سيستم مديريت Management System مجموعه اي متشكل از اجراء بهم پيوسته بمنظور برنامه ريزي سازمان دهي ، هدايت و كنترل امور در جهت نيل به مقاصد.
Download ReportTranscript سيستم مديريت Management System مجموعه اي متشكل از اجراء بهم پيوسته بمنظور برنامه ريزي سازمان دهي ، هدايت و كنترل امور در جهت نيل به مقاصد.
سيستم مديريت Management System مجموعه‌اي متشكل از اجراء بهم پيوسته بمنظور برنامهريزي سازماندهي ،هدايت و كنترل امور در جهت نيل به مقاصد و اهداف سازمان • اثر بخشــي ffectiveness ميزاني كه فعاليتهاي برنامه ريزي شده تحقق يافته و نتايج برنامه ريزي شده بدست آمده است. • كارآي ــي fficiency رابطه ميان نتايج بدست آمده با منابع استفاده شده. اجزاءسيستم های مدیریت بر اساس تئوری دمینگ بهبود مستمر خط مش ي بازنگري مديريت ارزيابي و اقدام اصالحي طرحريزي استقرار و اجرا the standards that have earned the ISO 9000 and ISO 14000 families a worldwide reputation are known as: "generic management system standards“ "Generic" means that the same standards can be applied to any organization, large or small, whatever its product – including whether its "product" is actually a service - in any sector of activity, and whether it is a business enterprise, a public administration, or a government department. What mean's "Management system”? refers to what the organization does to manage its processes, or activities. "Generic" also signifies that no matter what the organization is or does, if it wants to establish a quality management system or an environmental management system, then such a system has a number of essential features which are spelled out in the relevant standards of the ISO 9000 or ISO 14000 families continual improvement What are Integrated Management Systems? • An integrated management system (IMS) is a management system, which integrates all relevant components of a business into one coherent system so as to enable the optimal achievement of its business objectives. • The integrated approach requires combining all the internal business management practices into one system. • For the different systems to be properly integrated, rather than simply being separate systems joined together, there have to be effective linkages so that the boundaries between processes are seamless. What are Integrated Management Systems? • The fundamental components of the system include the organisation, resources and processes. Therefore, people, equipment and business culture are part of the system as well as the documented policies and practices. What types of systems can be integrated? • • • • • • • • • • • • All systems relevant to the business, whether certifiable or otherwise, can be included. These could include: Quality (ISO 9001); Environment (ISO 14001); Occupational Health & Safety (OHSAS 18001 & BS 8800); Food Safety & Hazard Analysis Critical Control Points (HACCP); Ethical Trading Practices (SA 8000); Social & Ethical Accounting, Auditing and Reporting (AA 1000); Investor in People (IIP); Law Society Practice Management Standard (LEXCEL), European Directives and CE Markings; Information Security (BS 7799); Quality System Requirements for Automotive Industry Suppliers (ISO/TS 16949 & QS 9000); Quality System Requirements for Telecommunications Industry All systems relevant to the business, whether certifiable or otherwise, can be included. These could include: Quality (ISO 9001); Environment (ISO 14001); Occupational Health & Safety (OHSAS 18001 & BS 8800); Food Safety & Hazard Analysis Critical Control Points (HACCP); Ethical Trading Practices (SA 8000); Social & Ethical Accounting, Auditing and Reporting (AA 1000); Investor in People (IIP); Law Society Practice Management Standard (LEXCEL), European Directives and CE Markings; Information Security (BS 7799); Quality System Requirements for Automotive Industry Suppliers (ISO/TS 16949 & QS 9000); Quality System Requirements for Telecommunications Industry Suppliers (TL 9000); and Business Excellence Model (BEM). Why should management systems be integrated? Integration is designed to: • Ensure focus on business goals & objectives • Harmonise and optimise practices • Reduce risks to the business and increase profitability • Balance conflicting objectives • Eliminate conflicting responsibilities and relationships • Create consistency • Reduce duplication and therefore costs • Improve communications • Facilitate training and development Health, Safety, Environment, Management System مجموعه‌اي متشكل از اجزاء بهم پيوسته در راستاي تحقق اهداف معين بهداشت شغلي ،ايمني و زيست محيطي در يك سازمان در چارچوب برنامهريزي ،سازماندهي ،هدايت و كنترل اجزاء هدف نظام مديريت بهداشت ،ايمني و محيط زيست • ارائه روشي هدفمند بر پايه استانداردهاي موجود براي حصول اطمينان از اينكه مخاطرات بالقوه و بالفعل موجود در زمينههاي بهداشت ،ايمني و محيط زيست بطور دقيق و بطور مؤثر حذف و يا كنترل ميگردند . نگرش كلي حاكم بر طراحي سيستم • برآوردن آرمانها در قبال ذينفعان • طراحي سيستم ,با توجه به وظايف كلي پيمانكاران عمومي • برآوردن الزامات الگوي راهنما Numbers of Incidents Technology Systems • • • • • • • • • Engineering Equipment Safety Compliance • • • • Time Integrating HSE Certification Competence Risk Assessment Leadership Accountability Attitudes Behaviours HSE as a profit centre Cultur e The HSE Culture Ladder GENERATIVE (HRO) HSE is how we do business round here PROACTIVE Safety leadership and values drive continuous improvement CALCULATIVE We have systems in place to manage all hazards REACTIVE Safety is important, we do a lot every time we have an accident PATHOLOGICAL Who cares as long as we're not caught مزاياي استقرار نظام مديريت HSE • شناخت كافي از عوامل بالقوه آسيبرسان در محيط كار • ايجاد بستر مناسب براي بهبود بهرهوري و تعالي سازمان • تعيين