Transcript Effectief werken in multiculturele samenleving

het Tijdschrift voor de Politie – jg.71/nr.8/09
Multicultureel vakmanschap
21
Effectief werken in
multiculturele
samenleving vereist
vakmanschap
G
oed omgaan met diversiteit gaat niet vanzelf. Dat
geldt bij interacties tussen personen, maar ook in
de samenleving als geheel. De toegenomen
diversiteit in de Nederlandse samenleving leidt
tot spanningen. Spanningen over hoe we met elkaar
omgaan, over wat normaal is en wat niet, over wie hier
welke rechten heeft. Politiemensen ervaren de gevolgen van
die spanningen in hun dagelijkse werk, maar ook in de
omgang met collega’s. Het lectoraat Multicultureel
Vakmanschap & Diversiteit doet onderzoek naar hoe de
organisatie en haar medewerkers het best kunnen omgaan
met die spanningen en wat dit betekent voor de organisatie
van het werk.
Rede
Lector, dr. Sjiera de Vries, sprak 24 september, haar lectorale rede uit. Hiermee markeerde zij de start van het lectoraat. E=MCV2, ofwel: Effectiviteit = Multicultureel vakmanschap2 was de titel van de rede. De boodschap: een
effectieve politie is een politie die beschikt over multicultureel vakmanschap. Hier leest u een korte terugblik, de
volledige rede is te downloaden op www.politieacademie.nl.
Waarom multicultureel vakmanschap?
De Nederlandse samenleving is in de afgelopen decennia
een stuk diverser geworden. Enerzijds doordat er meer
mensen naar Nederland zijn gekomen uit meer verschillende landen, en met meer verschillende culturele achtergronden. Anderzijds doordat mensen zich duidelijker
willen onderscheiden van anderen, meer erkenning vragen
voor hun eigen uniciteit en niet meer behandeld worden als
‘nummer’. Tegelijk wordt van de politie steeds meer verwacht dat de organisatie ‘politie voor eenieder’ is, en
inspeelt op de wensen en behoeften van verschillende
groepen in de samenleving. Gezien deze ontwikkelingen zal
de politie er voor moeten zorgen dat zij goed om kan gaan
met de diversiteit in de samenleving. Maar ook met diversiteit in de eigen organisatie.
Dit vergt extra aandacht omdat mensen hier van nature niet
goed in zijn. Zij houden van voorspelbaarheid en veiligheid,
en daarom hebben we een voorkeur voor mensen die op ons
lijken. Omgaan met verschillen kost extra energie en inzet,
en dat proberen we over het algemeen te vermijden.
Omgaan met diversiteit is ook complex, omdat we geconfronteerd worden met onze beelden over anderen (stereotypen) en moeten leren omgaan met concrete verschillen in
bijvoorbeeld normen en waarden, taal, en omgangsvormen.
Omgang met diversiteit is dus belangrijk en complex en
vereist kortom: ‘multicultureel vakmanschap’. Maar wat is
dat eigenlijk?
Wat is multicultureel vakmanschap?
Multicultureel vakmanschap gaat over het kunnen omgaan
met diversiteit in de samenleving en de eigen organisatie.
Het gaat daarbij niet alleen over het omgaan met mensen
met een niet-Nederlandse achtergrond, maar om de omgang
met alle mogelijke vormen van diversiteit, zoals geslacht,
leeftijd, sexuele voorkeur, etcetera. Om dit effectief te doen
beschikt een multicultureel vakman over specifieke kennis,
vaardigheden en houding.
>
Om deze competenties te versterken wordt in het politie-
22
Multicultureel vakmanschap
het Tijdschrift voor de Politie – jg.71/nr.8/09
Speerpunt
www.politieacademie.nl
>
onderwijs op korte termijn de leerlijn multicultureel vakmanschap geïmplementeerd.
Het lectoraat is hierbij nauw betrokken (zie
kader).
Randvoorwaarden
Om multicultureel vakmanschap te laten
slagen is het belangrijk dat aan een aantal
randvoorwaarden is voldaan, met name
leiderschap dat ondersteunt en het goede
voorbeeld geeft, interne diversiteit en veiligheid.
De Nederlandse politie zal er hard aan moeten werken om op deze punten tot een verbetering te komen. Daar wordt op veel plekken
aan gewerkt, maar we zijn er nog niet. Het
kan effectiever en structureler.
lende onderzoeken (laten) uitvoeren. Deze
hebben tot doel kennis te verwerven die het
onderwijs versterkt en de politie helpt om
beter te kunnen omgaan met diversiteit. Op
dit moment zijn dat vooral onderzoeken die
een betere invulling moeten geven aan het
begrip multicultureel vakmanschap. Daarnaast is onderzoek gestart naar de manier
waarop politiemensen omgaan met multiculturele dilemma’s. Voor de toekomst staan
onderzoeken gepland naar welk type leiderschap aansluit bij divers samengestelde
teams en wat verschillende mensen verwachten van een goede leider. Ook zal vanuit het
lectoraat onderzoek worden uitgevoerd naar
de effectiviteit van diversiteit. Hierbij gaan
we op zoek naar de meerwaarde van diversiteit en multicultureel vakmanschap.
