Transcript Lees het volledige artikel - Stichting Transmurale Zorg Den Haag en

'De techniek is ruimschoots voorhanden, maar in de toepassing gaat het vaak nog mis.'
TRANS
6
Foto: Arnaud Roelofsz
INTERVIEW
INTERVIEW
NETWERkTHEMA
Meer vrijheid, inspiratie en kwaliteit
Hoe digitalisering de zorg
verandert
De digitale samenleving: we zijn
hard op weg ernaartoe. ICT-systemen dringen steeds meer het
dagelijks leven en de persoonlijke sfeer binnen. Ook de zorg,
bij uitstek een mensgerichte sector, ontkomt er niet aan. Wat betekent deze voortschrijdende
digitalisering voor de zorg - en de
transmurale zorg in het bijzonder? De visie van Bert Mulder, docent aan de Haagse Hogeschool,
en Marten Vente, de nieuwe bestuurder van ouderenzorgorganisatie Saffier De Residentiegroep.
MARIEKE KEUR, TRANS
Onderweg naar morgen
Mevrouw Jansen is aan het skypen met haar dochter in Australië. Ze heeft
vanochtend haar glucosemeting gedaan, een online consult gehad met de
huisarts en praat nu haar dochter bij. In de badkamer helpt Annemieke, de
verzorgende, mijnheer Jansen in de digitaal gestuurde tillift. Zijn plassensor
is afgegaan. Straks komt de casemanager langs om te kijken welke nieuwe
digitale aanpassingen in huis nodig zijn, want ‘pa is weer slechter geworden’.
Keihard nodig en kansrijk
Bert Mulder is lector Informatie, Technologie en Samenleving. Met zijn studenten doet hij onderzoek naar en
ontwikkelt hij nieuwe ICT-toepassingen in de zorg. Hij traint ook ontwerpteams die de ICT zo goed mogelijk
moeten afstemmen op de behoeften
van de gebruiker. Digitalisering brengt
inspiratie en vrijheid, betoogt hij. Maar
is bovenal keihard nodig.
Marten Vente is sinds 1 januari jl. bestuurder van de Saffier De Residentiegroep. Hij heeft eerder in zijn carrière
bij zorgverzekeraars in deze regio gewerkt en later onder meer bij de Parnassia Groep. Daar heeft hij de
meermerkenstrategie bedacht voor
verschillende doelgroepen, waaronder
PsyQ. Hij ziet in de digitalisering van
de zorg veel kansen voor de verbetering
van transmurale informatieoverdracht
en transmurale zorgpaden. Bovendien
maak je het langer thuis wonen voor
ouderen comfortabeler en veiliger door
de inzet van domotica en online
dienstverlening.
Tussen twee vuren:
vergrijzing en ontgroening
Digitalisering, of automatisering, verandert de wereld en de zorg snel. Bert
Mulder schetst een tweetal belangrijke
trends: ‘Digitale systemen in de zorg
worden steeds persoonlijker, komen
steeds dichterbij, en richten zich steeds
meer op de kwaliteit van leven. Door ze
onderling te koppelen ontstaat een digitale omgeving met nieuwe mogelijkheden voor persoonlijke ondersteuning.’ Â
TRANS
7
NETWERkTHEMA
INTERVIEW
Het is maar goed dat de digitalisering
zo’n vlucht neemt, zegt hij: ‘De komende 10-15 jaar gaat de vergrijzing
door en krijgt de arbeidsmarkt te kampen met ontgroening. Straks zijn er
heel veel oude mensen en veel minder
jonge mensen in Nederland. In de zorg
gaan veel oudere medewerkers met
pensioen, maar er komen nauwelijks
jongeren voor in de plaats. Het is een
misverstand dat dat komt doordat jongeren het vak niet langer aantrekkelijk
vinden. Die jongeren zijn er straks gewoon niet meer. Digitale systemen worden steeds beter en goedkoper en
kunnen steeds meer eenvoudige informatie- en communicatietaken in de
zorg overnemen. Daar kunnen we maar
beter alvast aan wennen.’
De zorg
moet veel
men: de zorg moet veel minder op slot.
Een chip in de schoen, waaraan in
onze huizen gedacht wordt, kan een
oplossing zijn. Je wilt het leven leefbaar
houden, ook voor mensen met dementie; we weten dat iemand aan de wandel
is, maar we hoeven hem of haar niet bij
voorbaat direct terug te halen. Dit soort
systemen kan een toepassing in de zorg
vinden en leiden tot zorginnovatie.’
Kwaliteit in de transmurale
zorgketen
Marten Vente ziet ook hoe digitalisering de transmurale zorg verbetert. ‘Bij
ouderen zie je veel comorbiditeit. Ze
zien verschillende specialisten en gebruiken meerdere medicijnen. Iemand
wordt niet langer op één plaats behandeld, maar ontvangt zorg op verschillende locaties van verschillende
zorgverleners. De patiënt ondergaat bijvoorbeeld een ingreep in het ziekenhuis, doet daarna een revalidatietraject
in een verpleeghuis en gaat daarna naar
huis met thuiszorg. Het is essentieel dat
zijn patiëntendossier accuraat van hand
tot hand gaat in zo’n transmurale zorgketen. Alleen dan kan iemand optimale
zorg ontvangen.’