مسئوليتها در ساختاري مشخص • ارزيابي مؤثر ريسكها و كاهش مؤثر هر يك مزاياي استقرار نظام مديريت HSE • كاهش زيانهاي مستقيم و غير مستقيم ناشي از حوادث • ايجاد زمينههاي مناسب براي استفاده از توان فكري بالقوه كاركنان • امكان خودارزيابي سازمان براي تطبيق با يك سيستم مديريت HSE • كاهش زيانهاي ناشي از حوادث • و 0000 نكات كلي در خصوص HSE-MS ساختار سري استاندارد ISO 9000 همخواني HSE- MSهاي طراحي شده با در جهت نزديكي سيستمهاي مديريتي بهداشت شغلي ،ايمني و سيستم تالش مديريت زيست محيطي ساختار HSEبگونه‌اي است كه مديريت ايمني و بهداشت شغلي و مديريت در موارد مشترك ايجاد يكديگر و در يك سازمان پشتيبان زيست محيطي همپوشاني نمايند. نكات كلي در خصوص ساختار HSE-MS بر شناسايي عوامل آسيب رسان بالقوه )(Hazards تمركز چگونگي تعامل عوامل آسيبرسان با محيط اطراف )(Risks شناسايي فعاليتهاي بحراني )(Critical Activities فعاليتهايي در HSE- MSبحراني قلمداد ميگردند كه ميتوانند بنحو مطلوبي در كنترل و يا حذف ريسكها و خطرات عمل نمايند. ارزيابي ريسكها )(Risk Assessment در اجراي آنها مهار ريسكها و استمر ار ايجاد اقدامات كنترلي مناسب براي يها و پايش عملكرد سيستم HSE اندازهگير نكات كليدي نظام مديريت HSE • تمركز بر شناسايي هر چه دقيقتر عوامل بالقوه آسيبرسان • چگونگي تأثير عوامل بالقوه آسيب رسان • فعاليتهاي بحراني ،انتخاب معيارهاي استاندارد و تطابق با آنها نكات كليدي نظام مديريت HSE • ارزيابي هر چه دقيق تر ريسكها • مراقبت نمودن از كنترلهاي اعمال شده • استمرار اندازهگيريها و پايش (مونيتورينگ) رمز موفقيت در استقرارHSE-MS • اخذ سه سيستم اساسي زير در بدو استقرار .1بنا نهادن يك خطمشي و فرهنگ سازماني مؤثر از سوي سازمان مادر .2ايجاد نمودن چارچوب كار توسط مديريت ارشد سازمان (بطوريكه خط مشي HSEدر سرتاسر سازمان تداوم يابد) .3قرار دادن موضوع HSEدر ساختارهاي سازماني ،آرمانها، اهداف ،سيستمهاي پاداش و ديگر فرآيندهاي ضروري جهت استمرار كار محورها (ابرازهايي كه با كنترل آنها ميتوان به اهداف نظام دست يافت) • برنامهريزي براي اجرايي نمودن خطمشي و اهداف استراتژي سازمان • تعيين ساختار سازماني و مسئوليتهاي قابل اجرا توسط بخشهاي مختلف • تعيين و اجرا ،برنامههاي مديريت عوامل بالقوه آسيبرسان در ريسكهاي مربوط به آنها محورها (ابزارهايي كه با كنترل آنها ميتوان به اهداف نظام دست يافت) • تعيين روش گزارش ،تحقيق و تجزيه و تحليل حوادث • تعيين و بررسي كليه مباحث مرتبط با محيط زيست و فعاليتهاي شركت يا سازمان • تعيين عناوين و برنامهريزي دورههاي آموزشي بهداشت، ايمني و محيط زيست براي كليه سطوح مختلف سازماني محورها • تعيين پروانههاي كار مورد نياز و روشهاي اجرايي آنها • تعيين و فراهم نمودن زمينه مذاكرات مستقيم كاركنان و مديريت در خصوص موضوعات مربوط به بهداشت ايمني و محيط زيست • تعيين اعضاء و تشكيل كميتههاي HSE محورها • تعيين روشهاي انجام كار ،تعمير و نگهداري بطريق ايمني و مطابق با استانداردها • تعيين و بررسي موارد مرتبط با طب صنعتي كاركنان • تعيين اصول پيشگيري و كنترل حريق • و 0000 مراحل اجرايي استقرار HSE مرحله اول :تصميمگيري مديريت مرحله دوم :فرهنگ سازماني مرحله سوم :سازماندهي مراحل اجراء و استقرار نظام مرحله چهارم :آموزش مقدماتي مرحله پنجم :بازنگري اوليه مرحله ششم :مشخص كردن اهداف كالن و خرد مراحل اجرايي استقرار HSE مرحله هفتم :تعيين عوامل بالقوه آسيبرسان ،ارزيابي و كنترل ريسكها مرحله هشتم :تعيين دامنه كاربرد سيستم مديريت HSEبر اساس محصول و 000 مرحله نهم :آموزش مستندسازي مرحله دهم :مستندسازي مرحله يازدهم :اجراء مرحله دوازدهم :آموزش مميزي داخلي مرحله سيزدهم :مميزي شناسايي عوامل مخاطره آميز و تأثيرات سوء آنها تدوين روشهاي اندازه گيري و ارزيابي بررس ي نقطه نظرات تمام طرفهاي عالقمند بازنگري اوليه تعيين شاخص هاي مهم بهداشتي ،ايمني و زيست محيطي بررس ي سوابق حوادث و سوانح شناسايي الزامات قانوني و ساير الزامات داليل لزوم رويكرد مديريت استراتژيك در سيستم HSEمديريت • • • • • • • داشتن رويكردي جامع نگر در تمامي ابعاد به نحوي كه در صورت استقرار آن ساير فعاليتها دچار اختالل نشود. در راستاي تحقق استقرار توسعه پايدار باشد. با توجه به اينكه عمده ترين ذينفع اين سيستم مديريت انسان ( اعم از كاركنان يك سازمان يا جوامع انساني است) ,همواره رويكردي مبتني بر منابع انساني و مديريت مشاركتي دارد. با توجه به حيطه فعاليتهاي مختلف يك رابطه و تالش فرابخش ي را طلب مي كند. يك سيستم تلفيقي از علوم مختلف است. با توجه به دامنه گسترده اين سيستم مديريت همواره در معرض تهديدها و فرصتهاي ناش ي از عوامل خارجي است. با توجه با عوامل داخلي بسيار موثر در اجرا و تحقق آن همواره در درون خود داراي نقاط ضعف و قوت قابل توجهي است. طرح جامع استقرار سيستم مديريت HSEبا رويكرد مديريت استراتژيك: • مهمترين عنصر كه مركز ثقل تمامي مدلهاي مديريتي مي باشد و به عبارتي سنگ بناي اصلي در هر سيستم مديريت است ,برنامه ريزي و طرح ريزي مناسب مي باشد. تعريف برنامه ريزي • "برنامه ريزي فرايندي است كه مجموعه اي از تصميمات را اتخاذ كرده و در راستاي اجراي آنها و اولويت بندي اين تصميمات ارزيابي هاي الزم را انجام ميدهد و بر اساس نتايج حاصل اقدامات الزم بعدي را انجام مي دهد". مشخصات مهم اهداف • • • • واقعي و دست يافتني باشند. مشخص و قابل سنجش باشند. داراي محدوديت زماني باشند. نتايج و خروجي ها در هدف گذاريها مشخص باشند. • هدفها را بايد از راه مشاركت تعيين كرد. جدول عوامل دروني تاثيرگذار رديف 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 نام عوامل قوت ضعف توضيحات جدول عوامل بيروني تاثيرگذار رديف 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 نام عوامل فرصت تهديد سازمان منشاء توضيحات ماتريس ارزيابي عوامل داخلي )(Internal Factor Evaluation عوامل داخلي وزن قوت ضعف 1 امتياز وضع موجود امتياز موزون توضيحات ماتريس ارزيابي عوامل خارجي)(External Factor Evaluation عوامل بيروني وزن فرصتها تهديدها جمع كل 1 امتياز وزن موجود امتياز موزون توضيحات اولويت بندي استراتژي ها API BP Flour Co. Total FMC Technologies Statoil Petrobras Shell Dragonoil Exxon SEAL Chevron Texaco E&P forum(OGP) ENI Mobile Petrotrin BP AKER KVARNER ADNOC Miswaco Halliburton HSE انواع سيستم هاي مديريت • در دنيا صنايع نفت و گاز و پتروشيمي بنيانگذاران اصلي HSE مدلهاي مختلف :هستند توسطHSE • انواع مدلهاي شركتهاي مختلف عناوين :روبرو است رهبري و تعهد خط‌مش ي و اهداف استراتژيك سازماندهي ،تعيين مسئوليتها ،منابع، استانداردها و مستندسازي