Activiteiten lectoraat
Het lectoraat Multicultureel Vakmanschap &
Diversiteit zal in de komende jaren verschil-
Vragen/reactie? Stuur een mail naar
[email protected].
Nachtelijk brainwaven
‘J
e bent niet goed bij je hoofd dat je
hier nu nog zit’. Licht beschonken
was hij, en erg moe, maar dat weerhield mijn huisgenoot er niet van om
kernachtig kenbaar te maken wat hij ervan
vond mij om twee
uur ’s nachts achter
mijn onderzoeksvoorstel te zien. Die
hele dag had ik
gewerkt aan de
basisopzet van een
analysemodel dat ik
in mijn onderzoek
wil gaan gebruiken.
In dat onderzoek zal
ik de interactie tussen burgers en politie rondom heftige
conflicten bestuderen. Dit vanuit de
gedachte dat inzicht in processen van eventuele verzoening ook belangrijke informatie
zou kunnen geven over de vorm van de relatie die beide partijen in de toekomst met
elkaar hebben. Ik zie dat het contact tussen
burgers en politie getekend wordt door zowel
samenwerkende als confronterende modaliteiten, wat die relaties bij voorbaat complex
maakt. Complex, omdat de politie niet
alleen dient en beschermt, maar ook controleert en sanctioneert. Ik zie dat de maat-
schappij verandert, de politie verandert en
dat de burger mondiger wordt. Dat dit leidt
tot spanningen, terwijl sterke relaties tussen
burgers en politie juist van existentiële
waarde zijn voor een leefbare en veilige
samenleving. Ik
hoop dat ik door
mijn bevindingen
een bijdrage kan
leveren aan verbetering en versterking
van de relatie tussen burger en politie. Natuurlijk sta ik
als promovendus
daarbij niet dagelijks in de frontlinie.
Maar wat ik deel
met de agent is
betrokkenheid en
die houdt zich niet
aan reguliere kantoortijden. Ik ben daar gek
als ik een goede ingeving laat wegzinken
omdat het ‘na werktijd’ is. En dat sterkt me
in de gedachte dat twee uur ’s nachts brainwaven wellicht een beetje vreemd, maar uiteindelijk toch ook zeer nuttig en maatschappelijk verantwoord is. Daar kon huisgenoot
het mee doen.
Reageren?
Mail: [email protected]
Diverse korpsen zijn ver in het diversiteitbeleid en multicultureel vakmanschap (zie
rapport IOOV). Zo heeft de Raad van Hoofdcommissarissen een beleid geformuleerd
over multicultureel vakmanschap (Politie
voor eenieder) en laat de dagelijkse actualiteit zien dat van de politie, en dus ook van
individuele politiemensen, het uiterste wordt
gevraagd om haar belangrijke taak te kunnen
blijven vervullen. Ook de Politieacademie
neemt hierin nadrukkelijk haar verantwoordelijkheid, aldus Jan Struijs, per 1 oktober
directielid van Onderzoek, Kennis & Ontwikkeling van de Politieacademie. Een
overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen binnen de academie.
Diverse lectoraten voeren onderzoeken uit
die raken aan multicultureel vakmanschap.
Zo verschijnt binnenkort een zeer interessant onderzoek van het lectoraat Openbare
Orde & Gevaarbeheersing. Deze onderzoeken voeden het onderwijs met actuele
inzichten. In dat onderwijs zal meer en meer
de nadruk worden gelegd op vorming.
Morele professionaliteit, integriteit,
beroepshouding en ook multicultureel
vakmanschap zijn centrale thema’s in de
leerlijn multicultureel vakmanschap die zal
worden geïmplementeerd. Op korte termijn
wordt zelfs een eerste kwartiel vorming
ingevoerd. Doel is studenten zo te vormen
dat zij zich bewust zijn van hun verantwoordelijkheid in de multiculturele samenleving. Dit betekent dat zij zich bewust zijn
van de waarden rondom democratisch
burgerschap, de essentiële rol van de politie
in de samenleving en de betekenis van haar
geweldsmonopolie en artikel 1 Grondwet en
de betekenis hiervan voor het politievak.
Ook zullen studenten gedurende het startblok zich bewust moeten worden van hun
eigen gevoelens en vooroordelen en hoe
daar mee om te gaan. Ze leren hoe met gezag
en professionaliteit te reageren op multiculturele dilemma’s, waarbij aandacht besteed
wordt aan diversiteit, integriteit, morele
dilemma’s en omgangsvormen. We werken
hiertoe aan de maatschappelijke oriëntatie,
zelfkennis, zelfontwikkeling, kennis over de
multiculturele samenleving en het trainen
van vaardigheden van studenten. Binnen
het postinitiële onderwijs zal meer aandacht
worden besteed aan het leidinggeven aan
interculturaliteit ofwel: hoe ga je als leidinggevende om met veiligheidsvraagstukken in
een stad met 100 verschillende culturen en
leefstijlen en grote diversiteit in je eigen
team.
Deze ontwikkelingen vanuit de Politieacademie moeten ertoe bijdragen dat de politie
verbinding blijft houden met de maatschappij en het duurzame vertrouwen van de
burger behoudt. Dit zijn bij uitstek de
pijlers van een democratische staat.
Op http://politiekennisnet.politieacademie.politie.nl vindt u vele publicaties over
Multicultureel Vakmanschap.