Saffier De Residentiegroep is sterk in
geriatrische revalidatie. Een paar verpleeghuizen zijn omgebouwd tot geriatrische revalidatiecentra. Marten Vente:
‘Wij zijn hierin een grote ketenpartner
voor de ziekenhuizen. De inzet is om
ouderen zo snel mogelijk te laten revalideren na bijvoorbeeld een heupoperatie. Want als een revalidatie bij ouderen
lang duurt, loop je het risico dat je ze
niet meer in beweging krijgt. Snelheid
is dus enorm belangrijk: snel uit het
Vrijheid en toezicht,
thuis en in de wijk
Marten Vente is positief
over de bijdrage van digitalisering in de ouderenzorg. ‘Als we ouder
worden willen we zo
lang mogelijk zelfstandig wonen en zelf
de regie houden, ook als dat door allerlei beperkingen moeilijk wordt. Met
slimme domotica kom je een heel eind,
zeker als je die combineert met online
dienstverlening. Maar je zult ook toezicht, bewaking en beveiliging moeten
regelen - niet alleen thuis maar ook in
de buurt. Met de modernisering van de
zorg gaan we situaties tegenkomen
waar we iets op moeten verzinnen. Wat
doe je bijvoorbeeld als een oudere met
dementie gaat dwalen door de buurt?
Vroeger ging iemand ‘gewoon’ naar een
gesloten afdeling, maar nu willen we
dergelijke vrijheidsberoving voorko-
minder
TRANS
8
'Je wilt niet de slaaf worden van je laptop of smart phone.'
Foto: Arnaud Roelofsz
op slot
ONDERTUSSEN OP HET WEB
ziekenhuis naar de revalidatie en dan
daarna naar huis met de huisarts op de
achtergrond. Het is heel belangrijk dat
iemands dossier bij opname volledig en
accuraat meekomt, dat er geen fouten
in de overdracht worden gemaakt. Daar
is nu nog een grote slag te maken en digitalisering gaat ons daarbij helpen.’
Is digitalisering alleen maar goed?
Bert Mulder lacht: ‘De digitale samenleving komt eraan, maar we zijn er nog
niet. We zijn op zoek naar een even-
dracht in de transmurale zorgketen
wordt alleen maar belangrijker. Dat betekent dat allereerst de privacy-issues
en de governance van informatie in iemands medisch dossier in de wet geregeld moeten worden. De volgende stap
is het op elkaar afstemmen van de ICTsystemen die zorginstellingen gebruiken. Nu doet men dat vaak nog op zijn
eigen manier. De apotheker doet zus, de
huisarts doet zo, en het ziekenhuis doet
het weer anders. Om optimale zorg aan
iemand te kunnen leveren moeten onze
Inzet van digitale middelen kan het
zorgcontact versterken
wicht. Wat kan wel, wat niet? In de persoonlijke leefomgeving wordt digitaal
steeds dwingender, maar je wilt niet de
slaaf worden van je laptop of smart
phone. De techniek is ruimschoots
voorhanden, maar in de toepassing gaat
het vaak nog mis. Het grootste risico dat
we lopen is dat e-health een succes
wordt. Stel je dat eens voor: je woont als
oudere nog thuis en hebt vier aandoeningen (vier is standaard). Dan gebruik
je zo 10-15 digitale apparaten en apps
die je zorg regelen. En stel je nou eens
voor dat die niet geïntegreerd zijn, dat
alles op zijn eigen manier draait, vormgegeven is, en niet gekoppeld is – dan
heb je echt een probleem. Die integratie
van de verschillende diensten is heel lastig, maar moet gerealiseerd worden.’
Hoe maak je digitalisering in de zorg tot
een succes?
Marten Vente wijst erop dat een goede
rechtenstructuur een voorwaarde is
voor verdere digitalisering. ‘Dataover-
digitale systemen informatie aan elkaar
kunnen doorgeven. Er gebeurt al het
een en ander, denk aan systemen als
POINT en medischegegevens.nl, maar
er is nog een weg te gaan.
Bert Mulder wijst fijntjes op de noodzaak van een mentaliteitsverandering
onder sommige zorgprofessionals:
‘Sommige zorgverleners hebben een afkeer van de computer: ze zijn liever met
een patiënt/cliënt bezig en gaan echt
niet achter het beeldscherm zitten. Ze
zien dat als iets wat tussen hen en de
zorgvrager in staat. Maar dat is een
misverstand. De inzet van digitale middelen kan het zorgcontact juist versterken, doordat het arbeidsbesparend is. Je
houdt tijd over voor persoonlijk contact. Het betekent een tijdsinvestering,
want om handig te worden met de
computer heb je kennis en vaardigheden nodig. Hopelijk gaan zorgprofessionals dit op tijd inzien en die slag
gemotiveerd maken.’ n
Online hulpverlening in
het maatschappelijk werk
Een jaar geleden zijn de welzijnsorganisaties Zebra, MOOI en VÓÓR Welzijn gestart met www.hulponlinedenhaag.nl.
Bewoners kunnen hier terecht voor informatie en hulp op het gebied van welzijn, ondersteuning en maatschappelijke
dienstverlening. Een nieuwe groep
mensen vindt hierdoor de weg naar het
maatschappelijk werk: mensen die
overdag werken en dan geen tijd hebben om informatie in te winnen over bijvoorbeeld schulden of relatieproblemen.
De laagdrempeligheid en de mogelijkheid om je anoniem aan te melden,
maken de website een toegankelijke
vorm van hulp vragen. Het team Hulp
Online bestaat inmiddels uit twaalf
maatschappelijk werkers. Uitbreiding is
eenvoudig want alle maatschappelijk
werkers van Zebra, MOOI en VÓÓR Welzijn zijn inmiddels getraind in het online
hulpverlenen. In één jaar hebben honderden mensen via kort contact, online
een antwoord op hun vraag gekregen;
zijn er 109 mensen via de chat geholpen, en nog eens 61 mensen online intensief begeleid. Om ervoor te zorgen
dat de website nog toegankelijker
wordt, werken we samen met andere
online hulporganisaties. n
TRANS
9