ارزيابي و مديريت ريسك اقدام اصالحي طرحريزي كنتر ل استقرار و پايش اقدام اصالحي و بهبود مميزي اقدام اصالحي و بهبود بازنگري مديريت نظام مديريت HSEدر BP • - تعهدات شركت BPدر سه قالب بيان شده است: مصونيت كاركنان و آحاد جامعه از هرگونه خطر و آسيب كار بدون حادثه پيشگيري از تحميل هرگونه آلودگي به محيط زيست نظام مديريت HSEدر BP • - شركت نفت انگليس داراي 13عنصر است. رهبري و مسئوليت پذيري ارزيابي و مديريت ريسك كاركنان ,آموزش و الگوهاي رفتاري كار با پيمانكاران طراحي و احداث تاسيسات عمليات ,بهره برداري و تعميرات ونگهداري مديريت تغيير اطالعات و مستندسازي مشتريان و محصول اطالع رساني به مشتريان /جامعه بحران و مديريت شرايط اضطراري ارزيابي ,اطمينان بخش ي و اصالح تجزيه و تحليل حوادث و پيشگيري از حوادث نظام مديريت HSEدر شركت Flour Continual Improvement • • - نظام مديريت آن بر پايه بهبود مستمر است: شامل پنج عنصر اصلي است: مديريت تغيير تعهد به فرايند اهداف و آرمانها اجراي سيستم مكانيزم استفاده از بازخوردها بازنگري مستمر و بهبود Commitment & Policy & Review Improvement Planning Implementation & Measurement Evaluation Best Practice Fugro HSE Management System Leadersh i p an d C om m itmen t Policy and Str ate gic Obje ctive s PLAN Organis ation, Res pons ibilitie s Re source s , Standards & Docume ntation DO Hazards and Effects Manageme nt Planning and Proce dures Imple mentation FEED BACK Corrective Action Monitoring Audit Corrective Action and Improve m ent Manage ment Revie w Corrective Action And Improvement CHEC K نظام مديريت (OGP HSEمتداول در نفت گاز و پتروشيمي ايران) Elements of HSEMS Element 1 Leadership Element 2 Safety Element 3 Occupational Health Element 4 Product Safety Element 5 Environmental Protection Element 6 Risk Management ADMA-OPCO Safety & Environmental Protection Division 64 Elements of HSEMS Element 7 Emergency response Element 8 Incident reporting and investigation Element 9 Personnel selection, competency and training Element 10 External communication Element 11 Legal requirements Element 12 Continuous improvement ADMA-OPCO Safety & Environmental Protection Division 65 تشريح الزامات و مميزی داخلی سيستم مديريت ايمنی ،بهداشت و محيط زيست )(HSE استاندارد تعاريف و اصطالحات بر اساس • Hazard : source or situation with a potential for harm in terms of injury or ill health,damage to property, damage tp the workplace environment, or a combination ،موقعيت يا منبع بالقوة ايجاد خسارت و يا بيماري: • خطر تخريب محيط كار و يا تركيبي از آنها،تخريب اموال تعاريف و اصطالحات بر اساس استاندارد • INCIDENT : event that gave to an accident or had the potential to lead to an accident • رويداد :اتفاقي كه منجر به يك حادثه شده و يا پتانسيل منجر شدن به يك حادثه را داشته باشد . تعاريف و اصطالحات بر اساس استاندارد • Accident : undesired event giving rise to death, ill health, injury, damage and other loss • حادثه :اتفاق ناخواسته اي كه منجر به مرگ ،بيماري، صدمه ،زيان و ساير خسارات گردد . Danger Accident Accident Prevention Loss Loss Prevention 1 Fatal or serious injury 3 Minor injury Accident Ratio study by Dr. Teypearson ( 1974-75) 50 Injury requiring first-aid 80 property damage accident 400 Non-injury / damage incidents or nearmisses Base on a study of almost 1000000 accidents in the British Industry . هرم حوادث بيماريهای ناشی از کار الگوی کوه يخ بيماريهای ناشی از کار دسته بندي خطرات و عوامل زيان آور محيط كار محيط كار آور عوامل زيان عوامل فيزيكي زيان آو ر عوامل شيميائي زيان آور عوامل بيوژلويكي زيان آور عوامل ارگونوميك زيان آو ر عوامل فيزيكي زيان آور • • • • • • • صدا دما ارتعاش روشنائي اشعه فشار امواج الكترومغناطيس عوامل شيميائي زيان آور • مواد معلق (شامل گرد وغبار ،فيوم يا بخارات ،فلزات ،دود ، اسپري( • گازها و بخارات عوامل بيوژلويكي زيان آور • ويروسها • باكتريها • انگلها • قارچها عوامل ارگونوميك زيان آور • • • • • • • • وضعيت نامطلوب بدني وارد شدن فشار بيش از حد بر روي اندام نبود تناسب جسماني و رواني ميان انسان و كار هل دادن و بلند كردن وكشيدن بار ابزار نامناسب استرس تنهائي …. The Swiss cheese model of accident causation (Reason) Some holes due to active failures Losses Hazards Other holes due to latent conditions Successive layers of defences, barriers, & safeguards HEMP • • • • • HEMP - Hazard and Effects Management Process Identify - What are the hazards? Assess - how big are those hazards? Control - how do we control the hazards? Recover - what if it still goes wrong? هزينه حوادث شامل دو دسته هزينه: • هزينه مستقيم DIRECT COSTمانند: – هزينه درمان افراد آسيب ديده – پرداخت غرامت به كاركنان مصدوم – هزينه تعمير يا جايگزيني اقالم از بين رفته • هزينه غير مستقيم INDIRECT COSTمانند: – – – – زمان از دست رفته ،فرد مصدوم و زمان كمك ساير كاركنان خسارت ناشي از تحويل در سفارش توقف توليد عدم احساس امنيت كاركنان و كاهش بهرهوري مدل كوه يخ و هزينه هاي حوادث •تعاريف و اصطالحات بر اساس استاندارد • and likelihood of Combination risk: consequences of a specified hazardous event occurring • ريسك : Risk • تركيب (يا تابعي ) از احتمال و پيامد(هاي) ناشي از وقوع يك اتفاق خطرناك مشخص. • Risk: شانس اينكه يك رويداد ناخواسته معين رخ خواهد داد وشدت ونتايج مترقب چگونه است را ريسك گويند. • ريسك: احتمال وقوع يك پيامد است محصول احتمال و شدت پيامد است شانس آسيب ناش ي از خطر است R =L x S Likelihood Severity (L & S, if exist, determine need for evaluation) استاندارد تعاريف و اصطالحات بر اساس • Risk Assessment : overall process of estimating the magnitude of risk and deciding whether or not the risk is tolerable تعاريف و اصطالحات بر اساس استاندارد • Tolerable risk : risk that has been reduced to a level that can be endued by the organization having regard to its legal obligations and its own OH&S policy • ريسك قابل تحمل :ريسكي كه ميزان آن تا حد قابل تحمل توسط سازمان ،با در نظر گرفتن الزامات قانوني و خط مشي ايمني و بهداشت حرفه اي كاهش يافته باشد. •As low as reasonably: براي كاهش ريسك به سطحي قابل قبول“ پائين ترين مقدار ممكن” ،بايستيبايك نگرش تعادلي نسبت به جنبههاي مختلف از نظرزمان ،نوع مشكل ،ميزان سختي وهزينه دستيابي به آن انجام گيرد .