Transcript " Help thuiszitten voorkomen" van dr. Bianca Bijlsma

17
Sneinspetiele 31 mei 2014
i Op 1 augustus wordt het Passend Onderwijs ingevoerd. Schoolbesturen
moeten ervoor zorgen dat iedere leerling die op school zit, of zich bij een
school aanmeldt, een passende onderwijsplek krijgt. Volgens het Ministerie
van OCW is onderwijs ‘passend’ als dat aansluit bij de ontwikkeling van het
kind, de mogelijkheden van het personeel en de wensen van de ouders.
Help thuiszitten voorkomen
Opvoeding
Per 1 augustus moeten scholen iedere leerling een passende
onderwijsplek aanbieden. Maar er zal nog heel veel moeten
gebeuren voordat thuiszitten tot het verleden behoort. Ouders
kunnen hier zelf ook veel aan bijdragen. Door Bianca Bijlsma.
L
uca is vijftien. Hij zit
op het vmbo, maar is al
vier maanden aan het
revalideren van een ernstig verkeersongeval. Hij krijgt nu een
aangepast programma. Daardoor
kan hij in eigen tempo thuis toch
vast onderwijs volgen.
Niet iedere thuiszitter komt zo
goed in beeld als Luca. De leerplichtambtenaar
onderneemt
alleen actie als de verzuimers
door school zijn gemeld, én zij
leerplichtig of kwalificatieplichtig zijn. Dat zijn jeugdigen van
vijf tot achttien jaar. Gemiddeld
zitten deze kinderen zes maanden thuis. Dat is zes maanden
onderwijsachterstand. Een klein
deel (10 procent) komt meer dan
een jaar niet op school. Het zijn
vaker jongens dan meisjes.
Allerlei redenen
Jeugdigen hebben vooral behoefte aan onderwijs waarbij zij zich
betrokken voelen; dat betekenis
voor hen heeft. Dat hen de ervaring biedt ergens beter, bekwaam
in te worden. Dat hen invloed
geeft op wat ze op welke manier
leren, in een omgeving waarin zij
zich gewaardeerd voelen door anderen. Ieder kind is uniek. Maar
het onderwijs is klassikaal georganiseerd en werkt met een strak
georganiseerd jaarprogramma.
Niet voor elk kind is daardoor
eenvoudig passend onderwijs te
regelen. Soms is er extra ondersteuning nodig. Tanja (4) bijvoorbeeld heeft het Syndroom van
Down. Haar moeder wil graag
dat zij de gewone basisschool
bezoekt. Maar de school is bang
dat het meisje niet tot haar recht
komt in een kleuterklas van 33
kinderen. Of Luuk (9): hij wordt
behandeld tegen leukemie en is te
ziek om naar school te gaan. Tot
slot Habib (14), die met de hakken over de sloot overging naar
de tweede klas van de havo. Hij
komt uit een gezin met vijf kinderen. Er zijn thuis veel problemen. De sfeer is er om te snijden.
Hij heeft geen eigen slaapkamer,
en kan zich nergens terugtrekken om te leren. Hij loopt op
zijn tenen om voldoendes te halen. Zijn klasgenoten snappen
niet waarom hij vaak zo driftig
Ieder kind is uniek. Niet voor elk kind is eenvoudig passend onderwijs te regelen. Foto: ANP
reageert, en beginnen hem daarmee te plagen. Zijn gedrag naar
klasgenoten en leerkrachten kan
tot gevolg hebben dat hij wordt
geschorst, en vervolgens thuis
komt te zitten.
Er zijn ouders die ondanks hun
inspanningen geen passende
schoolplek konden vinden. Of
het duurde heel erg lang voordat
die beschikbaar kwam. Ook gebeurde het dat de speciale school
de handicap toch te zwaar vond,
waardoor voor het kind dagbesteding geregeld werd. Daar werd
echter geen onderwijs gegeven.
Ook komt voor dat kinderen die
uit een zorginstelling of jeugdgevangenis komen niet meteen op
een school terecht kunnen. Tot
slot kan ook een jongere zelf de
school niet meer zien zitten.
Voorkom thuiszitten
Langdurig verzuim komt het
meest voor bij jongeren van der-
tien of veertien jaar die net de
overstap gemaakt hebben naar
het voortgezet onderwijs. Er spelen vaak meerdere problemen
tegelijkertijd. Die problemen
verschillen per situatie. Voor een
Waarom is hij
vaak zo driftig? Ze
snappen het niet
snelle én duurzame oplossing
moeten de behoeften en mogelijkheden van die unieke jeugdige centraal staan.
Aansluitend daarop moet ‘op
maat’ een combinatie van onderwijs en zorg worden georganiseerd. Ouders, jeugdigen, onderwijs, gezondheidszorg, justitie
en gemeente moeten gericht en
daadkrachtig samenwerken, en
regelgeving soepel durven interpreteren.
