Transcript SLIKPROBLEMEN - Algemeen Ziekenhuis Lokeren

PAT I Ë N T E N
INFORMATIE
SLIKPROBLEMEN
2
Slikken is een complex proces waarbij veel structuren en spieren betrokken
zijn waaronder spieren van de lippen, tong en wangen. Door te slikken
verwijderen we eten, drinken en speeksel vanuit onze mondholte. Meestal
verloopt dit reflexmatig, zonder erbij te moeten nadenken. Dit wordt anders
als er slikproblemen ontstaan…
Hoe slikken wij
a). De tongspieren brengen het voedsel naar de achterkant van de keel (b). Onze ademhaling stopt en we slikken het voedsel door (c). De slokdarm transporteert
het voedsel naar de maag (d).
We kauwen ons voedsel en vermengen dit met speeksel (
zacht gehemelte
voedsel
tong
keelholte
strottenklepje
a
luchtpijp
slokdarm
c
b
d
3
Wat gebeurt er bij verslikken
Wanneer iemand zich verslikt, komt er voedsel of drank in de luchtweg
terecht in plaats van in de slokdarm. Meestal treedt hierbij een krachtige
hoestreflex op en hoesten we de drank of het voedsel opnieuw uit de
luchtweg. Op die manier worden onze luchtwegen, dankzij deze natuurlijke
reflex, beschermd. Soms is het mogelijk dat iemand zich verslikt zonder dat
een hoestprikkel optreedt. Er kan dan een longontsteking (= slikpneumonie)
ontstaan die soms levensbedreigend kan zijn.
Waardoor ontstaan
slikproblemen
• Ouderdom of zwakte door ziekte: spieren worden zwakker, eten wordt
minder goed gekauwd en doorslikken verloopt steeds moeizamer. Ook
de slikinzet is vaak vertraagd. Soms gaat kauwen moeizamer door een
niet-passende gebitsprothese of ontbrekende tanden.
• Ziekten van het zenuwstelsel: ten gevolge van een beroerte kan er soms
door verlamming niet meer geslikt worden of weet de patiënt niet meer
hoe hij/zij kan slikken. Door een spierziekte kan de gevoeligheid in het
mondgebied verminderen waardoor de patiënt minder voelt wat er in
de mond of keel gebeurt.
• Dementie: patiënten houden voedsel lang in de mond of vergeten dat
voedsel in de mond zit.
• Medicijnen kunnen een droge mond veroorzaken en daardoor kan een
minder vlotte slikreflex optreden.
4
Aandachtspunten die op
slikproblemen kunnen wijzen
• Regelmatig hoesten of verslikken tijdens het eten of drinken (ademnood
tijdens de maaltijd, rood worden, betraande ogen, kuchdrang, ‘vochtige’
stem enz.)
• Vaak keelschrapen tijdens de maaltijd.
• Herhaaldelijk slikken op één hap.
• Grimassen, indruk van moeilijk en pijnlijk kauwen of slikken.
• Speeksel, eten of drinken loopt uit de mond.
• Voedselresten blijven achter in de mond na de maaltijd.
• Een maaltijd die opvallend lang duurt.
• Langzaam eten of meer moeite met vast voedsel.
• Op korte tijd gewicht verliezen.
• Weigering van bepaalde voedselconsistenties.
• Regelmatig optreden van longontstekingen.
Algemene adviezen
Laat de maaltijd zo veilig mogelijk verlopen
• Zorg ervoor dat de patiënt altijd rechtop in de zetel of het bed zit als
hij/zij eet of drinkt.
• Let erop dat het hoofd niet achterover hangt maar goed rechtop staat of
zelfs iets voorover gebogen is.
• Zorg voor een rustige omgeving zodat de patiënt niet afgeleid is.
• Praat zo weinig mogelijk tijdens de maaltijd.
• Informeer goed bij de verpleegkundige wat er gegeten of gedronken
mag worden.
• Signaleer problemen bij de verpleegkundige.
• Laat de patiënt na de maaltijd nog minimaal 20 minuten rechtop zitten.
• Kies voor aangepaste voeding.
• Schil fruit en groenten.
5
Te mijden voedsel
• Draderige en vezelige structuur zoals ananas, sla, witloof en selder.
• Voedingsmiddelen met gemengde consistentie: soep met stukjes, rijstpap, muesli met melk.
• Krokante voedingsmiddelen: geroosterd brood, chips, droge koekjes enz.
• Hard voedsel: snoepjes, noten en zaden.
6
Raadpleeg de logopedist bij
slikproblemen
De logopedist inventariseert problemen en kijkt naar de voorwaarden die
aanwezig moeten zijn om veilig te kunnen slikken. De logopedist adviseert
of er kan gestart worden met voeding en onder welke omstandigheden dit
best gebeurt zodat de kans op verslikken kleiner wordt.
De logopedist is aanwezig op de afdeling.
Vraag meer informatie aan de verpleegkundige.
7
60500344 - © AZ Lokeren 2014
Algemeen Ziekenhuis Lokeren
Partner van het UZ Gent
Lepelstraat 2
9160 LOKEREN
Onthaal
tel. 09 340 81 11
fax 09 340 81 91
Dienst geriatrie
tel. 09 340 81 60
www.azlokeren.be
[email protected]