يعني بكارگيري تمامي امكانات وتوان موجود در سازمان براي كاهش ريسكها براساس اولويت بندي تعيين شده براي آنها اقدام نمود. • Company: ساازمان از نقطاه نظار HSEباه پيمانكاار ياا كارفرماايي كاه بطورمسااتقيم يااا غياار مسااتقيم درحيطااه فعاليااتهاااي مربااوط فعاليت ميكند اطالق ميگردد .براي تشكيالت يا تاسيسااتي كاه چنادين ساايت مختلاف دارناد هرياك از آنهاا را ميتاوان بعنوان يك سازمان تلقي نمود. •Environment شرايطيا موقعيتي كه يك سازمان درآن فعاليت ميكنديا ميتواند تحت تاثيرآن قرارگيرد،محيطزيست ميگويند و طبيعتا ً شامل موجودات زنده )انسان وديگر موجودات( كه درآن وجود دارند ،نيز مي شود. محيط زيست)(Environment • محيط شامل :هوا ،آب ،خاك ،منابع طبيعي ،گياهان، جانوران ،انسان و روابط متقابل بين آنها كه سازمان در آن فعاليت مينمايد. • يادآوري :محيط در اين تعريف از درون يك سازمان تا سيستم جهاني را دربر ميگيرد. محيط زيستENVIRONMENT • به بياني ديگر محيط زيست عبارت است از آنچه فرايند زيستن را احاطه كرده و با آن در كنش و واكنش است و لذا ارتباط تنگاتنگ مابين موجود و موجودات زنده و پيرامونشان مي باشد. جنبههاي زيست محيطي (Environmental )Aspect • بخشي از فعاليتها ،محصوالت يا خدمات يك سازمان كه بتواند با محيط زيست تأثير متقابل داشته باشد. يادآوري :جنبه زيست محيطي بارز ،آن جنبه زيست محيطي است كه پيامد زيست محيطي بارزي داشته يا بتواند داشته باشد. پيامد هاي زيست محيطي )(Environmental Impact • هرتغييري در محيط زيست ،اعم از نامطلوب يا مفيد، كه تمام يا بخشي از آن ناشي از فعاليتها ،محصوالت يا خدمات يك سازمان باشد. بحران هاي زيست محيطي -1موضعي -2منطقه اي -3جهاني بحران هاي زيست محيطي (ادامه) -1موضعي آلودگي هواي شهري آلودگي صوتي مشكالت دفع مواد زائد جامد بحران هاي زيست محيطي (ادامه) -2منطقه اي آلودگي رودخانهها ،درياچهها و درياها باران اسيدي تغييرات اقليمي بحرانهاي زيست محيطي (ادامه) -3جهاني تخريب اليه ازن تغييرآب و هوا در اثر تشديد پديده گلخانهاي در جو زمين تشديد بالياي طبيعي جلوگيري از آلودگي • استفاده از فرآيندها ،روش هاي كاري ،مواد يا محصوالتي كه موجب اجتنـاب ،كاهش يا كنترل آلـودگي شود و مي تواند شامل بازگرداني ،تصفيه ،تغيير فرآيند ،مكانيزمهاي كنترل ،استفاده كارا از منابع و جايگزيني مواد باشد. يادآوري :منابع بالقوه پيشگيري از آلودگي شامل كاهش پيامدهاي نامطلوب زيست محيطي ،بهبود كارآيي و كاهش هزينه ها مي شود. آلودگي POLUTION • آلودگي محيط زيست عبارت است از پخش يا آميختن مواد خارجي به آب ،هوا ،خاك يا زمين به ميزاني كه كيفيت فيزيكي، شيميايي يا بيولوژيك آن را به طوريكه زيان آور به حال انسان يا ساير موجودات زنده و يا گياهان و يا آثار و ابنيه باشد، تغيير دهد . آلودگي هوا AIR POLUTION • آلودگي هوا عبارت از وجود و بخش يك يا چند آلوده كننده اعم از جامد ،مايع ،گاز ،تشعشع پرتوزا و غير پرتوزا در هواي آزاد به مقدار و مدتي كه كيفيت آنرا بطوريكه زيان آور براي انسان و يا موجودات زنده و يا گياهان و يا آثار و ابنيه باشد تغيير دهد. • حد مجاز ميزان آلودگي هوا )استانداردهاي محيط زيست( توسط سازمان حفاظت محيط زيست منتشر مي شود. آلودگي آب WATER POLLUTION ) تعريف كنفرانس ژنو ( • آب وقتي آلوده خوانده ميشود كه براثر فعاليت هاي انساني و حيواني در تركيب يا خواص آن به طور مستقيم يا غير مستقيم تغييراتي حاصل شود ،تا حدي كه بر اثر اين تغييرات ،آب براي مصارفي كه قبالً در حالت طبيعي بكار ميرفت نامطلوب گردد. آلودگي آب WATER POLLUTION ) تعريف قانوني در ايران( • تغيير مواد محلول يا معلق يا تغيير درجه حرارت و ديگر خواص فيزيكي ،شيميايي و بيولوژيكي آب در حدي كه آن را براي مصرفي كه براي آن مقرر است مضر يا غير مفيد سازد. مواد آلوده كننده آب • هرنوع مواد يا عوامل فيزيكي و شيميايي و بيولوژيك كه باعث آلودگي آب گرديده يا به آلودگي آن بيفزايد. منابع مواد آلودگي آب )منابع آلوده كننده( • هرگونه منبعي كه فعاليت يا بهرهبرداري از آن موجب آلودگي آب ميشود كه شامل منابع صنعتي ،معدني، كشاورزي و دامداري ،شهري و خانگي و درماني و متفرقه مي باشد. فاضالب WASTE WATER • هر نوع ماده مايع زائد حاصل از فعاليت هاي صنعتي يا كشاورزي و دامداري يا شهري ،بيمارستاني و آزمايشگاهي و خانگي كه به آب يا خاك تخليه گردد. مواد زائد جامد SOLID WASTE • هرگونه ماده جامدي كه عرفا ً زائد محسوب مي شود مانند زباله ،خاكروبه ،خاكستر ،جسد حيوانات ،ضايعات مراكز شهري و صنعتي و زوائد حاصل از تصفيه ،اعم از شيميايي و بيولوژيك و همچنين فضوالت انساني و حيواني و مواد زائد بيمارستان ها و غيره. آبهاي پذيرنده Receptory Water • كليه آبهاي سطحي و زيرزميني از جمله قنوات ،چاهها ،سفره آب هاي زيرزميني و چشمه ها و نيز درياها ،درياچه ها، رودخانه ها و نهرها و تاالب ها و آبگيرها و بركه ها كه فاضالب و مواد زائد جامد به آنها تخليه شده يا در آنها نفوذ مي كند. رقيق كردن DILUTION • كاهش غلظت مواد آلوده كننده در فاضالب از طريق اختالط با آب يا آب پذيرنده. • )رقيق كردن در مراحل تخليه به عنوان تصفيه ممنوع است . مگر در موارد خاص و به تشخيص سازمان حفاظت محيط زيست( •Environmental effects: اثرات مستقيم ياغير مستقيم ناشي ازفعاليت ها ، محصوالت وخدمات شركت برمحيط زيست ،اگرچه مفيديا مضر باشند ،اطالق ميگردد. •Environmental effects evaluation: به ارزيابي مستند از اثرات فعاليتها ،محصوالت و خدمات موجود يا طرح هاي توسعه بر محيط زيست اطالق ميگردد. • HSE Management, audit: مميزي يك فرآيند مستقل ،نظامند ومستند براي بدست آوردن نشانههاي قابل استناد براي ارزيابي وتعيين اينكه نظام: مديريت HSEونتايج آن منطبق با معيار مميزي باشد بطور مؤثراستقرار يافته براي دستيابي به اهدافوخط مشي بهداشت ،ايمني و محيط زيست مناسب ميباشد. •HSE Documentation: مستندسازي بيانكننده كليات نظام مديريت HSEبوده ومرجعي است براي تعيين روشهاي اجرائي مربوط به استقرار طرح HSE • HSE Management plan: تشريح روشهاي دستيابي به اهداف HSE برنامه مديريت HSEبايستي مشخص نمايد كه: چه كس ي () Who چه كاري را () What در چه زماني () When با چه منابعي () What Resources و با چه نتيجه اي () What Result انجام مي دهد؟ • HSE management review: يك بررسي رسمي است كه توسط مديريت ارشد ازموفقيت وكفايت نظام مديريت HSEواستقرارآن،در رابطه با موضوعات ايمني ،بهداشت و محيط زيست ،خطمشي و اهداف جديد كه ناشي از تغييرفضاي كاري مي باشد ،انجام ميگيرد. • HSE Management System: ساختار ،مسئوليتها ،روشهاي اجرائي ،فرآيندها ومنابع اختصاص يافته در شركت كه براي استقرار نظام مديريت بهداشت ،ايمني و محيط زيست اعمال ميگردند . •HSE policy: يك بيان عمومي از مقاصد واصول عملكرد شركت در زمينه ايمني ،بهداشت واثرات زيست محيطي ميباشد كه تجلي آن رادراستراتژي و اهداف خرد ميتوان يافت. • HSE strategic objectives: اهداف كالن حاصل از خط مشي HSEمي باشد كه شركت براي دست يابي به آنها پيش بينيهاي الزم را انجام داده وبايستي تا حد ممكن كمي شوند. •)Maintain (procedures •برقراري روش اجرائي دراين راهنما مقصود از اين واژه برقراري و حفظ روشهاي اجرائي است كه تا كنون وجود نداشته. • Monitoring activity: به بازبيني تمامي بازرسيها ،آزمايشها ،كنترلها و تنظيمهاي مديريت HSEمربوط به كار اطالق ميگردد. •Performance criteria: معيار كارآئي عملكرد به يك استاندارد قابل اندازهگيري اطالق ميگردد که از سوي مديريت شركت براي اجراء يك فعاليت يا عنصري از سيستم برقرار گرديده( .در برخي شركتها اهداف بلند مدت وكوتاه مدت بعنوان معيار كارآئي عملكرد در نظر گرفته مي شود(. •Practice: به روشهاي پذيرفته يا راههاي به نتيجه رسانيدن وظائف اطالق ميگردد. •Procedure: به تعيين گاامهااي انجاام ياك عملياات معاين در ياك موقعيات مشخص كه بصورت مكتوب تهيه شده ،اطالق مي گردد. تعيين گام‌هاي عمليات ژ •Screening criteria: به مقادير يا استانداردهائي اطالق ميشود كه بوسيله آنها ميتوان اهميت عامل بالقوه آسيب رسان يا اثراتآن را مورد قضاوت قرارداد .اين موارد بايستي بر اساس اطالعات علمي و فني درداخل شركت صنعت و يا توسط مراجع قانون گذاري تهيه گردند. رهبري و تعهد خط‌مش ي و اهداف استراتژيك سازماندهي ،تعيين مسئوليتها ،منابع، استانداردها و مستندسازي ارزيابي و مديريت ريسك اقدام اصالحي طرحريزي كنتر ل استقرار و پايش اقدام اصالحي و بهبود مميزي اقدام اصالحي و بهبود بازنگري مديريت -1رهبري و تعهد براي تداوم اين عنصر شركت بايد نسبت به ايجاد و حفظ فرهنگي كه حامي نظام مديريت HSEبر اساس موارد زير باشد اقدام نمايد: • اعتقاد به عاليق و خواستههاي شركت براي بهبود اجراء اصول بهداشت ،ايمني و محيط زيست • ايجاد انگيزه براي بهبود اجراء اصول بهداشت ،ايمني و محيط زيست توسط كاركنان -1رهبري و تعهد • پذيرش مسئوليت فردي و پاسخگويي براي اجراء اصول بهداشت ،ايمني و محيط زيست • مشاركت و مداخله در تمام سطوح توسعه اصول بهداشت، ايمني و محيط زيست • اعتقاد به يك نظام مديريت بهداشت ،ايمني و محيط زيست كار آمد -2خطمشي و اهداف استراتژيك مديريت شركت بايد نسبت به تعيين خطمشيها و اهداف استراتژيك مبادرت نموده از موارد زير اطمينان حاصل نمايد : • با اهداف و خطمشي تعيين شده از سوي شركت مادر سازگار باشد. • به همان ميزان كه به ساير خطمشيها و اهداف اهميت داده ميشود ،مورد توجه قرار گيرد . -2خطمشي و اهداف استراتژيك • بدرستي استقرار يافته و در تمامي سطوح سازمان مورد توجه قرار گرفته و در سازمان جاريباشد . • در دسترس عموم قرار گيرد . • تمامي الزامات قانوني و قوانين مربوطه در آنها رعايت شده باشد. -2خطمشي و اهداف استراتژيك • در جائي كه قوانين و مقرراتي وجود ندارد ،استانداردهايي كه خودشان معيار قرار دادهاند ،مورد استفاده قرار گيرد. • شركت را ملزم به كاهش ريسكها و عوامل بالقوه آسيبرسان بهداشتي ،ايمني و زيست محيطي ناشي از فعاليتها ،توليدات يا خدمات به پائينترين حد ممكن نموده است. • نسبت به تعيين اهداف ( HSEالزام به تالش مستمر براي بهبود كارايي اجرا )HSEاقدام شده است. -3سازماندهي ،تعيين مسئوليتها ،منابع، استانداردها و مستندسازي اين قسمت شامل موارد زير ميشود: • مسئوليتها و ساختار سازماني • نماينده مديريت • منابع • شايستگي و صالحيت • پيمانكاران • ارتباطات • مستندسازي و كنترل آنها -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -1-3مسئوليتها و ساختار سازماني : فراهم نمودن منابع و نيروي انساني مناسب براي توسعه و استقرار نظام مديريت بهداشت ،ايمني و محيط زيست اطمينان حاصل نمودن از انطباق هر اقدامي با خطمشي ،HSEقبل از آغاز آن دريافت و در دسترس قراردادن اطالعات موجود در زمينه موضوعات HSEو تفسير آنها -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -1-3مسئوليتها و ساختار سازماني : تعيين و ثبت اقدامات اصالحي همچنين موقعيتهاي بهبود كارايي اجراء HSE پيشنهاد دادن همراه با فراهم نمودن ساز و كارهاي بهبود و تأئيد نحوه استقرار آنها كنترل فعاليتها در حاليكه اقدامات اصالحي انجام ميگيرد. كنترل موقعيتهاي اضطراري -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -1-3ساختار بايد بيان كننده روابط بين : بخشهاي عملياتي مختلف بخشهاي عملياتي و سرويسهاي پشتيباني كاركنان پيمانكار همكاران . -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -2-3نماينده (نمايندگان) مديريت: بايد از سوي مديريت تعيين گردد. مسئوليتها ،اختيارات و وظايف نماينده در نظام مديريت HSEبايد كامالً مشخص گردد. نماينده بايد در مقابل مديريت ارشد سازمان پاسخگو باشد. -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -3-3منــابع : اختصاص منابع كافي از سوي مديريت ارشد بهرهگيري از نظرات مشاورهاي نماينده مديريت، مديريت صف و متخصصين HSE -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -4-3شايستگي و صالحيت تعيين روش ي كه وظايف بايستي بر اساس آن انجام گيرد تعيين صالحيت ها (توانائي ها /مهارتها /دانش مورد نياز) انتخاب كاركنان مناسب فراهم نمودن آموزش در صورت نياز بررس ي مج ــدد -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -1-4-3الزام كلي روش اجرايي براي اطمينان از صالحيت افراد شامل: تجزيه و تحليل نظام مادر براي تعيين الزامات مرتبط با وظايف محوله ارزيابي عملكرد افراد در مقايسه با يك معيار معين مستند نمودن ويژگيهايي از شايستگي فرد داشتن برنامه براي ارزيابي مجدد در فواصل زماني معين -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -2-4-3آموزش آموزش شامل ايجاد سيستمي براي: تعيين نيازهاي آموزشي فراهم نمودن آموزشهاي الزم براي تمامي كاركنان پايش اثربخش برنامههاي آموزشي و بهبود آنها -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي بررس ي وظايف افراد تعيين نوع /دامنه /پريودهاي زمان آموزش آماده سازي مطلب و شرايط آموزش ثبت سوابق آموزش ي دريافت بازخور شركت كنندگان در دوره ارزيابي اثربخش ي دوره آموزش -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -5-3پيمانكاران روشهاي اجرايي بايد تسهيل كننده روابط بين فعاليتهاي پيمانكاران با شركت همچنين ساير پيمانكاران باشد. انتخاب