Vaak kunnen familie en vrijwilligers ondersteunen. Zoals
Annemarie doet, een gepensioneerde docent die eenmaal in de
week de al genoemde Luca thuis
bezoekt. Zij volgt of Luca met het
onderwijs thuis voldoende uit de
voeten kan.
Ouders en jeugdigen kunnen
zelf ook veel doen om onderwijs
tot een succes te maken. Dit begint met een goede schoolkeuze.
Schoolsucces is voor alle jeugdigen belangrijk om het vol te houden op school. Kies daarom een
schoolprogramma dat het best
bij de mogelijkheden, belangstelling en leerstijl van uw kind past.
Neem minder goede schoolresultaten daarom ook erg serieus; tob
daar niet te lang mee om.
Activiteiten waar kinderen
buiten de school praktisch kun-
Incompleet beeld van aantal thuiszitters
Landelijk zaten in het schooljaar 2011-2012 13.534 jeugdigen zonder onderwijs thuis,
van wie 86 procent uit het
voortgezet onderwijs (Ingrado,
2010). De oorzaken van het
thuiszitten zijn divers. Vaak is
er sprake van complexe problematiek en een tekort aan
maatwerkoplossingen. Een
onderzoek in Fryslân bracht
in het vorige schooljaar
dertien thuiszitters in beeld
uit het basisonderwijs, en 104
uit het voortgezet onderwijs.
Deze jeugdigen waren als
thuiszitter bekend bij de leerplichtambtenaar. Kinderen
van vier jaar oud, een deel van
de jeugdigen met een vluchtelingenstatus, en kinderen die
inmiddels weer naar school
zijn of zijn vrijgesteld van
onderwijs, werden niet meege-
teld. Het exacte aantal thuiszitters is onbekend, doordat
de registratiesystemen niet betrouwbaar genoeg zijn (OCW,
2014). Dit probleem kwam
met een Fries onderzoek uit
2008 ook al boven tafel. Dit
roept de vraag op wat alle investeringen in het verbeteren
van het melden en registreren
van verzuim sinds 2008 hebben opgeleverd.
i Belangrijke websites voor
ouders: www.steunpuntpassendonderwijs.nl en www.onderwijsconsulenten.nl
i Dr. Bianca Bijlsma-Smoorenburg
is orthopedagoog, moeder van drie
kinderen en oma. Zij werkt als senior
onderzoeker bij Partoer, Fries bureau
voor sociaaleconomische vraagstukken. bbijlsmasmoorenburg@gmail.
com
nen ervaren waar zij goed in zijn
kunnen hen gemotiveerd houden om naar school te gaan. Voor
de motivatie en het doorzettingsvermogen is het bovendien belangrijk dat een jeugdige uitzicht
heeft op waar hij of zij met het diploma aan de slag kan gaan. Voor
jongeren die weinig te besteden
hebben, is een betaalde baan nu
misschien aantrekkelijker dan te
blijven leren voor kansen straks.
Is voor die jongeren het ophogen
van de leerplicht tot het 21e jaar
wel een goed plan? Ik schat in
dat een verlengd leerrécht, een
ruim aanbod van parttime onderwijs en een omscholingsrecht
effectievere maatregelen zijn om
jong volwassenen aan het werk
te krijgen en te houden.
Een goede schoolkeuze houdt
ook in dat ouders ook weten
welk ondersteuningsaanbod de
school kan bieden. Dit ondersteuningsaanbod kan per school
verschillen, omdat dit afhangt
van keuzes die samenwerkende
scholen maken. Informeer bij andere ouders naar hun ervaringen
met de school als het leertraject
minder goed verloopt. Bespreek
hoe de school bij problemen met
ouders en jeugdigen overlegt.
Vraag eventueel vooraf advies
bij het steunpunt passend onderwijs. Op de website Passend
Onderwijs kunnen ouders lezen
dat het na aanmelding wel tien
weken kan duren voordat een
passende onderwijsplek is geregeld. Door tijdig uw kind aan te
melden kunt u onnodig thuiszitten voorkomen. Wanneer geen
(tijdelijke)
onderwijsoplossing
geboden kan worden kunnen ouders contact opnemen met een
speciaal daarvoor opgeleide onderwijsconsulent.
Kinderen van vier jaar zijn
niet leerplichtig, maar voor hen
is het erg belangrijk dat zij toegang krijgen tot onderwijs. Meld
ook deze plaatsingsproblemen
daarom bij uw gemeente. Heeft
uw kind nu al een indicatie voor
speciaal onderwijs, en bent u
nog steeds onzeker over wat er
per 1 augustus voor uw kind gaat
veranderen? Neem hierover dan
zelf contact op met de school en
vraag een gesprek aan.