als ik zeg: de school,
zegt u: …
8-10-2014
www.hetabc.nl
9
Verschillen tussen kinderen:
kennis van woordbetekenissen en netwerkopbouw
lichaamsdeel
2 gaatjes
velletje
neus
klein
zintuig groot
ruiken
ademen
wipneus
groot
mond
ophalen
snuiten
neus
snuiten
clownsneus
Verhallen, 2004
ruiken
Is dit goed of fout?
Of: wat moet je met schooltaal?
8-10-2014
www.hetabc.nl
Een schooltaalwoord is een
wat abstracter woord dat
minder vaak voorkomt, maar
essentieel is voor het
begrijpen van een tekst
11
De eerste taal T1 (moedertaal) en
de tweede taal T2 (taal van het land
waar je woont)
T1
T2
Wat doet school?
Referentieniveau taal
Eindniveau alle kinderen
• Voldoende woorden om te
praten over vertrouwde
situaties en onderwerpen,
maar zoekt nog naar woorden
en varieert niet veel in
woordgebruik (spreken)
• Kent de meest frequente
woorden of kan de betekenis
van een enkel onbekend
woord uit de context afleiden
(lezen)
• Gebruikt bij schrijven vooral
frequente woorden
8-10-2014
Eindniveau 25% hoogste niveau
• Voldoende woorden om
zich te kunnen uiten; geeft
soms nog een omschrijving
van een onbekend woord
(spreken)
• De woordenschat is
voldoende om teksten te
kunnen lezen en wanneer
nodig wordt de betekenis
afgeleid.
• Varieert het woordgebruik,
maakt soms nog fouten met
uitdrukkingen (schrijven)
www.taalenrekenen.nl
www.hetabc.nl
13
Welke woorden? Hulpmiddelen
• BAK-lijst (Basiswoorden
Amsterdamse Kleuters)
• WAK-lijst (Woordenlijst
Amsterdamse Kinderen;
groep 3 t/m 8;
www.digiwak.nl)
8-10-2014
www.hetabc.nl
14
Hoe doet school dat?
• Veel aandacht voor lezen, leeskilometers
maken
• Kinderen leren hoe ze met moeilijke woorden
om kunnen gaan (betekenis afleiden)
• Woordenboek gebruik
• Intentioneel woorden aanbieden, dus
gepland:
– Via bijvoorbeeld een taalmethode
– Via directe lesjes (aanpak Met woorden in de
weer); altijd gekoppeld aan andere lessen, ook
bijv. geschiedenis en aardrijkskunde
8-10-2014
www.hetabc.nl
15
Voorbeeld Met woorden in de weer
http://www.leraar24.nl/video/2136
•
•
•
•
Woorden in woordclusters (netwerk)
Uitleg en uitbeelden (laten zien)
Korte lesjes met veel herhaling
Woorden op de woordmuur
Woordparachute uit Logo 3000:
8-10-2014
www.hetabc.nl
16
Wat kunt u thuis doen?
• Praat veel en uitnodigend met
uw kind (in de taal die u het best
spreekt)
• Lees uw kind voor / stimuleer
uw kind zelf te lezen en ga met
uw kind naar de bibliotheek.
Ook strips en informatieboeken
• Kijk met uw kind naar
educatieve televisie, zoals
Sesamstraat, Klokhuis,
Jeugdjournaal en praat samen
over wat u ziet.
• Speel woordspelletjes (Pimpam-pet, Memory, Tiktakboem,
Scrabble)
8-10-2014
www.hetabc.nl
Kinderen die
gemiddeld een
kwartier per dag lezen
kunnen hun
woordenschat
uitbreiden met 1.000
woorden per jaar
17
Vragen?
Dank voor uw aandacht
Moniek Sanders
[email protected]
06-31631620
8-10-2014
www.hetabc.nl
18