پيمانكاران( ،عالوه بر ساير موارد) بايد پس از ارزيابي دقيق خطمشي ،HSEشيوه اجرا و كفايت نظام مديريت بهداشت ،ايمني و محيط زيست ايشان همچنين متناسب بودن آن با ريسكهاي موجود در خدمات كه به ايشان محول گرديده ،انجام گيرد. -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -5-3پيمانكاران ارتباط مؤثر عناصر كليدي نظام مديريت شركت و استانداردهاي كاري و حفاظت از محيط زيست مورد انتظار از پيمانكاران ،بيانگر اهداف و معيار كارائي اجرا HSEاست كه مورد توافق قرار ميگيرد . تبادل اطالعات بين پيمانكاران و شركت در زمينههايي كه ميتواند بر موضوعات HSE هر يك از طرفين تأثير داشته باشد. هر پيمانكار بايد يك برنامه مؤثر و مرتبط آموزشي داشته باشد كه در بر گيرنده ثبت سوابق و همچنين روش اجرايي براي ارزيابي دورههاي جديد مورد نياز است. تعريف روشهايي براي پايش و ارزيابي عملكرد پيمانكاران در زمينه اهداف و معيار عملكرد HSE -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -6-3ارتباطات شركت بايد نسبت به برگزاري رويهاي براي دريافت و پاسخگويي به ارتباط كاركنان ،پيمانكاران ،مشتريان ،ارگانهاي دولتي و عمومي ،كسانيكه در زمينه عملكرد و مديريت HSEفعاليت دارند اقدام نمايد. در جايي كه نياز است آگاهي اجتماعي و برنامههاي مشاورهاي نيز بايد برقرار گردد. • -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -6-3ارتباطات سهام داران ي مشتر بانكها قانونگذاران رسانه ها •هيئت مديره شركت •نماينده (نمايندگان) مديريت بيمه گروههاي عالقمند • تمامي كاركنان پيمانكاران همسايگان خدمات سازمانهاي كارگري تأمين كنندگان كاال -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -1-7-3مستند نمودن نظام مديريت HSEو كنترل اسناد مستندات شامل: ثبت خطمشي ،اهداف و طرحهاي HSE ثبت و اعالم نقشها (وظايف) و مسئوليتها تشريح عناصر نظام مديريت HSEو روابط بين آنها تهيه ساير مستندات موجود كه در ارتباط با نظام مورد نياز بوده همچنين تشريح ارتباط آنها با ديگر جنبههاي نظام ثبت نتايج ارزيابيهاي HSEو مديريت ريسك -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -1-7-3مستند نمودن نظام مديريت HSEو كنترل اسناد مستندات شامل: ثبت قوانين و الزامات قانوني مرتبط با HSE ثبت رويهها و دستورالعملهاي كاري براي فعاليتها و وظايف كليدي در صورت نياز تشريح طرح مقابله با وضعيت اضطراري و مسئوليتها ،روشهاي مقابله با وقايع و موقعيتهاي بالقوه وضعيت اضطراري -3سازماندهي ،منابع و مستندسازي -2-7-3كنترل اسناد نظام مديريت HSEبراي حصول اطمينان از اينكه : توسط شركتها ،بخشها و گروههاي كاري بخوبي تشخيص داده شوند. در فواصل زماني معين مورد بررسي قرار گرفته و در صورت نياز مورد تجديد نظر قرار گيرند و سپس توسط مسئولين ذيربط قبل از اجرا مورد تأييد قـرار گيرد. جديدترين مطالب در محلهايي كه به آنها نياز دارند ،قرار گيرد. هنگاميكه منسوخ ميشوند بايد از محلهايي كه از اين اطالعات استفاده ميكنند حذف شوند. -4ارزيابي و مديريت ريسك اين قسمت شامل موارد زير ميشود: شناسايي عوامل بالقوه آسيبرسان بهداشتي، ايمني و زيستمحيطي ارزيابي ريسك كنترل ريسك -4ارزيابي و مديريت ريسك -1-4مراحل اصلي مديريت خطر طراحي ،ساخت و موقعيت هاي بالقوه راه اندازي اضطراري شناسايي كليه مخاطرات در: شرايط عملياتي روزمره و غير روزمره -4ارزيابي و مديريت ريسك -1-4ارزيابي ريسك بطور كلي بايد موارد زير را در برگيرد: تأثيرات فعاليتها ،محصوالت و خدمات تأثيرات و ريسكهاي ناشي از عوامل انساني و سخت افزاري بر اساس اخذ اطالعات از كاركنان حاضر در محل ريسك، صورت گيرد. توسط كاركنان واجد شرايط و با صالحيت انجام گيرد. بر اساس روشهاي مستند انجام و در فواصل زماني مشخص به روز گردد. -4ارزيابي و مديريت ريسك -2-4روش اجرايي بايد براي ارزيابي ريسكها و اثرات ناشي از بالفعل شدن عوامل بالقوه آسيب رسان تعيين شده در مقابل: معيارهاي انتخاب شده ،بر اساس استاندارد و با توجه به: احتمال وقوع و شدت اثر آن بر :انسان ،محيط زيست و سرمايه برقرار گردد. -4ارزيابي و مديريت ريسك -3-4ثبت عوامل بالقوه آسيبرسان و تأثير آنها شركت بايد نسبت به برقراري يك روش اجرايي براي ثبت تمامي عوامل بالقوه آسيبرسان ( )Hazardsو اثرات مزمن يا حاد آنها كه در ارتباط با جنبههاي مختلف بهداشتي ،ايمني و زيست محيطي تعيين گرديده، همچنين تهيه فهرست اقدامات در جريان براي كاهش آنها و تعيين فعاليتهاي بحراني اقدام نمايد. -4ارزيابي و مديريت ريسك شناسايي ارزيابي پيشگيري بازيابي حذف و يا تعديل نمودن Risk Management Process Indentify : Investigation Activity mapping Firepran, Hazid Incident Report Interview Assess : QRA Studies FRA, Hazop, RecoverHRA, … : Fire systems Evacuation Hazard Emergency Control : Eliminate Description HSE MS HSE Critical Activities MOPO HEMP Hazards and Effects Management Process It: To Protect: Identify People Assess Control Recover Environment Assets Reputation Structured Review Techniquse Codes/standards Checklist Experience Judgement ماتريس ارزيابي ريسك -4ارزيابي و مديريت ريسك • -4-4اهداف و معيارهاي عملكرد سازمان بايد روشهاي اجرايي را براي تعيين اهداف و معيارهاي عملكرد در سطوح مختلف ايجاد نمايد. اهداف مزبور بايد در چارچوب خطمشي و اهداف استراتژيك و نيازهاي عملياتي باشند. HSE Critical Activities Hazard & effects Management objectives at different levels Senior mgt: eg setting HSE policy review etc Processes specialist support: eg defining mgt processes and HSE procedures setting targets HSE MS, audit etc technical process functions: eg hazard analysis, design, assigning. resources, competence assurance Activitie s Tasks operational project: eg planning and implementing operations. and projects, HSE Cases supervision: supervising and monitoring HSE tasks -4ارزيابي و مديريت ريسك -5-4اقدامات كاهش ريسك اقدامات الزم براي تخفيف اثرات سوء شامل : گامهايي براي پيشگيري از تشديد موقعيتهاي غير عادي كاهش تأثيرات سوء بر بهداشت ،ايمني و محيط زيست اقدامات مربوط به مقابله با وضعيت اضطراري -5طرحريزي اين قسمت شامل موارد زير ميشود: برنامهها و پروژههاي ( HSEالزام كلي) يكپارچگي سرمايه رويهها و دستورالعملهاي كاري مديريت تغيير طرحريزي وضعيتهاي اضطراري و غير مترقبه -5طرحريزي -1-5برنامهها بايد در برگيرنده موارد زير باشد: توصيف روشني از اهداف تعيين مسئوليتها براي برقراري و دستيابي به اهداف و اقدامات مربوط به اجراء آن در سطوح مختلف سازماني و وظايف هر يك از اين سطوح ارائه راهكارهاي دسترسي به اين اهداف -5طرحريزي -1-5تعيين منابع مورد نياز برنامه زمانبندي استقرار برنامه هايي كه براي ايجاد انگيزه و تشويق كاركنان در مسير ايجاد فرهنگ مناسب HSE انجام ميگيرد -5طرحريزي -1-5تعيين منابع مورد نياز برنامهها و روشهاي انتقال باز خور كارائي عملكرد در زمينه HSEبه كاركنان فرآيند تشخيص كاركنان و گروههاي كاري كه عملكرد HSEخوبي دارند. برنامهها و روشهاي ارزيابي و پيگيري -5طرحريزي -2-5يكپارچگي سرمايه: شركت بايد نسبت به حفظ رويههايي براي حصول اطمينان از مناسب بودن سرويس و يا بازرسي تأسيسات و تجهيزات (در مراحل طراحي ،ساخت ،نصب و بهره برداري) از نقطه نظر HSEاقدام نمايد. كليه موارد بايد با معيارهاي از پيش تعيين شده مطابقت داشته باشد. -5طرحريزي -2-5يكپارچگي سرمايه: بمنظور اطمينان از ايمني تأسيسات و تجهيزات پيروي كردن از كدهاي عملياتي و استانداردهاي پذيرفته شده مرتبط با تجهيزات و فعاليتهاي مربوط به آنها بسيار حائز اهميت ميباشد. -5طرحريزي -2-5يكپارچگي سرمايه: براي حصول اطمينان از يكپارچگي تأسيسات موجود يا طراحي شده ،بايد نسبت به كامل بودن فرآيند مهندسي با توجه خاص به مراحل طراحي ،ساخت ،نصب ،سرويس و نگهداري ،آزمون و بازرسي تجهيزات كليدي ،توجه دقيقي معطوف گردد. -5طرحريزي -2-5يكپارچگي سرمايه: به مواردي اطالق ميگردد كه در فرآيند ارزيابي مشخص شده ،عملكرد نادرست آنها ،اثر بخشي مستمر كنترلهاي HSEرا بحراني ميسازد. در طراحي تأسيسات جديد ،تعيين عوامل بالقوه آسيبرسان در مراحل اوليه بهترين فرصت براي انجام اقدامات كاهش ريسك ميباشد. (اقداماتي كه از طريق حذف عوامل بالقوه آسيبرسان در منشأ براي پيشگيري از واقعه انجام ميگيرد) با توجه به سرو يس و نگهداري آزمون و بازرس ي مؤثر ميتوان از يكپارچگي مستمر تجهيزات كليدي اطمينان حاصل نمود. -5طرحريزي -2-5يكپارچگي سرمايه: رعايت كيفيت در مراحل ساخت ”تجهيزات كليدي“ در اطمينان از انطباق مواد انتخابي و ساخت با مشخصات طراحي كمك ميكند. در فرآيند نصب ،مديريت و بازرسي بمنظور كنترل مشخصات از پيش تعيين شده و پيروي از دستورالعمل سازنده انجام ميگيرد. -5طرحريزي -2-5يكپارچگي سرمايه: روشها و سيستمهاي حصول اطمينان از يكپارچگي سرمايه بايد به يكپارچگي ساختاري ،محدودسازي فرآيند، كنترل سوخت و سيستمهاي حفاظتي ،آشكار ساز ،توقف ناگهاني توليد ،مقابله با وضعيت اضطراري و حفظ سالمت توجه نمايد. حصول اطمينان از انتقال مؤثر دانش ضمن رعايت يكپارچگي سرمايه -5طرحريزي -2-5يكپارچگي سرمايه: ابتدا بايد فعاليتهايي كه فقدان رويه مكتوب براي آنها منجر به تخطي از خط مشي HSEيا نقض الزامات قانوني يا معيارهاي اجراء ميگردد تعيين شوند. سپس بايد رويهها و استانداردها مستند براي يك چنين فعاليتهايي تهيه گردد بطوريكه در آن چگونگي انجام كار تعيين شده باشد . -5طرحريزي -1-3-5ايجاد روشهاي اجرايي (رويهها) تمامي رويههاي مكتوب بايد: ساده ،صريح و قابل فهم بيان گردند. مسئوليت هاي اشخاص در آن درج شده باشد. روش مورد استفاده بايد درج گردد و در جاي كه استانداردها ،اقدامات خاصي را براي اجرا ايجاب مينمايند مشخص شده باشد. -5طرحريزي -2-3-5صدور دستورالعمل كاري دستورالعمل كاري روش انجام وظابف در محيط كاري را چه توسط كاركنان شركتي و چه غير شركتي تعريف ميكند. شركت بايد دستورالعمل كاري را براي كليه محيطهاي كار مرتبط تهيه و در دسترس عموم كاركنان قرار دهد. -5طرحريزي -4-5مديريت تغيير شركت بايد نسبت به برقراري رويههايي براي طرحريزي و كنترل «تغييرات» اعم از موقت و دائمي كه در تركيب نيروي انساني ،تجهيزات توليدي ،فرآيندها و رويهها ايجاد ميگردد اقدام نمايد بطوريكه از نتايج نامطلوب اين تغييرات بر بهداشت ،ايمني و محيط زيست اجتناب گردد. -5طرحريزي -4-5مديريت تغيير رويهها بايد موضوعات HSEمربوطه را بطور صحيح و بر اساس ماهيت تغيير و نتايج بالقوه ناشي از آنها مورد توجه قرار دهند لذا بايد در برگيرنده موارد زير باشند: تعيين و مستند نمودن تغيير پشنهادي و نحوه اعمال آنها -5طرحريزي -4-5مديريت تغيير تعيين مسئوليت بررسي مجدد و ثبت عوامل بالقوه آسيبرسان HSEناشي از تغييرات انجام يافته يا اعمال آنها مستند نمودن تغييرات مورد توافق قرار گرفته و رويه اعمال آنها براي تعيين صاحب اختيار و به جهت تأثير اعمال تغييرات پيشنهادي ،شامل: -5طرحريزي • اقدامات مربوط به تعيين عوامل بالقوه آسيبرسان HSEو همچنين ارزيابي و كاهش ريسكها و تأثيرات آنها الزامات آموزشي و ارتباطي محدوده زماني اگر وجود دارد چگونگي پايش و تأييد الزامات معيار پذيرش و اقدام الزم براي مواقعي كه خالفي صورت گرفته است. -5طرحريزي • رويهها بايد بيانگر اين امر باشند كه شركت چگونه قوانين و مقررات جديد يا اصالح آنها را تفسير نموده و چگونه الزامات قانوني تجديد نظر شده را در نظام مديريت HSEمنظور مينمايد. -5طرحريزي -5-5طرحريزي وضعيت اضطراري و غير مترقبه شركت بايد پس از تجزيه و تحليل و بررسي نظاموار وضعيت موجود خود نسبت به استقرار رويههايي براي تعيين وضعيت اضطراري قابل پيش بيني اقدام نمايد. اينگونه وضعيتهاي اضطراري بالقوه بايد ثبت شده و بمنظور اطمينان از مقابله مؤثر با آنها در فواصل زماني معين به روز گردد. -5طرحريزي -5-5طرح ريزي وضعيت اضطراري و حوادث غير مترقبه شركت بايد نسبت به توسعه ،مستند نمودن و حفظ طرحهاي مقابله با وضعيتهاي اضطراري تعيين شده اقدام نموده و گروههاي زير را از آن مطلع نمايد: كاركناني كه براي فرماندهي و كنترل پيشبيني شدهاند خدمات اضطراري (اورژانس) كاركنان و پيمانكاراني كه ممكن است تحت تأثير قرار گيرند ساير افرادي كه ممكن است تحت تأثير قرار گيرند. -5طرحريزي -5-5طرحريزي وضعيت اضطراري بايد در برگيرنده موارد زير باشد: سازمان ،مسئوليتها ،وظايف و رويههايي براي مقابله با وضعيت اضطراري و كنترل سوانح همچنين چگونگي برقراري ارتباطات (اعم از داخلي و يا خارجي) نظامها و رويههايي براي فراهم نمودن شرايط الزم جهت پناه ،تخليه ،نجات و كمك هاي پزشكي براي كاركنان -5طرحريزي -5-5طرحريزي وضعيت اضطراري بايد در برگيرنده موارد زير باشد: نظامها و رويههايي براي پيشگيري ،تخفيف و پايش تأثيرات زيست محيطي ناشي از اقدامات الزم براي مواقع اضطراري رويههايي براي آشنايي با مسئولين ،خانوادهها و ديگر طرفهاي ذيربط نظامها و رويههايي براي جابجايي ،تجهيزات ،تسهيالت و كاركنان شركت -5طرحريزي -5-5طرحريزي وضعيت اضطراري بايد در برگيرنده موارد زير باشد: ترتيبات و رويههايي براي جابجايي منابع متعلق به شخص ثالث هنگام بروز موقعيتهاي اضطراري فراهم نمودن امكانات الزم براي تيمهاي آموزش مواقع اضطراري و همچنين آزمون تجهيزات و دستورالعملهاي مواقع اضطراري -5طرحريزي بمنظور ارزيابي اثربخشي طرحهاي مقابله با شرايط اضطراري شركت بايد: نسبت به برقراري رويههايي براي آزمايش اين طرحها از طريق اجراء سناريو و ديگر روشهاي مناسب در فواصل زماني معين (و يا تجديد نظر در صورت نياز) اقدام نمايد. رويههايي براي ارزيابي دورهاي تجهيزات اضطراري مورد نياز و سرويس نگهداري آنها همچنين حصول اطمينان از آماده بودن آنها براي بهرهبرداري برقرار نمايد. -6اجرا و پايش -1-6فعاليتها اجراء طرحريزيها مطابق با روش اجرايي و دستورالعملهاي كاري تعريف شده با توجه به خطمشي HSEدر سطوح مختلف زير انجام ميگيرد: .1در سطح مديريت توسعه اهداف استراتژيك و طرحريزي فعاليتهاي سطوح باالي سازمان با توجه خاص به خط مشي HSE -6اجرا و پايش • در سطوح مديريت و سرپرستي تهيه دستورالعملهاي مكتوب مربوط به فعاليتها .2در سطوح اجرايي صدور دستورالعملهاي مكتوب و رويت تجلي آن در نظامهاي انجام كار ايـمن (نظير :پروانه كـار ،دستورالعـملهاي انـجام عمليات مجاز ،عمليات همزمان و … ) -6اجرا و پايش مديريت بايد مسئوليت انجام و تطبيق فعاليتها و وظايف جاري را با روشهاي اجرايي در كنار ساير وظايف خود پذيرفته و از اين انطباق اطمينان حاصل نمايد. مديريت بايد از طريق كنترل فعاليتها نسبت به كفايت و تداوم اجراء (عملكرد) HSEشركت اطمينان حاصل نمايد. -6اجرا و پايش -2-6پايش شركت بايد نسبت به برقراري روش اجرايي براي پايش جنبههاي مربوط به كارايي عملكرد HSEهمچنين حفظ سوابق نتايج پايش اقدام نمايد. براي هر فعاليت ناحيه شركت بايد نسبت به انجام فعاليتهاي ذيل مبادرت نمايد. تعيين و مستند نمودن اطالعات حاصل از پايش تعيين و مستند نمودن روش اجرائي پايش از محلها و دفعات ارزيابي آن برقراري ،مستند نمودن و حفظ روش اجرايي كنترل كيفيت اندازهگيريها -6اجراء و پايش پايش برنامهريزي نشده (واكنش ي) • اطالعات مربوط به وقايع (شبه حوادث ،بيماري ،صدمه به محيط زيست) كه اتفاق افتاده تهيه و تدوين ميگردد تا نگرش صحيح براي پيشگيري از حوادث آتي ايجاد گردد. -6اجراء و پايش پايش برنامهريزي شده • قبل از وقوع هر گونه رويداد و براي اطمينان از اينكه الزامات نظاااام ماااديريت ( HSEنظيااار روشهااااي اجراياااي) باااا اهاااداف و معيارهاي اجرايي نظام ماديريت HSEانطبااق داشاته و از آنهاا پيروي مينمايد ،انجام ميگيرد. -6اجراء و پايش -3-6سوابق شركت بايد نسبت به برقراري يك نظام ثبت سوابق بمنظور نشان دادن ميزان انطباق خود با خطمشي و الزامات مربوط به HSEو ثبت ميزان پيشرفت خود در مسير اهداف برنامهريزي شده و معيار كارايي عملكردي دست يافته ،اقدام نمايد. -6اجراء و پايش پيمانكاران ثبت سوابق مربوط به خريد سوابق پزشكي كاركنان برقراري روشهايي اجرايي بمنظور حصول اطمينان از يكپار چگي ،قابليت دسترس ي و كنترل سوابق ثبت شده شامل: نتايج مميزي‌ها و بررس ي‌هاي مجدد سوابق آموزش ي -6اجراء و پايش -4-6عدم انطباق و اقدامات اصالحي موقعيتهاي عدم انطباق در برنامههاي پايش ،ارتباط با كاركنان ،پيمانكاران ،مشتريان ،مؤسسات دولتي يا تحقيق پيرامون حوادث تعيين ميگردد. در اين رابطه مديريت بايد از موارد زير اطمينان حاصل نمايد: آگاه نمودن طرفهاي ذيربط تعيين سلسله علل و همچنين علت ريشهاي -6اجراء و پايش -4-6عدم انطباق و اقدامات اصالحي برقراري يك طرح براي اقدامات اصالحي يا بهبود وضعيت موجود اقدامات پيشگيرانه متناسب و سازگار با طبيعت عدم انطباقي كه رخ داده اعمال كنترلهاي الزم براي اطمينان از اينكه ،اقدامات پيشگيري مؤثر واقع شده تجديد نظر در روشهاي اجرايي بمنظور يكپارچه نمودن اقدامات پيشگيري بطور مستمر -6اجراء و پايش عدم انطباق و اقدامات اصالحي تعيين علل طرحريزي اقدام آغاز اقدامات پيشگيرانه اعمال كنترلي طرفهاي تجديد نظر در روشهاي اجرايي و انتقال كيفيت تغييرات به ذيربط -6اجراء و پايش -5-6گزارش رويدادها گزارش رويدادها شامل: يك مكانيزم معين براي گزارش حوادث به مراجع قانوني در محدودهاي كه قانون تعيين كرده است . -6-6پيگيري رويدادها شامل: تعيين مكانيزم و مسئوليتهاي هر كس براي پيگيري موضوع حادثه -7مميزي و بازنگري -1-7مميزي شركت بايد نسبت به برقراري روشهاي اجرايي مميزيهايي كه بعنوان بخشي از كنترل فعاليتهاي معمول ميباشد اقدام نمايد تا بدين ترتيب تعيين نمايد كه: آيا عناصر و فعاليتها بر طبق برنامه طرحريزي شده براي نظام مديريت HSEپيش ميروند و بطور مؤثر استقرار مييابند؟ -7مميزي و بازنگري • فعاليتهاي مؤثر نظام مديريت ،خطمشي ،اهداف و معيار اجرايي HSEشركت را تأمين مينمايد؟ • پيروي از الزامات قانوني مرتبط صورت ميگيرد؟ • شناسايي نواحي بهبود كه ميتواند منجر به پيشرفت نظام مديريت HSEشود صورت پذيرفته است؟ -7مميزي و بازنگري مميزي بايد در برگيرنده عمليات مربوط به نظام مديريت ،HSEدامنه گسترش و انطباق با ساير فعاليتهاي اجرايي و بيان كننده عناصر زير از مدل HSE MSباشد: خطمشي سازماندهي ،منابع و مستندات ارزيابي و مديريت ريسك طرحريزي استقرار و اجرا -7مميزي و بازنگري مدل موفق مديريت مميزي HSE- MS خط مش ي سازماندهي برنامهريزي و اجرا سنجش بازنگري ممـ ــيزي -7مميزي و بازنگريفرآيند مميزي HSE ارزيابي مستندات مستند سازي موارد • انتخاب ناحيه براي مورد نياز ي بازنگر تشكيل جلسه با افراد ارشد مرتبط با كار و مدير هماهنگ كننده HSE كار بازرس ي از محل به مدت يك تا دو ساعت تهيه گزارش تهيه گزارش اوليه نهايي -7مميزي و بازنگري گزارشدهي بايد بيانگر موارد زير باشد: انطباق و عدم انطباق محورهاي نظام مديريت با الزامات از پيش تعيين شده اثربخشي نظام مديريت استقرار يافته در دستيابي به اهداف و معيار كارايي اجرا كه براي آن ترسيم شده اعمال و اثربخشي اقدامات اصالحي ناشي از گزارش مميزيهاي انجام يافته قبل نتايج و پيشنهادها -7مميزي و بازنگري تيم مميزي بايد : از دانش كافي در زمينه موضوعات HSEبرخوردار باشد. تجربه انجام كار مميزي را دارا باشد. در برگيرنده متخصصين HSEو ديگر تخصصهاي فني نيز باشد. افراد با تجربه عملياتي (حسب مورد) نيز حضور داشته باشد. تيم مميزي بايد از حمايت و اختيارات مورد نياز براي دريافت اطالعات الزم برخوردار باشد. -7مميزي و بازنگري -2-7بازنگري مديريت مديريت ارشد سازمان /شركت بايد از پيوستگي ،متناسب بودن اثربخشي نظام مديريت HSEو كارائي عملكرد آن از طريق بررسي عملكرد اطمينان حاصل نمايد. -7مميزي و بازنگري -2-7بازنگري مديريت بررسي مجدد الزاما ً بايد شامل موارد زير باشد ولي نه فقط محدود به آنها: نياز ممكن براي تغييرات خطمشي و اهداف در سايه تغيير محيط و تعهد در راستاي تالش براي بهبود مستمر تخصيص منابع براي استقرار نظام مديريت HSEو حفظ و نگهداري مستند نمودن محلها و يا موقعيتها ،بر پايه ارزيابي عوامل بالقوه آسيبرسان و ريسكهاي آن ،طرحريزي وضعيت اضطراري فرآيند بررسي مجدد و نتايج آن با تشکر از توجه شما